Dit is echt een Loes-Luca-Klivia
KUNST 8c CULTUUR
Dolle avond met première 'Ja Zuster, Nee Zuster'
Ril
'Hotel Sonja'
overschreeuwt
zichzelf
Pablo Picasso laat op zijn
prenten steeds meer weg
Burleson repeteert voor 'Fosse'
AC 28 SEPTEMBER 2002
jnders krijgt
1 nieuwe titel
rERDAM - De makers van de
we filmkomedie "Vlinders'
ken deze titel niet langer,
laats daarvan gaat de film
/er verliefd' heten. Uitgeve-
;opold had producent Jo-
Nijenhuis gedreigd met ju-
Iche stappen omdat zij de
d enige tijd geleden heeft
iponeerd voor een serie
fdboeken. De film gaat over
1, een jonge vrouw die zich
(neemt niet meer verliefd te
ben. Miryanna van Reeden
pikt de hoofdrol, de twee
inen worden gespeeld door
Is Zegers en Romijn Cohen.
Idy van Dijk (foto) vervult
pijrol. Foto: ANP/De Kroon
nité voert
tie tegen film
it - Het Comité Anti Stie-
:hten voert actie tegen de
tse film 'Hable con Ella'.
is de actiegroep zijn voor
zes stieren onnodig om
ren gebracht. Daarom
gt het de Nederlandse bio-
en de film uit de roulatie te
da en. Tegen regisseur Pedro
!n z odóvar is om deze reden
lelph aanklacht bij het hoogge-
had tshof in Spanje ingediend
rk-" de zusterorganisatie van
Nederlandse comité.
euwe Superman
de maak
ANGELES - De Amerikaanse
naker Brett Ratner gaat een
we versie van de film 'Su-
^oejnan' maken. Warner Bros
ligde de productie aan op
kboejjftigste verjaardag van ex-
onal innan Christopher Reeve.
5aP1! cteur Reeve is invalide
len s een ongeluk in 1995. Hij
Y31 de ster in vier 'Superman'-
histtussen 1978 en 1987. Su-
°lge ïan is oorspronkelijk een
1 de figuur,
gens
„et ncert van
keiback
'%erdam - De Canadese
V€ p Nickelback treedt op 21
n- 4mber op in de Amster-
se Heineken Music Hall.
oorverkoop begint van-
1, De band vormde een van
n:0Ofdacts tijdens het afgelo-
'eft 3Lowlandsfestival. Van het
311 'Silver Side Up' werden
ïn Nederland al 90.000 exem-
verkocht.
Bvering 9 van
spelworkshop
- Op dinsdag 29 en
derdag 31 oktober wordt in
rijk de negende Black Ame-
ji Gospel Workshop gehou-
,In twee dagen tijd stude-
'e ongeveer 150 deelne-
s gospelsongs in, waarna
geleerde op zaterdag aan
publiek wordt gepresen-
p. Inschrijven (vanaf 12
kan bij Astrid Best, tele-
j: 071-4073023, Wim van
lent, 071-4024361 of Jenni-
reke, 071-4034628.
door Pieter van Lierop
vervolg van voorpagina
utrecht - Het Nederlands Film Festival
beleefde gisteravond een dolle avond bij
de wereldpremière van 'Ja Zuster, Nee
Zuster'. Na de Annie M.G. Schmidt-ver-
filmingen die producent Bumy Bos eer
der afleverde met 'Abeltje' en 'Minoes',
lijkt nu een voorlopig hoogtepunt be
reikt. In de herinnering lag een muzikale
tv-serie die 30 jaar geleden genoeg Hol
landse kneuterigheid én geestigheid be
vatte om je aan het grinniken te krijgen.
Je mocht betwijfelen of dat viel te recy
clen tot een voor de hedendaagse smaak
acceptabele musicalfilm. Het is Pieter
Kramer evenwel uitstekend gelukt.
Voor kinderen vormt 'Ja Zuster, Nee Zus
ter' hilarische kost, maar ouderen die
zich de kostgangers van Rusthuis Klivia
en hun aanvaringen met de intolerante
en geniepige buurman Boordevol nog
scherp in het geheugen hebben, beleven
er zo mogelijk nog meer plezier aan.
Want Pieter Kramer is erin geslaagd alle
innemende tuttigheid van de late jaren
zestig perfect te raken en er tegelijkertijd
genoeg gein en kolder aan toe te voegen
om er méér van te maken dan 'camp'.
Van cruciaal belang is geweest dat de
liedjes van Annie Schmidt en Harry Ban-
nink nog altijd subliem blijken. Door
nieuwe arrangementen van Ferdinand
Boland hebben ze zelfs aan kracht ge
wonnen.
Loes Luca bewijst zich als Zuster Klivia:
een ronduit perfecte vervangster van
Hetty Blok, tot en met het Gronings ac
cent. Ooit eerder gehoord trouwens van
Groningse bronchitis? De boze buurman
(indertijd gespeeld door Dick Swidde)
komt minstens zo sterk uit de verf nu hij
wordt gespeeld door Paul Kooij. Ik had
trouwens durven zweren dat het weer
een perfect typetje was van Arjan Eder-
veen. Dat is dus niet zo, maar Ederveen
doet toch nog heel even mee, in het be
gin als valse choreograaf. Pieter Kramer
is jarenlang zijn lijfregisseur geweest en
we belanden hier op min of meer dezelf
de golflengte.
door Marjolijn de Cocq
Amsterdam - Loes Luca kruipt
opnieuw in de huid van Zuster
Klivia. Na de theatervoorstelling
'Ja Zuster Nee Zuster* gaat op 3
oktober de speelfilm in roulatie.
Niet haar eerste hoofdrol. Klate
rende lach: „Maar wel de eerste
in een film die waarschijnlijk lan
ger dan een week zal draaien."
Een eeuwige Zuster Klivia gaat
ze niet worden, want ze gaat
niet in een verpleegsterspakje
linten doorknippen enzo. Vol
gend jaar staat ze weer als
Nenette in Ahoy!, met haar
band. De highlights van Nenette
et les Zézettes. Op 2 maart 2003,
de dag nadat ze er het Nationaal
Songfestival heeft gepresen
teerd. Kan het decor mooi blij
ven staan. Dat wilde ze zó graag.
En het dan net zo gezellig ma
ken als op de Parade, maar met
z'n achtduizenden.
Twee Zézettes zitten ook weer in
'Ja Zuster nee Zuster'. Saxofo
nist Ray, 'de homo' als driftig di
rigerende dirigent, accordeonist
Pierre is Zorbo de Griek, de we
duwnaar uit de wasserette in de
Primulastraat waar Zuster Klivia
haar rusthuis bestiert. Drummer
Arend en bassist Dennis 'de ne
ger' ontbreken. Andere dingen
te doen. „En een neger hadden
ze toen geloof ik nog niet in de
zestiger jaren." Maar haar moe
der zit er in, haar dochter zit er
in, haar tante zit er in. Olga (Zui-
derhoek) zit erin, Arjan (Eder
veen) en Paul (de Leeuw) zit er
in.
En dan ook nog Pieter Kramer
als regisseur. Ze kennen elkaar
al meer dan dertig jaar, hebben
maar een half woord nodig. „Ik
was zijn Barbie, hij kleedde me
aan. Niet uit. Ha ha! We hebben
samengewoond, sliepen in het
zelfde bedje. Maar niet als man
en vrouw."
Het is een bekend verhaal maar
ze wil het best nog een keer ver
tellen. Ze ging naar de oriënta
tiecursus van de toneelschool in
Amsterdam, daar leerde ze een
jongen kennen waar ze een oog
je op kreeg. „Die jongen zei: het
spijt me maar ik ben van een
ander. Maar ik heb een hele leu
ke vriend en die is volgende
week jarig. En dan neem ik jou
mee en geef ik jou cadeau, want
ik heb geen geld."
Toen is ze inderdaad voor de
deur gezet met een strik. En zo
kwam ze bij Pieter terecht. Ze is
bij hem ingetrokken tot ze een
eigen huisje had aan de over
kant bij hem, spanden ze de
waslijnen over straat, de tele-
via.
Foto: GPD
Na de theatervoorstelling nu de speelfilm
Loes Luca: „Een beetje zuster moet kennen breien." Foto: GPD/Marisa Beretta
foonkabel. En die andere vriend
heeft een spijt gehad dat-ie haar
heeft weggegeven.
Ze hangt erg aan de mensen
met wie ze al werkt en met wie
er goed is te werken. En gelukkig
zij ook aan haar, dus wat wil je
nog meer? Dan weet je het al
van elkaar en kun je allemaal
stadia overslaan en gewoon be
ginnen met werken. „Ik houd
ervan om mensen om me heen
te vergaren en die eeuwig trouw
te blijven."
Ze is ook heel recht voor z'n
raap, zegt snel wat haar op het
hart ligt. Dat heeft ze ook wel
aan Zuster Klivia meegegeven,
dat is wel echt een Loes Luca-
Klivia. Ze staat heel dicht bij. Als
Zuster Klivia dief Gerrit in haar
rusthuis opneemt met de belof
te dat hij iedere maand haar
theelepeltjes mag stelen, mits hij
ze ook weer teruggeeft, is dat
echt Annie M.G. Schmidt. Maar
zij is óók zo, van kom binnen en
als je wat wil jatten, doe het dan
nu even en neem dat dan. „In
principe komen mijn vrienden
niet bij me jatten anders zouden
ze toch mijn vrienden niet zijn.
Maar ik ben wel goed van ver
trouwen ja, ik geloof wel in het
goede van de mensch-sch-sch-
sch-sch-sch."
Van de week lag er bij haar een
neger - ja, zij noemt het altijd
gewoon neger, dat vinden ne
gers nooit erg maar ieder ander
wel - dus er lag een bruine man
bij haar op de stoep. Ze gingen
de vuilnisbakken buiten zetten
en hij lag daar. „Ik zei: pak eens
aan. Dus hij pakt aan. Vertelt-ie
dat-ie al twee nachten bij ons op
de stoep heeft gelegen. Toen
hadden we zoiets van: wat nu?
Gaan wij nu gewoon binnen
wijn drinken? Nee, dat gaan we
niet doen, we gaan die man bin
nen vragen."
Een bed, een ontbijtje - en geen
theelepeltje gestolen. Een zwer
ver was het niet nee, die had ze
waarschijnlijk toch ook niet bin
nengelaten. „Hij was gewoon op
straat gemieterd door zijn
vrouw, want hij was vreemdge
gaan. Ha ha ha! Ik heb hem de
volgende dag gezegd: je gaat het
goedmaken met je vrouw en ik
wil je niet meer zien. Nooit meer
wat van gehoord. 'Ach ja, de
vrouwtjes', zei-ie."
Het nep-Gronings van Zuster
Klivia, daar heeft ze met Klivia-
van-het-eerste-uur Hetty Blok
toen ze de voorstelling speelden
wel een uurtje op gezeten. 'Kom
binnn', dat inslikken weet je
wel. Maar zoals de theatervoor
stelling niet de tv-serie zestiger
jaren was, is ook de speelfilm
weer een heel ander product.
Ook met een Klivia en een boze
buurman die probeert het rust
huis te dwarsbomen, maar toch
wel een heel ander verhaal. Jet
en Gerrit die zo op elkaar ver
liefd worden, dat was in het to
neelstuk ook niet echt zo.
„Een heerlijk ding ja, Gerrit,
vind je niet? Met z'n sokken in
bed, zag ik laatst ook. Die kinde
ren van mij doen het ook wel
eens, de jongens, met hun sok
ken aan bed en dan zie ik elke
keer Gerrit voor me."
De grrrroootse jurk voor de pre
mière op het Nederlands Film
festival in Utrecht is in wording,
ze is gek op kleren, op kos
tuums, het is toch wel een van
de grote redenen dat ze is gaan
spelen. Brillen, pruiken, hoeden.
Zelf maken, ja dat kon ze ook.
Maar op de naaimachine naait
ze nu alleen nog maar de zomen
van de broeken als ze te lang
zijn. Gordijntje maken, doet ze
ook nog wel. „Ik kan het hoor,
breien, haken, allemaal." Alleen
borduren, daar heeft ze een
bloedhekel aan. Voor Pieter
heeft ze ooit een trui gebreid.
Een spencertje werd het, ze had
geen zin meer in de mouwen. In
Klivia-accent: „Een beetje zuster
moet kennen breien."
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Hotel Sonja' door Atelier D
Tekst: Birgitta Hacham. Spel: Barry Atsma
en Rogier Schippers. Regie: Momek
Merkx Gezien: 27/9. Parktheater Alphen
a/d Rijn Nog te zien: vanavond,
LAKtheater. Leiden
Theaterbloed is vaak gewone
tomatenketchup. Terwijl je dat
natuurlijk weet, kun je toch
door al dat bloed in de film of
op het podium geraakt worden.
Dat is de magie van fictie. Maar
als die ontbreekt, blijft er wei
nig over. Helaas geldt dat voor
de theaterproductie 'Hotel Son
ja'. Het bloed blijft ketchup, on
danks al hun inzet falen de ac
teurs jammerlijk.
De hoofdoorzaak hiervoor ligt
bij de regieopvatting. Het stuk
gaat over geweld, dus vindt de
regisseur kennelijk dat de spe
lers dat nadrukkelijk dienen te
demonstreren. Vaak wordt de
daad bij het woord gevoegd. En
de taal is grof, zodat er heel wat
branie en bravoure ten toon
worden gespreid. Het afschrik
wekkende van de oorlogswaan
zin krijg je daarmee niet zo
maar in de vingers. De voorstel
ling overschreeuwt zichzelf en
roept geen afschuw op maar
slechts onverschilligheid.
Vooral de seksuele uitspattin
gen en martelingen, waaraan
soldaten zich in oorlogstijd
schuldig maken, staan centraal
in de verhalen die twee solda
ten elkaar vertellen. In de per
verse logica van het denken in
termen van geweld staat een
geval van impotentie gelijk aan
landverraad. Verkrachten
maakt structureel deel uit van
oorlogsgeweld. En de verach
ting van menselijke waardig
heid vat men samen in het
beeld van de soldaat die met
het geslacht uit de broek mid
den op het podium een kabou
ter onder plast.
Ooit waren deze soldaten jonge
mensen met idealen die onder
een eikenboom lagen te dro
men. Die boom zag de krijgers
gaan en komen. Dit poëtische
beeld wordt voortdurend ruw
verstoord. Wat gaat er mis dat
mannen zich zo gaan gedra
gen? De vraag stelt men in het
programmaboek, de voorstel
ling komt daar niet aan toe. De
bedoeling van deze anti-oor-
logs-thematiek is weliswaar
duidelijk, de uitwerking ervan
ongeloofwaardig. Men speelt
oorlogje na, maar analyseert
niet. En het spelen met een vi
deocamera is een afgezaagd
trucje.
ken erbouwd Van
bemuseum
januari open
De
in/anp - Na jaren bou-
en verbouwen opent het
Abbemuseum in Eindho-
op 19 januari de deuren
het publiek. Het museum
H vier keer zoveel ruimte ge-
en,jen. Er is zelfs een deel van
vankier de Dommel verbreed,
het museum nu aan een
t binnenmeer ligt. Het werk
De lte in totaal 27,5 miljoen eu-
ïn duurde ongeveer twee
Het museum was sinds vo-
aar zomer geheel gesloten.
KenY001" zat de instelling vijf
ooijn een tijdelijk onderkomen.
ha5Van Abbemuseum had al
ruimtegebrek en voldeed
zjJmeer aan de eisen van nu.
b de renovatie en nieuw
1/ zijn die problemen verle-
zijlied", aldus J. Debbaut, di-
k v^ur van het museum. De
dej; eiding van de instelling was
i D,lzakelijk om de intematio-
mei vermaarde collectie heden-
]str(Se kunst goed en verant-
iChe d te kunnen presenteren,
tojk. anger van de nieuwbouw is
26 meter hoge toren met
rdt 1116 wanden. De Nederland-
basfchitect A. Cahen heeft door
hen hele gebouw doorkijken
ebracht. De kunst in de kel-
lekh311 hierdoor ook vanaf de
Plae etage worden bekeken,
in I 'oofdingang van het muse-
in blijft in het oude gebouw,
1
Interieur van het nieuwe Van Abbemuseum. Foto: Vincent Wilke
tegenwoordig een rijksmonu
ment, dat is ontworpen door A.J.
Kropholler.
Het Van Abbemuseum is een
geschenk geweest van sigarenfa
brikant Henri van Abbe aan de
gemeente Eindhoven in 1936.
De collectie hedendaagse kunst
bestond toen uit werken die Van
Abbe zelf had aangekocht.
door James McGonigal
den haag - Een stier, tamelijk
naturel. Acht platen verder: een
lijnenspel, waarin nog maar net
het beest valt te herkennen. De
ze reeks is onderdeel van een
serie litho's
krast op steen of op een metalen
plaat.
De kleine tentoonstelling in Den
Haag (slechts een zaaltje) laat
zien hoe Picasso met zijn eigen
werk omsprong. Hij bewerkte
tussen de drukken door de
steen/plaat,
Gemeentemuseum
Den Haag toont litho's
van Spaanse meester
museum van Den Haag. Andere
prenten van Picasso laten beel
den zien van een meisje met
pop of vrouwenportretten, in
verschillende stadia van ontwik
keling.
Het Gemeentemuseum heeft re
centelijk 225 litho's van Picasso
uit een Zwitsers bruikleen ver
kregen. Voor een periode van
twee jaar, maar directeur Wim
van Krimpen heeft goede hoop
dat de collectie 'verworven' kan
worden.
Picasso maakte in de jaren twin
tig en dertig van de vorige eeuw
al litho's, maar het grootste deel
van dit deel van zijn omvangrij
ke oeuvre ontstond pas na 1945,
toen Picasso de leeftijd van zes
tig jaar al was gepasseerd. Een
litho is een afdruk in inkt op pa
pier van een tekening die is ge-
toevoegen - leiden tot immer
veranderende beelden.
Het Gemeentemuseum is van
plan de komende jaren creatief
met het bruikleen van de Picas-
so-litho's om te springen. Per
drie maanden wil men in de
daarvoor gereserveerde zaal an
dere prenten tonen, steeds ge
rangschikt op een thema.
De wijze van tentoonstellen van
de prenten die nu te zien zijn,
geeft een goede indruk van de
scheppingsdrift van de kunste
naar. Picasso's werkwijze spat
als het ware van het papier
idee, vormgeving, aanpassing,
nog een aanpassing, klaar!
Picasso in prent, Gemeente
museum Den Haag, Stadhou
derslaan 41. www.gemeente-
museum.nl.
h
'N
new york - Choreograaf en musicalster Ben Vereen
(links) leert Stanley Burleson de details van het
nummer 'Mr. Bojangles' uit Fosse. De show is een
eerbetoon aan de legendarische choreograaf Bob
Fosse - in Nederland vooral bekend door
zijn musical 'Chicago -, die gezien wordt als de be
langrijkste Broadway-persoonlijkheid van de twin
tigste eeuw. Fosse is een 'Song and Dance Spectacu
lair' waarin klassiekers als 'Big Spender1, 'Bye, Bye
Blackbird', 'Sing Sing Sing' en 'Steam Heat' de revue
passeren. Burleson repeteert momenteel samen
met Simone Kleinsma en Pia Douwes op Broadway.
De drie Nederlandse sterren vervullen een gast-
hoofdrol voor de speelperiode in Nederland. Op 13
oktober gaat Fosse in première in het Lucent Dans
theater in Den Haag. Daarna is de show nog in zes
theaters in Nederland te zien.
Foto: Roy Beusker
