Hier geen T-shirts met Bin graag
11 SEPTEMBER
ïen dagen logeren bij vrienden in de zwaargewonde stad New York
Een perfect geregeld gekkenhuis
in de Canadese stad Halifax
R7
rrrlenk niet
fik me 11
September
TZ >ed voel
Dit kan jou dus
ook overkomen
Geweld in Breestraat was erg
maar dit was nog veel erger
Sjhele nacht
""^voorgevoel
Bij islamitische basisschool An Noer in Alphen aan den Rijn is het er niet leuker op geworden
Nier
Piloot
Kunstwerk
Vakantie
m
woensdag 11 september 2002
bewegi
egangS
lerikaa geleden was ik nanny
iet ikwyork, een uurtje reizen
iters no nhattan. Ik had op 11
staaj ber een vrije dag. Ik
voor tslapen maar een
i belde me om negen
muzietmijn bed.
verscMijk naar beneden ge-
'die en ar mijn hostmoeder.
nds hofcontzettend bezorgd:
beeld^tgenoot werkte in de
in de Twin Towers en
ar van ^ere familie. En ik kon
Wénd van m niettepak-
gen, die op negen blok-
and werkte.
11 dook mijn hostvader
r weer op. Wat waren
We hebben de hele dag
televisie gezeten. En 's
TT] ben ik naar buiten ge-
et was zo onwezenlijk:
s dicht, geen mens op
0T(En overal hingen Ameri-
'iiluropn
We gingen op 11 september
naar familie in Toronto, met een
Canadese luchtvaartmaatschap
pij. Er stond een tussenlanding
gepland in Halifax.
Toen we daar landden, viel het
ons op dat er plenty vliegtuigen
stonden. Vanaf dat moment kre
gen we het hele verhaal te ho
ren. Alles lag plat. We werden
met de bus opgehaald en naar
een dorpje even verderop ge
bracht. Daar werden we in de
sporthal werkelijk schitterend
opgevangen. Voor alles was ge
zorgd: van tandpasta tot tam
pons. En ze kwamen aanzetten
met mobiele telefoons zodat we
naar Nederland konden bellen.
Daar kregen we ook voor het
eerst de beelden te zien van het
WTC. Dat maakte heel veel in
druk. Halifax - New York is he
melsbreed niet zo ver. Mijn eer
ste gedachte was: blij dat we nog
leven.
We hebben drie dagen vastgeze
ten. En ik kan niet anders zeg
gen dan dat er drie dagen lang
perfect voor ons is gezorgd. Er
stonden vrijwilligers klaar om
ons Halifax te laten zien. En we
zijn uiteindelijk bij een Canade
se familie in huis terechtgeko
men.
Die mensen zijn vrienden van
ons geworden. We schrijven en
bellen geregeld, en als wij weer
in Canada zijn of wanneer zij
naar Europa komen, dan zoeken
we elkaar zeker weer op.
Op donderdag werden we alle
maal met busjes naar het vlieg
veld gebracht. Daar werd alles
ondersteboven gekeerd. Vijlen,
scharen, alles moesten we inle
veren. En alles werd gecheckt en
nog een keer gecheckt. Er stond
politie met honden. Ik voelde
me echt hartstikke veilig. Vervol
gens moesten we nog door de
douane. Daarvoor hebben we
nog eens tweeënhalf uur in de
rij gestaan. Ja, dat duurde alle
maal erg lang. Maar weer ston
den er mensen met water en
mobiele telefoons. Het was alle
maal een gekkenhuis, maar wel
perfect geregeld. Alle compli
menten voor de Canadezen.
Joke van de Meeberg,
Noordwijk.
De kinderen en ik waren
dinsdag 11 september
's morgens op Schiphol ge
land. We kwamen met Uni
ted Airlines vanuit Los Ange
les, met een tussenstop in
Chicago; allemaal namen en
plaatsen die deze dag in het
nieuws kwamen. De geluiden
(sirenes) en beelden zaten
nog in ons hoofd en nu za
gen we alles weer terug, met
die vreselijke beelden, op de
televisie. Familie en vrienden
belden: 'gelukkig, jullie zijn
veilig thuis!' Je beseft opeens
dat zoiets iedereen en dus
ook jou kan overkomen.
P.W. Boellaard-'t Jong,
Leiden.
Ik moest die middag bij de apo
theek aan de Breestraat zijn.
Toen ik daar naar buiten kwam,
zag ik dat tegenover de apo
theek een jongen op een scooter
een aanrijding had gehad met
een man van een jaar of 40,45
op een fiets. Die jongen ging
vreselijk tekeer tegen die man.
Onbeschoft gewoon, echt afgrij
selijk. Hij noemde hem kanker-
dit en kanker-dat. Gelukkig bleef
die man heel kalm en gebeurde
er verder niks. Maar ik was wel
erg geschrokken.
Toen ik thuiskwam, ging de tele
foon. Mijn dochter vroeg of ze
bij mij televisie kon kijken. Ik
vroeg haar wat er voor bijzon
ders op tv was. Zij zei toen dat
er twee vliegtuigen tegen de
Twin Towers aangevlogen wa
ren. Nou had ik nog nooit van
1 tand kreeg ik pas na een
h gakken. Hij was hele-
ln het pad af. Hij zag
(ede vliegtuig op de to-
Micola egen. En daama is hij
•n in S men. Drie, vier uur
een ja ikaar, min of meer
oond, ileven, helemaal naar
02 om [ton Heights waar hij
ind later ben ik pas
or een stad gegaan. Een hele
aring. De puinhopen
ige stu nog steeds. En er hing
:ale h\ taalde lucht in de stad.
k bij e inlucht, wist je. De
i. is vreemd, heel ge-
attai Iet heeft allemaal een
t weer idruk op me gemaakt,
zou w e een brandweerman
e zijn. ngekomen. Die kwam
w de bibliotheek waar ik
I ig kwam. Die man had
ilk lok eren en een zesde op
tv. De Echt vreselijk. Een paar
s andi ;n later was er een ten-
ajken Hing op Grand Central,
n, ied imaal foto's van brand-
mnen en politie en port
het to ly. Heel indrukwek-
ikvoor 11 september
iegtui elf bij het WTC met
)'n be indin. In het midden,
lazing ilein, was een salsafeest
waren ;ang. Iedereen danste,
a aan en heel graag naar bo-
van het uitzicht te ge
op Maar we hadden niet
geld bij ons om het
wie te betalen. Daar heb ik
zeker ids spijt van.
ga ik op 11 september
et werken, want ik
gd d^t ik me niet zo heel erg
arsclfieL En het heeft geen
ndedlmet een chagrijnige
ir het kinderdagverblijf
waar ik nu werk.
Ook
Maaike Brederode.
rlorei Noordwijk.
puin,
dierF
kranlmijn verjaardag. Ik
ield door mijn zus uit
een! Zij zat eerst nog te zin-
:enis lelijk gefeliciteerd'. Toen
lens: heb je het al ge-
et ee ongeluk bij het WTC?
naai 1NN aan en zag zo het
wei diegtuig erin duiken. Ik
net sciencefiction.
Zwei moet ik zeggen dat ik
h soort voorgevoel had. Ik
da lacht ervoor heel onrus-
iten pen. Eigenlijk had ik de
vilde ik al het gevoel dat er
lig s! st gaan gebeuren, iets
en ikbtisch op de wereld zou
l Je weet wel, zo'n ge-
otla i
rweijgeval wordt mijn ver-
pooit meer hetzelfde,
wató
je hcConnie van Voorthuyzen,
Leiden.
Leerlingen van de islamitische basisschool An Noer in Alphen aan den Rijn poseren op het schoolplein voor de fotograaf. Foto: Mark Lamers
door Peter Groenendijk
alphen aan den run - De moslims heb
ben het gedaan. Sinds negentien islami
tische strijders op 11 september 2001 de
grootste terroristische aanslag aller tij
den pleegden, staat de grootste religie
ter wereld in het Westen meer dan ooit
in een kwaad daglicht. Dat merkt ook
Mohamed Gafar Ozir, directeur van de
islamitische basisschool An Noer in Al
phen aan den Rijn. „Het is er niet leuker
op geworden."
„Natuurlijk, de kapers waren moslims.
Toch heb ik me erover verbaasd dat
sinds 11 september moslims stelsel
matig negatief in het nieuws komen.
De islam wordt in een negatief hokje
gedrukt en dat doet iedere moslim
pijn. Mij dus ook. Wij zijn niet alle
maal achterlijk of agressief! Wij predi
ken geen geweld!
De invloed van 11 september is hier
heel duidelijk merkbaar geweest. In fe
bruari van dit jaar kwam NOVA met
een uitzending, waarin wij ervan wer
den beschuldigd dat we banden had
den met fundamentalisten, en dat we
hun leer uitdroegen in de klas. Het
was een ongelooflijke leugen, ons is
ook nooit om een reactie gevraagd
voor dat programma.
Het ging om Al Waqf, en club waar ik
zelfs nog nooit van had gehoord. Ik
heb na die uitzending twee maanden
lang geen normale werkdag gehad: alle
media wilden mij spreken, ouders
maakten zich zorgen - ik moest ieder
een uitleggen dat wij een gewone Al-
phense basisschool zijn, waar toevallig
niet uit de Bijbel maar uit de Koran
wordt voorgelezen.
Vervolgens begon het ministerie van
onderwijs met een inspectie, speciaal
voor islamitische scholen. We hadden
net een inspectie achter de rug, maar
blijkbaar was die NOVA-uitzending re
den om ons nog maar eens onder de
loep te nemen. Voor ons gelden blijk
baar niet de normen die voor andere
basisscholen gelden. Ach, ze zijn hier
geweest en schreven in hun rapport
wat al eerder was aangetoond: dat dit
een goede school is waar tweehonderd
leerlingen fatsoenlijk onderwijs krijgen
en waar fundamentalisme geen enkele
rol speelt. Maar het heeft allemaal zo
veel energie gekost.
De sfeer in Nederland is sinds 11 sep
tember veel grimmiger geworden. Het
was de afgelopen jaren veel toleranter
en plezieriger dan nu. Niet dat ik er op
straat iets van merk: iedereen is even
aardig tegen mij als voor de aanslag.
Maar in de media hoor je de meest
verschrikkelijke dingen over moslims.
De taboes zijn weg, over de islam mag
nu alles worden gezegd. Het nieuwe
kabinet speelt daar ook op in, helaas.
Vergeef me, maar het is goed dat de
moordenaar van Pim Fortuyn geen
moslim is. Als dat wel zo was geweest,
was er zonder twijfel iets heel ergs ge
beurd in dit land. Dat had de negatie
ve opvattingen over moslims alleen
maar bevestigd. Dan waren we echt al
lemaal moordenaars geweest. Maar
ook wij veroordelen de aanslagen van
11 september! Vanuit de islam is zulk
geweld niet toegestaan. Dat vindt ie
dereen hier, ook alle ouders die ik heb
gesproken. De motieven van de da
ders, dat is wat anders: daar bestaat
wel begrip voor bij sommigen. Er zijn
mensen die Bin Laden steunen, omdat
hij een moslim is. Maar het geweld
veroordelen ook zij.
Het is gelukkig niet gebeurd, maar als
een van mijn leerlingen hier binnen
zou zijn gelopen met een T-shirt met
Bin Laden, dan zou ik zeggen: naar
huis jij. Dit is ongepast. Los van de
boodschap van die man, het geweld
dat werd gebruikt, is niet goed te keu
ren. Wie zoveel mensen laat vermoor
den is geen goed moslim."
de Twin Towers gehoord, ik wist
niet dat het zulke belangrijke ge
bouwen waren en dat ze zo
beeldbepalend waren voor de
skyline van New York. Het zei
mij niks. Toen vertelde ze dat er
ook een vliegtuig was neerge
stort op het Pentagon. Ik vroeg:
wat was dat ook al weer? Ze zei
dat het het ministerie van justi
tie van Amerika was. Ja, toen zag
ik al het nieuws op tv. Mijn
dochter vertelde later dat zij
toen ze in New York was nog
zelf in dat gebouw is geweest.
Dat geweld in de Breestraat was
erg, maar dit was nog veel erger.
Ik vind het echt heel erg. Dat we
zo brutaal worden. Wat moet
daar van worden?
F. Muller,
Leiden.
Het klinkt misschien raar, maar
ik hoorde pas op donderdag
avond 13 september dat er op
11 september iets was gebeurd.
Voor mij heeft 11 september ook
een hele andere betekenis. Want
op die dag kreeg ik in het LUMC
een nieuwe nier, een nier van
mijn zus. En omdat ik zo ziek
was van de operatie, heeft mijn
man me de eerste twee dagen
niets verteld. Toen ze op don
derdag kwamen vragen of ik te
levisie op de kamer wilde, zei ik
'ja'. Toen maakte er iemand de
opmerking 'wil je ook die ellen
de in New York zien'. Toen pas
heb ik het hele verhaal gehoord.
Janny van Duivenvoorde,
Rijnsburg.
Op 11 september lag ik in het
LUMC met een gebroken heup.
In zo'n ziekenhuis word je vroeg
gewekt en lig je vervolgens de
hele dat naar de televisie te kij
ken. Ik lag samen met een zeke
re Dick. Op een gegeven mo
ment vroeg ik hem om de televi
sie even op een ander kanaal te
zetten. En toen zagen we dus
dat vliegtuig het WTC in vliegen.
Dat maakte veel indruk. Ik ben
zeker honderd keer in New York
geweest, en ook vaak in de Twin
Towers. Ik heb ruim 25 jaar bij
de KLM gevlogen, eerst als pi
loot en later, toen ik was afge
keurd vanwege mijn ogen, als
purser. Ik heb ook wel rare din
gen meegemaakt in de cabine,
je weet hoe het allemaal werkt.
Dan komt zoiets wel erg dicht
bij.
Harry van der Ley,
Leiden.
Ik was op het LUMC aan het
werk toen ik het hoorde. Ik ben
meteen naar huis gegaan, heb
niet gegeten en ben direct een
kunstwerk gaan maken. Van
roestvrij staal heb ik een beetje
een abstract beeld in elkaar ge
last van één meter hoog en
tachtig centimeter breed. Het
stelt de twee torens van het
World Trade Center voor en het
heet New York.
Ik moet zeggen dat ik niet echt
kapot was van die aanslag. Het
gaf mij inspiratie voor een
kunstwerk. En ik had toevallig
nog een kale plek in mijn tuin
tegen de schuur aan. Daar hangt
het nog steeds. Er wonen Ame
rikanen bij mij in de rij, en die
vinden het schitterend.
Paul van den Berg,
Leiden.
Ik was op 11 september vorig
jaar in Toronto, begonnen aan
de eerste dag van een rondreis
door Canada die drie weken zou
duren. Mijn eerste reactie was:
dit wordt een wereldoorlog en ik
kom hier dus niet meer weg.
Verslagenheid en ongeloof zul
len nooit méér ervaren worden
en zo'n betekenis hebben als
toen, daar ver van huis.
Nu, na bijna een jaar, ga ik weer
'die kant op'. Ik weet nu dat ik
het gevoel van 'ver van mijn
bed' en zorgeloosheid niet meer
zo zal ervaren als daarvoor. Op
11 september ben ik in Salt Lake
City en zal mee terugblikken en
het vooral voor de hele wereld
erg vinden.
En, egoïst die ik ben, toch ho
pen op een fijne vakantie. Erger
dan toen kan toch niet. Wel ze
ker is: het zal nooit meer het
zelfde zijn.
Tiny de Winter,
Leiden.
itember kwamen wij in
1 aan en gingen logeren
Tienden David en An-
£enafly, New Yersey. Ja-
en wij elkaar niet ge-
r waren veel herinne-
1 te halen. Na het
1 op het Plein van de
[Vrede was onze vriend
Melbourne terecht ge-
Ti te studeren aan de
lit en bracht hij de
en veelal bij ons door.
dg jaar later is hij
ille zakenman met
Drtbedrijf in downtown
s aan het ontbijt
we plannen. Eerst naar
Urant 'Windows on the
et World Trade Center
|t je een prachtig uitzicht
Jad hebt en zelfs Davids
®t zien liggen, waar we
jar toe zouden gaan.
op de George Was-
Ibnig reden en ik naar
®tige skyline van Man
hattan keek, vroeg ik ietwat ver
baasd aan mijn gastvrouw An
gela of er altijd zo'n smog over
Manhattan hing. 'Nee' zei ze,
'heel vreemd'.
Op hetzelfde moment stond een
politieman pal voor onze auto.
We moesten hard remmen. Da
vid stak zijn hoofd uit het raam
en hoorde de historische woor
den: 'New York is closed'. 'Maar
ik wil naar mijn kantoor', riep
hij vertwijfeld. 'No sir, go back
where you came from'. Wij ke
ken naar beneden en zagen toen
dat er een grote file was van au
to's die niet verder konden.
Toen beseften we dat het een
geluk bij een ongeluk was dat
wij de eerste auto waren die
werd tegengehouden op de
brug.
Terug in Tenafly zat de oude
Chinese moeder van Angela, zo
als gewoonlijk 's morgens als
haar dochter en schoonzoon de
deur uit gingen, naar de tv tekij^
ken. Het was meer plaatjes kij
ken want - nog maar net enige
weken bij haar zoon in Amerika
aangekomen vanuit een hutong
in Beijing - ze kende geen En
gels. Nu zat ze met grote ver
schrikte ogen naar het beeld te
kijken en wild gesticulerend
slaakte ze verschrikte kreten. Wij
schrokken ons ook dood, want
de beelden op de tv waren
angstaanjagend. We zagen men
sen uit ramen springen. Als ver
lamd hoorden en zagen wij de
vreselijke ramp gebeuren. David
dacht gelijk aan zijn advocaat
die een kantoor heeft op de
62ste verdieping van een van de
torens. Huilend keken wij naar
de afschuwelijke beelden.
Met David reden we naar de oe
ver van de Hudson, vanwaar we
uitzicht hadden op Manhattan.
De skyline was verminkt. De
twee grootste torens waren ver
dwenen, en we zagen alleen dik
ke wolken rook. David wilde ons
Jotograferen. 'Smile' zeihij. Ia-
ter, bij het zien van die foto, wil
de ik dat ik ernstig had gekeken.
De volgende dag besloten mijn
man Dirk en ik toch naar New
York te gaan, met de ferry. Wij
hadden een vliegticket New
York - Washington - New Or
leans - Melbourne en wilden
proberen een trein- of busticket
voor Washington te kopen, want
van verder vliegen kon geen
sprake zijn.
Toen we noch bij het treinsta
tion, noch bij het busstation
konden komen vanwege bomb-
scares, waren we zo van streek
dat we in een Starbuck's coffee
shop een kop koffie gingen drin
ken om van de schrik bij te ko
men. Wij raakten in gesprek met
een neger, die niet naar zijn huis
in Harlem kon komen want de
metro werkte niet meer. Het
dienstertje in een keurig wit
schortje bracht onze koffie en
net toen zij het neer zette, klonk
er 'bomb scare'! Ze trok haar
schort uit, smeet het in de hoek
en weg was zij. Wij en de neger
er vlug achteraan.
In de straat holden mensen van
links naar rechts en vice versa.
Een meisje klaagde huilend te
gen ons 'welke kant moet ik nu
op?' 'Kom maar mee' zei ik,
'naar de ferry". Daar is het veilig.
Het leek de uittocht uit Egypte
wel. Iedereen holde richting fer
ry-
De volgende dag besloten wij
naar het Metropolitan Museum
of Art te gaan. Dit was gratis om
de mensen een plek te geven
waar ze wat bij konden komen.
En waar kunst voor een klein
moment de akelige beelden
misschien wat zou kunnen ver
dringen. Manhattan zag er
vreemd uit. Er was al dagen bij
na geen verkeer. Mensen liepen
gewoon midden op straat. De
theaters in Broadway waren ge
sloten. Als je naar het zuiden
keek, zag je een allesverstikken-
de rookwolk, die alle tien dagen
dat wij er nog waren, zou blijven
hangen.
De bussen ten Noorden van Ca-
nalstreet reden nog en wij be
sloten na ons bezoek aan de
'Met' naar de Cloisters te gaan
in het uiterste Noorden van
Manhattan. Bij de halte stond
een vrouw met tranen in haar
ogen. Zij vertelde dat ze werk
ster was in een kantoor in het
World Trade Center. Wat het lot
was van de mensen die daar
werkten, wist ze niet.
Overal op palen en muren wer
den pamfletten opgehangen
met foto's en beschrijvingen van
vermiste 'loved ones'. Branden
de kaarsen en bloemen versche
nen op vele straathoeken. In
Central Park hielden mensen el
kaar bij de hand rond het Straw
berry Fields herinneringspleintje
van Elton John en zongen en
baden. Wildvreemde mensen
boden aan ons van de ferry naar
Tenafly te rijden, want er reden
zeer weinig bussen. Op Was
hington Square was een plat
form waar allerlei mensen de
microfoon konden pakken om
hun verhalen kwijt te raken over
verdriet, gemis of hoop die er
toen nog was.
Het was zo vreemd in die stad te
zijn, die ik dacht wild en gevaar
lijk aan te treffen maar die nu zo
tragisch en stil was met die drei
ging van verdere aanslagen. Ik
durfde geen hoog gebouw meer
in. Mijn dochter in Melbourne
zei: 'Mam, je moet de lobby's
van het Chrysler Building en van
het gebouw van de United Na
tions zien. Maar ik durfde er he
lemaal niet naar binnen te gaan.
Tien dagen waren we in die ge
wonde stad. Een keer op de fer
ry kwam een brandweerman
aan boord. Hij zat helemaal on
der het witte stof. Om zijn hoofd
had hij de Amerikaanse vlag ge
bonden. Iedereen klapte voor
hem. Hij viel op een bank neer
met zijn hoofd in zijn handen.
Iedereen was stil.
Ons ticket werd omgeboekt en
we konden via Chicago en To
kyo naar Melbourne vliegen.
Door het vliegtuigraampje pro
beerde ik tevergeefs een glimp
van het vrijheidsbeeld op te
vangen. Onze Chinese vriflKlen
zeiden jaloers op ons te zijn dat
wij de Verenigde Staten konden
verlaten. „Waren we maar naar
Australië geëmigreerd", zeiden
ze. „Daar is het zo rustig."
Davids advocaat heeft overigens
geluk gehad. Hij paste op 11
september thuis op zijn zieke
zoontje. Maar hij rouwt voor
zijn collega's.
Wij waren nog maanden in
shock, ook nu denken wij er
vaak aan. Op de laatste dag op
de boulevard aan de Hudson
zagen wij een man met een hele
groep honden wandelen. Die
fiet hij uit voor flatbewoners die
de ramp niet overleefd hadden.
Overwegend jonge mensen, zei
hij.
Marijke Eijsbertse-van Schaik,
Den Haag.
