PRINSJESDAG 6
Meer stimulansen voor eigen initiatief kunstenaar
Als chauffeur dagelijks anderhalf uur in de fik
Hoofdpunten
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
Hoofdpunten
Verkeer en Waterstaat
OCW trekt geleidelijk de
handen af van onderwijs
Aanpak knelpunten op de weg
Honderdvijftig kilometer extra rijstroken
HDC366
dinsdag 17 SEPTEMBER
den haag/gpd-anp - Voor een
ministerie dat één van de speer
punten van het kabinetsbeleid
moet uitvoeren, komt het on
derwijs, cultuur en wetenschap
pen (OCW) er het komend jaar
bekaaid van af. Weliswaar komt
er geld bij, maar pas in 2004
krijgt minister Van der Hoeven
een extraatje van 120 miljoen
euro. In oktober wil ze de Kamer
laten weten hoe dat geld wordt
gebruikt. In totaal wil het kabi
net over vier jaar 340 miljoen ex
tra geïnvesteerd hebben.
De broekriem zal volgend jaar
echter eerst aangehaald moeten
worden. Om de begroting min
der te belasten laat staatssecre
taris Nijs bijvoorbeeld onder
zoeken of afgestudeerden via
een studentenbelasting een ge
deelte of de hele beurs terug
kunnen betalen. Verder worden
9000 Melkertbanen, voorname
lijk onderwijsondersteunend
personeel, geschrapt. Ook wordt
het onderwijs in eigen taal aan
allochtonen afgeschaft. Het mi
nisterie vindt dat kinderen het
Nederlands machtig moeten
zijn en dat ze daarom ook in die
taal onderricht moeten volgen.
Dat levert het ministerie 29 mil
joen in 2004 op en 72 miljoen in
2006.
De begroting kenmerkt zich
vooral door een zich terugtrek
kende overheid. Scholen krijgen
meer verantwoordelijkheid en
het ministerie zal het aantal re
gels en circulaires serieus ver
minderen. Sinds het kabinet is
aangetreden, heeft Van der Hoe
ven slechts twee circulaires uit
gestuurd.
Middelbare scholen krijgen zelf
de verantwoordelijkheid voor
het onderhoud van hun gebou
wen en basisscholen krijgen
vanaf 2005 meer te zeggen over
hun budget. Ook hier geldt dat
de overheid de spelregels be
paalt, maar dat de instellingen
zelf beslissen hoe ze het geld be
steden. Ook bij het hoger onder
wijs voert OCW een terughou
dender beleid. Zo zet Nijs vraag
tekens bij het nut van bekosti
ging van allerlei (half-)slapende
opleidingen. Ook wil ze niet lan
ger tweede en derde studies be
talen.
Middelbare scholen moeten zelf
ook meer verantwoordelijkheid
nemen waar het respect voor el-
kaars religie betreft. Daardoor
wordt de veiligheid op school
ook groter, vindt de minister.
„Waarden en normen, respect
kan je niet alleen met een Post
bus 51 spotje bereiken", sneert
Van der Hoeven naar het vorige
kabinet.
De samenwerking tussen het
universitair en hoger beroeps
onderwijs moet versneld wor
den nu het zogeheten bachelor-
masterstelsel wordt ingevoerd.
Van een fusie van deze vormen
van onderwijs is nog geen spra
ke, maar op termijn wil Nijs één
vorm van hoger onderwijs. On
der het vorige kabinet is daar al
een begin mee gemaakt. Verder
wil het ministerie het aantal op
leidingen drastisch inperken.
Onderwijsinstellingen moeten
zich uitsluitend toeleggen op die
studies waar ze goed in zijn. De
overige studies kunnen afgesto
ten worden.
Voor het lager en middelbaar
onderwijs heeft OCW zich ten
doel gesteld de komende vier
jaar 10.000 extra leerkrachten
aan te trekken om het lerarente
kort weg te werken. Verder be
looft OCW het aantal schoolver
laters zonder diploma in deze
kabinetsperiode met 30 procent
te verminderen.
den haag/gpd-anp - De CUltUUT-
begroting vertoont geen drama
tische wendingen. De nieuwe
staatssecretaris Cees van Leeu
wen kon ook niet veel doen. Hij
was met handen en voeten ge
bonden aan de cultuurnota van
zijn voorganger Rick van der
Ploeg. Stokpaardjes van Van der
Ploeg worden opnieuw bereden:
stertere programmering, meer
cultuurdeelname door jongeren,
grotere culturele diversiteit. Van
Leeuwen wil een 'hoogwaardig
en divers' aanbod en de publie
ke belangstelling aanwakkeren.
Van Leeuwen kan in elk geval
zeggen dat er in 2003 niet wordt
bezuinigd op cultuur. Daarmee
zullen kunst en cultuur niet het
slachtoffer worden van de in het
Strategisch Akkoord afgespro-
Cultuurbegroting borduurt voort op nota van voorganger
ken subsidiekorting tot 10,4 mil
joen euro in 2006. Met ingang
van volgend jaar is er zelfs 2 mil
joen euro extra per jaar beschik
baar voor de huisvesting van
musea, archieven en rijksdien
sten.
De staatssecretaris mag volgend
jaar 667 miljoen euro uitgeven.
De forse daling die in sommige
sectoren werd gevreesd, blijft
uit. Wel plaatst Van Leeuwen
voor de komende jaren een paar
eigen accenten. Er gaat structu
reel meer geld naar de sector
cultureel erfgoed, terwijl bij
voorbeeld de filmsector moet
inleveren. De podiumkunsten
krijgen vanaf 2004 een miljoen
euro extra. Maar belangrijkste
begunstigde in deze begroting
zijn de musea: volgend jaar krij
gen zij bijna vier miljoen euro
meer.
Van Leeuwen zit ook op één lijn
met Van der Ploeg als het gaat
om de opvattingen over het cul
tureel ondernemerschap. De
cultuurfondsen die subsidies
toekennen, zo luidt de bood
schap, zijn geen 'subsidieloket'.
Betere aansluiting op de vraag
in de markt is geboden en kun
stenaars moeten worden 'on
dersteund, toegerust en geprik
keld om de ondernemingszin
aan te wakkeren'.
Medio volgend jaar komt het ka
binet met hoofdlijnen voor de
nieuwe subsidieperiode 2005-
2008. De komende maanden al
zal met de Tweede Kamer wor
den gesproken over zaken die
voor de nieuwe Cultuurnota of
wel het Kunstenplan van belang
zijn, zoals eenvoudiger regels
om subsidie toe te kennen in de
nieuwe periode.
Van Leeuwen stelt in zijn begro
ting voor de instrumenten van
het Bedrijfsfonds voor de Pers te
verruimen. Hij wil een stimule
ringsregeling voor bladen die
zich speciaal richten op minder
heden en een regeling voor
journalistieke informatiepro
ducten via het internet.
De bewindsman geeft toe dat de
overheidsbemoeienis met de
pers afstandelijker is dan met de
Het ministerie van minister Van der Hoe
ven maakt wat betreft de omvang van de
begroting (24,7 miljard) het komende jaar
een pas op de plaats. In 2004 is er 120 mil
joen euro meer beschikbaar. Dat bedrag
loopt in 2006 op tot 340 miljoen.
Het hoger onderwijs moet efficiënter gaan
werken. Universiteiten en hogescholen krij
gen in 2003 een bezuiniging opgelegd van
36 miljoen. Die loopt in 2006 op tot 143 mil
joen. Er wordt niet bezuinigd op subsidies
voor wetenschappelijk onderzoek.
Studiebeursverstrekker IBG moet in 2006
2,2 miljoen euro bezuinigen, het ministerie
zelf 20 miljoen euro. Minister Van der Hoe
ven hoopt dat eventueel vertrekkende
ambtenaren voor de klas gaan staan.
Het kabinet ziet niet veel in grote scholen.
Fusies en vorming van grotere scholen
wordt afgeremd. Er is geen maximumgrens
aan het aantal leerlingen dat een school
mag tellen. Universiteiten en hogescholen
daarentegen worden gestimuleerd om sa
men te gaan.
Alle leerlingen moeten goed Nederlands
leren. Daarom wordt er geen geld meer uit
getrokken om allochtonen te onderwijzen
in de taal van het land van herkomst. Dat
bespaart in 2004 29 miljoen euro, in 2006
72 miljoen.
Het aantal leerlingen dat zonder diploma
het middelbaar beroepsonderwijs verlaat
moet in 2006 met 30 procent zijn vermin
derd. Hiervoor wordt samenwerking ge
zocht met leerplichtambtenaren, jeugdzorg,
maatschappelijk werk en de politie.
Middelbare scholen worden helemaal zelf
verantwoordelijk voor het onderhoud van
hun schoolgebouw. Dat geldt ook voor de
buitenkant van het gebouw, dat nu nog
door de gemeente wordt onderhouden.
Basisscholen krijgen vanaf 2005 meer zeg
genschap over de besteding van hun bud
get. Dan krijgen ze één totaalbedrag waar
van ze zelf moeten bepalen of het voor per
soneel dan wel materieel wordt gebruikt.
Ze krijgen echter al eerder 24 jaarlijks mil
joen euro extra voor meubels in de klas.
Voor de huisvesting van musea, archieven
en rijksdiensten is volgend jaar 2 miljoen
euro meer beschikbaar. Er wordt niet bezui
nigd op subsidies voor cultuur.
Kennisnet, de internetsite voor ouders,
docenten en leerlingen, is voor 2003 gered.
Het ministerie heeft daar in totaal 100 mil
joen euro voor. Van der Hoeven zoekt nog
naar financiering voor de jaren daarna.
Totale uitgaven voor kunst en cultuur: 667
miljoen euro. Beide sectoren blijven buiten
schot bij subsidiekorting van 10,4 miljoen
euro tot 2006.
omroep. In de verkiezingscam
pagne gaf zijn partij (LPF) na de
berichtgeving omtrent Pim For-
tuyn aan nog een appeltje te
schillen te hebben met de pu
blieke omroep. Uit de
begroting blijkt die
steviger bemoeienis
niet Van Leeu
wen maakte al
eerder duidelijk
dat de publie
ke omroep 5 procent dJ
zuinigen. Voor de
komt dat neer op 30
ro per jaar.
De LPF-staatssecrel
de drie publieke tv-ni
menlijk een kijkaan*
van circa 40 propter
houdt in dat
t
adel
Spitsstroken
1 richting 2 richtingen
1. A2/A27 Everdingen-Houten
2. A28 Utrecht-Amersfoort
3. A27 Utrecht-Hilversum
4. A27 Gorinchem-Noordeloos
5. A13 Zestienhoven-Delft/Zuid
6. A20 Bufferstrook Terbregseplein voor ringweg Rotterdam
7. A8 Bufferstrook Coenplein voor ringweg Amsterdam
8. A1 Bufferstrook Watergraafsmeer voor ringweg Amsterdam
9. A12 Gouda-Zevenhuizen
10. A50/A1 Valburg-Heteren/Arnhem-Deventer
11. A2 Den Bosch-Eindhoven
Weaverbredinaen
12. CRAAG A1/A6/A9
13. A9 Wijkertunnel-Badhoevedorp
14. A7 Zaanstad-Purmerend
15. A12 Utrecht-Den Haag
16. A12 Utrecht-Duitse grens
17. A2 Benuttingsproject Tangenten Eindhoven
O Nieuwe verbindingen
18. A2 Oudenrijn Everdingen
19. A30
21. N14
22. A5 verlengde westrandweg
23. A50 Eindhoven-Oss
anp - bron: ministerie van Verkeer en Waterstaat
den haag/gpd - Meer dan hon
derdvijftig kilometer extra rij
stroken langs de snelweg. Dat
zal als het aan LPF-minister De
Boer ligt het meest tastbare re
sultaat zijn van zijn termijn op
Verkeer en Waterstaat Zichtba
re resultaten, daar gaat het om.
'Niet studeren, maar uitvoeren',
is het motto.
Probleem: er is te weinig geld.
Weliswaar is er in de komende
yier jaar in totaal 820 miljoen
euro extra uitgetrokken (420
voor de weg, 300 miljoen voor
spooronderhoud, 100 miljoen
voor veiligheid), maar dat is te
weinig.
De Boer denkt volgend jaar al
geld te kunnen halen uit de ver
koop van een minderheidsaan
deel in Schiphol, als het beurs-
klimaat een beetje meewerkt.
Maar aangezien dat zeer onge
wis is, bezuinigt hij ook. De ex
ploitatievergoedingen voor het
openbaar vervoer worden ver
minderd, 'wat een tariefverho
ging onvermijdelijk maakt', al
dus de minister.
De Hanzelijn (de spoorlijn van
Lelystad naar Zwolle), wordt
nog eens vijf jaar uitgesteld. En
ook het geld voor de Noord-
Zuidlijn in Amsterdam, Rand
stad-Rail, de spoortunnel in
Delft en de verbouw van de sta
tions in de grote steden komt la
ter beschikbaar.
„Pijnlijke keuzen, moeilijke af
wegingen", vond LPF-minister
Roelf de Boer bij de presentatie
van zijn begroting. Maar hij
maakt tenminste keuzes, bena
drukte hij. „Onder Paars werd
met iedereen rekening gehou
den, van zeggekorfslak tot ko
renwolf. Maar op een gegeven
moment moet toch de schop de
grond in."
Wat De Boer betreft begint dat
volgend jaar aL De files zijn over
vier jaar niet verdwenen, maar
het verkeer moet wel sneller
doorstromen. Een aparte spoed
wet voor wegverbreding moet
ervoor zorgen dat in 2006 150
kilometer extra rijstroken be-
door Mare Brink
oss - Rudy Onbehauen (50) is ruim dertig
jaar werkzaam als vrachtwagenchauffeur.
Voor het bedrijf Vos Logistics in Oss be
stuurt hij een 40-tonner Scania. Dagelijks
zit hij ruim anderhalf uur in de file. Je
wordt er gek van."
„Je kunt beter verslaafd zijn aan drugs
dan, zoals ik, aan vrachtauto's. Want
daar kom je dus nooit meer vanaf. Ik heb
het aan mijn vader te danken. Ik was am
per drie jaar toen ik met hem mocht
meerijden. Toen ik een jaartje of tien
was, liet hij mij al in een luxe auto rijden.
Ik moest en ik zou dus vrachtwagen
chauffeur worden. Dat werd ik meteen
op mijn achttiende, tien weken nadat ik
mijn gewone rijbewijs had. Het was de
vrijheid die mij zo aantrok.
In al die jaren heb ik van alles vervoerd.
Eerst televisies, radio's en wasmachines.
Daarna autobanden en accu's. Nu ver
voer ik al jarenlang met mijn Scania glas
korrels en pvc-poeder. Ik geef eerlijk toe
dat het bij mij in het begin dun door de
broek liep. Op je spiegel achteruit rijden
is niet zo simpel met een vrachtauto van
een metertje of zes lang. Het duurde ook
even voordat ik rijdend achter het stuur
een sjekkie kon draaien.
Ik vind het na al die jaren nog steeds een
prachtig beroep. Maar de vrijheid is in
middels heel wat minder. Je bent veel
meer gebonden aan allerlei regels. Er is
heel wat meer stress. Tot in de jaren
tachtig kreeg je bij wijze van spreken aan
het begin van de week een hand van je
baas. Die zei dan: 'Doe rustig aan. Ik zie
je wel over een week'. Je had alle tijd om
op en neer naar Italië of Joegoslavië te rij
den. Laden, lossen en weer terug. Tegen
woordig proberen ze het zo strak te plan
nen dat je meer ritten afwerkt in een
week.
In de beginjaren was er nog geen schijf
waarmee de politie de rijtijden kon con
troleren. Je had een werkboekje. Daar
De Nederlandse wegen staan vol. Foto: Ron Pichel
Chauffeur Rudy Onbehauen. Foto: GPD/Ruud Rogier
viel meer mee te rommelen dan met de
schijf. Ik reed als het even kon honderd
vijftien kilometer per uur. Dat was vlie
gen. Als je dan een Porsche van de politie
achter je aan had dan zeiden ze door de
microfoon 'Hé, chauffeur, Schiphol is de
andere kant uit'.
Dat soort snelheden kun je nu wel verge
ten. Je hebt een begrenzer in de vracht
auto. Maar de snelheid gaat er natuurlijk
helemaal uit door de files. Je wordt er gek
van. Je kunt niet meer opschieten. Als ik
een jaar of tien geleden om half zes 's
ochtends wegreed uit Oss dan was ik om
zeven uur in Scheveningen. Nu zal dat
dik een uur extra zijn, maar ik weet dat
niet eens zeker. Want dat soort ritjes
maak ik al lang niet meer. Het gaat nu
naar Duitsland, België en Frankrijk.
Voor mijn werk rijd ik per jaar dik
150.000 kilometer. Daar komt privé met
de luxe auto nog eens 25.000 kilometer
bij. Er zitten heel wat file-kilometers bij.
De ring bij Antwerpen is het ergste. Je
hebt daar een stuk van vier banen en je
rijdt er vaak met een gangetje van amper
vijf kilometer. Dan zet ik hem het liefst
langs de kant om een uurtje te slapen. Als
dat er niet in zit, probeer ik er het beste
van te maken. Ik SMS naar collega's en
zet een kopje koffie. Met zo'n slakken-
gangetje is dat geen probleem. Die koffie
onderweg is goed om mensen
to's jaloers te maken. Maar ooi
de koffie zie je de mensen doo
steeds agressiever worden. Als
kan flikkeren ze hun auto gewi
voor je wielen. En ze steken 00
vaker hun middelvinger op.
Er is veel bedacht tegen de fild^^
haalverbod voor ons op de sne
voorbeeld. Daar kan ik goed m
Maar dan heb ik het over een 1
's ochtends geldt van zes tot tic
Dus niet 's avonds van zes tot;
helemaal niet voor de hele dag
Rotterdam en Maastricht. Het
meer spitsstroken te maken, vi
wel geslaagd. Bij Nijmegen hel
strook waar het heel soepel ga.
nog meer zou moeten doen?
sen laten carpoolen. Ik zie ste<
mensen in hun eentje in de ai
Ik verwacht eigenlijk dat er on
die maatregelen weinig zal vei
Het wordt alleen maar erger. I
ke dag gemiddeld anderhalf ui'
le. Ik beperk de ellende door z
gelijk 's avonds na zeven uur t J
Maar ik denk dat ik over een j
dagelijks dik drie uur in de file V4-
al van het idee word ik gestooi
files krijgen mij niet achter hel
daan. Door die verslaving dus /cPD
schikbaar is op de snelwegen.
Daarbij gaat het zowel om
nieuw aan te leggen rijstroken
als het in de spits gebruiken van
vluchtstroken.
Behalve die wegverbreding ver
wacht De Boer heil van 'slim'
verkeersbeleid: uitbreiding van
de inhaalverboden voor vracht
wagens, meer verkeersinfo bo
ven de weg, een betere afstem
ming van wegwerkzaamheden.
De 300 miljoen extra die zijn be
stemd voor het spoor gaan
vooral naar onderhoud. Dat
moet leiden tot 35 procent min
der storingen in 2006.
De Boer heeft geen twijfels meer
over de Betuwelijn, nadat hij
vanuit een vliegtuigje het hele
traject van 130 km heeft geïn
specteerd. „Ik voel me als een
gezagvoerder op een Boeing 747
die tachtig procent van de start
baan al heeft afgelegd en dan te
horen krijgt dat hij moet rem
men. Daar krijg je brokken van",
aldus de minister.
Aanleg van elf nieuwe spitsstroken vanaf 2003
(380 miljoen extra) onder andere langs Ringweg
Amsterdam, A28 Utrecht-Amersfoort, A27 Utrecht-
Hilversum.
Diverse maatregelen voor 'slimmer' gebruik van
snelwegen (80 miljoen extra), zoals snellere afhan
deling ongelukken.
Versnelde uitvoering van wegverbreding in de
pijplijn, bijvoorbeeld A12 Utrecht-Den Haag en de
A2 rond Eindhoven.
Medio 2003 invoering van klachtentelefoon
voor automobilisten.
Versnellen van nieuwe projecten mits be
drijfleven (zoals 2e Coentunnel) of plaatse
lijke overheid (A2 in Maastricht, A4 Mid
den-Delfland) meebetalen.
Plannen voor een efficiënter gebruik van
het spoor (waardoor ook minder vertra
gingen), zoals introductie van een 'groene
sein-golf voor goederentreinen en dichter
op elkaar rijden van personentreinen (a la
metro).
Extra geld (300 miljoen) om achterstallig onder
houd aan spoor weg te werken.
Aanleg Zuiderzeelijn (Groningen-Amsteri
gaat door, maar Rijk betaalt niet mee aan
le kostenoverschrijding.
Aanleg Hanzelijn (Lelystad-Zwolle) wordt
uitgesteld, andere plannen (HSL-West, Rai
rail) moeten nog langer wachten.
Veel minder rijkssubsidie voor stads- en
voer.
Extra geld (100 miljoen) voor projecten v<
kleining van kans op ongelukken met vei
gevaarlijke stoffen (chloor, LPG), onder ani
tunnels.
Extra aandacht voor bestrijding kleine criiK
tert in openbaar vervoer door meer politie,
bevoegdheden controleurs en meer camera')
stations.
Vanaf 2003 geleidelijk invoering van de Olie bej
kaart, ook om het zwart-rijden uit te banneflijna
betaalt niet mee). uitvi
Ministerie moet zelf 32 miljoen bezuinigerimilja
ambtenaren. wikke
t(Hon
aruit I
a leries
