KUNST CULTUUR
'Het leven is vermoeiend en dan ga je dood.
Kleine meisjes worden groot
Rotterdams college
spaart de kunstsector
Guy Roni
brengen de
boodschap te
nadrukkelijk
Meeslepen
'Zomergast
van De Ti
Stedelijk breidt wellicht
uit op Amsterdamse Zuidas
Koninklijk bezoek Nederlands Film Festival
Maarten 't Hart
in Leidse bieb
leiden - Vanaf aanstaande zon
dag is de Centrale Bibliotheek
aan de Nieuwstraat.in Leiden
weer elke zondagmiddag van
13.00 tot 17.00 uur geopend. De
eerste zondagsopenstelling van
het seizoen wordt gevierd met
de presentatie van een bijzon
der boekje van Maarten 't Hart,
'Het meisje met de zwarte na
gels'. Met het boekje viert de
Warmondse auteur dat hij al
veertig jaar grootgebruiker van
de Leidse bibliotheek is. Cul
tuurwethouder Pechtold over
handigt het eerste exemplaar
zondagmiddag (14.00 uur) aan
Peter Duijvestein, directeur van
de bibliotheek.
Subsidie voor
tuinen Ruys
dedemsvaart - De noodlijden
de tuinen van Mien Ruys in De
demsvaart krijgen financiële
steun. Burgemeester en wet
houders van de gemeente Har-
denberg hebben besloten een
eenmalige subsidie van 35.000
euro te geven. Een deel van de
tuinen staat op de nominatie
een rijksmonument te worden.
De tuinen kampen met een te
ruglopend aantal bezoekers en
daardoor met financiële pro
blemen. De gemeente wil dat
{ie stichting Tuinen Mien Ruys
voor 1 januari 2004 duidelijk
heid geven over de toekomst
plannen. Dan besluit Harden-
berg over een blijvende subsi
die.
theater recensie
Maarten Baanders
vrijdag 27 SEPTEMBER 20é
Voorstelling: '5 Shorts (zum
Befreiungsdreck)' door Club Guy Roni.
Gezien: 26/9 LAKtheater, Leiden Nog te
zien aldaar: vanavond.
'5 Shorts' is een dansvoorstel
ling met een boodschap. Bevrij
ding is het thema. Iedereen ver
langt ernaar, maar als je een
maal bevrijd bent, blijf je zitten
met teleurstelling, angst, waan
zin, chaos en tenslotte zelfs een
nieuwe vorm van slavernij.
Dankzij de heftige bewegings
taal van het choreografenduo
Roni Haver en Guy Weizman en
de teksten die zij gebruiken, ver
laat je de zaal met het gevoel dat
de boodschap er flink ingeramd
is.
Dat komt vooral door de
slotscène, waarin de waanzin
compleet is. Onder het beang
stigende geschreeuw van een
Duitstalige volksmenner wordt
een losgebroken groep mensen
van de ene toestand van slaafse
gewelddadigheid in de andere
gemanipuleerd. Stormachtig en
bezeten maken de dansers hun
bewegingen. Het is of ze zijn
overgeleverd aan een onbe
heersbare storm van energie. In
een kring van vijf zwaaien ze
met hun lichamen en gooien ze
zich op de grond. De massa
wordt gemasseerd en rijp ge
maakt voor de revolutie en on
derwerping aan een nieuwe or
de.
Niet alle scènes zijn zo heftig.
Bevrijding is niet alleen een
massagebeurtenis, maar ook
iets van de enkeling. Guy Weiz
man vertolkt de eenling die zich
geen raad weet met het eind van
de oorlog, met de pretenties
waarmee de bevrijder zich heeft
aangediend, met de aangebro
ken 'resurrection time' en met
de glitterbol die hij als een globe
in zijn handen heeft. Zo intro
duceert hij de massale waanzin.
Een andere enkeling is de huis
vrouw die zich aan het begin
van de voorstelling bevrijdt door
het schrobben eraan te geven.
Ze wordt toegejuicht, maar voelt
zich eigenlijk doodongelukkig.
Na deze ietwat flauwe opening
zien we een man en een vrouw
die zich van elkaar proberen los
te maken. Wat opvalt is de
adembenemende soepelheid en
energie waarmee Roni Haver
zich rond laat zwaaien en sleu
ren, maar toch aan het lichaam
van de man blijft kleven. De be
vrijding komt niet. Hoe mooi
ook, dit duet heeft een zwakheid
die zich in alle latere scènes
voordoet. Er zit geen ontwikke
ling in. Het hele tafereel heeft
dezelfde heftigheid, zonder con
trast of oplossing. Dat geldt ook
voor de prachtige passage waar
in drie danseressen zich in een
driehoeksformatie over het to
neel bewegen en zich vol over
gave in rol- en zwaaibewegingen
gooien. Heel sterk, maar ook
hier wordt de zucht naar bevrij
ding te lang op dezelfde manier
vertolkt. Dit maakt '5 Shorts' tot
een reeks eendimensionale
plaatjes. De boodschap wordt te
nadrukkelijk gebracht, waardoor
de overtuigingskracht juist klei
ner wordt.
theater recensie I
Susanne Lammersl
Voorstelling: Zomergasten van I en S
Gorki door De Tijd. Regie: L [on
Vandervorst. Spel Katelijne Verb
Wouters, Mieke de Groote,
Borgmans, Johan van Assche e.a (B
26/9, Leidse Schouwburg -
«DA
Heel veel toneel is 'Zoiftaat
ten' van Maksim Gorki,
tien spelers laten je voelhC.
een eeuw geleden een la is w
mer op het Russische
land er uit kon zien, zeèij h
zeer verschillende gastf link
indolente nietsnutten tol ng 1
gen wereldhervormers,
elkaar en met hun dej oen
moeten leven. Iederei eep<
door een ander onder
genomen worden, ge
worden bij zijn leven,
mand is in staat de and
kelijk nabij te komen,
laat het Vlaamse tone
schap De Tijd elegant e
slepend zien.
In een langzame dans z<
prachtige portretten nee
door de kwaliteiten van
teur afzonderlijk worde
P
w
leC
lijh
link
ingl
t etd
oen
eepi
idul
b<
eri
POLC
ititie
ZC/
sijn
ges
Ha
De veellagigheid van de
nages houdt het stuk
daardoor worden hun
ruzies en mislukkende
affaires interessant.
Tot zover lijkt 'Zomerga: >5jS
een gewoon Russiscl
waarin het leven van eefjJ^
mensen eens lekker uil
wordt. Maar Gorki wil,
dan bijvoorbeeld Tin.
meer dan dat. Zijn 'Z01
ten' is een verkapt ba
stuk. Hij wil dat deze n
riveerde intellectuelen 'er
hijzelf kinderen van w nf
wen en arbeiders, zich i
voor de verbetering
maatschappij in plaats
verloos te zwetsen en hifa
buik vol te vreten.En
krijgt dat prachtige sfe
van verloren en gede
neerde mensen nog eei
bedrijf na het laatste bei ty
Als het stuk zijn natuurli ue cl
de al gehad heeft, als i der,
zich opmaakt om terug I jj on
naar de stad om een ni ba^
ven te beginnen of het |en e
ven door te laten zeure ijnnj
hij er een pamflet aan
zijn revolutionaire inbo d he
duidelijk blijkt. Dat is j om e
want onnodig en bo n uj
niet erg overtuigend. D het
van deze zomergasten f bli
dat ze Tsjechovs standj jjj pj
pliciet zo mooi duidel zet n
den maken. d yft
dit
imei
1 weel
Tgska
mgi:
1).
f?C"1
ei
ikkei
Hanson zet de medemens te kijk als voorwerp
door Dolf Welling A .^^tKEÊÊÊ^. ^tre<
Rotterdam - Wellicht gaat u bin
nenkort zelf naar de Kunsthal in
Rotterdam of hoort u van ande
ren dat ze daar iets heel bijzon
ders hebben beleefd. Wanneer u
in de tentoonstelling van Duane
Hanson stokstijf gaat staan, kan
het zelfs lijken dat u zélf een
kunstwerk bent, gemaakt door
die Amerikaan. Even, niet lang.
Zelfs een geoefende en gebleekte
straatartiest houdt zo'n pose
maar een korte tijd vol.
Duane Hanson zet zijn mede
mens in de Kunsthal te kijk als
voorwerp. Voorgoed onbeweeg
lijk staan er 31 bedrieglijk echt
ogende kopieën van mensen.
Het zijn typische Amerikanen,
anoniem, geen vorsten, boeven
of sterren zoals bij Madame
Tussaud. Ze zijn ook niet van
was, maar van vergankelijke
kunststof.
De maker, Duane Hanson
(1925-1996), vond als schilder
zijn draai niet. In de jaren vijftig
heeft hij het nog even met het
spontane actieschilderen gepro
beerd, maar de opkomst van de
popart was voor hem een uit
komst. Bij de popart ging het
om het verplaatsen van alle
daagse dingen - gewone ge
bruiksvoorwerpen - naar ten
toonstellingen van kunstwerken.
Een voorloper was Marcel
Duchamp, die in 1917 een stuk
sanitair uit de fabriek, een uri
noir, op ooghoogte in een expo
sitie geplaatst wilde hebben. Be
kend zijn ook de Brillo-dozen en
soepblikken die Andy Warhol in
de jaren zestig in museumzalen
toonde.
De artistieke daad bestond dus
voornamelijk uit het misplaat-
sen van het bekende. Dat geeft
even een schok wanneer men in
een zaal met geklede museum-
Alicia Keys bespeelt haar publiek als ware ze Aretha Franklin zelve. Foto: ANP
muziek recensie
Richard Stekelenburg
Concert: Alicia Keys. Gezien: 26/9, HMH
Amsterdam. Nog te zien aldaar:
vanavond (uitverkocht) en 10/11
Een krap jaar na haar podium
debuut in Nederland is de jon
ge Amerikaanse zangeres Alicia
Keys terug in Amsterdam. Toen
speelde ze in een uitverkochte
Melkweg voor een kleine dui
zend nieuwsgierigen. Na een
overdonderend mooi concert
voorspelden we toen al, dat het
waarschijnlijk het laatste optre
den van dit talent in een kleine
zaal zou zijn. En inderdaad, gis
teren en vandaag staat Keys in
een uitverkochte (2x 12.000
man) Heineken Music Hall. En
om haar kersverse sterrenstatus
te bevestigen mag ze in novem
ber nog eens terugkomen.
Muzikaal heeft Alicia Keys nog
niets nieuws te vertellen. Haar
debuut 'Songs in A Minor' kent
nog geen vervolg. Des te aardi
ger is het te zien hoe de 21-jari
ge zangeres zich op een veel
groter podium beweegt. Des
tijds maakte ze van de Melkweg
haar bloedeigen huiskamer en
overtuigde ze met een warm en
intiem optreden. Welbe
schouwd mocht haar toen al
veelbesproken debuut-cd te
vlak klinken om van een echte
topplaat te kunnen spreken, de
nieuwsgierigheid was gewekt
omdat Alicia Keys haar eigen
nummers schreef en een klas
sieke piano-opleiding had ge
noten. Maar ze bleek ook echt
te kunnen zingen, met een war
me, buigzame en volle soul-
stem.
Van een huiskamersfeer is in de
HMH geen sprake meer. Het is
aardig om te zien hoe Keys haar
materiaal geheel anders vorm
geeft dan bij haar eerdere op
treden. In plaats van verkrampt
een kleine-zaalgevoel na te stre
ven, kiest ze bij vlagen gedurfd
voor het grote gebaar. Keys be
speelt haar publiek als ware ze
Aretha Franklin zelve en het
merkwaardige is: het gaat haar
ogenschijnlijk allemaal zo ge
makkelijk af.
Toch vergaloppeert ze zich een
paar keer in deze grote zaal.
Had haar gebabbel haalt op een
storende manier de vaart uit
haar concert. En als ze in een
kort, opgewonden, hiphopblok
je haar publiek vraagt de armen
in de lucht te gooien, gaan bij
mij slechts van verbazing de
wenkbrauwen omhoog. Een
rappende Alicia Keys lijkt ver
geten dat haar unieke kracht
ligt in gracieuze stembuigingen
en prachtig klassiek pianospel.
rotterdam/gpd - Forse bezuini
gingen op de Rotterdamse
kunst- en cultuursector blijven
uit. Was er aanvankelijk sprake
van een korting van bijna 9 mil
joen euro tot 2006, nu zal over
dezelfde periode een bezuini
ging worden doorgevoerd van
ruim 3 miljoen euro. Dat zei
kunstwethouder S. Hulman
(WD) gisteren bij de presentatie
van het collegeprogramma.
Volgens de wethouder zal de
kunstsector er zelfs per saldo op
vooruitgaan in 2003. Geeft Rot
terdam over heel 2002 ongeveer
92 miljoen euro uit aan kunst en
cultuur, in 2003 moet dat oplo
pen tot zo'n 99 miljoen euro.
Die stijging ondanks de bezuini
gingen heeft te maken met vaste
opwaarderingen als inflatiecor
rectie. „Je zou kunnen zeggen
dat de verhoging minder groot
is dan anders," aldus Hulman.
Directeur R. de Haas van de
Rotterdamse Kunststichting is
'niet ontevreden'. „Al stelt Hul
man het wat rozig voor. De
kunstinstellingen krijgen ook te
maken met stijgende kosten."
Een 'warm gevoel' voor kunst en
cultuur bespeurt De Haas nog
steeds niet bij het college. „Maar
ik klaag niet. Onze acties heb
ben succes gehad."
Belliot zegt dat het na dertien
jaar plannenmakerij hoog tijd
wordt knopen door te hakken.
Volgens haar krijgt de gemeente
aan de Zuidas nu 'de laatste
kans om met projectontwikke
laars op de Zuidas invulling te
geven aan een culturele bestem
ming'. Belliot schatte het totale
benodigde bedrag voor renova
tie en vestiging van een nieuw
'Museum van de 21ste eeuw" op
tachtig a negentig miljoen euro.
Een inhoudelijke discussie over
splitsing van het museum is nog
niet gevoerd. De wethouder ver
zekerde de commissie wel dat
het Museumplein voor haar in
elk geval 'een museale plek met
grandeur moet blijven'.
amsterdam/gpd - De Amster
damse cultuurwethouder Han
nah Belliot (PvdA) kreeg gisteren
het groene licht van de raads
commissie cultuur om nader
onderzoek te doen naar de fi
nanciering van uitbreiding van
het Stedelijk Museum op de
Zuidas bij de AIO. Collegepartij
en PvdA, WD en CDA schaar
den zich achter het besluit van
het college van B en W om niet
meer dan 57,6 miljoen euro ter
beschikking te stellen voor reno
vatie van het Stedelijk aan de
Paulus Potterstraat Het ont
werp van de Portugese architect
Alvaro Siza voor nieuwbouw
aan de kant van het Museum
plein, is daarmee van de baan.
utrecht - Onder toeziend oog van kroonprins Willem-Alexander en
prinses Maxima vond donderdagavond op het Nederlandse Film Festi
val in de Utrechtse schouwburg de première plaats van de film 'In een
Japanse stroomversnelling' van Louis van Casteren. Het was het eer
ste koninklijk bezoek op het filmfestival.
De documentaire gaat over een aantal Nederlandse wateringenieurs
die een belangrijke rol speelden bij de modernisering van Japan eind
negentiende eeuw. Willem-Alexander komt zelf ook in beeld tijdens
een toespraak in Japan. Van Casteren bedankte de kroonprins dan ook
voor zijn bijdrage aan zijn film.
De filmmaker ontving woensdagavond al het Gouden Kalf voor de
Cultuurprijs 2002 tijdens de opening van het festival voor zijn belang
rijke bijdrage aan de Nederlandse filmcultuur.
Met zijn nieuwe film hoopt hij een aanzet te geven tot beter waterbe
heer wereldwijd.
Foto: GPD/Marnix Schmidt
Bedrieglijk echt ogende kopieën van mensen in hun gewone doen, te zien in de Rotterdamse Kunsthal. Foto s: WFA/GPD
bezoekers opeens tegenover een
beschaafd ogende, maar spier
naakte vrouw komt te staan. Dat
werk van Hansons collega John
de Andrea maakte in 1977 deel
uit van een expositie in de Ham-
burgse Kunsthal en die tentoon
stelling stelde in haar titel de
onbeantwoorde vraag 'Kunst,
wat is dat?'
Hanson stelde zijn figuren sa
men uit afgietsels van lichaams
delen en gaf ze echte kleding
stukken en eventueel andere at
tributen, zoals een supermarkt
wagentje voor een winkelende
huisvrouw. Zijn het nu beeld
houwwerken die we zien? In elk
geval reageren we niet meteen
op kunst maar op mensen. An
ders dan voorbijgangers op
straat, zijn de mensbeelden van
Hanson weerloos aan onze blik
overgeleverd. We kunnen ze be
kijken zo lang we willen. Dat be
kijken voelt aan als een indiscre
tie. Ga maar na: hoe zouden we
het vinden als er echt een zwan
gere vrouw of moeder met een
rollator zo te kijk was gezet? Be
zoekers reageren in de Kunsthal
op mensen, voordat we de pop
pen als beelden zien.
Hanson had een uitstekend oog
voor door het leven getekende
typen. Het is vooral de kleding
die zijn personages dateert: ken
nelijk jaren zeventig. Daardoor
is één betekenis van dit werk nu
duidelijker dan voorheen. Het
oeuvre vormt een sociologische
documentatie. Het is verwant
aan het werk van sommige foto
grafen. Zo heeft de Duitser Au
gust Sander (1876-1964) gewone
landgenoten geportretteerd. Hij
stelde er in 1929 een boek mee
samen dat hij 'het gelaat van de
tijd' noemde. Het ging hem om
'de waarheid over ons tijdsperk
en de mensen die er leven en
die waarheid doorgeven aan {ie
tijdgenoten en het nageslacht.'
Vandaag is in de fotografie de
strikte feitelijkheid weer in
zwang.
Hanson biedt mensen ter be
schouwing aan. Hij regisseerde,
maar maakte er geen karikatu
ren van. Het werk heeft een
strekking. Het gaat over wat An-
dré Malraux noemde 'de men
selijke conditie'. De figuren, die
onze blik niet beantwoorden,
zijn uit de menigte gehaald en
eenzaam. Ze kijken
vrolijk als forensen
ochtend per trein na
gaan. Ze zijn als het
sloten in zichzelf. Zt
de Amerikaanse
leven is vermoeiend
dood'. Vrolijk word
boeiende
Duane Hanson: Pi
Sculpture, t/m 24
Kunsthal Rotterdam.
