'Je moet helemaal niet proberen
Keith Richards te zijn'
Rolling Stones klaar voor tournee van de vrijheid
The Rolling Stones maken zich op voor al
weer een wereldtournee. De zoveelste laat
ste. De tour begint dinsdag 3 september in
Boston en zal in de loop van volgend jaar
ook Nederland aandoen. Bij de voorbereidin
gen in de Canadese stad Toronto oogt 's We
relds Grootste Rock 'n Roll Band relaxter dan
ooit. Gitarist Keith Richards: „We zijn dit
keer nergens aan gebonden. Nou ja, behalve
aan ons verleden dan." Een gesprek over de
muziek, de herinneringen en de doden.
door Richard Stekelenburg
Toronto, anderhalve week
voor de start van de nieuwe
wereldtournee van The Rol
ling Stones. Het is vrijdag, de laatste
dag dat de band zijn domicilie heeft
in de karakteristieke zalen van de
Masonic Temple - een oude Vrijmet
selarij-tempel in het centrum van
Canada's culturele hart. Wekenlang
hebben Jagger, Richards, Watts,
Wood en bassist Darryl Jones zich
hier voorbereid op de komende tour
en is er geoefend op ruim honderd
Stones-nummers. Allengs heeft zich
een setlist gevormd. De inmiddels
legendarische rockgoden zijn er zo
goed als klaar voor.
In de jaren geleden tot televisiestu
dio omgebouwde benedenzaal leunt
Mick Jagger (59) tegen een kruk. De
zanger heeft een vormloze blauwe
sweater aan, waarboven twee hagel
witte overhemdboordjes steken die
bedoeld lijken om het te grote hoofd
met zijn wereldberoemde lippen
overeind te houden. Een microfoon
hangt losjes in zijn linkerhand. Te
genover hem zit Charlie Watts (61),
een trotse grijsaard, achter zijn
drumkit. Gitaristen Ron Wood en
Keith Richards dralen tussen hen in.
Ronnie (55), de eeuwige benjamin
van de groep, speelt met een sigaret.
Zijn zwarte haren hangen als kraai-
enveren om z'n hoofd. Keith (58)
oogt, in zijn groene legerhemd en
met een opgerolde doek om het ge
groefde hoofd, als een verweerde
guerillastrijder - de gitaar als auto
matisch vuurwapen in de aanslag
houdend.
De mannen hebben net het intro
van een oud Stones-nummer door
genomen. „Klonk goed zo, man",
roept Ron Wood. „Weet ik", grijnst
Richards. „Ik heb het zelf geschre
ven!" De sfeer is bijzonder ontspan
nen.
„Iedereen is heel relaxed", had Ron
Wood eerder die middag al verteld.
„Zelfs Charlie lacht en maakt grap
jes. En ik hoef niet constant tussen
Mick en Keith in te springen om de
zaken te sussen."
Ron Wood weet ook niet hoe het
komt. „We zijn ouder, wijzer. Maar
het zal ook te maken hebben met
het feit dat geen rock 'n' roll-band
ooit zover gekomen is. The Stones
betreden nieuwe, nooit eerder door
iemand begane paden. Zelfs wij zijn
nu gestopt met beweren dat dit de
laatste Stones-tour zal zijn. Het zou
kunnen, maar misschien ook niet. Ik
heb altijd het gevoel gehad dat we
door zouden gaan tot we er bij neer
zouden vallen - als echt heel oude
mannen. We zullen zien."
Op dinsdag 3 september beginnen
The Rolling Stones in Boston aan
hun nieuwe wereldtournee. De zo
veelste dus, maar zelfs voor The Sto
nes valt er aan zo'n tour nog wel iets
nieuws te ontdekken. Voor het eerst
in de geschiedenis van de band zal
de groep China en India aandoen.
Bovendien is het een tour die niet al
leen langs stadions en concerthallen
voert, maar ook langs relatief kleine
theaters.
Deze tournee zal in zekere zin een
tour van de vrijheid worden. Er kan
vrijelijk uit het gehele oeuvre wor
den geput, een nieuwe studioplaat is
er immers niet. Er is alleen de eind
september te verschijnen compila-
tie-dubbel-cd Forty licks met digitaal
opgepoetst oud materiaal en vier
nieuwe songs. Keith Richards: „We
zijn dit keer nergens aan gebonden.
Nou ja, behalve aan ons verleden
dan."
Herinneringen
Richards heeft zich in een bovenzaal
van de Masonic Temple achter een
groot glas met een geheimzinnig fel
oranje drankje genesteld. Er zijn veel
herinneringen bovengekomen, deze
laatste paai' weken, vertelt hij. „Het
komt door die oude songs. We heb
ben ik weet niet hoeveel nummers
doorgenomen. Ron houdt ze alle
maal bij op een storyboard." Tegen
Ron Wood, die net de kamer komt
binnengelopen: „Hoeveel hebben
we er nu, Ron?"
Ron: „Hoeveel nummers? Honderd
dertig!"
Keith: „Shit! Dat is ons Meneertje
Geheugen, hoor."
Een schurkende lach glijdt over tafel.
Dan vervolgt Richards zijn verhaal
met door drank en drugs vervormde
stem. .Als ik naar die Drachtie ODee-
Keith Richards, vorige week in Toronto: „Ik wilde cowboy worden toen ik zeven was, Roy Rogers! Ik wilde rondrijden met een revolver en een gitaar. Dat leek me
leuker dan op een flatje zitten. Het is een typische kleine-jongensdroom van avontuur en vrij zijn als een vogel. En uiteindelijk, in zekere zin, ben ik toch een beet
je Roy Rogers geworden. Of niet soms?" Foto: AP
poetste nummers op Forty licks luis
ter, dan hoor ik dingen terug die ik
helemaal vergeten was. Charlie en ik
zitten er soms uren met verbazing te
luisteren. Normaal luister je zo'n
song bij een repetitie alleen terug
om te horen in welke toon het ook
alweer staat en zo. Je gaat er niet
écht naar zitten luisteren. Nu is het
alsof ik het verleden aan het heront
dekken ben.
Er staan oudjes van dertig jaar gele
den op, nummers die we destijds in
twee takes hebben opgenomen en
die ik al decennia lang niet meer ge
speeld heb. Als ik nu zo'n nummer
speel, dan herinner ik me opeens
weer hoe ik destijds was. Waar ik
woonde en met wie... Ik herinner me
het meisje, een bepaalde nacht...
Mick heeft het ook, vertelde 'ie
laatst. Het is alsof het allemaal een
week geleden is.
Ik hou geen dagboek bij. Ik moet het
hiermee doen. Deze nummers zijn
in feite mijn dagboek."
De gedachten gaan terug naar vijf
entwintig jaar geleden, naar Toronto
1977. Omdat we hier nu toch zitten.
Omdat het de derde keer is dat de
groep hier een wereldtournee voor
bereidt. En omdat de gebeurtenissen
van toen een belangrijk breukvlak in
de geschiedenis van The Stones vor
men en zeker in de persoonlijke ge
schiedenis van Richards.
„Yeah, Toronto...", verzucht de gita
rist. „Ik hou van deze stad. Hoewel
ze het toneel was van Mijn Grote
Aanhouding. Het was hoog tijd dat
ik met de heroïne ophield, het expe
riment had al te lang geduurd - tien
jaar. Toronto was mijn 'wake up
call'. Net op tijd."
Februari 1977. Keith Richards en zijn
vaste vriendin Anita Pallenberg heb
ben nog geen jaar eerder hun elf we
ken oude zoontje Tara verloren. Het
jochie was liggend in zijn wiegje ge
stikt. Verscheurd door verdriet heeft
het stel zich sindsdien steeds verder
teruggetrokken in een eng wereldje
vol drugs en drank in Keith's huis in
het zuiden van Engeland. Ondertus
sen zitten de andere Stones al drie
weken in Toronto, klaar om laatste
opnamen te maken voor de live
plaat Love you live en zich voor te
bereiden op een reeks concerten. Ze
zijn in afwachting van hun gitarist,
die weken niets van zich laat horen.
Als het paar op 24 februari eindelijk
op het vliegveld aankomt, ziet Ri
chards eruit als een lopend lijk. Hij
heeft in het vliegtuig een flinke shot
genomen. Drie dagen later vallen
vijftien leden van de Royal Canadian
Mounted Police zijn hotelkamer bin
nen. Ze vinden er ruim genoeg drugs
om hem als drugshandelaar op te
pakken. Het is niet de eerste keer dat
Keith wordt opgepakt - in feite is het
de zesde keer in tien jaar - maar eer
dere arrestatie lijken slechts akkefie
tjes vergeleken bij deze situatie. Ri
chards daarover nu: „Deze keer had
het me zo goed als alles kunnen kos
ten. Bij een veroordeling had ik in
heel veel delen van de wereld niet
meer kunnen spelen. Ik zou een on
mogelijk factor binnen de band ge
worden zijn, een echt struikelblok...
Nee, het is volstrekt onduidelijk hoe
het met The Stones verder had ge
moeten als ik de straf had gekregen
die ervoor stond - zeven jaar de bak
in. Zeven jaar." Het had het einde
van een legendarische rockband
kunnen betekenen.
De gitarist komt echter op borgtocht
vrij en wordt door de Verenigde Sta
ten - uitgerekend de VS, die tegen
Richards juist een inreisverbod had
den uitgevaardigd - uitgenodigd een
afkickprogramma te volgen. En de
rechtzaak tegen Richards in Canada,
die maar liefst twee jaar duurt, loopt
uiteindelijk met een enorme sisser
af. De gitarist komt weg met een on
denkbaar lage straf: het geven van
een benefietconcert. Een blind meis
je uit Montreal zou de rechter deze
milde straf bij wijze van suggestie
hebben ingefluisterd.
Richards is er vijfentwintig jaar later
nog altijd van overtuigd dat zijn
'blinde engel' inderdaad de hand
heeft gehad in die miraculeuze uit
spraak van toen. „Dat is absoluut
een waar verhaal", zegt hij tussen
twee slokken door.
„Dat meisje - een jaar of zeventien,
achttien - reisde twee jaar vóór de el
lende in Toronto begon met ons
mee, van concert naar concert. Vaak
liftend. Kun je nagaan: een blind
meisje, 's nachts liftend. God weet
wat er had kunnen gebeuren. Toen
ik dat doorkreeg, ben ik naar onze
truckchauffeurs gelopen en heb te
gen ze gezegd: 'Luister, ze reist toch
wel achter ons aan, daarin valt ze
niet tegen te houden, dus zorgen jul
lie alsjeblieft een beetje voor haar.
Zorg dat ze veilig bij het volgende
optreden komt.' Ach, het was zo'n
lief meisje. Goed, tijdens het proces
is ditzelfde meisje naar het huis van
die rechter gegaan - het is pure Dic
kens dit - heeft daar aangeklopt en
hem dit verhaal over mij verteld.
Natuurlijk was het niet het enige
waarom ze me hebben laten gaan.
De publieke opinie was inmiddels
op mijn hand, ik was inmiddels
clean. Ze zullen iets gehad hebben
van: laat ons niet degenen zijn die
Keith Richards opbergen. Op bijna
poëtische wijze ben ik aldus veroor
deeld tot het geven van een concert
voor blinden. Zoiets kan natuurlijk
alleen iemand als ik gebeuren.
Dat meisje? Ze heet Madeline of zo,
ik weet het niet precies... Ik noem
haar altijd Blind Angel. Ze komt nog
af en toe langs bij optredens.
Toronto '77 is óók het verhaal van
Magaret Trudeau - 'Madcap Maggie'
- de dan 28 jarige vrouw van de pre
mier die zich wat al te frivool zou
hebben gedragen op de gangen het
Stones-hotel. Keith, grijnzend: „Ja,
die Maggie had het uitstekend naar
haar zin, zwervend van hotelkamer
naar hotelkamer, op zoek naar avon
tuur. In feite zorgde ze voor een
mooi rookgordijn voor mij, omdat er
nogal wat aandacht uitging naar
haar. Maar uiteindelijk haakten die
twee verhalen in elkaar en - hoewel
het zeker niet de enige reden was -
ontstond er langzaam een sfeertje
waarin Trudeau in 1979 tijdelijk van
het toneel moest verdwijnen. Tja,
moet je maar niet met Keith Ri
chards klooien, dacht ik nog!."
Keith's woorden verdwijnen in een
schurkende lach. „Want die heeft
speciale beschermengeltjes om zich
heen."
Uiteindelijk zou Toronto '77 ook het
einde van Keith's lange relatie met
Anita zijn. „Is waar. Voor mij was het
vanaf dat moment over met de heroï
ne, maar Anita was daar minder snel
mee dan ik. Dat werd al gauw een
onhoudbare situatie. Dus eindigden
we met een: 'Schat ik hou van je,
maar ik kan niet samen met je leven'.
En dat was het."
Ongeluk
Eind jaren zeventig wordt langzaam
maar zeker duidelijk dat Keith Ri
chards van de lijst van 'bijna-doden
van de rock 'n roll' kan worden ge
schrapt, een lijst die hij jarenlang
aanvoerde. Om hem heen bleven
mensen zich echter in het fatale on
geluk storten. De lijst van slachtoffers
die werden meegesleurd in de ver
woestende hectiek die The Stones
decennia lang omgaf, lijkt eindeloos.
„De weg achter ons is bezaaid met
2002
f.
grafstenen. En waarom?" peinst Ri
chards hardop.Al die mensen wil
den met iets meedoen, onderdeel
zijn van iets wat onwerkelijk was. Ze
deden dingen zo excessief dat het
niet meer kon. Ook dingen die wij
zelf niet eens deden.
Mijn vader zei altijd: 'Er is een ver
schil tussen aan je kont krabben en
'm aan flarden trekken'. In Toronto
trok ik die van mij bijna aan flarden,
maar die les zat nog wel ergens in
mijn kop. Maar die jongens om ons
heen... Neem Jimmy Miller (Rolling
Stone-producer, overleed in 1994 na
lange drugsverslaving - RS). Goh ja,
Jimmy..."
De gitarist neemt nog een slok en
steekt een sigaret op. „En dan heb
ben we het nog niet eens over de
mensen die er niet aan onderdoor
gingen maar nog wel gewond rondlo
pen, herstellende zijn. Allemaal heb
ben ze zich verloren in wat er om hen
heen gebeurde. Je moet ook helemaal
niet proberen Keith Richards te zijn."
Elk jaar komen er meer doden bij,
vertelt Richards. „Niet allemaal van
wege drugs natuurlijk, we worden
ook ouder. De dood van Ian Stewart
(Stones-pianist van het eerste uur,
overleden december 1985 -RS) had
niks met drugs te maken." Chuch
Magee, 27 jaar lang roadmanager bij
The Stones en daarvoor al vaste roa
die van Ron Wood bij The Faces,
stierf begin deze maand. The Stones
hebben op zijn begrafenis Amazing
Grace gezongen.
Vader
Niet alleen in de werksfeer stierven
mensen. Ook in het persoonlijke le
ven zag Richards dierbaren heen
gaan. Deze maand twee jaar geleden
overleed zijn vader, Bert Richards.
Sinds Keith in 1960 het ouderlijk huis
verliet, spraken de twee zo'n twintig
jaar niet met elkaar. Uiteindelijk wer
den ze de beste vrienden.
Keith: Mijn ouders zijn kort na mijn
vertrek gescheiden en ik trok naar
mijn moeder toe. Ik verdiende een
beetje geld en ik ondersteunde haar -
zoals een goede zoon betaamt. Ik had
geen contact met mijn vader - heel af
en toe een brief. Het moet voor hem
moeilijk geweest zijn, al die verhalen
over drugs. Mijn vader kennende,
hoorde ik hem soms denken: 'Be
dankt zoon, aan jou heb ik wat. Daar
kan ik mee aankomen in de kroeg:
mijn zoon is een junkie!' Hoe be
roemd of rijk ik ook zou worden, ik
wist dat hij toch liever had gehad dat
ik loodgieter was geworden. Maar ik
heb nooit loodgieter willen worden.
Ik wilde cowboy worden toen ik ze
ven was, Roy Rogers! Ik wilde rondrij
den met een revolver en een gitaar.
Dat leek me leuker dan op een flatje
zitten. Het is een typische kleine-jon
gensdroom van avontuur en vrij zijn
als een vogel. En uiteindelijk, in zeke
re zin, ben ik toch een beetje Roy Ro
gers geworden. Of niet soms?
In 1982 heb ik weer contact met mijn
vader opgenomen. Hij is naar mijn
huis gekomen en vanaf die tijd zijn
we zó geweest (de gitarist houdt veel
betekenend twee verstrengelde vin
gers omhoog). Nooit geweten dat
mijn vader zelf zo'n verschoppeling
was. Dat zie je niet als je een kind
bent. Een prachtkerel.
Ik heb uiteindelijk de stekker er bij
hem uitgetrokken, dat was zwaar. Hij
had het me gevraagd. Hij zei: 'Als ze
me levend moeten houden met ma
chines, dan moet jij het stoppen.' Ik
heb tien dagen gewacht. Vol twijfels.
Hij lag in coma, ogen dicht, geen
vooruitzichten meer, het moest ge
beuren. Maar toch...
Dus op een gegeven moment vertel
ik hem dat we het gaan doen. En op
eens, na al die dagen, gaat er één
ooglid open - langzaam, alsof dat
ding drie ton weegt. Mijn vader had
blauwe ogen, maar dit oog was pik
zwart. En ik kijk erin... Op dat mo
ment gaf hij me een knipoog. Daar
door wist ik dat ik het goede deed. Ik
heb vervolgens gedaan wat ik doen
moest. Hij heeft nog vier keer adem
gehaald en toe was hij weg... God
hebbe zijn ziel... die fanny fucker..."
En weer klinkt, vanuit dat grauwe ge
groefde hoofd, de schrapende, relati
verende lach van een oude rocker.
Forty Licks verschijnt op 30 septem
ber bij Virgin Records.
Mick Jagger en Keith Richards tijdens een verrassingsconcert vorige week vrijdag in Toronto.
