Kabinet oogst vooral zware kritiek
BINNENLAND 1
Minister Korthals wist wel van schikking tunnelfraude
Toon troonrede politieker en directer dan ooit
srken waar u wilt.
'Het bouwen aan vertrouwen is ver te zoeken'
Geest van Fortuyn
Kabinet: Situatie drugs
Schiphol nog onduldbaar
Studentenclubs aangepakt
rdamse
~~iati 29 jaar
1 - Met haar 29 jaren
I 1 van der Stam de
J V na van Rotterdam, en
Jijk ook van Neder-
r oudste dochter De-
ers tiwerd deze zomer
omt jan een zoontje, Dami-
ucce renaamd. Oma Barba-
ïPrii ook als tiener al
>nd nerd en toen het leven
ïr eet rah schonk, heeft nóg
it mi kinderen, Sven (10),
Amsen Manuela (8).
lus
ieveij*1
n. D
deR
id Sti 1 - Voor prinses Chris-
erdi de bede, het afsme-
id gt ods zegen, niet in de
terug te keren. Dat
wapjgste zus van de konin-
ikrij n in het televisiepro-
volgf 3rend Van Dorp.
;sdie vindt de bede 'iets dat
ingg zich moet bekijken,
•reki onlijks'
ïaet
/eer
dep
ïeefi
jitse
dens m - Nederlanders zien
kenl eit, georganiseerde
de wachtlijsten in de
orde idszorg, vandalisme
hij val van normen en
ils de grootste proble-
maatschappij. Aan
in deze problemen
jrek aan respect. Dat
en onderzoek dat het
daag heeft gepubli-
mquête is bedoeld
cussie over normen
n te onderbouwen.
Gebrek
speet
>ben
lens'
g. San
joui
ve 1|
dinsdag 17 SEPTEMBER 2002
hristina
bede niet
de daarbij behoren-
Dag
Geweld
Een 4-jarig jonge-
Igraaf heeft zaterdag
/-joijcht in zijn ouderlijk
van pellet je met vuur liep
a De Daardoor ontstond
in hfhd die flinke schade
:n ix ericht. De brandweer
fe gelijk al dat het
angestoken. Bij de
ïte niemand gewond.
iroek: Geen
jespolitiek
Binnenhuisarchitect
uvrie heeft niet van
einsbroek de op
legen het departe-
jconomische zaken
elan te voorzien. Wel
gen* Bouvrie de kamers
lar g nister en de staatsse-
prot ressekamers opnieuw
De 1 Dat heeft Heinsbroek
d op vragen van het
lepe fendrik (Groenlinks)
dii n. Heinsbroek schrijft
de n sprake is van een
nlleg ienst bij de keuze
le lol Jouvrie.
wies
st„
ieke
eeui
>ed
erwiR - Nabestaanden van
a kois van zinloos geweld
kker de landelijke Dag te-
ltijd|d op 28 september,
dat «ap de Ruijter de
ti van de in 1997 ver
eten Lidente Anne, giste-
1. Aanleiding is de
ijks stichting Groningen
naai in De Ruijter de
jrdeifapte als voorzitter,
m. G landen vinden het
;renldat juist hij uit de
orgs i gewerkt,
erec
dra Verscheur
d idsbonnen
tenl
t hel et CDA in de Provin-
:nei 1 van Overijssel wil
eutejel van de snelheids-
tn op de Al tussen
en Deventer de prul-
li, daÉaat. Op dat traject is
b je ngssysteem in wer-
lles moet verminde-
rugit traject zijn veel be-
plaa uitgedeeld voor te
Dwe i. Het CDA vindt dat
imei g voorlichting is ge-
t het at daarom veel be-
1 wai 'onrechtvaardig' zijn.
jeha
steekt
brand
naai
door Erwin Tuil
den haag - Oppositie, vakbonden
en tal van maatschappelijke or
ganisaties hebben de eerste be
groting met luide kritiek ontvan
gen. Vooral de ingrijpende bezui
nigingen van meer dan vijf mil
jard euro die de regering volgend
jaar wil doorvoeren kunnen niet
op genade rekenen. PvdA, Groen
links en D66 verwijten het kabi
net dat het alleen maar snijdt en
te weinig geld beschikbaar stelt
voor maatschappelijke proble
men. Alleen de werkgeversorga
nisatie VNO-NCW ziet het beleid
zitten omdat de loonmatiging nu
eindelijk ter hand kan worden
genomen.
„Het kabinet lijkt stuurloos",
zegt PvdA-fractievoorzitter Jeltje
van Nieuwenhoven. Er wordt
volgens haar niet geïnvesteerd
in integratie, het oplossen van
de wachtlijsten, lerarentekort en
veiligheid. „Het kabinet verer
gert de economische malaise,
vernietigt reguliere en Melkert-
banen en vergroot de inko
mensverschillen", stelt fractie
voorzitter Paul Rosenmöller in
een eerste reactie. De zwakste
schouders dragen de zwaarste
lasten, vindt Groenlinks.
Datzelfde verwijt laat de Woon
bond horen.
Minister Kamp (volkshuisves
ting) is van plan om de huur
subsidie niet langer afhankelijk
te laten zijn van de feitelijke
huur, maar van het inkomen.
„Dit betekent dat huurders met
een laag inkomen straks alleen
nog in de goedkoopste wonin
gen kunnen wonen", zegt
woordvoerder Hans Roseboom.
Hij vreest ook dat het aantal
goedkope woningen snel zal af
nemen als de regeling doorgaat.
De vakbeweging waarschuwt
voor de sociale gevolgen van de
bezuinigingen. Volgens FNV-
voorzitter Lodewijk de Waal ver
oorzaakt het kabinet met zijn
plannen tienduizenden extra
werklozen. „We kunnen stellen
dat 50.000 van de werklozen die
het Centraal Planbureau voor
spelt voor volgend jaar recht
streeks aan dit kabinetsbeleid te
danken zijn." Volgens De Waal
leveren vooral de minima en de
modale inkomensgroepen in.
„Dit kabinet breekt vooral af
zonder een perspectief te bie
den. Het bouwen aan vertrou
wen, een van de slogans van de
nieuwe regering, is ver te zoe
ken."
De voornemens die het kabinet
heeft voor het wegwerken van
de wachtlijsten en verbeteren
van de volksgezondheid stuiten
op kritiek van zorgorganisaties
en artsenverenigingen. Artsen
organisatie KNMG is blij dat de
ze regering het recht op zorg
heeft vastgelegd in het regeerak
koord, maar stelt tegelijkertijd
dat er extra geld moet komen,
willen de plannen van minister
Bomhoff (volksgezondheid) uit
voerbaar zijn.
Die vrees wordt onderschreven
door de zorgsector. „Het kabi
net heeft heel wat ambities.
Maar de uitgaven in de hele zorg
mogen de komende vier jaar
maar 2,5 procent per jaar stij
gen. Dat is niet genoeg", rea
geert Arcares, de brancheorga
nisatie verpleging en verzorging.
Vooral ouderen zullen de ko
mende jaren daardoor te maken
krijgen met langere wachtlijsten
en onvoldoende kwaliteit van de
zorg. De regering heeft op pa
pier de prioriteiten met name
gelegd bij zorg, veiligheid en on
derwijs. Die laatste sector staat
evenmin te juichen. De univer
siteiten zeggen zonder extra
middelen niet de ambities van
het kabinet te kunnen verwe
zenlijken. Voornamelijk omdat
de rijksbijdrage per student de
komende vijf jaar met 10 pro
cent zal afnemen. De universi
teiten waarschuwen dat de in
voering van het nieuwe bachel-
or-mastersstelsel hierdoor in ge
vaar komt. In dat geval zou Ne
derland uit de pas lopen met de
andere lidstaten van de Europe
se Unie. Nederlandse studenten
kunnen dan minder makkelijk
overstappen naar een studie in
het buitenland die aansluit op
hun studie hier.
Het hele beroepsonderwijs staat
op zijn achterste benen. De ho
gescholen noemen de bezuini
gingen onverantwoord en zeg
gen de collegegelden drastisch
te moeten verhogen. De hbo-
raad stelt dat haar leden on
evenredig veel moeten ophoes
ten om de bezuiniging van 143
miljoen euro te kunnen halen.
Voor de plannen van staatsse
cretaris Nijs voor een verbete
ring van het totale beroepson
derwijs wordt te weinig geld uit
getrokken, zo vinden de oplei
dingen in het middelbaar be
roepsonderwijs en de volwasse
neneducatie.
De werkgeversorganisatie VNO-
NCW is voorlopig als enige or
ganisatie dik tevreden met de
begroting. Het loonbeleid van
de afgelopen jaren wordt door
VNO-NCW gezien als de oor
zaak van de economische pro
blemen. „Met te hoge loonkos
ten prijzen we ons uit de
markt," vinden de werkgevers.
Vanmiddag waren ze weer te aanschouwen in de Ridderzaal: dames-parlementariërs met hoeden als
schemerlampkappen. De SP had al aangekondigd aan die traditie op ludieke wijze aandacht te zullen be
steden. Zo ook Annie Schreijer-Pierik uit Hengevelde, Tweede-Kamerlid voor het CDA. 'Twentse Annie'
hoorde de regeringsverklaring dit jaar aan in de klederdracht van de streek die haar het liefst is. Knip
muts, rokken, overschort, schoenen, tas en sieraden scharrelde ze op bij familie en bekenden. Schreijer
vraagt met haar kledij in het bijzonder aandacht voor de positie van het platteland.
Foto: GPD/Reinier van Willigen
Burgers zeer direct op hun gedrag gewezen
den haag/gpd - Nooit eerder
sprak de troonrede de burgers
zó direct aan. Over de hoofden
van regering en volksvertegen
woordiging heen, sprak de ko
ningin vanmiddag een politieke
rede uit namens het kabinet.
„Veel burgers hebben de laatste
jaren onvoldoende maat weten
te houden, daarbij was de stij
ging van de loonkosten in Ne
derland aanzienlijk hoger dan in
de ons omringende landen".
Dit is één van de vele passages
in de troonrede waarmee konin
gin Beatrix de burgers zeer di
rect op hun gedrag wees. Na
mens het kabinet natuurlijk,
want niet de koningin maar het
kabinet draagt de volle verant
woordelijkheid voor de inhoud
van de troonrede. Op één uit
zondering na: in de slotzin zegt
de vorstin 'Ik wens u daarbij
Gods zegen toe'. Persoonlijker
kan het niet.
Troonredes hebben in Neder
land nimmer een uitgesproken
politiek karakter gehad. Dat
vond zijn oorzaak enerzijds in
het feit dat ons land altijd coali
tieregeringen kende, samenge
steld uit meerdere en vaak heel
verschillende partijen. Maar an
derzijds bestond er ook altijd
enige schroom om het staats
hoofd vanaf de troon te explicie
te politieke uitspraken te laten
doen. Het werd niet in overeen
stemming met de symboolfunc
tie van de majesteit geacht. Van
daar dat de troonredes moeilijke
of discutabele zaken niet zelden
uiterst wollig verpakten, in een
taalgebruik dat voor veel bur
gers niet direct te volgen was.
Maar na de 'stembusrevolutie'
van 15 mei en het voor Neder
landse begrippen bijzondere ka
binet dat vervolgens gevormd
werd, is dat anders geworden.
„Duidelijk is gebleken dat veel
burgers een gevoel van onbeha
gen hebben over ontwikkelin
gen in onze samenleving: een
toenemende onveiligheid die als
bedreigend wordt ervaren, een
grote instroom en onvoldoende
integratie van nieuwkomers en
achterblijvende kwaliteit onder
meer in de zorg en in het onder
wijs". De dingen worden heel
duidelijk bij de naam genoemd.
Het zijn zinsneden die zo uit
een debat aan de vooravond van
de verkiezingen zouden kunnen
komen, maar het zijn de woor
den van het staatshoofd, na
mens het kabinet.
Wat opvalt in deze troonrede is
dat de onderwerpen niet meer
direct per departement gerang
schikt zijn. In de afgelopen hal
ve eeuw leek de troonrede vaak
een lappendeken, waarvoor ie
der afzonderlijk ministerie een
deeltje geleverd had. In deze
troonrede is veel meer sprake
van een 'maatschappelijke rang
schikking', waarbij de thema's
die de recente verkiezingsstrijd
al domineerden - veiligheid,
vreemdelingen, zorg, onderwijs
- systematisch aan bod komen.
„De regering wil inhoud geven
aan een nieuwe bestuurscul
tuur. Een cultuur waarin maat
schappelijke problemen worden
benoemd, afwegingen helder
worden gemaakt, besluiten ver
antwoord en in het noodzakelij
ke tempo worden genomen en
wetten worden nageleefd." Een
directe verwijzing naar rampen
als Enschede en Volendam en
de 'gedoogcultuur' rond bij
voorbeeld de Van der Valk-hore
cabedrijven. Maar ook een dui
delijke aanwijzing voor het ein
de van de 'gedoogcultuur'.
Het kabinet doet via de konin
gin een regelrecht appèl op de
burgers om meer eigen verant
woordelijkheid te nemen in de
maatschappij: „Burgers zijn de
dragers van de maatschappij. Te
vaak wordt naar de overheid ge
keken om problemen en risico's
in het dagelijks leven te voorko
men of weg te nemen. Maar te
gelijkertijd wordt steeds minder
geaccepteerd dat die overheid
beperkingen oplegt aan men
sen. Een nieuwe balans moet
worden gezocht. De samenle
ving kan alleen functioneren als
burgers zich afvragen wat zij
voor elkaar kunnen doen, voor
dat zij de blik op de overheid
richten".
Deze troonrede verhult niet
waar de nieuwe toonzetting
door geïnspireerd is: „Tegen de
ze achtergrond vonden de ver
kiezingen plaats en is dit kabinet
gevormd". Een zeer directe en
politieke troonrede dus, waarin
de echo's van de verkiezings
strijd en de stembusuitslag
doorklinken.
COMMENTAAR
Bezuinigen. Bezuinigen. En nog eens bezuinigen. Als de Mil
joenennota van het kabinet-Balkenende in een woord is sa
men te vatten, dan is dat met het woord 'bezuinigen'. Of met
het woord 'afknapper'. Want het zou toch allemaal anders
worden met de LPF en een van zijn paarse ketens bevrijde
WD. Met een CDA aan het roer dat (mede dankzij de angst
voor de LPF) een historische inzinking wist boven te komen
en als grootste partij bij de laatste verkiezingen uit de bus
kwam.
Het woord fantasieloos voldoet ook. Maar was het juist niet
het gebrek aan fantasie en originaliteit waaraan Paars zijn
ondergang te danken had? Paars met zijn poldermodel.
Paars met zijn Zalm-norm. Een periode van acht jaar waarin
het begrip tolerantie een geheel nieuwe dimensie kreeg. Een
tijd van grote welvaart. Een periode waarin voor de burger
belangrijke kwesties als veiligheid, onderwijs en zorg steeds
verder in de knel kwamen. De LPF zou geheel in de geest van
Pim Fortuyn en 26 man sterk zijn stempel op het nieuwe ka
binet drukken. Geen woorden, maar daden.
Van de geest van Pim Fortuyn is in elk geval weinig over in
de vandaag gepresenteerde stukken. We gaan er in koop
kracht op achteruit. En natuurlijk staan er weer dappere be
leidvoornemens over de bestrijding van de criminaliteit, over
de indamming van de stroom asielzoekers, over terugdrin
ging van de files en over betere zorg en onderwijs. Maar geld
om al deze woorden in daden om te zetten is er domweg
niet.
Van alle door de LPF-bewindslieden gelanceerde proefbal
lonnetjes is er in de Miljoenennota weinig terug te vinden.
De enige bewindsman die echt het roer om probeert te krij
gen, is minister Bomhoff van volksgezondheid die de ge
vraagde zorg ook daadwerkelijk wil bieden. Maar hij is al te
ruggefloten door zijn collega's op Financiën.
In tijden van economische neergang, zo beweerde de we
reldberoemde econoom Keynes, moet de overheid de eco
nomie met impulsen stimuleren. Er bestaan ook economen
die het tegendeel beweren. Premier Balkenende is een aan
hanger van deze laatste school. Het lijkt daarom slechts een
kwestie van tijd voordat gefrustreerde LPF-bewindslieden
het kabinet opblazen.
Noodwetgeving twee jaar verlengd
door Arthur Maandag
den haag - Het kabinet wil de
harde aanpak van de drugs
smokkel via Schiphol voortzet
ten. De omstreden noodwetten
voor op de luchthaven opgepak
te drugskoeriers worden met
twee jaar verlengd. Dit blijkt uit
de justitiebegroting voor volgen
de jaar. Er komt extra geld om
'onduldbare situatie' rond de
drugssmokkel op Schiphol aan
te pakken.
De met name door advocaten
bekritiseerde noodwetgeving
trad in maart in werking en zou
een jaar gelden. De nieuwe re
gels kwamen na ophef in de
Tweede Kamer over het heen
zenden van drugskoeriers bij ge
brek aan cellen. Met name bol
letjesslikkers mogen nu met
meerderen in een cel worden
vastgehouden. Verder krijgt de
Haarlemse rechtbank een de
pendance op de luchthaven.
Ook de komst van een zoge
noemde poepkliniek in Bloe-
mendaal is een gevolg van het
'Plan van aanpak drugssmokkel
Schiphol'.
De maatregelen blijken nog on
voldoende te werken. Het kabi
net laat weten dat het verdere
inhoudelijke plannen ontwikkelt
om de drugssmokkel via Schip
hol terug te dringen. Uiteindelijk
doel is om de werkdruk op het
justitie-apparaat te verminderen
en de druk op de detentiecapa
citeit te verlagen. Voor 2003
komt er geld voor onder meer
extra cellen. Ook gaan extra
middelen naar openbaar minis
terie, rechtbank, douane en ma
rechaussee.
Verder wordt het overleg met
justitie op de Nederlandse Antil
len en Aruba geïntensiveerd, en
zal worden gepoogd met Suri
name afspraken te maken. De
meeste smokkelaars komen uit
deze landen.
schorten van de subsidie van
25.000 euro, die ze kan 'terug
verdienen' door goed gedrag.
Onderzoek wijst uit dat eerste
jaars gevaar liepen door vocht-
gebrek, niet naar het toilet
mochten, flauwvielen en slacht
offer werden van ernstige verba
le intimidatie. De beide vereni
gingen hebben zich daarmee
niet gehouden aan het protocol
voor introductie, aldus de on
derwijsinstellingen in een geza
menlijke verklaring.
Veritas-preses Kort uit stevige
kritiek op het onderzoek van de
universiteit en de hogeschool.
„Het lijkt erop dat de onderwijs
instellingen zich meer hebben
laten leiden door de publieke
opinie dan door de feiten." Rec
tor Van Geffen van Unitas vindt
de sancties 'redelijk zwaar'.
Niettemin is Unitas bereid het
boetekleed aan te trekken.
utrecht/gpd - De Universiteit
Utrecht en de Hogeschool van
Utrecht hebben gisteren beslo
ten de studentenverenigingen
Veritas en Unitas keihard aan te
pakken voor de uit de hand ge
lopen ontgroeningen.
Zowel de universiteit als de ho
geschool verbreken alle banden
met Veritas. De subsidies
(59.000 euro) worden ingetrok
ken. Veritas krijgt geen uitnodi
gingen meer voor feesten en
plechtigheden bij de onderwijs
instellingen en wordt gewist van
de internetsites. De straf pakt
mede zwaar uit omdat er al drie
jaar op rij klachten binnenko
men over het ontgroenen.
Voor Unitas pakt de straf milder
uit omdat de vergrijpen bij die
vereniging minder ernstig waren
en omdat het daar de afgelopen
jaren rustig was. De straf blijft
beperkt tot het gedeeltelijk op-
(advertentie)
m ai
rmi
zich
•n in
r. bij
r'd
kon
i eei
irst
ielai
m u
rAb
men
00 u
slee
2-in-1 PACK
Met de Sony Ericsson T68i
en Compaq iPAQ H3870
heeft u de meest optimale
combinatie in handen voor
mobiel zakendoen.
Internet
E-mail
Bluetooth1"
MS Word en Excel
-1258 of kijk op www.vodafone.nl
ess Point City Point Select Dealer
jess
den haag/gpd-anp - Toenmalig
minister van justitie Benk Kort
hals heeft de Tweede Kamer
eind vorig jaar verkeerd geïnfor
meerd over de afwikkeling van
de fraude met de Schipholtun-
nel. Korthals, momenteel minis
ter van defensie, zei destijds
niets geweten te hebben van de
schiklong die het openbaar mi
nisterie trof met frauderende
bedrijven. Gisteren moest hij
toegeven al in de zomer ge
hoord te hebben 'dat die schik
king er aan stond te komen'.
Korthals stond vorig jaar onder
grote politieke druk de schikking
terug te draaien. Vrijwel de hele
Tweede Kamer eiste dat hij het
openbaar ministerie een aanwij
zing zou geven alsnog vervol
ging in te stellen. Hij weigerde,
omdat hij vond dat een minister
zich niet diende te bemoeien
met individuele strafzaken.
Korthals maakte destijds de in-
Tweede Kamer
werd vorig jaar
verkeerd
geïnformeerd
druk door de schikking overval
len te zijn.
Procureur-generaal De Wijker-
slooth sloeg dat beeld tijdens de
verhoren van de parlementaire
enquête bouwfraude aan digge
len. Reeds op 2 juli, zo verklaar
de hij, vertelde hij de minister
dat de schikking bijna was afge
rond. Korthals nam dat voor
kennisgeving aan en ondernam
verder geen actie.
In zijn eigen getuigenis voor de
enquêtecommissie kon de be
windsman zich slechts met
moeite het gesprek met De Wïj-
kerslooth herinneren. Opvallend
was dat hij vrijwel dezelfde be
woordingen als de procureur
gebruikte om dat gesprek te be
schrijven. Op de vraag waarom
hij de Kamer destijds meldde
überhaupt niet van de schikking
op de hoogte te zijn geweest, zei
hij het eigenlijk niet te weten.
„Ik wist dat de schikking tot
stand stond te komen. Mis
schien heb ik me dat op dat mo
ment in de Kamer niet gereali
seerd."
Korthals zei na afloop de Kamer
destijds 'niet bewust' verkeerd
geïnformeerd te hebben. Bin
nen politiek Den Haag geldt het
geven van een foute voorstelling
van zaken als een doodzonde.
Onduidelijk is of de Kamer de
huidige minister van defensie
zal aanpakken voor wat hij als
minister van justitie deed.
Korthals zei tijdens de enquête
niet gelukkig te zijn geweest met
de schikking. „Wat me zelf heeft
gestoken is dat de leidinggeven
den niet voor de rechter kwa
men." Desondanks achtte hij de
schikking verantwoord, omdat
voor de rechter vermoedelijk
geen hogere straffen zouden zijn
opgelegd. De betrokken bedrij
ven betaalden 1 miljoen gulden
om van verdere vervolging af te
zijn.
De TVijkerslooth vertelde dat de
schikking eigenlijk het gevolg
was van een misverstand. Het
openbaar ministerie in Haar
lem had al besloten te schikken,
terwijl het college van procu
reurs-generaal nog dacht dat er
vervolgd zou gaan worden. „We
hebben dat blijkbaar niet goed
gecorrespondeerd", aldus De
Wijkerslooth.
De enquêtecommissie kreeg
geen antwoord op de vraag wie
het nodig vond die schikking in
de openbaarheid te brengen, de
dag voor het Kamerdebat naar
aanleiding van de Zembla-uit-
zending over bouwfraude. Het
kwam van het ministerie van
verkeer en waterstaat, zoveel
werd wel duidelijk. De fraude
rende bedrijven bleken nog de
zelfde dag de opgelegde boetes
telefonisch te hebben overge
maakt. „Blijkbaar wilden ze
voorkomen dat de Kamer alsnog
eer* stokje voor de schikking zo;
steken", vermoedde ook Kort
hals.
Ook (oud-)minister loütsma
wist zich gisteren belangnjke ge
beurtenissen niet meer helder
voor de geest te halen. Het ver
hoor van lomtsma wekte veel ir
ritatie bij de enquêtecommissie.
Zij werd verhoord als ex-minis
ter van economische zaken,
maar kreeg ook vragen over
haar ministerschap van verkeer
en waterstaat. lomtsma bleek
allerlei gebeurtenissen vergeten
te zijn. Daarnaast weigerde Jor
ritsma haar beleid van indertijd
te beoordelen. Ze is nu imnmers
'gewoon' Tweede-Kamerlid voor
de WD en vindt dat er een rare
situatie ontstaat als zij hardop
evalueert. „Als Kamerlid moet ik
straks juist een oordeel geven
over uw werk." hield zij de
commssie voor. „U moet feiten
vragen en geen opinies."
