TOERISME
Onbedaarlijk lage prijzen
Nog meer treinen
naar de sneeuw
Stank jc
HDC303
VRIJDAG 13 SEPTEMBER 2Q
In weinig landen - of eigenlijk in
niet één land r-.floreert de reis
branche zo goed als in Neder
land. De winstmarges mogen dan
gering zijn (tussen de i en 2 pro
cent); de omzrt is relatief hoog.
Nergens op aarde, gaat zó'n
groot deel van de bevolking (70
procent) zó dikwijls op vakantie
en nergens ook worden daarvoor
zó vaak de brochures van de
touroperators geraadpleegd.
Maar er wordt slecht weer ge
meld. Herstelde de markt zich na
een dip tot nu toe altijd razend
snel (zie 1991, direct na de Golf
oorlog); de klaj^van de 11e sep
tember 2001 ^flde daarmee ge
paard gaande recessie beïnvloedt
het reisgedrag nog steeds op
nooit eerder vertoonde wijze. Tel
de - om maar een voorbeeld te
geven - 's wer^s grootste reis-
bestemming Mallorca vorig jaar
nog om en nabfj de honderd mil
joen overnachtingen; op 31 de
cember 2002 zal dat aantal - zo
verwacht de Spaanse vakpers -
zijn teruggelopen tot nog geen
tachtig miljoen.
De gevolgen laten zich raden.
Ook de Nederlandse reisorgani
saties maakten, toen ze hun
nieuwe winterprogramma's sa
menstelden, een haastige pas op
de plaats. Hier en daar is nog
wel naar iets origineels gezocht
(Q Internationafbegint Brazilië
echt in de markt te zetten en
Holland International 'ontdekte'
de Kaapverdische Eilanden waar
straks één keer per week naar
toe wordt gevlogen tegen 'Gran
Canaria-prijzen,'), maar over het
algemeen wordt,/och nauwelijks
afgeweken van al eerder bewan
delde paden. Dubai bijvoor
beeld, mag dan voor de klanten
van De Jong Intra Vakanties een
'splinternieuwe winterzonbe
stemming' zijn; twaalf, dertien
jaar geleden brachten Arke en
My Way de fascinerende stad
aan de Perzische Golf ook al aan
de man. Bovendien begon het
Zaanse Isropa er in 1999 even
eens Nederlandse toeristen naar
toe te brengen.
Voorzichtigheid troef. Omdat
het niet anders kan. Steven van
der Heijden, directeur van Tho
mas Cook Nederland (waaron
der onder meer Neckermann,
Vrij Uit en Belvilla vallen) wond
er laatst geen doekjes om: de
bomen groeien niet meer tot de
hemel. De Nederlander mag
dan nog zo reislustig zijn, ook
hij begint nu elk dubbeltje om te
draaien. Minder omzichtig mis
schien dan in Duitsland en En
geland waar de markt op bijna
rampzalige wijze met tien tot
vijftien procent terugliep, maar
toch Van der Heijden: „Ik ver
wacht niet dat het aantal vakan
tiegangers dramatisch zal dalen,
maar wel dat ze minder vaak
zullen gaan en dat er meer en
meer op de prijs wordt gelet."
Hoewel algemeen directeur van
TUI Nederland Louis Franken-
huis min of meer hetzelfde zei
('De verwachting is dat de totale
reismarkt in vergelijking met vo
rig jaar nul tot één procent zal
groeien') en de praktijk ondub
belzinnig uitwijst dat er op Van
der Heijdens visie weinig of
niets valt aan te merken, kreeg
hij van minder realistische colle
ga's onmiddellijk de wind van
voren. En directeur Romana En-
geman van het Algemeen Ne
derlands Verbond van Reisorga
nisaties (ANVR) bestond het
ren een halt is toegeroepen. Ja
wel, het aantal vliegvakanties zal
dit jaar met veel krabben en bij
ten ongeveer gelijk blijven met
dat van 2001. Met dank aan Tur
kije (plus 21 procent) vooral, dat
Spanje (min 5 procent) als be
langrijkste vliegvakantieland
naar dé kroon dreigt te steken.
Maar de belangstelling voor bij
voorbeeld een buitengewoon
populair 'tussendoortje' als ste-
denreizen zakte fors in. Voor
meerdere touroperators (en Ar
ke in het bijzonder) reden de
gidsen in die sector eens flink
op te schonen. Bologna? Weg
ermee! Sevilla? Euit! Het gaat de
meeste touroperators nu nog
slechts om klassiekers als Barce
lona, Rome, Parijs, Londen, We
nen, Istanbul en sinds enige
maanden ook het pijlsnel opko
mende Berlijn. Daar valt nog
iets te verdienen.
'De bomen groeien niet meer
tot in de hemel'. Het valt aan de
inhoud van de zojuist versche
nen winterbrochures goed af te
lezen. 'Nieuw, nieuw, nieuw'
ziet de consument die de gidsen
doorneemt herhaaldelijk. Maar
wat is er nieuw aan Sri Lanka
(inclusief de Maladiven), dat
met ingang van 2 november
voor het eerst wordt aangevlo
gen (samen met Neckermann)
door Griekenlandrspecialist
Olympia? Niets. Collega Hotel
plan heeft aan het eiland zelfs
een speciale gids gewijd en je
kunt hoogstens zeggen dat de
overigens uiterst actieve tour
operator uit Beekbergen voor
een weeïge vakantie op het
voormalige Ceylon aanmerkelijk
minder vraagt dan indertijd A-
reizen, de roemruchte reisorga
nisatie van Bemd Schötz, die
het land eind jaren zeventig met
veel succes introduceerde op de
Nederlandse markt. Zoals de
meeste zonbestemmingen in de
loop der jaren voordeliger wer
den. Helemaal als bij het maken
van vergelijkingen, rekening
wordt gehouden met de inflatie.
Voor de wintersportvakanties
gaat die regel helaas minder op.
Ook nu weer is een weekje skiën
in vergelijking met vorig jaar iets
duurder geworden (tussen de
één en vijf procent). Volgens
eerdergenoemde Frankenhuis
(TUI) zal dat nauwelijks van in
vloed zijn op de jaarlijkse volks
verhuizing naar de Alpen. Gerrit
Slot (Neckermann) daarentegen
voorspelt dat de hang naar de
sneeuw het komend seizoen
minder zal worden. 'Mocht er
toch nog sprake zijn van groei,
dan zal die miniem zijn. Ik ver
wacht veel eerder een doorbraak
van Turkije als winterzonbe
stemming. Ook leuk, maar véél
goedkoper.'
Ongetwijfeld. De vraag rijst al
leen: kan de Turkse Rivièra in de
eerste drie maanden van het
jaar qua zonne-uren op tegen
bijvoorbeeld de Canarische Ei
landen? Of Egypte, dat na de
opleving van afgelopen seizoen
(Isropa boekte op het land een
plus van 35 procent) plotseling
zeer prominent in allerlei bro
chures werd opgenomen? Niet
in het minst' De foto's in de gid
sen beloven weliswaar een altijd
blauwe hemel, maar daar zijn
het foto's voor. Daarom: de va
kantieganger die besluit de ko
mende winter naar plaatsen te
reizen als Alanya, Side en Anta
lya moet dat doen om de inder
daad onbedaarlijk lage prijzen
(vanaf zo'n 250 euro per per
soon per week). Lekker bruin zal
hij er niet worden.
Rob van den Dobbelsteen
De supersnelle Thalys naar Frankrijk. Foto: NS
Nadat het er begin jaren negen
tig zelfs even op leek dat de
roemruchte Alpen Expres we
gens gebrek aan belangstelling
voor goed de remise zou opzoe
ken, lijkt de trein nu aan een
nieuw leven te zijn begonnen.
Sterker nog: zoveel winterspor
ters beginnen plotseling een
voorkeur te vertonen voor ver
voer per rail (NS Travel boekte
vorig seizoen opnieuw een plus
van tien procent) dat het ko
mend seizoen niet minder dan
zes verschillende treinen rich
ting Alpen zullen rijden.
Daaronder ook de Ski-Trein
Classic en Ski-Trein Disco van
de Delftenaar Leo Weber. Ze
zijn met ingang van heden op
genomen in het programma van
NS Travel. Verder - zo blijkt uit
de door de touroperator uitge
geven wintersportbrochure
'SnowRail' - kan er ook weer ge
bruik worden gemaakt van de
Alpen Expres naar alle populaire
wintersportplaatsen in Oosten
rijk en Italië, de supersnelle Ski-
Thalys naar Frankrijk, de inter
nationale dagtreinen naar Oos
tenrijk en Zwitserland en (met
ingang van 15 december) de
nieuwe luxe-nachttrein City-
NightLine naar München/Gar-
misch Partenkirchen en Basel-
/Zürich met aansluitend trein
vervoer.
Alle In 'SnowRail' genoemde treinrei
zen (plus eventueel complete winter
sportvakanties) kunnen worden ge
boekt bij de ANVR/SGR-reisbureaus.
Zie ook: www.nstraveLnl
REISBERICHTEN 'j:
iel
Seefefd ffi
In het vlak bij Innsbruck gelegen Seefeld wordt van 19
22 september weer de zogeheten IML-wandelmars gehoif^
door berg en dal voerende routes hebben afstanden die|te'
van 10 tot 40 kilometer. Het evenement trok vorig jaar -tn0
voor de tweede maal werd gehouden - ruim 1200 deef71'
Meer dan een kwart daarvan (483) kwam uit Nederland!"1
tenrijke 'vierdaagse' wordt zoals gewoonlijk omlijst doorf'jV
gramma waarin muziek en folklore een belangrijke plar^
men. Meer informatie: Tourismusverband Seefeld, A-6100 Seefel#lU
(0043l.52.12.23.13 en/of e-mail infog^ej^l<^iroi.at )S-
Autoverhuur Ip«
Sinds kort verhuurt de Deutsche Bahn in vijf grote skrr
Noordrijn-Westfalen auto's. Bezitters van een treinkaap
vereiste!) die in Düsseldorf, Duisburg, Essen, Bochum ,sse
mund uit de trein stappen, kunnen voor eén wagen te^s
DB-Rent. Vóór het eind van dit jaar moeten in totaal g
Duitse steden over een autoverhuurkantoor van DB besdi
de miniklasse (Renault Twingo of Smart) kost een auto 4 jjn,
uur en voor 6 euro per uur staat er een auto in de comffo
klaar (onder meer Opel Zaflra, Ford Mondeo). Er kan ook
net (www.dbcarsharing.de) worden geboekt. ^al
,de
Groenland
Air Greenland (voorheen Gr0nlandsfIy) zal vanaf volgend
de enige luchtvaartmaatschappij zijn die regelmatig vluch
uitvoeren tussen Groenland en Denemarken. Daarmee w.
taken overgenomen van de SAS, die vanaf die tijd de lijn!
naar 's werelds grootste eiland staakt. SAS vervoerde jaarl
100.000 passagiers tussen Kopenhagen en Groenland, d?
deel is van het Deense koninkrijk, maar een grote mate
bestuur heeft. Het toerisme naar Groenland is stijgenc
jaar groeide het aantal reizigers met 8,5 procent naar et
van ruim 34.000.
Meer informatie: Greenland Tourism, Postboks 1139, Pilestraede 52, D
penhagen K, telefoon 00 45 33 69 32 00 en internet: www.visrtgreenla
Brussel
'Feel at home in Brussels'. Dat is de naam van een niei(18
waarin alle bed breakfast adressen van Brussel staan'8.30
Naast een fotootje en een korte beschrijving van het humaa
informatie verschaft over onder meer prijscategorie, fa{®ncl
aantal bedden, dichtstbijzijnde halte van het openbaar vËn
de taal die er wordt gesproken. Verblijf in een bed Vicï
geeft de gast in veel gevallen recht op kortingen op toegjPen'
zen van een aantal musea in attracties in de Belgische hc?al 0
Aanvragen bij: het Belgisch Verkeersbureau voor de Ardennen en Br
foon o 900 202 0107. JAN
o o
Biercursus
In het bierbrouwersdorp Rettenberg in de Oberallgau
Schwaben) worden al sinds enige tijd biercursussen J
Maar omdat daar tot nu toe alleen mannen op afkwam^
nu van 11 tot en met 13 oktober ook een 'seminar' wordefl
den, dat uitsluitend en alleen toegankelijk is voor vroiif
cursus kost 125 euro en wordt afgesloten met een faklq
ling vanuit een berghut terug naar het dal.
Meer informatie: Gaste- und Sportamt Rettenberg, telefoon 00 49 8j*es
en e-mail: tourlst-info@rettenberg.de. fe 0
Winters po rtholidays
Op internet is onlangs www.wintersportholidays.com
ceerd. De site verschaft de gebruiker toegang tot meer fetter
wintersportbestemmingen in tien Europese landen en er
den gekozen uit zes talen (Nederlands, Frans, Duits, Ene ||L
aans en Spaans). Via links kan worden doorgeklikt naari^
van de verschillende gebieden en het is heel makkelijk veahi.
gen te maken tussen de Europese ski- en langlaufcentraj0'6
tersportholidays.com kan ook informatie worden inj
over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ski's,
schoenen en accessoires.
Infoborden
Langs de Duitse Autobahnen komen meer toeristische irrl
borden. Tot nu toe was het alleen toegestaan panelen te"
als de bezienswaardigheden zich in de directe omgevinj
snelweg bevonden. Maar van nu af aan mag de voorbijgi
worden gewezen op wat verder weggelegen attracties. 8
is de voorgeschreven minimale onderlinge afstand van d
teruggebracht van 20 tot 10 kilometer.
Ik behoor tot de preciezen en ik zal u uitleggen waF==
eerste berghut waarin ik sliep - het was eind jaren)
- was de Konkordia-hütte, een arendsnest op bijnar
meter hoogte met uitzicht op onder meer de Jungf^.
Èiger en dat adembenemende ijsplein (Konkordiajj
waarop vier grote gletsjers samenkomen. Samen n
en kinderen (9 en 11 jaar) waren we vanuit FieschL
dag de Aletsch-gletsjer overgetrokken en als we hef
vergefelijke vakanties hebben, dan staat die wandJ
en de overnachting in de Konkordia-hütte steeva:
mer één.
Samen met m'n vaste gids Aldo Lohmatter uit SaaJ
ik sindsdien in nog tientallen berghutten geweest!
het gebrek aan comfort (geen elektrisch licht, geeil
mend water, nauwelijks verwarming en het slapen1
grote zaal) heb ik nooit moeite gehad. Één keer slej
ik gemopperd. Dat was in de Cabane des Vignettes
na een slopende skitocht (sneeuw, regen, mist) val
matt arriveerden. Het was er zo druk, dat we met zj
in 2-persoons kooien moesten slapen. En ook war|
op en onder eettafels de nacht doorbrachten.
Ik deed geen oog dicht. Wat niet kwam door het g0$j
de sneeuwstorm buiten of het gesnurk binnen, maft/est r
de doordringende stahk, verspreid door toerskiërsj®.
hun drijfnatte zweettruien en -sokken nog aan, onfrot c
dekens waren geschoten. Zodat die (beproefde t
den drogen.
Wat klaag je nou!' zei Aldo de volgende dag toen ifj"
misselijk makende stank begon, 'waar het stinkt, i
warm.'
Een opmerking waar
geen speld tussen is te
krijgen. Dus moeten
berghutten blijven zoals
ze zijn.
Rob van den Dobbq
zelfs de directeur van Thomas
Cook in het vakblad 'Reisrevue'
streng terecht te wijzen met de
woorden: 'Er moet (door de
reisbranche) een eenduidig en
vooral positief beeld worden ge
schetst, gebaseerd op objectieve
cijfers.'
Maar die objectieve cijfers wij
zen dus juist uit, dat aan de on
stuimige groei van de laatste ja
Bij de SAC, de Zwitserse Alpenclub, wordt verwoef
cussieerd over het comfort in de berghutten. Of bef
zegd: over het ontbreken daarvan. 'Het moet blijver
het is', menen de preciezen. 'Het mag onderhandC
gerieflijker allemaal', vinden de rekkelijken.
Wintersportvakanties zijn ook dit jaar weer een ietsje duurder ge
worden. Foto: Rob van den Dobbelsteen
i'itV-
n,9 - »:i v.--.
wk
jol
••I PoBfono Atlantic Gordons
Voorzichtigheid troef bij de Nederlandse touroperators en dat is aan de inhoud van de winterbrochures af te lezen. Foto: Ron Pichel
