I—
Bush geeft Irak én VN laatste kans Rusland en
Georgië op
rand oorlog
BUITENLAND
Asielshoppenbinnen Europese Unie loont
Spannende dagen voor Nederlanders in Macedonië
'Al-Qaeda voorlopig
geen gevaar voor VS'
Chrétien legt verband
terreur en arrogantie
Agenten in moordzaak
meisjes aangehouden
rden weer
Unesco
in brieven
uiker te zijn
S<N
bliJrikanen
dekken Biko
n*
l-Megrahi
löropese hof
en mogen
I Gaar Google
>1 VS kost
lew York
ers 9-1-1
EMS».
De Verenigde Sta-
nveer toe tot de
wetenschappelijke
organisatie van de
president Bush gis-
g zijn toespraak tot
e Vergadering van
oersèington verliet de
een 984 uit protest te-
an «eende anti-Ameri-
fïincfs en de weinig effi-
aldiftvijze van de in Pa
rte e organisatie. De VS
ri haens Bush weer toe
ictie ganisatie is her-
ideüf
Voe
toei
ig jj poederbrieven die
ichtl ij vijf Amerikaanse
prtin Duitsland wer-
ssul 1, bevatten slechts
Hen, r. Dat heeft onder-
as al oond. De brieven
en fie dag van de her-
ïcteiD de aanslagen in
ivel.f en New York be-
bed iren verstuurd van-
•ssen. Ook bij de
te ambassades in
=i)penhagen werden
I ven bezorgd. Ook
«t niet om de ge-
Ll.|tvuursporen, maar
idige stoffen.
vrijdag 13 september 2002
kwelk bedrag zij
onnen. De kans dat
'euvjs in de loterij op de
valt is 1 op de
.To
1^jn het Zuid-Afri-
^®|stad is gisteren het
1 ^an de zwarte vak-
;t Steve Biko, nu 25
herdacht. Biko be-
•jarige leeftijd in
:1 in Pretoria, nadat
;enten hem zwaar
iandeld tijdens een
een na zijn dood
iber 1977 werd
:elaar in de hele
de zwarte strijd
drderechten onder het
inse apartheidsregi-
=liederen en films
#ijd aan de activist.
Idvocaten van de in
eert!eist door een
em?htbank veroordeel-
°P4del Basset Ali al-
lamL gisteren naar het
bfvoor de Mensen-
j ^apt, omdat hun cli-
lan^lijk proces gehad
1^e1 door de uitgebrei-
®der!it die eraan vooraf
doordat de verde-
rerk niet hoed
doen. Al-Megrahi
lang nadat hij
j bevonden aan de
de in 1988 op een toe-
n 1 Am boven het
ïkerbie, waarbij 270
dood vonden.
VJChinese internetters
populaire zoekma-
,1e weer bezoeken,
"ejtoriteiten de toe-
:esvligen geleden blok-
ïcent-bedrijf hoorde dat
Chinese surfers.
'ierfang tot zoekmachi-
lesdi werd geblokkeerd
)dTi- De blokkade van
mogelijk samen
^Tiend congres van
'^^communistische
eer Jrember. De Volksre-
°°rtdt zeer strikt de
kge*t internet. Peking
dt Eregeld buitenland-
tes, en probeert
'agijbontroleren wat bur-
'ct| vinden op het net.
ïoeilh bedreigt de totale
Bntji de communisti-
woftver de pers.
haal
1 pi^eertien migranten
;rs in de Amerikaanse
Da| om het leven geko-
le bus waarin zij za-
sinejbrug in een rivier
areifits één van de pas-
ersWdoor de achterruit
1de Ifo toen het voertuig
metersdiepe water,
tg v^verlevende reed de
te v%n honderd kilome-
doebver de smalle brug
EuUg toen één van de
ras, het wegdek raakte.
.5 nft uit balans en
entl rivier. De passa-
telfd arbeiders uit Gua-
ïonduras.
de loterij van de
irk is woensdag
dag die in de VS
lar bekend staat als
i', de hoofdprijs ge-
cijfercombinatie 9-
een medewerkster
zuiver toeval. De
J9-1-1 was door
iar >n ingevuld, een on-
,oejj ot aantal. Het is nog
door onze correspondent
Ans Bouwmans
new york - De Amerikaanse president Bush geeft
de Iraakse leider Saddam Hussein een laatste kans
al zijn afspraken met de Verenigde Naties na te
komen. Hij zei dat gisteren in zijn toespraak tot de
algemene vergadering van de VN in New York.
Bush wil samen optrekken met de internationale
gemeenschap, maar hij waarschuwde de 190 lid
staten dat de organisatie haar geloofwaardigheid
verliest, als ze niet afdwingt dat Irak zijn massa
vernietigingswapens ontmantelt.
„Saddam Hussein breekt al zijn beloften en toont
minachting voor de VN", aldus Bush, die zei dat
de Verenigde Naties voor een bepalend moment
in hun bestaan staan. „Wordt naleving van reso
luties afgedwongen of wordt verzet beloond?" Hij
vindt dat de VN het Iraakse regime al te vaak heb
ben gewaarschuwd, zonder vervolgens de weiger
achtigheid van Saddam af te straffen.
De Iraakse leider trotseert de eisen van de VN al
tien jaar, aldus Bush. Als de Veiligheidsraad niet
zorgt dat zijn Golfoorlog-resoluties worden nage
komen, wordt het een irrelevante organisatie, zo
waarschuwde hij. Hij kaatste de bal terug naar
VN-topman Kofi Annan, die Amerika gisteren
waarschuwde Irak niet aan te te vallen zonder
steun van de internationale gemeenschap. „Wij
willen dat de VN slagen en dat hun resoluties
worden gerespecteerd", aldus Bush.
Hij waarschuwde dat de Amerikaanse regering
anders de 'ernstige en toenemende dreiging' van
een Saddam Hoessein mét kernwapens alleen het
hoofd zal bieden. „Want dat is een risico dat we
niet mogen nemen", aldus Bush. Hij stelde geen
tijdslimiet, en beperkte zijn eisen aan het Iraakse
regime niet tot de onvoorwaardelijke terugkeer
van de VN-wapeninspecteurs, die er op moeten
toezien dat er geen biologische, chemische en
kernwapens worden ontwikkeld in Irak.
Irak maakte hen het werken in 1998 onmogelijk,
en blokkeert hun terugkeer sindsdien, ondanks
herhaalde oproepen van de Veiligheidsraad. Bag
dad zegt dat de inspecties niet nodig zijn omdat
Irak niet over die wapens beschikt, maar de Ame
rikaanse regering beweert het tegendeel. Saddam
zou nog altijd de beschikking hebben over biolo
gische en chemische wapens, en de Iraakse leider
zou blijven proberen een kernwapen te ontwikke
len.
Als Irak vrede wil, dan moet van Bush het direct
zijn verboden wapenvoorraden onthullen en ver
nietigen, zijn steun aan terroristische groeperin
gen beëindigen, de onderdrukking van minderhe
den als Koerden en sji'iten stoppen en verant
woording afleggen over alle ruim 600 verdwenen
gevangenen uit de Golfoorlog, onder wie een
Amerikaanse piloot. Volgens een Amerikaanse
bron gaat minister Powell van buitenlandse zaken
nog deze week aan de slag met het opstellen van
een resolutie waarin een deadline wordt gesteld.
Als het Iraakse regime niet aan de eisen voldoet,
zullen de VS eerst proberen gezamenlijk - in VN-
verband - in actie te komen. „Maar als de belofte
van de VN niet wordt vervuld, dan kan Amerika
niet langs de kant blijven staan en toekijken", al
dus Bush. Hij gaf gisteren overigens geen verdere
opheldering over het acute gevaar dat Saddam
zou inhouden. Daarover bestaan niet alleen bui
ten Amerika twijfels, maar ook in het Amerikaanse
congres.
VN-topman Kofi Annan luistert op de ach
tergrond ingespannen naar de Ameri
kaanse president Bush, die voor de Alge
mene Vergadering in New York zijn lang
verwachte toespraak over Irak houdt.
Foto: Reuters/Win McNamee
door onze correspondent
Hetty van Rooij
kopenhagen - De landen van de
Europese Unie hebben totaal
verschillende ideeën over de
vraag wat een 'vluchteling' is en
hoe hij moet worden behan
deld. De procedures zijn in
sommige landen zó ingewikkeld
dat het toelatingsbeleid binnen
de EU volkomen ondoorzichtig
is. Dat maakt het voor asielzoe
kers lonend om via het zoge
naamde 'asielshoppen' in een
voor hen zo gunstig mogelijk
land terecht te komen.
Niet alleen de aantallen asiel
zoekers die worden toegelaten
lopen ver uiteen, ook hanteert
ieder land andere criteria om te
bepalen of iemand recht heeft
op een verblijfsvergunning. Het
percentage asielzoekers uit Af
ghanistan dat tot een EU-land
werd toegelaten liep vorig jaar
uiteen van 4 procent in Oosten
rijk tot 80 procent in Duitsland.
Nederland zat op 44 procent.
De verontrustende cijfers liggen
vandaag op tafel bij de Europese
ministers van justitie, die al twee
jaar lang proberen een gemeen
schappelijke definitie te formu
leren van het begrip 'vluchte
ling'. Het Deense EU-voorzitter
schap probeert de zaak in een
stroomversnelling te krijgen.
Minister Haarder heeft zijn col
lega's, die in Kopenhagen in een
informele vergadering bij elkaar
zijn, een aantal indringende vra
gen voorgelegd om de discussie
op gang te krijgen. Hoe ver moet
de bescherming eigenlijk reiken,
wil hij weten.
Uitgangspunt van de discussie
is de omschrijving van het be
grip 'vluchteling' in de Conven
tie van Genève uit 1951, waar de
handtekening van alle EU-lan-
den onder staat. Onder die defi
nitie vallen uitsluitend mensen
die in hun eigen land worden
vervolgd vanwege hun ras, ge
loof, nationaliteit of lidmaat
schap van een organisatie. Hun
angst voor vervolging moet bo
vendien 'gefundeerd' zijn.
Slachtoffers van natuurrampen,
droogte, hongersnood, etnisch
geweld of burgeroorlogen vallen
buiten de Geneefse conventie.
Voor die categorie asielzoekers
heeft ieder EU-land eigen be
schermende maatregelen in het
leven geroepen, die niet op el
kaar aansluiten.
Uit de cijfers blijkt bovendien
dat de omschrijvingen van de
Geneefse Conventie en de 'hu
manitaire bescherming' door el
kaar worden gebruikt. Zowel in
Groot-Brittannië als in Duits
land vroegen vorig jaar ongeveer
11.000 Afghanen asiel aan. Vol
gens de Britse autoriteiten viel
18 procent van hen onder de
definitie van de Geneefse Con
ventie, volgens de Duitsers was
dat 62 procent. In Nederland,
waar bijna 5.000 Afghanen asiel
vroegen, kregen slechts 79 men
sen (1,6 procent) de status van
'vluchteling' op basis van de Ge
neefse Conventie, en mocht 42
procent van de Afghaanse asiel
zoekers het land in op grond
van humanitaire overwegingen.
Met een voorstel om te komen
tot een gemeenschappelijke
aanpak en definities probeert de
Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de Unie, het
'asielshoppen' tegen te gaan Het
Deense EU-voorzitterschap
vindt dat de EU-landen de defi
nitie in de Conventie van Genè
ve ruim moeten interpreteren.
Volgens de Denen moeten ook
mensen die lijden onder de ter
reur van bijvoorbeeld guerrilla
bewegingen in aanmerking ko
men voor de vluchtelingensta
tus.
skopje/anp - De ongeveer 350
Nederlandse NAVO-militairen
in Macedonië gaan spannende
dagen tegemoet. Zondag zijn er
in het land verkiezingen, en af
hankelijk van de uitslag kan er
wel eens grote onrust ontstaan
in het Balkanland dat vorig jaar
nog op de rand van een burger
oorlog stond.
„Momenteel is het rustig, maar
de spanning is de afgelopen we
ken zichtbaar toegenomen. De
situatie is uitermate instabiel.
Eén vonk kan de boel laten ex
ploderen", aldus de comman
dant van de ongeveer zeven
honderd NAVO-militairen in
Macedonië, de Nederlandse bri
gade-generaal De Jonge. Gister
ochtend nog moest hij zelf in
actie komen na de derde moord
in korte tijd op een politieagent.
De vermoorde man was een et
nische Albanees, de twee vorige
slachtoffers waren Slavische
Macedoniërs. „Ik moet zorgen
dat de Albanezen vertrouwen
houden in de politie en het
recht niet in eigen hand gaan
nemen", zegt De Jonge. „Ik
moet de gemoederen sussen,
nog vóór ze verhit raken. En ik
J
moet de Macedonische politie
ervan overtuigen dat ze niet
overdrijft met de inzet van spe
ciale eenheden, want dat zou als
een rode lap op een stier wer
ken."
De Jonge voert sinds eind juni
het bevel over de NAVO-troe-
penmacht 'Task Force Fox' die
tot doel heeft de nu ongeveer
duizend waarnemers van de EU
en de OVSE te beschermen bij
hun werk. Volgens hem is Ma
cedonië nog altijd 'barstensvol
wapens', ondanks het grote suc
ces van de NAVO-operatie 'Es
sential Harvest' waarbij vorig
najaar veel wapens werden in
gezameld.
De Jonge houdt continu contact
met de ambassadeurs van de
EU, de OVSE, de NAVO en de
Verenigde Staten, die gezamen
lijk proberen de gemoederen in
Macedonië rustig te houden. De
militairen van De Jonge zijn met
veertig teams in 'het veld' aan
wezig om snel waarnemers te
hulp te schieten als dat nodig is.
Zij zijn de ogen en oren van de
generaal, die op basis van wat
de veldteams hem berichten
moet besluiten over verdere
stappen ter bescherming of te
rugtrekking van de waarnemers.
Incidenten met woedende me
nigten zijn er al genoeg geweest,
maar echt mis is het nog niet
gegaan.
De overige militairen rijden dag
en nacht patrouilles. En die
zichtbaarheid heeft effect,
meent De Jonge. Al is het er lo
gistiek niet eenvoudiger op ge
worden nu hij met de komst van
veel extra waarnemers niet al
leen het noorden van het land
moet bestrijken, maar heel Ma
cedonië. De omvang van De
Jonges gebied is daardoor ver
vijfvoudigd.
Hoe de situatie na de verkiezin
gen van zondag zal zijn, kan De
Jonge niet voorspellen. Dat het
echter zó uit de hand loopt dat
de NAVO-vredesmacht KFOR
uit buurland Kosovo de relatief
kleine taskforce van De Jonge te
hulp zou moet schieten, kan hij
zich niet voorstellen. „De Mace
doniërs begrijpen heel goed dat
hun kansen om ooit lid te wor
den van de Europese Unie en de
NAVO dan voor jaren van de
baan zijn. Dat risico willen ze
niet lopen."
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Rusland en Georgië
stevenen af op een oorlog. De
Russische president Poetin stuur
de gisteren een brief naar de VN-
Veiligheidsraad waarin hij het
recht opeist militaire acties uit te
voeren tegen Tsjetsjeense rebel
len die zich in Georgië schuil hou
den. Georgië liet onmiddellijk
weten een schending van zijn
soevereiniteit op te vatten als
een 'oorlogsverklaring'.
„We staan op de drempel van
een gewapend conflict", aldus
het Russische dagblad Kom
mersant. In Moskou is sprake
van een oorlogsstemming. Na
genoeg de gehele politieke elite
zei gisteren dat Rusland niet
langer kan accepteren dat Tsje
tsjeense terroristen buurland
Georgië gebruiken als uitvalsba
sis. Poetin verweet Georgië een
dag eerder al niets te onderne
men tegen de terroristen. In zijn
brief aan de VN-veiligheidsraad
claimde Poetin daarom het
recht op 'zelfverdediging*.
De Russische militaire staf heeft
opdracht gekregen plannen te
ontwikkelen voor een militaire
actie als Tsjetsjeense rebellen
opnieuw proberen Rusland bin
nen te vallen. De operatie zal
volgens Russische media een
combinatie zijn van luchtaan
vallen en een invasie over de
grond. „Als Rusland deze plan
nen uitvoert dan is dat een oor
logsverklaring", aldus Irakly
Alasania, de Georgische vice-
minister van staatsveiligheid in
een Russische krant Georgië
zegt iedere aanval te zullen ver
gelden.
President Sjevardnadze pro
beerde de gemoederen te kal
meren, maar de Georgische lei
der heeft in Rusland-al zijn kre
diet verspeeld. Georgië stuurde
drie weken geleden troepen
naar de Pankisi-kloof, de voor
naamste schuilplaats van Tsje
tsjeense opstandeling, maar
Russische politici hebben dat
optreden afgedaan als een
'show". De operatie was ruim
een week van tevoren aange
kondigd, waardoor rebellen
naar andere delen van het land
konden vluchten. „Sjevardnadze
cultiveert een terroristenenclave
in zijn land", aldus het dagblad
Vremja Novesti.
President Poetin voerde eerder
deze week een langdurig tele
foongesprek met de Amerikaan
se president Bush. De VS treden
tot dusver op als belangrijkste
beschermheer van Sjevardnadze
en Georgië. Volgens Russische
media is er echter een deal in de
maak: Georgië in ruil voor Irak.
Moskou zal zich niet langer ver
zetten tegen militair optreden
tegen Saddam Hussein als Rus
land de vrije hand krijgt in Geor
gië.
mainz-cairo-dubai/dpa-ap-rtr
De Verenigde Staten hoeven
voorlopig niet bevreesd te zijn
voor nieuwe aanslagen door al-
Qaeda. Dat denkt Ahmed Sai-
dan van de Arabische televisie
zender al-Jazeera. De 39-jarige
journalist heeft de leiders van
het terreurnetwerk verscheidene
malen ontmoet.
Saidan meent dat de dreiging
van al-Qaeda vooral groot is in
Afghanistan. Hij gaat ervan uit
dat Osama bin Laden de Ameri
kaanse aanvallen in Afghanistan
heeft overleefd, en is er van
overtuigd dat de stem van Bin
Laden te horen was op een vi
deo die deze week opdook.
Het is moeilijk de huidige toe
stand van al-Qaeda in te schat
ten, aldus Saidan. Hij denkt dat
de groepering uiteen is gevallen.
De meeste leden zijn vermoede
lijk naar het buitenland ge
vlucht. De journalist vindt ver
der dat de VS in Afghanistan een
'grote chaos' hebben geschapen
door de infrastructuur groten
deels te ruïneren.
Zijn zender al-Jazeera zegt een
op 11 september uitgegeven
verklaring te hebben ontvangen
van de vroegere Talibanleider
Mullah Omar, waarin deze
zweert door te vechten tot Af
ghanistan is 'bevrijd' en 'de isla
mitische regels weer zijn inge
voerd'. Omar schrijft dat de Ver
enigde Staten 'zwakzinning en
arrogant' zijn.
Volgens hem planden ze de
aanval op Afghanistan al vóór 11
september. Bovendien werd Af
ghanistan gebombardeerd voor
dat duidelijk was wie er achter
de acties in New York en Was
hington zat, aldus de verklaring.
De nieuwe Afghaansë president
Karzai heeft onlangs gezegd dat
hij ervan overtuigd is dat spoor
loze Omar nog in leven is.
ottawa/rtr - De Canadese pre
mier Chrétien legt een verband
tussen de aanslagen van 11 sep
tember en de arrogantie en het
egoïsme van de VS en andere
westerse landen. Hij is de eerste
leider van een groot westers
land die suggereert dat de da
ders van de aanslagen gemoti
veerd zouden kunnen zijn door
de ondoordachte politiek van
een rijk en machtig Westen, dat
de wereld niet begrijpt.
Chrétien deed zijn uitspraken in
een interview met de nieuws
zender CBC. Er bestaat 'veel
wrok' over de manier waarop
machtige landen het toenemen
de aantal armen in de wereld
behandelen, betoogde hij. „Je
kunt je macht niet uitoefenen
tot het punt waarop je anderen
vernedert. Dat is wat de wester
se wereld - en dus niet alleen de
VS - zich moet realiseren."
Dat gedrag heeft volgens de Ca
nadese regeringsleider conse
quenties voor de lange termijn.
Hij is van mening dat de wester
se wereld te rijk wordt in verge
lijking met de armélanden, en
dat die 'ons daarom noodzake
lijkerwijs beschouwen als arro
gant, zelfingenomen en heb
zuchtig'. „Door 11 september
realiseer ik me dat nog meer."
De verhouding tussen Chrétien
en de Amerikaanse president
Bush is altijd koeltjes geweest.
De Canadees heeft veel kritiek
op het beleid van de Amerikaan
se regering. CBC werd na de uit
zending overspoeld door tele
foontjes van Canadezen die zei
den achter de premier te staan.
Slavische Macedoniërs bezoeken een bijeenkomst in de aanloop naar
de verkiezingen. Foto: AP/Nikolas Giakoumidis
londen/efe - Twee agenten die
onderzoek doen naar de moord
op de Engelse meisjes Holly
Wells en Jessica Chapman zijn
gisteren in hun woningen aan
gehouden op verdenking van
het in bezit hebben van kinder
porno. Dat heeft de politie be
vestigd. De arrestatie heeft niets
te maken met de zaak zelf.
In het kader van het onderzoek
naar de moord op de tienjarige
meisjes heeft de politie Britse en
buitenlandse journalisten giste
ren gevraagd of zij hun notitie
boekjes willen overhandigen. De
politie kwam tot de uitzonderlij
ke vraag, omdat zij hoopt uit de
interviews met onder meer ver
dachten lan Huntley en zijn
vriendin Maxine Carr meer be
wijs te kunnen halen. Zij werden
vlak voor hun arrestatie nog ge-
interviewd en toonden hun ver
ontwaardiging over de vermis
sing van de meisjes.
De slachtoffertjes werden op 4
augustus als vermist opgegeven.
De politie zette een groot
scheepse landelijke zoektocht
op touw. Dertien dagen later
werden hun lichamen in een
nabijgelegen bos gevonden.
Huntley, concierge op de school
van de meisjes, en Carr werden
kort daarvoor aangehouden.
