Relativering en zelfspot
ER
BIJ
Inge Diepman: 'Het verlies van een kind is niet voor te stellen'
Inge Diepman: „Ik heb nooit een hekel gehad aan mijn katholieke opvoeding, maar ik heb er ook geen steun aan gehad bij de dood van David." Foto: GPD/Harmen de Jong
ZATERDAG
28 SEPTEMBER
2002
Zit ze eindelijk op haar plek,
is het ineens allemaal minder
belangrijk. B&W-presentatrice
Inge Diepman (39) verloor vorig
jaar een zoontje. „Hij heeft vijf
weken geleefd, een leven lang."
door Monique de Knegt
Overal hangen slingers en ballon
nen. Op de grond ligt een door
ezeltje prik gehavende prins Wil-
lem-Alexander. Gefeliciteerd! Hoe oud zijn
de kinderen nu? „Dagmar is net vijf. David is
overleden." Grote vriendelijke ogen en een
mond die te hulp schiet. „Ik heb er niet eer
der over verteld. Ik was te kwetsbaar. David
is vorig jaar mei overleden. Hij heeft vijf we
ken geleefd, een leven lang."
De laatste opnames voor de derde serie van
Het Zwarte Schaap zaten er vorig jaar net op,
toen Inge Diepman in het ziekenhuis werd
opgenomen. Ze had weeën, terwijl het baby-
'tje in haar buik nog geen zes maanden was.
„Ik heb een week aan de weeënremmers ge
zeten, maai' het hielp niet. Hij kwam toch.
Ondanks zijn 26 weken deed hij het heel
goed. Het was een vitaal, krachtig mannetje.
Heel aanwezig. Het heeft me verwonderd
dat een kind dat op zo'n jonge leeftijd naar
buiten komt al zo'n eigen persoonlijkheid
heeft. Het is veel meer mens dan ik had ver
wacht."
David werd om onbekende redenen veel te
vroeg geboren en ging om onbekende rede
nen vijf weken later dood. „We hebben hem
mee naar huis genomen. Dagmar heeft haar
broertje thuis dood in haar armen gehad, 's
Avonds sloot ze de gordijnen voor hem en in
een mandje stopte ze wat plastic geld en au
to's. Handig voor in de hemel. Een kind
zorgt ervoor dat je alles benoemt. Dat is
goed maar ook moeilijk. Want een kind trekt
ook heel erg je verdriet aan. Je moet je ver
driet niet verbergen, maar je hoeft het ook
niet steeds te tonen. We wilden geen jaar
met Dagmar verliezen."
Er was een begrafenis en een peilloos ver
driet. „Geestelijk, maar ook lichamelijk. Ik
voelde de pijn tot in m'n haarwortels." Hij
leek op haar. „Hij had zelfs dezelfde neus!"
Ze lacht. „Hij moet een vader hebben die
zich helemaal wegcijfert, want Dagmar lijkt
sprekend op mijn vriendin."
De vader van Dagmar en David is een ano
nieme zaaddonor. David groeide in de buik
van Diepman, Dagmar in die van haar echt
genote. In het ziekenhuis waarschuwden
mensen hen dat het verdriet om de dood
van een kind partners uit elkaar kan trekken.
„Misschien is het een voordeel dat wij alle
bei vrouw zijn. We gaan ongeveer hetzelfde
met ons verdriet om. Mijn vriendin weet ook
wat het is om een kind te dragen en te beval
len. Wij zitten op dezelfde golflengte. Man
nen gaan vaak weer aan het werk en omzei
len het verdriet. Vrouwen hebben meer be
hoefte om erover te praten, zij kunnen ver
driet niet rationaliseren."
In de zomer van 2001 zijn Dagmar en haar
mamma's er veel op uit getrokken. „We heb
ben bakken geld uitgegeven, maar het sa
menzijn was heel heilzaam."
In het najaar is Inge Diepman weer aan het
werk gegaan. „Mijn eerste klus was een uit
zending van B&W, invallen voor Sonja. Het
ging over single zijn, rammelende eierstok
ken, kinderwensen. Dat klinkt raar, maar het
ging me heel goed af. Het was een hele leuke
levendige uitzending. De opnames voor een
nieuwe serie Herexamens waren wél
vreemd."
Ze zet een luide vrolijk quizstem op: „En de
stand is....Moest ik drie, vier keer per dag een
toneelstukje opvoeren terwijl er de week
daarvoor een herdenkingsdienst was in het
ziekenhuis waar David is geboren en gestor
ven. Er is een soort harde wet. Op het mo
ment dat je op je werk verschijnt, ben je niet
meer de moeder die een kind verloor, maar
een collega die moet functioneren. Van de
ene kant is dat prettig, maar dat is het niet
als je een zwarte dag hebt."
En dan al die mensen die het goed bedoelen,
maar met hun woorden meer schuren dan
verzachten. „Bij troosten word je zo gauw in
de hoek gezet, zo van 'zeur niet zo'. Mensen
zeggen: 'Je hebt elkaar nog', of'Je hebt toch
nog een ander kind'. Van die verschrikkelijke
dooddoeners. Op de site Lieve-Engeltjes.nl
zijn woorden verzameld die je nooit moet
uitspreken, zoals: 'Ik kan het me voorstel
len'. Dat is de meest gehoorde leugen. Je
kunt je het niet voorstellen. Mensen kunnen
maar het beste niets zeggen, maar enkel vra
gen en luisteren."
De onderzetter die ze voortdurend door haar
hand laat glijden, rolt op de grond. „Zeg, we
gaan het toch wel voord over het werk heb
ben, hè, anders krijg ik weer zo'n etiket.
Eerst was ik lesbisch, toen de lesbische moe
der en straks zeker de lesbische moeder die
haar kind heeft verloren. Ik ben moeder,
partner en presentator."
Van B&W. Zes jaar geleden werd ze in de
media de opvolgster van Sonja Barend ge
noemd. Nu zit ze op haar stoel in het bijna
dagelijkse programma B&W (Barend&Witte-
man). „Ik heb lang in de wachtkamer geze
ten en met de vuisten op de deur getim
merd. Het was moeilijk om bij de Vara door
te breken. Ik riep wel eens: jongens, ik ben
38 en ik ben de jongste hier! Er was echt een
elite, een toplaag, en dan even niks. Dat zie
je ook in de rest van de maatschappij. De
bab)'boomers hebben heel lang de maat aan
gegeven. Voor mijn gevoel mocht ik daar
door pas laat wat gaan proberen. Mijn plek
had wel eerder mijn plek mogen zijn. Aan de
andere kant ontwikkel je je wel sterk als je
moet vechten. Met Het Zwarte Schaap heb
ik een punt gezet, mezelf bewezen."
Niettemin is het nog altijd B&W. Een bijna
fonetische D ligt erg voor de hand. Ze lacht
en pakt van tafel een verjaardagskaartje van
Ivo de Wijs (oud-collega in het radiopro
gramma Vroege Vogels) gericht aan Inge
Biepman. „Ik heb ook steeds geroepen dat D
toch klinkt als B, maar de discussie was niet
te winnen." Het is niet dat de geest van Son
ja nog door de studio waart, meent Diep
man. „Ik heb er helemaal geen last van dat
Sonja dit werk lang heeft gedaan. De Vara
vond gewoon dat je een sterke merknaam
niet moest veranderen."
Diepman heeft er verder niet moeilijk over
gedaan. Niet uit bescheidenheid. „Die is met
Het Zwarte Schaap verdwenen. Maar als je
zo'n jaar achter de rug hebt als ik heb, dan
dempt je dat. Ik ben mezelf meer gaan relati
veren. Mijn vriendin heeft daar een groot
aandeel in gehad. Ik ben meer gaan lachen
om mezelf. Ik ben een groot voorstander van
zelfspot. Lang leve de Engelsen! Kritiek vind
ik nog steeds niet leuk, maar ik schud het ge
makkelijker van me af of ik zoek het niet
eens meer op."
In Het Zwarte Schaap heeft Diepman laten
zien dat ze een boeiend programma kan lei
den met 'verstotenen' als Oltmans, Aantjes,
Janmaat of Ratelband enerzijds en 'de kud
de' anderzijds. „Eigenlijk liepen we met dat
programma vooruit. Het laatste jaar zie je
heel duidelijk dat de voorkeur is uitgegaan
naar mensen die voor de kudde uitlopen.
Maar de maatschappij heeft niet de verande
ring ondergaan waarop ik had gehoopt.
Ik had zo graag een omwenteling gezien
waarbij je een soort passie zou voelen. Met
van die wijze mannen en vrouwen die je het
gevoel geven dat ze het leven kennen als je
ze in de ogen kijkt. Maar die zijn nu niet aan
dp macht Tpdprepn wil pphnnrd wnrrlpn
maar dat is wat anders dan wijsheid. Ken je
die behoefte aan wijze mensen? Zo iemand
als die Somalische vrouw die nu wordt be
dreigd. Die breekt door haar eigen grenzen
heen. Zulke gasten blijven ook het best in
mijn geheugen hangen. Nee, zulke gespreks
partners draag ik zelf niet aan. Ik ben de
slechtste redacteur die ik ken! Het kan niet
anders of ik ben uit nood presentator gewor
den."
Bij de Vara vindt ze niet de wijsheid waar
naar ze snakt. „De intentie naar sociale be
vlogenheid en betrokkenheid is er wel. Maar
de Vara is te lang blijven hangen in de soci
aal-democratische sfeer. Die ken ik niet. Wat
dat betreft hoor ik meer thuis bij de KRO.
Thuis leefde een gevoel van betrokkenheid
bij mensen in plaats van meningen over het
te voeren beleid. Er is veel discussie bij de
Vara waar de omroep nu voor staat. De Vara
krijgt een duidelijkere functie dan ze had
toen links aan de macht was. Ze moet posi
tie kiezen voor inhoud, diepgang en de pas
sie waarmee je een programma maakt."
Een beroepskeuzeadviseur zei de jonge Inge
Diepman ooit dat journalistiek veel te vluch
tig is voor haar. Nu vertellen mensen haar
soms hun diepste zielenroerselen in 25 mi
nuten. „Ik ben daar ook heel ambivalent
over. Ik kan me voorstellen dat ik goed gedo
cumenteerde portretten maak over mensen,
maar het interview vind ik ook een fascine
rende vorm om mensen te leren kennen. En
het werk in een studio is ook zo verslavend.
De atmosfeer, de tweehonderd procent con
centratie, de spanning. Mensen moeten in
een korte tijd alles geven. Dat geeft een kick.
Ik treed graag op de voorgrond. Niets liever
dan een vol B&W-café. Ik vind het leuk om
groepen mensen tot leven te brengen en te
vermaken. Als ik grappig was, zoals Brigitte
Kaandorp dat bijvoorbeeld is, dan was ik ca
baretière geworden."
Naarmate haar zelfverzekerdheid groeit,
durft zé steeds meer. De gespreksleidster
wordt steeds meer een televisiepersoonlijk
heid. Een uitzending over het al dan niet dis
criminerende woord 'neger' besluit ze met:
„Deze pot neemt afscheid van u." Als onder
nemer en schaakmecenas Anfried Pagel in
Het Zwarte Schaap meent dat homoseksue
len zich niet kunnen voortplanten, dan
werpt Diepman tegen: „Dat zegt u geloof ik
tegen de verkeerde." Aan het einde van het
gesprek met Jenny Goeree zegt ze: „Ik kom
vast niet in uw hemel."
Vervolgens sturen er allerlei mensen lieve
brieven die haar een plekje toezeggen in hun
hemel. Ze gelooft er niet in, maar ze wil het
zo graag.
„Zit David nu ook met opa op een bankje
een ijsje te eten? vroeg Dagmar deze zomer.
Ja, zei ik. Dat geloof ik niet, maar ik wil dat
het zo is. Ik ben geen atheïst, ik hoop. Ik heb
nooit een hekel gehad aan mijn katholieke
opvoeding, maar ik heb er ook geen steun
aan gehad bij de dood van David. Wat is ge
bleven is de liefde voor mystiek, traditie,
Gregoriaanse muziek, rituelen, kaarsjes en
kerststallen. Ik steek wat kaarsjes aan met
Dagmar. Maar op de waarom-vragen krijg je
toch geen antwoord. Die vraag stellen is al
leen maar jezelf pijnigen. Je moet het vooral
van elkaar hebben. Je moet elkaar er door
heen helpen. Dat is moeilijk. Je moet niet
steeds tegelijkertijd zware dagen hebben.
Met een kind kom je in de wereld van de on
voorwaardelijke liefde. Als je je kind verliest,
ben je je zekerheid kwijt. In het begin was de
angst heel groot om nog meer mensen te
verliezen van wie je intens houdt. Maar dat
gaat over, want anders kun je niet meer le
ven."
Uitgesproken ambities heeft ze niet meer.
„Ik was heel ongeduldig. Ik schiet geen me
ter op, zei ik wel eens tegen mijn vader. Hij
antwoordde dan dat ik voor mijn veertigste
op mijn plek zou zitten. En inderdaad. Met
het Zwarte Schaap had ik m'n ei gelegd, het
werd bewonderd en erkend. Want dat is wat
we allemaal willen hè, erkenning. Maar als je
die eenmaal hebt, dan is het heel gewoon.
Daar moet je ook voor oppassen. Van die rij
ke mensen die zeggen dat geld ook niet alles
is.
Door mijn privé-omstandigheden weet ik
dat je wat je doet, in volle overtuiging moet
doen. Als ik ga dromen, doe ik het plezier in
m'n werk tekort. Praatprogramma's zoals
Sonja vroeger had vind ik wel leuk, maar die
zijn een beetje uit. Wat ik wel zou willen is
dat ik verbaal veel sterker ben, erudieter.
Paul (Witteman, red.) praat wel mooi. Er is
niet zoiets als begeleiding bij de Vara, maar
ik zie Paul nu vaak en dat heeft wel effect.
Zoals het ook heel leerzaam was om voor de
radio samen te werken met Felix Meurders
en Ivo de Wijs. Dat laat je niet onberoerd."
