BUITENLAND
Einde dreigt voor 'mooiste kristal van de wereld'
De Hoop Scheffer jaagt
collega's op de kast
EU probeert ruzie om
strafhof te bezweren
NASA schiet tieneridool graag de ruimte in
Prins vreest 'catch 22'
in water en landbouw
irkdienst voor
illy en Jessica
jling: Schroder
i Stoiber gelijk
i en priester in
gdad vermoord
>en hoofddoek
Russische pas'
Jstraf kleinzoon
n Malcolm X
„ranse stieren
och gedood
arji 'corrida'
'H
Lance Bass wil jongeren inspireren exacte vakken te volgen
VN hekelen geweld van
Zimbabwaanse veteranen
Knokploeg regering molesteert rechter
Spanning in Macedonië
loopt op na gijzeling bus
Menselijke piramide
Bijna 2000 mensen heb-
gistermiddag in de kathe-
van Ely in Cambridgeshi-
fscheid genomen van de
noorde Holly Wells en Jessi-
Ihapman. De begrafenis van
ty en Jessica heeft waai-
jnlijk komende week plaats,
itoffelijke overschotten van
■p 4 augustus verdwenen
sjes werden twee weken ge-
L n in een bos even buiten
ram gevonden. Een 28-jarige
Me concierge is in staat van
I shuldiging gesteld wegens
I noord op beide meisjes.
hjn - De Duitse Bondskan-
fcr Gerhard Schroder en zijn
sten-democratische rivaal
L kund Stoiber staan drie we
ivoor de verkiezingen vrij-
gelijk in de opiniepeilingen.
__jwel Stoiber in de belang
de peilingen nog altijd een
he voorsprong heeft op
"löder, lijkt deze met zijn op
en in het door watersnood
offen Oost-Duitsland zijn
ierstand van meer dan tien
tent in eerdere peilingen
^rel te hebben weggewerkt.
iad - Een rooms-katholieke
en priester zijn in Bagdad,
iofdstad van Irak, ver-
ird. De 71-jarige non is op
gustus in haar klooster
onbekenden doodgesla-
zo werd pas gisteren be-
d. De priester werd al enke-
taanden geleden in Bagdad
_noord. Bij de non was geen
i gestolen, wat erop wijst dat
liet om een diefstal ging,
I; een kerkelijke bron. De
ter werd in zijn pastorie le-
verbrand.
kou - Moslimvrouwen in
and moeten hun hoofd
je afdoen als ze een foto
i het paspoort laten maken,
lussische president Poetin
1 ft gisteren zijn instemming
Qgd met een eerdere uit-
jUpk van een rechtbank. Een
rv die met een hoofddoekje
3e|fotografeerd, kan volgens
t problemen aan de grens
jen. De islam verbiedt vrou-
tihun haar te tonen aan
jajnen die geen familie zijn.
■en - Malcolm Shabazz, de
Akzoon van de zwarte bur-
bchtenactivist Malcolm X, is
idtrieënhalf jaar gevangenis-
lert veroordeeld wegens zijn
ieel in het beroven van een
'ijdgenoot van 100 dollar. In
toen Shabazz 12 was,
p Itte hij brand in de flat van
[grootmoeder Betty, de 61-
•K|e weduwe van Malcolm X,
,0'laarbij om het leven kwam.
s de zoon van Qubilah Sha-
die 4 was toen haar vader
at- haar ogen in New York
tjei vermoord.
zaterdag 31 augustus 2002
SOtor onze correspondent
d#ik Glimmerveen
i hijs - In het Zuid-Franse
erjrcassonne mag morgen
d degelijk een stierenge
zicht worden gehouden
arbij de dieren gedood
irden. Na urenlang beraad
es de rechtbank in de stad
5-t verzoek van tegenstan-
rs van deze 'corrida' van de
Pd.
uitspraak maakt volgens
r; actievoerders de weg vrij
l voortaan in heel Frankrijk
L'rengevechten te houden,
ft laatste gevecht in Carcas-
J3ine dateert van 1954. De
«Sjise wet staat het houden
u dergelijke gevechten al-
naei toe wanneer sprake is
tr.ji een 'ononderbroken tra-
Ele' in de betreffende regio,
rdt rechtbank vond het jaar-
11954 echter niet al te rele-
r
<t el meer konden de rech-
34p zich vinden in de argu-
linten van de voorstanders
li de corrida dat in Carcas-
gsine al sinds jaar en dag
van club bestaat die stieren-
strechten organiseert, dat
.ofvoners van Carcassonne
n*r Béziers en Nimes afrei-
a om dergelijke gevechten
jspekijken en dat in het re-
male dagblad Midi Libre
ids mensenheugenis de
en plaatsen van cor-
a's worden aangekondigd.
fractiegroepen hebben aan-
liondigd morgenmiddag bij
start van het gevecht te
lin demonstreren.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
helsingor - De nieuwe Neder
landse minister van buitenland
se zaken Jaap de Hoop Scheffer
heeft tijdens zijn eerste Europe
se optreden in Denemarken zijn
collega's op de kast gejaagd. Tij
dens een informele bijeenkomst
in Helsingor maakte hij duidelijk
dat het nieuwe Nederlandse ka
binet het been stijf houdt: her
vorming van het EU- landbouw
beleid en geen inkomenssteun
voor de boeren in de kandidaat-
landen. De Hoop Scheffer ont
kende achteraf dat het kabinet-
Balkenende 'dwarsligt' en
'moeilijk doet'. Maar dat is wel
de indruk die hij bij zijn colle
ga's aan de lunch in Helsingor
achterliet.
Het standpunt van het kabinet-
Balkenende wijkt niet af van dat
van het kabinet-Kok. Toch
slaagde De Hoop Scheffer er gis
teren in grote verwarring te
scheppen onder zijn collega's
en bij het Deense EU-voorzitter
schap, dat de moeilijke onder
handelingen tot een goed einde
moet brengen.
In de wandelgangen werd zijn
betoog aan de lunch opgevat als
een teken dat Nederland nieuwe
voorwaarden stelt aan de toetre
ding van nieuwe EU-kandida
ten, waarover het komend na
jaar de besluiten moeten vallen.
De Duitsers waren er van over
tuigd dat Nederland extra hin
dernissen had opgeworpen. De
Hoop Scheffer verduidelijkte
achteraf dat hij alleen had uitge
legd hoe de besluitvorming in
Nederland plaatsvindt. „Het
parlement en het kabinet heb
ben maar een paar dagen om
hun mening te vormen over de
besluitvorming in Brussel. Het
gaat om tien kandidaat-landen,
die allemaal afzonderlijk aan de
eisen van de EU moeten vol
doen. Dat kan niet in één pak
ketje, en zeker niet op een ach
ternamiddag." Het is volgens de
minister niet onmogelijk, maar
'het tijdschema is wel heel erg
krap'.
helsingor/gpd - De transat
lantische ruzie over het Inter
nationaal Strafhof dreigt uit de
hand te lopen. Tijdens een in
formele bijeenkomst in het
Deense Helsingor zoeken de
Europese ministers van bui
tenlandse zaken vandaag naar
een compromis dat de crisis in
de relatie met de VS moet be
zweren.
De discussie wordt bemoeilijkt
door de spanningen met de VS
over een mogelijke aanval op
Irak en de onderlinge ver
deeldheid tussen de Europese
lidstaten.
De VS ziet het internationale
strafhof ICC in Den Haag als
een bedreiging van de eigen
soevereiniteit en probeert van
zoveel mogelijk landen de be
lofte af te dwingen dat ze nooit
Amerikaanse burgers aan het
hof zullen uitleveren.
Die eis gaat de Europese Com
missie, het dagelijks bestuur
van de Unie, veel te ver.
Volgens EU-juristen zijn zulke
akkoorden in strijd met het in
ternationale recht en onder
mijnen ze de functie van het
Hof, dat oorlogsmisdaden en
misdaden tegen de mensheid
moet bestraffen wanneer de be
trokken regeringen dat niet kun
nen of willen.
„We moeten ervoor zorgen dat
het Hof niet verzwakt en tegelij
kertijd een oplossing voor de
Amerikaanse problemen vin
den", zo vatte de Deense minis
ter van buitenlandse zaken Per
Stig Möller het dilemma gisteren
samen.
In Helsingor zal het Deense
voorzitterschap proberen de Eu
ropese rijen gesloten te houden,
maar vooral Groot-Brittannië is
er op uit een confrontatie met
de VS te vermijden. De regering
in Londen heeft afstand geno
men van de Brusselse juristen,
die zeggen dat Amerikaanse ak
koorden met afzonderlijke lan
den over uitlevering niet rechts
geldig zijn. Volgende week bui
gen juristen van de vijftien EU-
üdstaten zich over die kwestie.
De Denen willen dat de EU-lan-
den eind september een besluit
nemen.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Vorig jaar was de
NASA nog fel tegen het idee van
een commerciële ruimtereizi
ger? Dat kon echt niet, meende
de Amerikaanse ruimtevaartor
ganisatie. Desondanks werd de
Amerikaanse miljardair Dennis
Tito na betaling van 20 miljoen
dollar door de Russische colle
ga's de ruimte ingeschoten voor
een bezoek aan het internatio
nale ruimtestation ISS. Maar nu
heeft NASA het licht gezien. Een
popster spreekt jongeren aan en
dus is deze week in Houston de
loper uitgelegd voor zanger Lan
ce Bass van 'N Sync.
Het 23-jarige tieneridool wordt
de jongste ruimtereiziger ooit,
als hij op 28 oktober als derde
niet-professionele gast in een
Russische Sojoez stapt voor een
tiendaagse missie naar het
ruimtestation. „Verbazingwek
kend", noemde Bass zijn verblijf
in Houston, waar hij met een
Russische en Belgische astro
naut werd voorbereid op zijn
verblijf in het ISS. Daarvoor on
derging hij trainingen in Star Ci
ty, bij Moskou, waarbij hij ook al
'verbazingwekkende' hulp van
zijn collega-astronauten kreeg.
De popster heeft verder een
spoedcursus Russisch gevolgd,
waardoor hij het nu 'een beetje'
spreekt.
De reis van de zanger is een deal
Als hij voldoende sponsors vindt, kan zanger Lance Bass van popgroep 'N Sync in oktober de ruimte in.
Foto: Reuters/Richard Carson.
van het Russische ruimteagent
schap met een productiemaat
schappij in Los Angeles die er
een serie tv-programma's over
wil maken. Bass zei ja omdat hij
jongeren wil inspireren exacte
vakken - zijn favorieten op de
middelbare school - te volgen
en om interesse in ruimtereizen
te kweken, zo zei hij op een
persconferentie in Houston.
Daar viel hij vooral op door het
recordaantal keren dat hij het
woord 'verbazingwekkend' ge
bruikte: 41 maal.
NASA hield de deur vorig jaar
gesloten voor Tito, die ook niet
welkom was in het Amerikaanse
deel van ISS omdat hij in de weg
zou lopen en ze liever geen
amateur in het ruimtestation
wilden. Nu noemde Charles
Precourt, chef van de NASA-as-
tronauten, het 'passend voor de
NASA' om een beroemdheid als
Lance Bass te trainen en zo de
jongere generatie in Amerika
aan te spreken. Alhoewel Nasa
nu het commerciële gebruik van
het ruimtestation ISS toestaat,
zijn de Amerikanen niet van
plan zelf toeristen te gaan mee
nemen op hun reizen.
De ongeveer 20 miljoen dollar
die nodig zijn voor de mimtetrip
zijn nog niet helemaal geregeld,
maar de tv-producenten ver
trouwen er op dat er voldoende
sponsors zijn. De twee vorige
ruimtetoeristen - behalve Tito is
ook een Zuid-Afrikaanse miljo
nair de ruimte ingegaan - be
taalden hun reis zelf. Het Russi
sche ruimteagentschap Rosia-
viakosmos is begonnen met
ruimtetoerisme omdat het krap
bij kas zit.
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - De Mensenrechten
commissie van de Verenigde
Naties heeft in ongewoon scher
pe bewoordingen de ondermij
ning van de rechtsorde in Zim
babwe aan de kaak gesteld. De
speciale rapporteur voor juridi
sche zaken van de commissie,
Dato Param Cumaraswamy,
daagde gisteren het regime van
Robert Mugabe uit openlijk stel
ling te nemen tegen een 'af
schuwelijke agressie van zoge
naamde oorlogsveteranen' te
gen een plaatselijke magistraat,
die eerder deze maand plaats
vond.
Walter Chikwanha, een rechter
in de regio Manicaland, werd
toen door een knokploeg van
het regime uit zijn rechtszaal ge
sleurd, omdat hij weigerde le
den van de oppositiepartij MDC
in verzekerde bewaring te stel
len.
Volgens het VN-rapport vergre
pen de 'oorlogsveteranen' zich
ook aan de advocaat van de op
positiepartij, die werd afgerost,
waarna zijn auto in elkaar werd
getimmerd.
Als protest tegen dit geweld gin
gen alle magistraten en openba
re aanklagers in Manicaland
drie dagen in staking. De advo
caat en zijn familie zijn inmid
dels gevlucht naar Mutare.
De VN-rapporteur stelt dat dit
'eens te meer bewijst dat het be
wind van president Mugabe
geen enkel respect heeft voor de
rechtsorde en de onafhankelijk
heid van de rechterlijke macht'.
Hij riep de internationale ge
meenschap op alles in het werk
te stellen om een eind te maken
aan deze 'euvele toestanden in
Zimbabwe'.
Het land is de afgelopen dagen
veel in het nieuws omdat de
door Mugabe gesteunde oor
logsveteranen de bedrijven van
blanke boeren bezetten.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
Johannesburg - Prins Willem
Alexander heeft gisteren op de
Waterconferentie in Johannes
burg de alarmklok geluid over
de waterbehoefte van de land
bouw in ontwikkelingslanden.
Hij gaf zo een nieuwe dimensie
aan de 'watercrisis', die inzet is
van felle onderhandelingen hier
en vooral gaat over het feit dat
1,2 miljard mensen geen toe
gang hebben tot schoon (drink)
water. De conferentie loopt pa
rallel aan de Wereldtop voor
Duurzame Ontwikkeling.
In zijn speech schetste de prins
een somber makend beeld.
„Volgens de VN heeft een per
soon 50 liter water per dag no
dig voor drinken, koken en sani
tair. Geen rekening is hierbij ge
houden met het water dat nodig
is voor de productie van het
voedsel dat die persoon eet. Een
familie die één kilo rijst consu
meert, consumeert ook 2000 li
ter water - de hoeveelheid die
nodig is om die rijst te laten
groeien."
De situatie is complex. Land
bouw vormt de belangrijkste
bron van inkomsten en overle
ven in ontwikkelingslanden en
in de landelijke gebieden leven
de meeste van de 800 miljoen
arme, ondervoede mensen.
Landbouw eist nu al in die lan
den 80 tot 90 procent op van het
water dat de natuur verschaft
voor menselijke consumptie.
Tegelijkertijd vragen de steden
en de industrie, onder invloed
van de bevolkingsgroei, om veel
meer water. De neiging is er om
te bezuinigen op het water dat
de landbouw gebruikt.
„Het is een vreselijk dilemma,
een echte catch-22", aldus Wil-
lem-Alexander, in een verwij
zing naar het beroemde oor
logsboek van Joseph Heller
waarin de hoofdpersoon is ge
vangen in een vicieuze circeL
„Hoe verschaf je water voor
voedselveiligheid en een inko
men voor arme boeren, en ver
hoog je tegelijkertijd de hoeveel
heid water voor steden en indu
strie? En dit alles ook nog zon
der de natuur en haar ecosys
teem verder te beschadigen.
In de analyse van de prins is het
onmogelijk te bezuinigen op het
water dat de landbouw nu no
dig heeft. Zijn antwoord is meer
gewassen te produceren met ge
bruik van minder water. „Ex
perts hebben aangegeven dat er
veel gebieden zijn waar dat be
reikt kan wordenaldus de
prins. Met die optie is het vol
gens hem mogelijk voedselvei
ligheid voor iedereen te bewerk
stelligen in 2015 met de hoe
veelheid water die in het jaar
2000 voor irrigatie werd ge
bruikt. Dit lanceerde hij als een
nieuwe doelstelling, waar de po
litiek mee aan de slag zou moe
ten.
Willem-Alexander pleitte voor
een geïntegreerde studie en een
inventarisatie zoals ook voor het
klimaat is gedaan. Sommige op
lossingen kunnen controversieel
zijn, aldus de prins, omdat er
moleculaire biologie, aan te pas
komt, maar hij weigerde zich als
een voorstander van genetische
manipulatie te laten afschilde
ren. Wel zei hij: „Ik wijs het niet
af. Ik denk dat je alles moet be
studeren." Staatssecretaris van
ontwikkelingssamenwerking Ag
nes van Ardenne stelde gisteren
namens Nederland 25 miljoen
euro ter beschikking voor studie
naar het verhogen van die wa-
terproductiviteit.
skopje/rtr-ap - De spanningen
in de aanloop naar de verkiezin
gen in Macedonië zijn verder
opgelopen. Gewapende Albane
zen hebben vijf Macedoniërs
ontvoerd. Zij eisen vrijlating van
enkele landgenoten. Dat heeft
de politie gisteren meegedeeld.
De politie heeft de stad Tetovo
inmiddels omsingeld. Daarbij
zijn twee Albanezen door de po
litie gedood.
De Albanezen dwongen in het
westen tussen Gostivar en Teto
vo een bus tot stoppen, namen
zeven passagiers mee maar lie
ten er twee weer vrij. Volgens
een politiewoordvoerder zijn de
ontvoerders gelieerd aan Ali Ah-
meti, voormalig topman van het
Nationale Bevrijdingsleger dat
vorig jaar een opstand leidde.
De ontvoerders, die zich niet
bekend hebben gemaakt, eisen
de vrijlating van de Albanezen
die vastzitten omdat zij betrok
ken zouden zijn bij de dood van
twee politiemensen maandag.
Macedonische Albanezen blok
keren al enkele dagen de weg
tussen Gostivar en Tetovo.
Maandag zijn hier ook de twee
politiemensen doodgeschoten.
De politie is met enkele honder
den mensen in vrachtwagens en
tanks naar de gevaarlijke weg
getrokken. Alle wegen van en
naar Tetovo zijn afgesloten.
Nederland heeft sinds 26 juni
ruim driehonderd militairen in
Macedonië gelegerd voor de
operatie Amber Fox, die erop
toeziet dat de verkiezingen op
15 september ordentelijk verlo
pen. Dagptemationale troepen
macht van ongeveer zevenhon
derd militairen staat momenteel
onder Nederlandse leiding.
door onze correspondent
Pascale Thewissen
vai saint-lambert - In Val Saint-Lam
bert, een dorpje ten zuiden van Luik,
hangt een bedompte sfeer. Achter de
vergeelde vitrage van één van de smal
le woninkjes staat een kristallen vaas.
Hand gemaakt in België. Al 175 jaar
wordt hier kristal geslepen. Maar hoe
lang nog?
Als er niet gauw een gegadigde wordt
gevonden, valt op 11 september het
doek voor wat de Belgen zelf om
schrijven als "s werelds mooiste kris
tal.' Een buitengewone aandeelhou
dersvergadering beslist die dag over
de toekomst van 'hofleverancier' Val
Saint-Lambert. Als het aan bestuurs
voorzitter Mare Foccroule ligt, wordt
het bedrijf vrijwillig opgeheven.
Of de datum nu bewust gekozen is of
niet, cynisch is het wel. Want uitgere
kend de terroristische aanslagen van
11 september vorig jaar en de erop
volgende economische crisis versnel
den de ondergang van de kristalfa-
briek. In één klap verloor Val Saint-
Lambert haar belangrijkste afeet-
markt: de Verenigde Staten.
Even leek er sprake van heropleving,
toen Val Saint-Lambert een order
kreeg voor vijfduizend presse-papiers
met daarop de 'stars stripes', om het
Amerikaanse patriottisme na de ter
reuraanslagen aan te wakkeren.
„De order kwam op het goede mo
ment, maar bleek niet genoeg om het
bedrijf uit de rode cijfers te halen",
lichtte Foccroulle vorige week zijn be
slissing toe om het bedrijf op te hef
fen. Tenzij de Waalse overheid op de
valreep met een oplossing op de
proppen komt.
Maar volgens de Waalse gewestminis
ter van economie, Serge Kubla, was er
geen reden voor paniek. Er was im
mers een kandidaat-koper de Portu
gese zakenman Duarte Rapso de Mag-
alhaes. Gisteren werd echter bekend
dat ook.de Portugees afeiet van de
overname. Een andere potentiële in
vesteerder, de Italiaanse groep Rossi,
haakte eerder dit jaar al af toen be
kend werd dat het bedrijf er financieel
nog slechter voorstond dan aanvanke
lijk gedacht.
In 1999 stortte de kristalmarkt in. In
2000 liep het verlies op tot 800.000 eu
ro. Vorig jaar bedroeg het tekort 1 mil
joen euro. Nog eens 27 van de overge
bleven 88 glasblazers, magazijn- en
andere medewerkers verloren hun
baan. In totaal pompte de Waalse
overheid de voorbije twintig jaar zo
wat 25 miljoen euro in Val Saint-Lam
bert.
„Het is afwachten wat er nu verder
gaat gebeuren. Op dit moment zijn we
bezig met het afwerken van de laatste
bestellingen", zegt Hilde van Egdom,
financieel directeur van Val Saint-
Lambert. Het nieuws dat ook de Por
tugese zakenman ervan afeiet het be
drijf over te nemen, is ingeslagen als
een bom. „Het personeel is teleurge
steld; weet niet goed waar het aan toe
is en hoe het nu verder moet. Vol
gens Van Egdom hebben ze hun laat
ste hoop gevestigd op de gemeente
die hoopt genoeg investeerders te vin
den om de kristalfabriek een doorstart
te laten maken. Er zou al vijf miljoen
euro bij elkaar zijn geschraapt. Maar
de tijd dringt en de kans op een suc
cesvolle overname wordt met de dag
kleiner.
villafranca del penedes - leder jaar is het weer raak. Dan slaan de bewoners van het Spaanse Villafranca
del Penede elkaar niet alleen op de schouders, maar beklimmen ze deze ook. De menselijk piramide is een
populaire traditie in Catalonië, de noordoostelijke provincie in Spanje, vooral in de zomer.
Foto: AP/Jaume Sellart
