GELOOF SAMENLEVING
De duivel onder ons
Onderzoek naar De Sche
Katwijkse bouwer wrro-prijs voor Rijnsbur
op 'beeldenstorm'
'Die paarden interesseren me geen zier'
'Oudere katholiek
is gefrustreerd'
R2
vrijdag 27 september 20^
door Jan Meulemeesters
tilburg/gpd - „De oudere ka
tholiek en de oudere clerus
lijken gefrustreerd omdat Ro
me niet naar hen wil luiste
ren en reageren vanuit die
frustratie agressief naar de
kerk." Dat zei Antoine Bodar,
priester-schrijver en roem
rucht woordvoerder van de
conservatieven, gistermiddag
in het stiltecentrum bij de
Universiteit van Tilburg.
„Dat is overigens geen Ne
derlands verschijnsel, maar
wereldwijd. Ook in de VS
gaapt een kloof tussen de ge
neraties. In de zestiger jaren
liepen progressieven te hoop
tegen de aderverkalking en
een te zeer geritualiseerde
kerk. De deuren en ramen
moesten open. Die terechte
kritiek is doorgeschoten.
Toen ik dat in de Acht-Mei-
beweging aan de kaak wilde
stellen door een open brief
aan kardinaal Simonis, ben ik
weggehoond. Er begon een
haatcampagne tegen mij,
waardoor ik me gedwongen
voelde naar Rome uit te wij
ken."
In Rome ontdekte Bodar dat
het volgens hem in feite gaat
om een botsing van het La
tijnse karakter van het insti
tuut kerk en de angelsaksi-
sche denkwijze. „Als de paus
een uitspraak doet over de
leer, wordt hij in Italië niet
bespot, maar de mensen
trekken in het dagelijkse le
ven wel hun eigen plan. In
Zuid-Europa aanvaardt men
dat leer en leven, ideaal en
werkelijkheid zelden op el
kaar aansluiten. In het noor
den hebben we daar moeite
mee. Kardinaal Danneels, bij
voorbeeld, begrijpt dat al be
ter. Toen hem gevraagd werd
of hij de vrouw in het ambt in
Rome aan de orde zou stel
len, zei hij: nee, Rome zal
zeggen: dit is de lijn, maar
hoe je dat pastoraal invult, is
je eigen zaak."
Bodar wilde duidelijk een
verzoenend gebaar naar an-
dersdenken maken en pleitte
voortdurend voor een open
wetenschappelijke discussie
'over elk mogelijk onderwerp,
zonder de metafysica (het
bovenaardse) uit te sluiten'.
Hij werd fel toen hem ge
vraagd werd naar het wegla
ten van de K van katholiek in
de naam van de Tilburgse
universiteit. „Geïnspireerd
door de katholieke traditie is
een halfslachtige, laffe toe
voeging. Dat zegt niets; het
protestantisme en het huma
nisme zijn ook geïnspireerd
door de katholieke traditie.
Kies dan gewoon voor neu
traal. Ik heb 25 jaar met ple
zier kunsthistorie gegeven in
Leiden, een neutrale univer
siteit, en ik kan vaak beter
praten met atheïsten dan met
katholieken die twijfelen aan
hun identiteit."
Na 11 september is Bodar
meer dan ooit voor dialoog
tussen de godsdiensten:
„Niet door je eigen karakter
te verloochenen, maar net als
moslims, vanuit je eigen
overtuiging, helder en duide
lijk."
door Ilse Keuenhof
leiden - In Nederland komen
steeds meer geweldsdelicten
voor. Hoe komt dat? Straffen we
te licht? Ja, zeggen steeds meer
mensen. Nee, zeggen anderen,
want een zware straf neemt de
oorzaak niet weg. Die oorzaak ligt
in de aard van onze samenleving.
De prangende vraag die zich in
dit verband opdringt is hoe wij
deze 'duivel onder ons' dienen te
begrijpen. Op deze vraag pro
beert filosoof dr. Ad Verbrugge,
faculteit der Wijsbegeerte van de
Vrije Universiteit Amsterdam,
maandag antwoord te geven in
een Studium Generale aan de
Universiteit Leiden. Vandaag een
voorproefje.
De gangbare gedachte binnen
de christelijke traditie is dat de
duivel een zelfstandig wezen is,
Lucifer, een mannetje, de bok.
Er is ook nog een andere bete
kenis aan de duivel toe te schrij
ven; iets dat leeft in de harten
van de mens. In hoeverre is een
deel van ons wezen iets wat we
in onze voorstelling als 'duivel'
hebben uitgedrukt?
Verbrugge: „De duivel is volgens
mij geen verzonnen wezen,
maar iets dat met ons te maken
heeft en waar we ergens de
strijd mee aan moeten gaan. De
nadruk die vroeger werd gelegd
op het weerstaan van verleidin
gen is een belangrijk psycholo
gisch component. De mens
moet leren omgaan met iets dat
in staat is om verwarring te
schoppen."
Na de oorlog bestond voor veel
mensen God niet meer en met
God werd ook de duivel wegge
gooid. Meer romantische ge
dachtes als 'zelfontplooiing'
werden populair. We werden
Een voorproefje op de Studium Generale van Ad Verbrugge
Het kwaad is geen 'mannetje', maar een kracht in ons systeem en in ons wezen. Foto: Reuters
niet te veel dwarsgezeten door
maatschappelijke verplichtin
gen. „In die tijd dachten ze het
kwaad uit te bannen. Gaande
weg drong een psychologische
factor zich aan ons op; de duivel
is geen verzonnen figuurtje,
maar een levensproblematiek."
„De duivel ligt niet alleen in het
systeem, maar ook in ons eigen
wezen. Je moet de kwade ten
dens in jezelf leren herkennen.
We keuren degene af die ie
mand anders zomaar in elkaar
ramt. Je kan wel kankeren op de
jeugd die tijdens vakantie twee
kratjes bier naar binnen werkt,
maar je moet ook bedenken hoe
dat komt, wat voor alternatief
biedt de samenleving? We heb
ben de jeugd al jong in een con-
sumentenrol gedwongen. Dan
moet je niet gek staan te kijken
als dat zich uit in excessen. Het
gaat niet om een blowtje of bier
tje maar om de mateloze vor
men van consumptie."
„Op welke waarden is onze eco
nomie op gebaseerd? In recla
mes wordt de vader keer op keer
voor gek gezet. We hebben geen
respect meer voor de leraar voor
gezag."
„Op een dag komt de jeugd er
achter dat de wereld niet om
hen draait en dat frustreeit. Het
DUIN BOLLENSTREEK
gevolg is geweld. Dergel m
welduitingen moet je in j
heel van de samenlevin n(;
ken. Je moet niet alleen
der straffen, dan blijft 1
bleem bestaan." jrQ
„Neem de normen-e Jer
dendiscussie. Ik heb daa
ge reserveringen over. A n(j
niet zomaar worden vei )t
Als ik een mooie, naakti en
op een billboard zie, gajaaj
zeggen: schande. Ik kijk,
zit iets ongepast in. W
tegenstrijdige signalen. aa]
verdienen er ook nog gro|en
„Je ziet dat dat consumi
die materiele voldoeninj
volg heeft dat mensen v
rend op zoek zijn naar m
waardoor ze zich eve II
voelen. Gevolg: concf
stoornissen. Gevolg: weQ/
minder moeilijke studi ,L
volg: we moeten meer
dige krachten van bui p.
len."
Individuele vrijheid is ei
goed, maar het heeft tofim
dat alles in het sul
wordt getrokken. De wa
een leraar uitdraagt, dae Z
mening en geen feit. We dir
een samenleving van siq.
ve vrijheid: iedereen dower
waar ie zin in heeft, al terir
ander maar niet scha )je
wordt duidelijker dat jna;
principe een groot
van deze tijd heerst." n
„De duivel is een wezen iaaj
le koppen en vele verscl inC
vormen. Het heeft iets ti0rh<
met hoe wij ons eigen ,cig]
doel ervaren. We strev
maximale behoeftebevi tyj
Dat heeft een schaduw
zich uit als deze duiv^ m
dicht bij ons, daar hoejtuui
ver naar te zoeken. D itlge
sing? Kom daar maand e(jri
maar naar kijken.m Qj
De
Studium Generale, Un^tte i
Leiden, Cleveringaplaaiier 1
028, 18.45 tot 20.30 Hij
nude
bij d
oerd
eent
fin
bbei
door Sjaak Smakman
noordwijkerhout - Tegen de zin
van het college heeft de Noord-
wijkerhoutse raad gisteren beslo
ten een eigen onderzoek te doen
naar de financiële problemen bij
het sport- en recreatiecentrum
De Schelft. Daarvoor wordt een
extern bureau aangetrokken. Een
commissie uit de raad gaat nog
de precieze onderzoeksopdracht
formuleren.
Dat laatste element was een
kleine handreiking van het CDA
aan de WD. Die had met in
stemming van de PvdA liever
een geheel eigen raadsonder
zoek gehouden, een soort parle
mentair onderzoek waarbij ge
meentebestuurders en ambte
naren onder ede kunnen wor
den gehoord. Het CDA zag daar
niets in. Kwaliteit, objectiviteit
en professionaliteit van het on
derzoek moeten boven elke twij
fel zijn verheven, stelde CDA-
fractievoorzitter Ket, met in
stemming van Groenlinks en
D66.
Toen de stemmen staakten met
8 tegen 8, liet het CDA tijdens
een daaropvolgende schorsing
het afwezige raadslid Schrijvers
alsnog opdraven. Daardoor
sloeg de balans definitief door in
de richting van een extern on
derzoek en gingen ook WD en
PvdA overstag.
Daarmee negeerde de
raadsmeerderheid ook een op
roep van het college. PvdA-wet-
houder De Haas, sinds een paar
maanden verantwoordelijk voor
De Schelft, zei te vrezen dat ex
terne onderzoekers de door het
college aangestelde interim-ma
nager De Jager voor de voeten
zullen lopen.
De Jager probeert momenteel
om De Schelft weer op het goe
de spoor te nemen en maakt
daarvoor onder meer een analy
se van wat er de afgelopen jaren
fout is gegaan. Dat gegeven, ge
voegd bij het feit dat het college
al een accountant op de zaak
heeft gezet, maakt een extern
onderzoek bovendien dub
belop, stelde De Haas.
De raad besloot echter anders.
Niet alleen vanwege de ernst
van de problemen - een tekort
van 500.000 euro over 2000,
800.000 euro over 2001 en waar
schijnlijk meer dan 600.000 euro
dit jaar mits de ergste lekken
worden gedicht - maeir ook uit
onvrede over het tussenrappor
tage van het college. Die is on
der de maat, zo oordeelde de
raad vrijwel unaniem, en laat
nog veel vragen open. Het is
voorlopig ook nog de vraag of
de kwestie zonder gevolgen blijft
voor de wethouders. „We zullen
het college apart beoordelen",
aldus Ket.
Opvallend aanwezig was giste
ren ook J. Adrichem, de mana
ger van De Schelft die euwe
tepiet dreigt te wordeiZijlbi
speeld. Hij liet in de walking
gen weten gezien delale c
omstandigheden nog g^er de
mentaar te willen geveirofie
mijn tong brandt", qDeZ
chem.
Maandag begint Adrichjt zorj
na zijn vakantie, maar lt eer
niet langer de managejande
Schelft. Hij gaat volgeedrijf
houder De Haas, die nf', aid
treden van het bestuur Ir moi
nieuwe voorzitter is, fds zijn
ren onder toezicht van| opn
manager De Jager. |n hal
Die heeft al een aanta
besparende maatregelét sne
men. De Haas zei te 1
het tekort volgend jaar r
de 450.000 euro bepf
blijven.
Op de begroting voorl
jaar heeft het college
euro voor De Schelft 1
ken.
door Anton Diedrich
katwijk/den haag - Het lijkt Wel
of het met opzet is. Ouwehand
Bouw uit het protestantse Kat
wijk, die een katholieke kerk in
Breda wil slopen. De Bredanaars
willen dat niet, dus trok de ge
meente Breda de reeds verleen
de sloopvergunning weer in.
Daartegen ging Ouwehand gis
teren in beroep bij de rechter.
Al zestien jaar geleden sloot de
Heilige Hartkerk in Breda zijn
deuren. En inmiddels zijn ver
schillende historische verenigin
gen in Breda al tien jaar bezig
om er een monument van te
maken. De kerk stamt uit 1900,
is in de neogotische stijl ge
bouwd, en heel mooi, volgens
de verenigingsleden. (Dat vin
den trouwens ook de krakers die
er al vijftien jaar wonen.)
Maar dat maakt Ouwehand in
middels niets meer uit. Het be
drijf voelt zich 'gepiepeld' door
de gemeente Breda. Eerst een
vergunning verlenen en vervol
gens intrekken? Dat hadden ze
gedacht. De kerk mag dan in
middels op de Rijksmonumen
tenlijst staan, de sloopvergun
ning was daarvóór al afgegeven.
Ouwehand Bouw laat zich niet
foppen, en strijdt voor zijn
recht. „Ook al hebben ze het
idee dat we op beeldenstorm
zijn", grapte directeur Peter Ou
wehand gisteren op weg naar de
rechtszaal.
Zestien jaar geleden besloot het
bisdom Breda dat de kerk maar
weg moest. Naar verluidt omdat
er een fanatieke tak van de ka
tholieke kerk de zaak aan het
overnemen was, maar dat is
nooit bevestigd. Hoe dan ook,
Stichting Woonzorg Nederland
(SWN) mocht het kopen en er
seniorenappartementen bou
wen. Na meer dan een decenni
um gebakkelei en geharrewar
deed SWN de kerk over aan Ou
wehand. Die betaalt er driehon
derdduizend oude Hollandse
guldens voor, zodra de bouw
van de appartementen begint.
En als de 36 appartementen er
staan, dan levert dat de bouwer
enkele miljoenen op.
De drie rechters die zich over de
zaak buigen moeten nu beslis
sen of de sloopvergunning van
Ouwehand Bouw, die abusieve
lijk aan Ouwehand Projecten
(een tak van Ouwehand die niet
eens bestaat) is verleend, terecht
of onterecht is ingetrokken. Bin
nen zes weken volgt de uit
spraak. En dan is de slopersha
mer van het Katwijkse bedrijf
wellicht weer een stukje dichter
bij de katholieke kerk gekomen.
rijnsburg - Drie Rijnsburgse hyacinthenbroeiers en anj
ben gisteravond de jonge ondernemersprijs van de
Zuid-Holland West gewonnen. De drie broers Van Abswo
ben een bedrijf aan de Trappenberglaan in Rijnsburg.
gekozen boven twee andere genomineerden: een tulpenb
Oude Wetering en een germini-kwekerij uit Voorschoten,
burgse broers scoorden vooral met de teelt van snijhyacii
durende het hele jaar. Dat werd door de jury als 'uniek en
betiteld. Ook voor de gedetailleerde taakverdeling tussei
broers was veel lof.
alvi
trijdti
oekti
ar eni
lebbe
:rvan
ver
?ïi
lilde
y. probi
eente
e groi
Deze
tweet
van 5
:nde
aided
is vei
idt ziji
COLOFON
laai v«
Toen
b
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, G.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.); 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiginj
verstrekken tot het automatisch
van het abonnementsgeld ontvar
korting per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post
(binnenland) worden verzonden
toeslag van €0,50 aan portokost*
verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast
verwerking van gegevens van abi
dit dagblad. Deze gegevens kunn
worden gebruikt om gerichte infi
over voordeelaanbiedingen te
door onszelf als door derden. Hee
bezwaar tegen, dan kunt u dat s
laten weten aan HDC Uitgeverij
Afdeling Lezersservice, postbus 51
Haarlem.
Auteursrechten voorbehoude
HDC Uitgeverij Zuid
De kortebaan in Lisse is een groot feest. En daarbij draait het niet alleen om wie uiteindelijk de race wint. Foto: Dick Hogewoning
Lisse feest rond de kortebaan
door Rob Onderwater
lisse - Stoelen en tafels worden
naar buiten gesleept. De party
tent is opgezet en de tapinstalla
tie werkt optimaal, afgaande op
de gevulde fluitjes-met-schuim
kraag. Het feest kan beginnen.
Welkom op de Heereweg, waar
IJsse zich opmaakt voor het
jaarlijkse hoogtepunt: de korte
baan.
Dat betekent een gebakken visje
scoren, sfeer snuiven, praten
met vrienden en oude beken
den, gokken en vooral drinken.
Het is maar goed dat de hard
draverij niet controleert op mee
gebrachte alcoholische versna
peringen, want de Lissenaars
slepen onvoorstelbare hoeveel
heden drank mee naai' de Hee
reweg. Rondom de finish staan
de kratten en koelboxen opge
stapeld. Een cola-tic? Geen en
kel probleem, even een duik in
de koelbox en de mix is zó ge
maakt.
Na een fikse regenbui 's mor
gens laat de zon zich deze mid
dag zien. Lisse is goedgehu
meurd, de dag kan niet meer
stuk. Let er dan niemand op de
paarden? Paul (21) staat pal voor
het begin van de 'aftrap' bij de
finish met een kratje Amstel. Hij
heeft afgesproken met zijn
vrienden, maar die zijn nog niet
gearriveerd. Vorig jaar maakte
hij de fout om te gaan werken.
Hij moest suikerbieten vervoe
ren. Dit jaar was hij er bij zijn
baas, de Gebroeders Otte, op
tijd bij, zodat er deze middag
feest kan worden gevierd. „Die
paarden", zegt Paul, „die inte
resseren me eigenlijk geen zier."
Hij kijkt naar de krat en zegt:
„Hier gaat het om." Haalt hij de
avond wel als hij het vroeg in de
middag al op een zuipen zet?
Paul, zelfverzekerd: „Ja natuur
lijk. En na afloop nog even de
kroeg in." Nee, de kennis mijdt
hij. „Daar is niks aan. De attrac
ties zijn niks en de sfeer valt te
gen. Van de week zijn gabbers
en allochtonen tegen elkaar te
keer gegaan. Gisteren zag ik dat
het weer raak was. Dan kruip ik
(4 fi»
liever de kroeg in."
Rob Faas uit Lisse zal daar uit
eindelijk ook terechtkomen,
maar dan in nuchtere staat. Hij
moet de volgende dag weer wer
ken en kan het niet te gek ma
ken. Hij waagt wel een gokje, al
25 jaar lang. „Dat is meer voor
de spanning. Maar in feite gaat
het natuurlijk om de aardigheid.
Straks ga ik met het gezin en
vrienden nog even de kroeg in
op 't Vierkant. Maar later dan
half tien maak ik het niet, hoor."
Terwijl de paarden zich een slag
in de rondte draven, wordt het
drinktempo langs de baan ook
opgevoerd. Sommigen zijn crea
tief en hebben grote parasols
meegenomen om te schuilen bij
een eventuele bui. De bakken
pinda's en schalen met kaas en
worst gaan rond, terwijl de
voorraad meegenomen bier ge
staag slinkt. Het achterliggende
grasveld wordt door de mannen
steeds frequenter bezocht om
de blaas de ledigen. Even ver
derop staan toiletten, maar die
afstand is kennelijk al te ver. Als
een paard voorbij gaat, het
maakt niet uit welk, wordt het
beest flink aangemoedigd.
Wie verkeerd heeft gegokt,
houdt zich koest; wie aan de
winnende hand is, wordt steeds
luidruchtiger. De politie surveil
leert, maar een wanklank valt er
niet. De Lissenaars zijn welis
waar stevige innemers, maar de
gezelligheid langs de baan heeft
er niet onder te lijden.
De grote vraag is: draait het om
de paarden of draait het om de
gezelligheid? Het draait om bei
de. Dat er flink gegokt wordt, is
vooral meegenomen voor de
harddraverij. Die strijkt tenslotte
20 procent van de omzet op. Die
is deze middag 59.091 euro, een
Nederlands record bij de korte-
baanwedstrijden. Het beste
paard is Lino Hawai met Aad
Pools als pikeur op de sulky. In
de finale wordt Mr. Postman
verslagen. Maar als Lino Hawai
zo rond half zeven als eerste
over de finish komt, verkeert
een aantal Lissenaars al in hoge
re sferen.
