Zorgen over studiekosten
Jong geleerd
is veel betaald
Reportage
ZATERDAG
14 SEPTEMBER
2002
Veertig jaar
Pedologisch
Instituut en
basisschool
De Brug
Levenslang.
Depressief in
de gevangenis
derd euro voor bijkomende leermid
delen als schriftjes, passers, papier
en dergelijke", zegt H. de Bruin van
het Aloysiuscollege in Den Haag. De
school kent een vrijwillige ouderbij
drage van 135 euro.
Die bijdrage varieert overigens per
school, het gemiddelde bedraagt on
geveer 80 euro. Juist vanwege het
vrijwillige karakter zien sommige ou
ders ervan af te betalen. Terwijl dat
geld hard nodig is om bijvoorbeeld
klasse-uitjes te organiseren en ba
sale benodigdheden als krijtjes en
dergelijke te kopen.
Toch wil het niet zeggen dat scholen
door lagere inkomsten uit de ouder
bijdrage in de problemen komen.
„Dan worden bijvoorbeeld de prij
zen voor afzonderlijke activiteiten
weer hoger", zegt De Bruin van het
Aloysiuscollege.
Erg duur
Als een kind zestien wordt, moeten
ouders bovenop het bedrag voor
boeken en de ouderbijdrage ook les
geld gaan betalen. Voor dit school
jaar is dat vastgesteld op 885 euro.
De opbrengst gaat niet naar school,
maar naar de rijksoverheid.
„Ik moet toch altijd even slikken
wanneer ik de bedragen voor mijn
twee zoons moet betalen", zegt een
ouder wiens kinderen in de boven
bouw van het Erasmuscollege in
Zoetermeer zitten. „Voor mijn zoon
in 6-vwo heb ik voor boeken en de
ouderbijdrage in totaal 562 euro be
taald. Voor mijn zoon in 4-havo
hoefde ik de helft van de ouderbij
drage te betalen, maar al met al was
het gewoon erg duur."
Zelf hebben hij en zijn vrouw hun fi
nanciën goed voor elkaar. „Maar
hoe doen de mensen het die het veel
minder hebben? Ik ben bang dat er
een soort tweedeling ontstaat. Ou
ders die het wel en niet meer finan
cieel kunnen behappen."
Een alleenstaande moeder, woon
achtig in Den Haag, heeft een kind
in de onderbouw van het Vrijzinnig
Christelijk Lyceum. Zij vindt de
school duur, vooral omdat haar ex-
man niet mee betaalt aan de school
kosten van haar dochter. „Ik heb net
300 euro voor de boeken betaald en
ik vind dat een heel bedrag."
Dit jaar komen daar ook nog de kos
ten bij van de vrijwillige ouderbij
drage, al weet ze niet precies hoe
hoog dat bedrag is. Ze houdt al met
al haar hart vast voor de komende
jaren. „Over twee jaar gaat mijn
jongste ook naar de middelbare
school. Dan nemen de kosten nog
meer toe", verzucht ze.
Conrector Veerkamp van het Atlas
college kan zich goed inleven in de
ouders die zich beklagen over het
vele geld dat ze kwijt zijn. „Maar ja.
je weet nu eenmaal dat onderwijs
niet goedkoop is. Tja, ik zou zelf ook
liever wat minder willen vragen aan
de ouders. Maar dat zit er nu een
maal niet in. Het enige dat ik aan de
docenten vraag is dat ze heel nauw
keurig kijken naar welke lesmethode
ze kiezen. Moet dat per se die dure
driedelige methode zijn. of kan het
misschien ook die goedkopere twee
delige? Voor de rest heb ik niet zo
veel ruimte om te schipperen."
Uitstapjes
In de bovenbouw is er ook nog een
andere kostenpost. Vooral in de pre-
examenklassen vinden de nodige ex
cursies en werkweken plaats. Het At
lascollege kiest voor vwo- en havo
leerlingen het ene jaar voor Rome en
het andere jaar voor Praag, waar res
pectievelijk 295 en 205 euro mee is
gemoeid. „Niet verplicht", aldus
Veerkamp. Maar de eerste ouder die
zijn kind dat leuke uitje wil onthou
den, moet zich nog aandienen, en
dat betekent dus de volgende uitga
ve.
„Ja. die tripjes", zegt de Zoetermeer-
se vader van twee zoons op het Eras
muscollege. „Mijn oudste zoon zit in
zes gymnasium. Vorig jaar gingen ze
naar Rome. Dat hoort natuurlijk bij
die opleiding. Die reis was echt niet
duur, zo'n 410 euro, maar al met al
ben je dan toch al weer 550 650 eu
ro kwijt."
Wat dat betreft zijn leerlingen op
voorbereidend middelbaar beroeps
onderwijs (vmbo) vaak goedkoper
uit. Zij maken eerder eendaagse cur
sussen naar Parijs en Londen waar
de school nog geen vijftig euro voor
rekent. Ook hun boekenpakketten
zijn minder uitgebreid dan bij hun
leeftijdgenoten van het havo en het
vwo.
Scholen proberen ouders met finan
ciële problemen in de meeste geval
len te helpen. Zo kan de vrijwillige
ouderbijdrage vaak gespreid worden
betaald. ..Dat zeggen we ook tegen
onze leerlingen als ze de eerste dag
op het Atlas komen en wij hen de ac
ceptgiro in de hand drukken. Dat
bedrag hoeft pas aan het eind van
september binnen te zijn. Maar voor
diegenen die dat niet redden, is een
betaling in drie termijnen ook te re
gelen. Daar maken wc geen punt
van", zegt conrector Veerkamp
Wemer van Katwijk van de haian
genorganisatie Ouders en C» vindt
het daarom hoog tijd worden dat het
schoolgeld wordt afgeschaft. Iets dat
in ons omringende landen allang ge
beurd is. „Laten we wel wezen, Ne
derland is een Europees ontwikke
lingsland op dit gebied. Nederland
staat erom bekend altijd met het
wijsvingertje te wijzen naar landen
die zich niet aan de regels houden.
Maar zelf gaat ons land overduidelijk
in de fout. Dat kan dus echt niet."
Maar een woordvoerster van het mi
nisterie van onderwijs vindt dat
voorstel te kort door de bocht, irre-
eel en niet solidair. „Kostenloos on
derwijs is vooral in het voordeel van
mensen die veel verdienen. En in het
buitenland is het inderdaad zo dat
het onderwijs gratis is, maar via fis
cale maatregelen betalen ouders uit
eindelijk toch het onderwijs van hun
kind. Het is maar wat je wil. Of je be
taalt zichtbaar of onzichtbaar."
Voor veel kinderen de
dag van hun leven: de
overgang van de
basisschool naar 'de
grote school'. Voor de
ouders ligt het een
tikkeltje anders. Boeken,
atlassen, lesgeld en
stedentrips brengen
hoge kosten met zich
mee. De organisatie
'Ouders en Coo' wordt
geconfronteerd met
grote zorgen van leden.
door Taco van der Mark
Foto: United Photos de Boer/Michel Schnater
Mij heeft het onlangs nog
eens nauwkeurig uitgere
kend. Hoeveel geld ben je
als ouder kwijt om de schoolcarrière
van twee gemiddelde kinderen op
het voortgezet onderwijs te bekosti
gen?
Dat dat behoorlijk in de papieren
zou lopen, daar was Werner van Kat
wijk al op voorhand van uitgegaan.
Maar van het bedrag van bijna
10.000 euro stond zelfs deze ervaren
onderwijsman een tikkeltje versteld.
Van Katwijk, directeur van Ouders
en Coo, de ouderorganisatie van
protestants-christelijke scholen in
het voortgezet onderwijs: „Onze be
rekening gaat uit van een gemiddel
de schoolcarrière. Dat betekent dat
het ene kind zes jaar vwo volgt en
het andere kind vier jaar vmbo. Boe
ken, leermiddelen en lesgeld kosten
ouders in totaal zo'n 9.100 euro. In
derdaad, geen misselijk bedrag.
Wemer van Katwijk heeft de afgelo
pen jaren gemerkt dat veel ouders
staan te kijken van de honderden,
soms duizenden euro's die ze aan
hun schoolgaande kroost kwijt zijn.
„Men vindt dat de uitgaven schrik
barend hoog zijn geworden. En daar
maakt men zich terecht zorgen
over."
Ook het Nibud, het Nationaal Insti
tuut voor Budgetvoorlichting, heeft
dezelfde ervaring. In een onlangs ge
houden enquête over het spaarloon,
uitten ouders hun schrik over de
kosten die het voortgezet onderwijs
met zich meebrengt. „Veel mensen
gaven aan dat het grootste deel van
hun vakantiegeld wordt gebruikt
voor de opleiding van hun kinde
ren", zegt woordvoerster Caroline
Sodenkamp.
Het is vooral de groep die niet in
aanmerking komt voor tegemoetko
ming in de studiekosten die het
moeilijk heeft, stelt Sodenkamp.
Als je echt financieel in de proble
men komt, word je altijd geholpen.
Er zijn geen schrijnende gevallen be-
kend van kinderen die niet naar
school kunnen omdat hun ouders
het niet kunnen betalen. Maar juist
mensen die net te veel verdienen
voor een financiële tegemoetkoming
zitten in een lastig parket. En stel dat
je alleenstaand bent of je hebt je
baan verloren, dan kunnen de pro
blemen echt groot worden."
Oorzaak
De toename van de schoolkosten
komt vooral op het conto van de on
derwijsvernieuwingen die de laatste
jaren zijn doorgevoerd: de basisvor
ming en de tweede fase.
Nieuwe methoden en meer vakken
waren de meest in het oog springen
de veranderingen. En dat heeft on
miskenbare gevolgen. „Reken maar
uit", zegt conrector F. Veerkamp van
het Atlascollege in Rijswijk. „Vroe
ger, vóór de invoering van de tweede
fase, had een examenkandidaat voor
het havo zes vakken, en een vwo-
leerling zeven vakken. Nu hebben
beide leerlingen tussen de twaalf en
de veertien vakken. Ouders zijn nu
snel zo'n 300 euro per jaar aan boe
ken kwijt. Dat is een verdubbeling
van wat het vroeger was. En als je
twee of drie kinderen hebt, dan kan
het aardig oplopen."
Wie een kind in de onderbouw heeft
- van de brugklas tot en met de der
de klas - komt nog relatief goedkoop
uit. „Wij vertellen de ouders dat ze
rekening moeten houden met twee
grote onkostenposten. Enerzijds zijn
dat de boeken en de leermiddelen,
anderzijds de ouderbijdrage. We re
kenen een bedrag van zo'n 300 euro
voor de boekenhuur en zo'n hon-
Foto: Ron Pichel
