11 SEPTEMBER
Rust snel terug bij Webster University
Een ongewone en verwarrende schooldag in Baltimore
A wereld is gediend
cohesie en respect
'1 ongeloof voor tv
iiplaats van kaarten
ïgtuig vliegt tegen
)ouw, 'geinig, hè?'
'Het is er na 11 september niet leuker op geworden'
Een onverwachte en snelle cursus
Italiaans op 1200 meter hoogte
Een poster van de Twin
Towers hangt nu in huis
11 September
begon voor
ons de 12de
Vakantie in
een klap geen
vakantie meer
'EMB
woensdag 11 SEPTEMBER 2002
R5
dag aan het werk bij
te bedrijf en kwam net
-gadering. Bij een tele-
°P V zag ik een aantal
n jtaan kijken. Uit
li j righeid ben ik daar
elopen en zag een van
Jctu rens van het WTC
toer
.rs wisten toen nog
is wat er was gebeurd.
°?,Tde ik op de radio dat
n- hijnlijk een aanslag
st' ^gd op het World Tra
cts Toen ik dit hoorde,
we ran slag dat ik me de
rt "iet meer kon concen-
'atuvners, bij het horen
pdringend bericht wil
meer weten.
daarna werd het mij
•r duidelijk wat er nu
gebeurd. Maar
ig de dag ken ik nog
dat ik nauwelijks
inwater op 11 sep
tember vorig jaar heeft plaatsge
vonden.
Een van de dingen die mij het
meest schokten, was het feit dat
er bij een aantal mensen zo'n
enorme haat kan bestaan jegens
mensen van een andere cultuur.
Eerlijk gezegd heb ik wel enigs
zins begrip voor de woede van
moslims over het Amerikaanse 1
buitenlandbeleid (met name
met betrekking tot het Midden-
Oosten), maar dat een aantal
van hen daar zo'n laffe, helse ui
ting aan geeft is gewoonweg niet
te begrijpen.
De Amerikaanse reactie is aan
de ene kant volkomen te begrij
pen, maar aan de andere kant
gevaarlijk en kortzichtig. Want
11 september heeft ook aange
toond dat de wereld gediend is
bij cohesie en respect.
Paul Jansen,
Noordwijkerhout.
nissen op 11 sep-
zal ik niet gauw
werd dinsdagmid-
ks één uur opgebeld
lllccirriend, die door een
-ijfsongeval in de ziek-
s zat. Ik sprak met
i ongeveer half drie bij
Si om wat te drinken
i. tij kaart te spelen.
Jn die tijd bij hem was
m c 1,
.gij over van alles en
m ongeveer drie uur
j >or het voetbal-
orden we dat er een
vsuitzending was. Er
vliegtuigongeluk in
het n 8eweest-We gooi-
st uit om te zien wat
P was en zouden daar-
arten. De kaarten la-
/"edeeld op tafel.
- ,[ti gebeurde was zo
qk. Vanaf drie uur za-
enlijk wat er gebeur-
En flashbacks van
Ol die door torens vlo-
■jook wat er gebeurde
-tagon, de angst dat er
tuigen onderweg wa-
fc-Tloort.
*1 zagen wij niets meer
ijze wolk op tv. Eerst
tnid dat een vliegtuig
)fd. Later bleek dat de
de Twin Towers in el-
gzakt. Per minuut
iformatie steeds meer
zou
vliegtuig neergestort, Pentagon
in brand, Bush ondergedoken.
Eén grote verwarring, de eerste
uren.
Ik heb naar mijn werk gebeld
om mijn collega's te informeren
wat er in de wereld gebeurde.
Weinigen wisten op dat mo
ment wat er gaande was. Toen
kwamen de theorieën: wie zit er
achter deze aanslagen? De ti
ming en uitvoering waren zo ge
niaal en perfect. Wij hadden het
idee live in een James Bondfilm
beland te zijn. Zo surrealistisch
en bizar dat blijkbaar ook Bond
dat niet in de laatste seconde
had weten te verhinderen,
's Avonds werden ze weer alle
maal opgetrommeld: de des
kundigen die we het laatst had
den gezien tijdens de Golfoor
log. Midden-Oosten-deskundi-
gen, terroristen-deskundigen,
noem maar op. Iedereen was
bang voor een derde wereldoor
log, maar niemand scheen te
beseffen dat er nog geen duide
lijke vijand was. Dus tegen wie
moet je vechten?
Anderen hadden het over de To
ren van Babel: hoogmoeds-
waanzin in clelcapitalistische
wereld die werd afgestraft.
De kaarten hebben we maar op
geborgen-
Piet van der Kroft,
Leiden.
getwijfeld of ik on-
ider'
;re reactie zou insturen,
yon 8aat namelijk over
j^opndelijk gehandicapte
zaapda en ik wil haar ab-
,tseJaar waarde laten.
Uustreert het zo
contrast tussen
jngswereld en de rea-
iële r 's nu eenmaal mijn
bchte als 11 septem-
Tce komt.
is als volgt. Zoals ie-
[3ig ik ook vorig jaar
Verstandelijk gehandi-
iter en mijn vriendin
itandelijk gehandi-
een midweek op va-
is gewoon erg leuk
manier met elkaar
omdat we het
ïen inrichten naar de
dochter- en zoon-
rekening hoeven te
:t de andere gezinsle-
tisje is gezellig, met
er omheen.
■mber gingen wij na
»g even naar het 'Pla-
park waar een voor-
gegeven door een
;r met zijn aap. Dit
njrJnder tot de verbeel-
^Jize kinderen. Vooral
s pordje in de show -
gH j' - maakte indruk. De
a(j ïr reageerde spontaan
ii wel wat afwijkende
?ng|
ons kroost. Ze had-
itekend naar hun zin.
roorf" buikspreker
K(
was erg leuk en dochter en zoon
stalen zelf de show door hun ge
drag en spontaniteit.
Op weg naar ons vakantiehuisje
waren alle mensen, elke tak en
elke boomstronk 'geinig, hè?'.
Zelfs het bruggetje waar we
steeds overheen moesten was
ineens geinig.
Om ze weer wat tot rust te laten
komen, zetten we de tv aan voor
ze. Het was inmiddels ongeveer
half negen 's avonds. De beel
den die wij als moeders zagen,
waren zo schokkend en onvoor
stelbaar. We zagen een vliegtuig
in een gebouw vliegen en ver
volgens datzelfde gebouw ge
woon instorten, zonder te weten
wat deze beelden nu eigenlijk
betekenden.
Tegelijkertijd waren dit natuur
lijk geen beelden om onze kin
deren tot rust te laten komen.
Bij elke herhaling was het com
mentaar van ze: 'geinig hè?'
Vliegtuig in een gebouw: 'geinig
hè?' Grote vlammen uit dat ge
bouw: 'geinig hè?' Gebouw stort
in: 'geinig hè?'
Na zo'n half uurtje begrepen we
eindelijk uit het commentaar
wat er nu toch allemaal was ge
beurd. We hebben getracht om
dit uit te leggen aan onze kinde
ren, maar het gehele drama van
11 september bleef vooral: 'gei
nig hè?'.
Elma Cederhout,
Rijnsburg.
Aan de oproep om persoonlijke herinneringen
aan 11 september 2001 in te sturen, werd door
vele tientallen lezers gehoor gegeven. Een se
lectie uit de brieven die per post en via de e-
mail binnenkwamen, vindt u op deze drie pa
gina's. In het 'hart' van elke pagina staan ver
halen van onze verslaggevers, die op vier ver
schillende plekken in de Leidse regio met di
rect betrokkenen terugkeken op de gebeurte
nissen in New York en Washington. Dat ge
beurt onder anderen met directeur Len Even
van de Webster University in Leiden - de
school met Amerikaanse studenten die direct
na de aanslag in rep en roer was - en de kun
stenaar Ben Geerts, die de verwarring en ont
reddering over wat er in Amerika gebeurde
van zich af schilderde. Directeur Mohamed
Gafar Ozir van de islamitische basisschool An
Noer in Alphen aan den Rijn constateert dat
het er na 11 september 'niet leuker op gewor
den is'.
Directeur Len Even van de Webster University. „In januari waren de studentenaantallen alweer op het normale peil." Foto: Dick Hogewoning
a.# v* c --'i
Studenten discussiëren meer over Amerikaanse buitenlandse politiek
door Wilfred Simons
vervolg van voorpagina
leiden - Op de Leidse Webster University aan de Boom-
markt is de rust na de terreuraanslagen in Amerika vrij
snel weergekeerd. De grootste schok kreeg directeur Len
Even toen er enkele weken na de aanslagen een brief uit
Irak op zijn bureau belandde. „Er stond geen afzender
op en de inhoud voelde nogal bol aan, dus hebben we
meteen de politie gebeld." De vrees bestond dat het een
bombrief of zelfs een poederbrief was. „ledereen die
hem had vastgepakt, moest in quarantaine!" Na een
paar uur bleek dat er niets aan de hand was. „Het was
een verzoek om informatie van iemand die hier wilde
studeren."
Direct na de aanslag was de school in rep en roer. Do
centen en studenten leefden vooral mee met een stu
dent wiens vader in het World Trade Center werke.
Groot was dan ook de opluchting toen bleek dat hij
niet tot de slachtoffers behoorde.
Daarna gaf de politie het schoolgebouw een tijd lang
extra beveiliging. Len Even prijst de politie in het dis
trict Leiden/Voorschoten, die 'veel steun' gaf tijdens
die moeilijke weken.
Na de eerste schok normaliseerde de situatie snel.
„Direct na de aanslag kregen we afzeggingen van stu
denten, maar in januari waren de studentenaantallen
alweer op het normale peil. De verwachtingen voor
het komende jaar zijn ook goed." Wel haalde de Web
ster de Amerikaanse vlag binnen die aan de gevel
hing, om niet meer aandacht te trekken dan nodig is.
„Evenals de Nederlandse, trouwens." De school laat
nu alleen nog de vlag van de universiteit wapperen.
De studenten en docenten van Webster University
hebben niet meer het gevoel dat zij overdreven voor
zichtig moeten zijn in Leiden. „De politie, de ambas
sade in Den Haag en het consulaat in Amsterdam
hebben ons ervan overtuigd dat wij geen interessant
doel zijn voor internationale terroristen", zegt Even.
Heleméél gewoon is de toestand in het schoolgebouw
aan de Boommarkt echter niet. Meer dan vroeger dis
cussiëren studenten met elkaar over de Amerikaanse
buitenlandse politiek. De vraag of de VS nu wel of niet
Irak mag aanvallen, is dezer dagen een hot topic. In
die discussies gaat het er soms hard aan toe, want de
Webster telt studenten van maar liefst zestig nationali
teiten en dus is er een scala aan meningen te vinden.
Even noemt de debatten belangrijk als 'proces van
meningsvorming' en moedigt ze van harte aan. Tot
een duidelijke conclusie hoeven ze wat hem betreft
niet te leiden. „De diversiteit bij ons is groot", zegt hij.
„Niet alleen onze studenten, ook de docenten komen
uit allerlei landen. We hebben dit jaar mensen uit
Zuid-Afrika en uit Iran, je kunt niet verwachten dat
mensen met zulke verschillende achtergronden tot
één opvatting komen."
Mijn man en ik trokken september 2001 met de
tent door Italië. Op 11 september waren we in de
Abruzzen, in het plaatsje Pescasserdi op 1200 me
ter hoogte. We woonden daar 6 dagen op een ka
mer, omdat kamperen voor ons daar te koud was.
Na een dag gewandeld te hebben in de bergen (op
zoek naar beren, die daar nog leven) gingen we in
een klein restaurant eten.
Het was acht uur 's avonds. Van de tien tafels wa
ren er ongeveer zes bezet. Aan twee tafels zaten,
ieder afzonderlijk, twee echtparen. Na enige tijd
vertelde het ene paar aan het andere een verhaal,
waarvan wij een klein gedeelte opvingen. Ik dacht
dat het om een botsing van twee vliegtuigen bo
ven New York ging. Het ene paar ging snel naar
hun hotel om naar de tv te kijken. Hoewel mijn
man vond dat ik het niet kon doen, won mijn
nieuwsgierigheid het en bij het verlaten van het
restaurant vroeg ik wat er gebeurd was.
Pescasserdi is een dorp waar de mensen stoken
en koken met hout uit de omliggende bossen, 's
Winters kan het er drie maanden hard vriezen en
soms valt er erg veel sneeuw. Een Amerikaans
echtpaar dacht voorlopig niet naar Amerika terug
te kunnen. Hij zei „We moeten maar veel hout en
eten inslaan en lang wegblijven uit Amerika."
Wij zijn toen snel naar onze kamer gegaan waar
een klein tv-toestel met kamerantenne stond. Ge
lukkig begrijpen we iets, maar lang niet alles van
het Italiaans, zodat we ons avonden heel erg lang
hebben moeten inspannen om een duidelijk
beeld van de gebeurtenis te krijgen. De inwoners
van Pescasserdi spreken zelf geen Engels. Bij alle
narigheid en de afschuwelijke gevolgen hebben
we hierdoor een heel intensieve Italiaanse cursus
gehad.
P.B. Maas-van Schelven,
Heemstede.
Ik hoorde het in eerste instantie
maar half. Op de radio was een
journaal op een tijd dat er nor
maal geen journaal is, en ze
hadden iets over een vliegtuig
en over Amerika. We kwamen
net met mijn school terug van
een uitje. Ik heb twee uur in de
bus in spanning gezeten. Ik heb
familie in Amerika - een nichtje
woont in Washington op een
paar honderd meter van het
Witte Huis. Ik wilde weten hoe
het met haar was.
Toen ik thuiskwam, heb ik haar
meteen gebeld en bleek alles
goed te zijn met haar. Na het
eten heb ik de televisie aangezet
en toen zag ik voor het eerst die
twee vliegtuigen de Twin To
wers invliegen. Pas toen besefte
ik echt in volle omvang wat er
was gebeurd.
Het was altijd een droom van
mij om een keer naar Amerika te
gaan en naar New York, onder
andere om die torens te zien. Ik
heb wel wat met die torens. Ik
ging afgelopen jaar verhuizen,
en zag bij Ikea een mooie foto
van de Twin Towers. Die hangt
nu in mijn nieuwe huis. Een he
le mooie plaat. Het lijkt alsof er
twee schijnwerpers op die to
rens staan.
Marlies Busschers,
Leiderdorp.
Voor ons is de 11de september
bijzonder omdat deze dag voor
ons met betrekking tot de WTC-
ramp op de 12de begint
Wij, mijn vrouw en ik, zijn vanaf
8 september bezig met een
avontuurlijke rondreis door Pa
kistan, China, Tibet en Nepal.
Op de 11de zijn we in Gilgit aan
gekomen, vroeger een knoop
punt in de Zijderoute, nu een
slaperig plaatsje met lemen hui
zen en stoffige straten in het
door Pakistan gecontroleerde
deel van Kashmir. In tijd zijn wij
Europa zes uur en Amerika
twaalf uur vooruit Wij slapen
dus als de ramptoestellen in de
WTC-torens vliegen.
Op 12 september 's morgens zit
ten we wat te eten in een restau
rant in Gilgit. Op de tv staat het
journaal aan. We zien een wol
kenkrabber branden. Een Pakis
taan zegt: 'Big troubles for Ame
rica'. Wij knikken begrijpend.
Het ongeluk zal in Amerika ge
beurd zijn, denken we.
Terug bij de groep blijkt dat an
deren hebben gehoord dat er in
Amerika iets is gebeurd. Een te
lefoontje naar de reisorganisatie
in Nederland maakt duidelijk
wat Men maakt zich zorgen om
onze veiligheid.
Op 14 september reizen we via
de Khunjerabpas naar Taxkur-
gan in China. Als we in China
zijn, reageert onze reisleider op
gelucht. Acht uur later wordt de
Pakistaans/Chinese grens geslo
ten.
Drie weken later, in Kathman-
du-Nepal, zien we dan eindelijk
foto's van de ramp in de Times.
Vliegtuigen die op wolkenkrab
bers inrazen. Radeloze mensen
die uit ramen springen. Een
mensenmassa op de vlucht in
de met rook gehulde straten van
New York Op de achtergrond
de brandende WTC-gebouwen
als macabere decorstukken. Stil,
niet begrijpend staren we naar
de foto's.
Waar waren wij op 11 septem
ber 2001? Wij lagen te slapen in
Gilgit, in Kashmir. Wat heeft het
ons geleerd? Dat extremisten
een ramp voor de mensheid
zijn. Wat zou er met ons zijn ge
beurd als Pakistan de kant van
de Taliban had gekozen?
Annemieke en Ton van Tol,
Nieuwveen.
Op 11 september 2001 verbleef
ik met mijn vrouw, zwager en
schoonzus op vakantie in St.
Tropez. In de namiddag kregen
we via een Duits echtpaar te ho
ren dat er iets heel ergs was ge
beurd in New York Amerika zou
door terroristen zijn aangeval
len. En niet alleen New York,
maar ook verschillende andere
plaatsen.
We probeerden naar huis te bel
len maar kregen geen contact,
wellicht omdat we niet de enige
waren die belden. Pas later in de
avond lukte het wel.
Het werd een vreemde avond.
Enerzijds werden in de restau
rants en kroegen wel tv's neer
gezet waarop het verschrikkelij
ke nieuws te volgen was, ander;
zijds gingen alle activiteiten, van
karaoke tot disco, gewoon door.
De volgende morgen was het
bijna vechten om een krantje te
bemachtigen. Vooral de buiten
landse kranten brachten het
nieuws groot met koppen als:
'Het einde der tijden is geko
men' en dergelijke. Daarnaast
stonder er lange rijen bij de
benzinepompen en begonnen
mensen te hamsteren.
We wilden eigenlijk direct naar
huis temg. We hebben dit niet
gedaan, maar de laatste dagen
van onze vakantie voelden we
ons niet echt op ons gemak in
vakantieland Frankrijk We ble
ven continu met onze gedach
ten bij de mensen in Amerika.
Het zwembad, de zee en de ge
zellige Franse plaatsjes verloren
in één klap hun aantrekkings
kracht.
iSaskb
Westra,
Rijnsburg.
ae je
k°5>tember 2001 was ik in
il wl* Baltimore (Mary-
^it op school in 7th
p 8). Ik was op dat
ingeveer vijf maanden
Ik zat in Engelse les
en met een of ander
Mijn Engels was al
{oed dus ik kon alles
Ijk verstaan. Af en toe
iet niet. Een paar mi-
de bel ging om te
jelen van klas, ging de
1 er aan. Er kwam een
W,PQpnent Het hoofd van
tukk verte'c'e wat er aan de
maar ik kon het niet
inzaf
echt volgen.
De juffrouw van wie ik toen les
kreeg, moest gaan bellen want
haar broer woonde in New York
City. Ik begreep dat daar een
ramp was gebeurd. Later hoor
den we dat alles goed was met
haar broer. Toen ze aan het bel
len was moest de klas best lang
wachten. Ik vroeg aan andere
kinderen wat er precies was ge
beurd. Sommigen snapten het
ook niet; anderen weer wel. Zo
werd ik steeds ietsje wijzer.
Iedereen werd er een beetje ze
nuwachtig van dat we verder
maar niks te horen kregen.
Toen de juffrouw terugkwam,
had ze het een klein beetje uit
gelegd maar toen ging de bel.
Dat betekende dat alle leerlin
gen van de school naar de gym
zaal moesten komen. Toen we
daar kwamen, waren sommige
Amerikaanse kinderen (want in
die klas zat ik met allemaal kin
deren die uit het buitenland af
komstig waren) aan het huilen.
Die een zei: er komt oorlog. De
ander het is Duitsland. En weer
een ander: Japan is jaloers, ze
willen oorlog. En nog veel meer
van dat soort dingen. Het was
allemaal heel erg verwarrend.
Toen ik een aantal kinderen zag
huilen, werd het me wat duide
lijker. Het was dus een ramp,
maar ik wist nog steeds niet wat
er nou precies gebeurd was.
Onderweg naar huis (in de
schoolbus) praatte ik er met een
vriendin over. Zij snapte het wel
iets beter dan ik.
Toen ik thuiskwam, zat mijn
moeder tv te kijken. Ik zag de
beelden en nu snapte ik het
echt: er was een vliegtuig in de
Twin Towers gevlogen, die ik
ongeveer een maand daarvoor
nog met eigen ogen had zien
schitteren in de Amerikaanse
zon. Er was ook een vliegtuig in
het Pentagon in Washington ge
vlogen en een vliegtuig dat was
neergestort in de buurt van
Pittsburg, allemaal niet zo ver
van waar wij woonden.
Ook maakte ik me best wel zor
gen over mijn vader want hij
werkte vaak in Washington. Ge
lukkig kwam hij ook vroeger
naar huis; hij was die dag in
Baltimore gebleven. Familie en
vrienden vanuit Nederland had
den die dag veel geprobeerd te
bellen. Sommigen konden ons
niet bereiken omdat er zoveel
op die dag werd gebeld. Geluk
kig konden we ze geruststellen;
er was met ons niets aan de
hand.
Ik ben drie weken daarna nog
een keer naar New York ge
weest en heb ook de resten van
de Twin Towers gezien. Het
stonk er, ik zag veel bedroefde
gezichten en ook mensen met
kapjes tegen de stof en de stank.
Ik had een zonnebril op maar er
kwam toch nog vuil in mijn
ogen. Ook zag je bij de St.
Paulskerk veel kleden, lakens en
vlaggen hangen waar mensen
herinneringen op hadden ge
schreven en tekeningen op had
den gemaakt voor hun familie
lid of vriend of kennis. Het zag
er erg bedroefd uit.
Drie maanden later waren we
weer in Leiden, maar ik zal 11
september en de beelden die ik
heb gezien nooit meer vergeten.
Suzette Hendriks,
Lelden.
