Sharon: Doorbraak
ligt in het verschiet
BUITENLAND
Schroder maakt 'Russen' tot inzet van verkiezingen
Solana waarschuwt VS tegen actie Irak
Moskou boos over Kaliningrad
galen op
ts vliegveld
3 i' T'jge« niet
verboden
DOrj»en (12) van
urd verdacht
gelijk miltvuur
tassachusetts
1 met wapens
r Witte Huis
snse agenten
en schizofreen
1 26fi gedood bij
^val walvis
Palestijnen noemen uitlatingen premier 'onzin'
Britse pers geseltcowboyBlair Johannesburg was 'laatste der grote toppen'
!N - Op het Londense
•eld Heathrow heeft de po
en groot aantal illegale
jemers ontdekt. Ze beza-
leciale identiteitsbewijzen,
nee ze tot vlak voor de
jog toegang hadden tot al-
ruimtes in de vliegtuigen,
ie manier had iemand ge-
felijk een bom kunnen
(en. De politie onderzoekt
e illegalen aan hun passen
ekomen. Zij heeft al 57
en op het vliegveld onder-
d. Vijftien illegalen wer-
angehouden. Negen van
ijn teruggestuurd naar het
ran herkomst.
ac 5 september 2o02
NI!
moskou - In Moskou klinkt
steeds luider gemor over de be
handeling van de enclave Kali
ningrad door de Europese Unie.
De Russen worden ongeduldig,
nu overleg met de Europese
Commissie over een toekomsti
ge visumregeling voor dit gebied
maar niet tot resultaten komt.
De onvrede is zó groot dat presi
dent Poetins speciale gezant
voor Kaliningrad, Dmitri Rogo-
zin, gisteren waarschuwde voor
een verzuring van de relatie tus
sen de Unie en Moskou. Poetin
zou zelfs weieens niet kunnen
komen opdagen op de EU-Rus-
landtop in Kopenhagen.
Kaliningrad, eeuwenlang Duits
grondgebied onder de naam
Königsberg, werd na de Tweede
Wereldoorlog toegewezen aan
Moskou. Het is een typisch bui
tengewest, ingeklemd tussen
Polen en Litouwen in het uiter
ste westen van de uitgestrekte
Russische Federatie.
Polen en Litouwen zijn echter
op weg om in 2004 EU-lidstaat
te worden. De Unie stelt vanaf
dat moment strenge visumeisen
aan Russen die op en neer rei
zen naar Kaliningrad. De EU
vreest anders een enorme toe
vloed van illegalen en georgani
seerde misdadigers uit Rusland.
Poetin pikt dat niet. Russen
moeten volgens hem in eigen
land vrij kunnen reizen.
Niettemin heeft Moskou volgens
Rogozin nieuwe voorstellen ge
daan voor de onderhandelin
gen. „Als die mislukken zal ik
mijn best doen om de president
er van te overtuigen niet naar
Kopenhagen te gaan." 'Brussel'
heeft beloofd over twee weken
met tegenvoorstellen te komen.
zeif e^BO - De regering van Sri
erwenl heeft gisteren het al vier
^arende verbod op de se-
- yfetische Tamil Tijgers op-
50 ec/611' Daarmee heeft zij de
rijgemaakt voor vredesbe-
!Xl0H"gen ïh Thailand, die 16
12 Alj° r beginnen. De ge-
sex" nfen moeten een einde
iar je rf1 aan de bloedige strijd
-0955< Aziatische eiland, die al
?0.000 mensen het leven
rostjjekost. p)e Jamil Tijgers
Ze wfo al sinds 1983 voor een
en' P^amilstaat in het noorden
- 96ten.
lingerii
9^1 - Een 12-jarige jongen
ïren in Londen voor de
jgp hank verschenen voor de
K j 09(2 °P een 15-jarige Somali-
»5eprr?uchtelin8- De j°ngen
^^ervan beschuldigd dat hij
i-jarig vriendje heeft ge-
n bij het doodsteken met
:enmes van Kaiser Os-
Dat gebeurde in maart
t jaar. De verdachten wa-
en 11 en 14 jaar oud. Hun
fis niet duidelijk. „Dit
-ets te maken met zelfver-
>ie noaig of een ongeluk, het
ie! ets anders dan het moed-
ioodsteken van een
ize jongen", zei de aan-
n ff t)e autoriteiten in de
eurkaanse staat Massachu-
11 -4lebben gisteren gewaar-
d voor de antraxbacterie.
beurde volgens de
weer nadat verscheidene
bureaus enveloppen
ontvangen met een ver
poeder. Teams van speci-
op het gebied van ge-
Ike stoffen zijn direct be-
n met onderzoek in de
ken politiebureaus. Het
niet bekend of het poe-
oren van de miltvuurbac-
f een andere giftige stof
Een golf van aanslagen
liddel van met miltvuur
jtte post kostte tussen 5
:r en 21 november vorig
'Amerikanen het leven.
tacTON - De politie in de
';aanse hoofdstad Was-
1 heeft gisteren een man
Jiouden met zestien vuur-
s in zijn auto. Hij was
ijk op weg naar het Witte
:egt de politie. De politie
1de op aanwijzingen van
leime dienst, die over in-
lie beschikte waaruit
pat een man uit Pennsyl-
net een lading explosie-
weg was naar het Witte
plosieven trof de politie
in. Wel vonden de agen-
1 geweren en zes hand-
lapens.
1 - De Oostenrijkse politie
lekritiseerd na het neer-
en van een ongewapende
i man in Wenen. Volgens
Éigen zijn agenten door
Iche bezuinigingen niet
enoeg getraind zijn in
apengebruik. De 28-jari-
n zou zich volgens de po-
ler agressief hebben ge-
li, maar de krant Die Pres-.
dde dat hij aan schizofre-
id. Het slachtoffer was
js het blad zichtbaar in de
slechts 'bewapend' met
ts. Die Presse vraagt zich
of de man het slachtoffer
"orden van vooroordelen
24 de politie over buiten-
25's leven-
1 29ncton Voor de kust van
mië is een man om het
'gekomen toen de boot
en. p hij voer werd aangeval-
or een walvis. Het slacht-
vas met drie vrienden aan
isen toen de walvis de
ianviel, aldus de kust-
De man viel overboord
leg en idronk. Het komt zó zel
en vaior dat een walvis een
/an veJanvalt, dat men zich bij
!eeflatwacht niet kan herinne-
inneer dat voor het laatst
tde.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - De Israëlische premier
Ariel Sharon heeft gisteravond
onthuld dat hij besprekingen
houdt met Palestijnen. In een
vraaggesprek met de Israëlische
televisie bleek hij optimistisch
over de contacten, die volgens
hem kunnen leiden tot een over
eenkomst met de Palestijnse Au
toriteit (PA).
„Ik zie een mogelijke diploma
tieke doorbraak. Het zal niet
makkelijk zijn, maar het zit erin.
De Palestijnen zijn tot de con
clusie gekomen dat ze met ter
reur niets bereiken," aldus Sha
ron. Hij zei niet met welke Pa
lestijnen hij praat. Met president
Yasser Arafat en mensen in
diens directe omgeving wil hij
niets te maken hebben.
De premier meent dat de Pales
tijnen zó gedemoraliseerd zijn
dat ze belangstelling beginnen
te krijgen voor zijn 'een perma
nente tijdelijke regeling'. Sha-
rons plan houdt in dat de PA het
gezag krijgt over ongeveer de
helft van de Westelijke Jordaan-
oever. Dat autonome gebied
zou dan als 'staat' mogen wor
den aangeduid.
Israël zou zijn nederzettingen
handhaven, evenals bufferzones
langs de grenzen met de Pales
tijnse gebieden, Jordanië en
Egypte. De 'tijdelijke regeling'
zou voor onbepaalde tijd moe
ten duren. In een reactie om
schreef een vertegenwoordiger
van het Palestijnse Bestuur Sha-
rons uitlatingen als 'onzin'. Een
diplomatieke doorbraak is vol
gens hem onmogelijk zolang Is
raël zijn militaire operaties
voortzet. De Israëlische premier
ziet weinig in een nieuw Euro
pees vredesinitiatief. In bespre
kingen met de Deense minister
van buitenlandse zaken Per Stig
Möller wees hij het EU-plan als
'volstrekt onrealistisch' af. De
nemarken bekleedt tot januari
het EU-voorzitterschap. Groot
ste struikelblok bleek de Euro
pese bereidheid de Palestijnse
president Yasser Arafat bij vre
despogingen te betrekken.
De Israëlische politie heeft
vannacht een zware bomaan
slag voorkomen. Zij onder
schepte bij Hadera, niet ver van
de grens tussen de Westelijke
Jordaanoever en Israël, een be
stelauto met zeshonderd kilo ex
plosieven aan boord. De inzit
tenden van de auto en van een
personenauto die kennelijk bij
het transport hoorde, zijn ge
vlucht. De auto's trokken de
aandacht van de politie omdat
zij midden in de nacht met hoge
snelheid op een onverharde weg
kwamen aanrijden uit de rich
ting van de Westelijke Jordaan
oever, meldde de Israëlische
krant Ha'aretz.
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Powell werd tijdens zijn toespraak diverse malen uitgejoeld. Foto: Reuters
londen/ap - Probeert de Britse
premier Tony Blair de Ameri
kaanse president George Bush
naar de kroon te steken in de
strijd tegen het terrorisme en
het regime in Irak? De zelfverze
kerde cowboyhouding die Blair
aannam, met zijn duimen in
zijn broekriem, heeft gisteren tot
opgetrokken wenkbrauwen ge
leid in de Britse pers.
Blair werd gefotografeerd tijdens
een wandelingetje in zijn kies
district Sedgefield in het noor
den van Engeland. Koppenma
kers en commentatoren spron
gen er meteen bovenop en trok
ken dankbaar de titels van aller
lei westerns uit de kast. 'Bush
Cassidy and the Sedgefield Kid',
zette The Daily Mail onder een
close-up van Blairs handen in
zijn broekriem.
De Daily Telegraph schreef:
„Heeft Tony Blair te veel tijd
doorgebracht op de ranch van
Dubya (double u, George 'W
Bush, red.)? Het leek er gisteren
ernstig op, toen de gemeenste
gangster in het Graafschap Dur
ham naar de veekraal van Sed
gefield struinde, en klaar stond
om zijn revolver te trekken."
Het linkse boulevardblad Daily
Mirror was nog vernietigender.
Het drukte op twee pagina's een
zogenaamde filmposter af met
de foto van de premier en de ti
tel 'Unforgivable' (onvergeeflijk)
een verwijzing naar Clint East
woods 'Unforgiven'. „Een twee
uur durend epos met Tony
Blair, een man met een missie:
Amerika's cowboyspoor naar de
oorlog volgen."
De krant verzet zich met regel
maat tegen de 'slaafse houding'
van Groot-Brittannië ten op
zichte van het Amerikaanse bui
tenlandse beleid, en liet gisteren
zelfs 'lichaamstaal-expert' Ro
bert Phipps aan het woord, die
zei dat Blair onbewust Bush
imiteerde.
Dinsdag zei Blair op een pers
conferentie dat Saddam Hus
sein biologische, chemische en
nucleaire wapens probeert te
ontwikkelen en een echte be
dreiging voor de wereld vormt.
De VS zouden volgens hem niet
alleen moeten staan in hun con
frontatie met Saddam.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
Johannesburg - Geslaagd of niet geslaagd,
dat is de vraag die gisteren iedereen zich
stelde in Johannesburg na tien dagen on
derhandelen over minder armoede en een
beter milieu. De wereld is verdeeld, maar
het eens over één ding: de tijd van de grote
toppen lijkt voorbij.
Zelfs VN-topman Annan leek gisteren te
zeggen dat het tijdperk van de 'mega-top-
pen' met tienduizenden deelnemers en een
breed scala van onderwerpen tot het verle
den hoort. „We hebben de hele wereld ge
mobiliseerd, een actieplan opgesteld, part
nerships gevormd. Nu moet de uitvoering
volgen."
Annan was positief over de afloop van de
top, maar realistisch: „Je moet er geen won
deren van verwachten. Ik weet dat er ook te
leurstelling is." Hij benadrukte dat de VN
het voortouw gaat nemen bij het controle
ren hoe de afspraken worden nageleefd. „Er
zullen jaarlijks rapportages komen."
Het 65 pagina's dikke slotdocument staat
vol goede voornemens over hoe armoede te
bestrijden, zonder daarbij het milieu uit te
putten. De teleurgestelden - organisaties als
Novib, Greenpeace, Wereld Natuur Fonds
en Milieudefensie - stellen dat er te weinig
nieuws in staat, de teksten te vaag zijn en af
spraken hardheid ontberen. Vrijwel alle ac
tivisten spelen de Verenigde Staten de zwar
te piet toe. „Ze zijn hier alleen naar toe ge
komen om voorstellen te torpederen", aldus
één van hen.
De regeringsdelegaties waren wel positief.
Staatssecretaris Van Geel van milieu wond
zich op over al het negativisme en noemde
de kritiek dat in Johannesburg niets is be
reikt 'belachelijk'. Zijn collega Van Ardenne
van ontwikkelingssamenwerking zei dat de
top veel meer heeft opgeleverd dan gedacht
„We zijn hierheen gekomen om de schade
beperkt te houden, maar keren terug met
een kofFer vol resultaten." Premier Balke
nende vond het resultaat veel beter dan wat
hij vorige week had verwacht.
Maar misschien wel het belangrijkste sig
naal uit Johannesburg was het besluit van
Canada en Rusland om het klimaatverdrag
van Kyoto te ondertekenen. Genoeg landen
hebben het verdrag, dat de uitstoot van C02
wil terugbrengen naar het niveau van 1990,
al geratificeerd.
Maar het verdrag treedt pas in werking als
de ondertekenaars minimaal 55 procent van
alle uitstoot produceren. Met Rusland en
Canada erbij wordt die grens ruim over
schreden. De VS en Australië zijn de laatste
geïndustrialiseerde landen die dan nog niet
hebben ondertekend, en de druk op hen zal
sterk toenemen.
Volgend voorjaar zal in Moskou een kli
maatconferentie worden gehouden. Die zal
klein van opzet zijn, maar waarschijnlijk
met een groot resultaat: de aankondiging
dat Kyoto eindelijk in werking kan treden.
'Bush Cassidy* and 'the Sedgefield Kid'. De houding van de twee leiders is opmerkelijk identiek.
Foto's: Reuters/Larry Downing en Darren Staples
door onze correspondenten
Hetty van Rooij en Wierd Duk
brussel-berlijn - Als president
Bush in zijn eentje in actie komt
tegen Irak, begaat hij 'een enor
me fout', waarschuwt EU-bui-
tenlandgezant Javier Solana.
Volgens Solana is een Ameri
kaans solo-optreden 'slecht voor
de wereld en waarschijnlijk ook
slecht voor de VS'. Het idee dat
het Midden-Oosten met militair
geweld een nieuw aanzien kan
krijgen, noemt Solana 'slecht
doordacht.'
De topdiplomaat en voormalig
NAVO-topman deed zijn uit
spraken gisteren in de Berliner
Zeitung. Volgens hem is een
oorlog tegen Irak 'niet verenig
baar met het internationaal
recht'. Solana benadrukte dat
alle mogelijke stappen tegen
Irak via de VN moeten lopen.
„De Europeanen steunen de VN
tot de laatste stap en tot in alle
consequenties."
Solana sluit overigens niet uit
dat het nodig kan zijn om Sad
dam Hussein met militair ge
weld te dwingen om de wapen
inspecteurs weer toe te laten.
„Maar die beslissing kan niet al
leen door de VS worden geno
men."
Solana geeft zijn mening nog
geen week nadat de EU-minis-
ters van buitenlandse zaken het
volledig oneens bleken over
Irak. Duitsland en Groot-Brit
tannië zijn het verst van elkaar
verwijderd. De Duitse kanselier
Schroder wijst een oorlog volle
dig af, de Britse premier Blair
staat achter de VS.
Duitsland dreigt zich internatio
naal te isoleren als de rood
groene regering volhardt in haar
verzet. Dat zei de Amerikaanse
ambassadeur in Berlijn, Daniel
Coats, tegen het persagentschap
DPA.
In Koeweit gelegerde Duitse
Fuchs-pantservoertuigen, uitge
rust voor chemische en biologi
sche oorlogvoering, zullen door
Berlijn worden teruggetrokken
in geval van een eenzijdige
Amerikaanse aanval op Irak.
„Niet echt een hulpvaardig ge
baar", oordeelt Coats.
Maar Schroder, die in de verkie
zingscampagne het pacifistische
deel van zijn electoraat moet
zien te behouden, zegt geen en
kel heil te verwachten van een
invasie. Hij wijst de Britse po
ging om bondgenoten voor de
Amerikanen te werven volledig
af. „Met alle respect, maar Tony
Blair spreekt niet namens de he
le Unie. Onder mijn leiding doet
Duitsland niet mee aan een oor
log tegen Irak", verklaarde hij
gisteren, een krappe drie weken
voor de Duitse verkiezingen.
Schröders uitdager, de christen
democraat Edmund Stoiber,
heeft de uitlatingen van zijn op
ponent scherp bekritiseerd.
Volgens Stoiber speelt Schroder
hiermee Bagdad in de kaart
Maar Stoiber begrijpt ook dat
een mogelijke Duitse betrokken
heid bij een oorlog in het Mid
den-Oosten bij de kiezers moei
lijk ligt. Hij zwakte zijn kritiek
daarom af, en dringt nu aan op
een duidelijk mandaat van de
Verenigde Naties voor militaire
actie.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Het moordwapen, een steen, woog vijftien kilo.
Zwaar genoeg om de schedel van Kajrat Batesov (24) te splij
ten. De dader behoorde tot een groep Duitse neonazi's. Re
den voor de moord, die het stadje Wittstock in de deelstaat
Brandenburg in mei op z'n kop zette: Kajrat was een 'Rus'.
Eén met Duitse wortels weliswaar, maar toch. 'Russen' wor
den door de rechtsradicale jongeren van Wittstock gehaat,
net als overigens Turken, Vietnamezen en 'negers'.
Anders dan met Turken en zwarten valt met de immigran
ten uit de voormalige Sovjetunie, die opgroeiden in een
harde en vaak gewelddadige samenleving, niet te spotten.
Zij slaan terug. In Wittstock gingen de Russen op nazi-
jacht, nadat ook elders al 'Ruslandduitsers', gewapend met
autokrikken en pistolen, het heft in eigen hand namen en
groepen skinheads op de vlucht joegen.
Hun voorouders trokken eeuwen geleden naar het Oosten,
gelokt door beloftes van godsdienstvrijheid, belastingvrij
stelling en rentevrije leningen voor de bouw van hun hui
zen. Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw keren ze te
rug naar de Heimat: etnische Duitsers, afkomstig uit de ou
de Duitse vestigingsgebieden in Oost-Europa.
Meer dan vier miljoen streken er inmiddels in Duitsland
neer. Ze kwamen uit Roemenië, Polen en Tsjechië, maar
verreweg de meesten uit de voormalige Sovjetunie. Ze
woonden in Kazachstan en Siberië, waarnaar Stalin de
Duitsers in 1941 verjoeg. Anderen kwamen uit Kirgizië en
vanuit hun nederzettingen aan de Wolga. Na de val van de
Muur was sprake van een heuse vloedgolf.
Het is een thema dat door Duitse politici, altijd bang om
een taboe te breken, niet graag wordt aangeroerd, maar de
integratie van deze groep 'Aussiedler' verloopt slecht. Veel
Russische Duitsers spreken weinig of geen Duits en hok
ken in getto's bijeen, waar jongeren afdrijven naar crimina
liteit en zich verliezen in drugsgebruik. „De problemen
met de integratie zijn reusachtig", bekent Jochen Welt
(SPD), gevolmachtigde van de regering voor immigratie
vraagstukken.
Bondskanselier Gerhard Schroder (SPD) maakte de falende
integratie van deze immigranten tot inzet van de verkie
zingsstrijd.
In het recente tv-duel met zijn christen-democratische uit
dager Edmund Stoiber uitte hij zijn zorgen over de 'crimi
nele problemen' die de Russen veroorzaken. De kanselier
verwijt de oppositie dat zij de deur voor etnische Duitsers
té wijd openzet, door te weigeren hen aan een taaltest te
onderwerpen.
Schröder scoort daarmee een belangrijk punt. Het meren
deel van de immigranten die Duitsland jaarlijks toelaat be
staat immers uit Aussiedler, zo'n 75.000. En van hen heeft
bijna tachtig procent geen enkele kennis van het Duits. De
nieuwe immigratiewet, ingediend door Schröders rood-
groene regering en onlangs na een hevige parlementaire
discussie aangenomen, wil de toestroom van etnische
Duitsers inperken door vanaf 2003 alle Aussiedler al in
Rusland en Kazachstan taaltesten af te nemen. Tot nog toe
moest alleen degene die de immigratie-aanvraag indiende
Duits spreken. De familie mocht zo mee. Dat is nu afgelo-
pen.
„Daardoor zal het aantal aanvragen ongetwijfeld afne
men", hoopt Jochen Welt. „Veel mensen zullen besluiten
dat die test te moeilijk is." De CDU/CSU, normaal gespro
ken voor een strenger immigratiebeleid, stelt dat etnische
Duitsers altijd het recht moeten hebben terug te keren
naar het vaderland, al baseren zij hun Duits-zijn op een
enkele Duitse betovergrootmoeder en spreken ze geen
Duits. Bloedbanden zijn belangrijker dan taalbeheersing.
„Zo kun je het stellen", zegt een CDU-woordvoerder. „Na
alles wat die mensen is aangedaan, mede wegens de crimi
nele politiek hier in Duitsland, mag je ze niet in daicou la
ten staan. Natuurlijk moeten ze Duits leren, maafoat kan
ook als ze hier zijn." Veel kiezers denken hier echter anders
over. Ook in Duitsland is het gevoel dat de toestroom van
buitenlanders uit de hand is gelopen wijd verspreid, en
weinigen maken onderscheid tussen 'Auslander' (buiten
landers) en 'Aussiedler'.
Veel 'Russen' voelen zich door de uitlatingen van Schroder
geschoffeerd en door de nieuwe immigratiewet gediscrimi
neerd. Op een zonnige zaterdagmiddag houden enkele
honderen oudere Rusland-Duitsers een betoging bij de
Rijksdag in Berlijn. De mannen dragen zware Sovjet-brillen
en ouderwetse bruine overhemden, de vrouwen hebben
dezelfde bloemetjesjurken aan als destijds in Novokoez-
netsk of Almaty.
„De verplichte taaltest is een belediging voor iedere Duit
ser", roept hun woordvoeder door een megafoon. Zijn lan
ge toespraak bestaat voornamelijk uit een beschrijving van
het ontheemde gevoel dat miljoenen Rusland-Duitsers de
len. „In de voormalige Sovjetunie werden we voor 'fascis
ten' uitgemaakt, nu zijn we 'Roesski zegt de man. Enkele
dames, zittend op tuinstoeltjes, knikken instemmend.
