GELOOF SAMENLEVING Watertoren is lot uit de loterij' God is niet lief DUIN EN BOLLENSTREEK Leidsch DagbladARCHIEVEN ANNO 1902 ANNO 1977 Droom komt uit voor Bert en Mariska Akkerhuis Leidse hoogleraar Willem Drees, theoloog en natuurkundige, breekt een lans voor vrijzinnigheid 'Vrouw moet t voorzitter van' synode wordeÊ 'Lumie' best» christelijke kinderboek? uit de Zaterdag 30 Augustus KONINGINNEDAG - Koninginnedag nadert. Dank baar stemt ons die gedachte, in 't bijzonder dit jaar. Hoe groot was de spanning in ons Vaderland en verre daarbuiten in die lange, droeve weken, toen het dierbaar leven onzer beminde Vorstin zoo ernstig werd bedreigd! Gode zij dank, hersteld en met den blos der gezondheid keerde Zij weder uit Nassau, het land harer voorvaderen. Er is reden om feest te vieren en vreugde zal er he schen; op 31 Augustus meer in stilte, en in opge wekte vroolijkheid op 1 September van Noord tot Zuid, van den Dollard tot de Schelde, onder jong oud, rijk en arm. De Koninginnedag krijgt jaar op jaar meer het karakter van een waarlijk nationale*! feestdag. Laat hij blijde en gelukkige herinneringen achter ten, laat het een dag zijn van verbroedering en vaj| reine gemeenschappelijke vreugd. vrijdag 30 AUGUSTUS 2002« zwolle/anp - Het boek 'Ef: mail van Lumie' van Ben genberg is uitgeroepen toP beste christelijke kindeir van 2001. Het verhaal gaat[' kinderen, kanker en de Ondanks dit zware thema auteur er volgens de onafhi, lijke jury in geslaagd een sd verhaal te schrijven waarir geloofsvragen fijnzinnig zijir weven. p Slingenberg (48), oud-dire?. van een basisschool in Vi ontvangt 21 september tij de christelijke CLK-boekenb in Zwolle als beloning vooj| werk 500 euro en een brc beeldje. De Jdnderboekei Het Hoogste Woord werd jaar geleden ingesteld doi Werkgroep Christelijke boeken als stimulans vool christelijke kinderboek. door Marijke den Hollander noordwijk - Het was voor Bart Akkerhuis (30), geboren in Rotter dam en als baby naar Noordwijk verhuisd, als jongetje al liefde op het eerste gezicht met die toren. „Ik vond het een interessant ge bouw. De vorm en die ronde koe pel er boven op en het uitzicht." Zijn vrouw Mariska (29), geboren en getogen Noordwijkse, werd door zijn enthousiasme aange stoken. Het stel, net anderhalve maand getrouwd, kan het nog nauwelijks geloven dat zij de ge lukkigen zijn die straks in de Noordwijkse watertoren mogen wonen. „Het is echt een lot uit de loterij." Mariska en Bart kregen op 19 ju ni, de dag dat zij in ondertrouw gingen, op het gemeentehuis toegefluisterd dat hun ontwerp voor de Noordwijkse watertoren als beste uit de bus was geko men. Ze wilden het wel van de daken schreeuwen van blijd schap. Maar er werd hun op het hart gedrukt dat het nog even geheim moesten blijven. De af vallers moesten eerst nog be richt krijgen. „Dat was heel moeilijk, ja." In augustus vorig jaar lazen ze in de krant dat de gemeente de toren van de hand wilde doen. De bedenker van het beste plan zou de gelukkige worden. Er wa ren wel een paar spelregels. De toren moest voor publiek toe gankelijk blijven en deels een cultureel maatschappelijke functie krijgen. „Ik dacht maar één ding: doen", herinnert Bart zich dat moment. „Toen de ge meente het een paar jaar gele den kocht, had ik al stiekem de hoop dat ze het gebouw van de hand zouden doen." Voor bijna-architect Akkerhuis was het zijn grote droom ooit eens in zo'n gebouw een woon huis te mogen bouwen. Die droom kwam sneller dichterbij dan hij dacht. Binnen een paar maanden moest er een plan zijn. „Hoe zoiets gaat? Het is een Dinsdag 30 augustus LEIDEN - De bezuinigingsmaatregelen die volgend jaar aan de Leidse universiteit zullen worden geno men, waardoor zo'n 80 tijdelijke arbeidsplaatsen verloren dreigen te gaan, hebben nu al tot het nodi ge verzet geleid. Zo heeft de subfaculteitsraad psy chologie onlangs een motie aangenomen, waarin hij z'n 'zeer ernstige verontrusting' uitspreekt over deze maatregelen. De kwaliteit van onderwijs en onder zoek zullen hierdoor worden aangetast (omdat er voor diverse posten waarschijnlijk een vacaturestop gaat gelden), de arbeidsplaatsen van personeel zon der vaste aanstelling komen in gevaar en er dreigen weer minder studenten tot de universiteit te worden toegelaten, aldus de subfaculteitsraad. De raad dringt er bij de universiteitsraad en het college van bestuur op aan 'met alle ten dienste staande midde len' te strijden voor het behoud van bedreigde ar beidsplaatsen. Een soortgelijk geluid komt er uit de hoek van he Komitee tegen de vakaturestops, indertijd opgeri door de Leidse Studenten Bond, ABVA, CPN e.d.' Komitee dat gisteravond tijdens een vergadering de Leidse universiteitsraad pamfletten ronddeelt 1! en een niets aan duidelijkheid te wensen overlator spandoek neerzette, wil dat de arbeidsplaatsen v tijdelijk personeel worden omgezet in vaste plaat en dat het college van bestuur in Den Haag om ef geld gaat vragen om dit te kunnen betalen. Aanleiding voor de protesten is een onlangs, dooij het college van bestuur uitgebrachte Tweede no t bijstelling meerjarenafspraken 1978-1981'. Daé staat globaal aangegeven hoe het college de bezi gingen van het rijk volgend jaar denkt te gaan toe passen in het beleid van de universiteit. Voorlopi e gaat het slechts om de procedure en niet om de vraag waar er gesnoeid zal worden. Maar duidelijk wel dat er minstens 80 z.g. boventallige arbeids plaatsen verloren zullen gaan. LEIDEN - Het Komitee tegen vakaturestops was ook vertegenwoordigd. Met een spandoek. Foto: Archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatshig 2,50 (voor een exemplaar v; bij 18 bi zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiale b.v. Postbus 507,2003 PA Haa onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie v; Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. door Taco van der Mark leiden - Willem B. Drees, natuur kundige en vrijzinnig theoloog, heeft iets met God, maar zet dat woord wel tussen haakjes. Er is immers weinig over 'hem' te ver tellen, aldus de hoogleraar gods dienstfilosofie aan de universiteit van Leiden. De vrijzinnigheid zit Wim Drees - kleinzoon van de premier - in het bloed. Als kind al had hij weinig affiniteit met de bijbelse wonderverhalen, vertelt hij in zijn werkkamer van de Leidse universiteit. „Het magisch-mira- culeuze, dat stond me tegen. Het verhaal van Jezus' opstan ding uit de dood, dat is het voorbeeld dat mij is bijgebleven, daar kon ik niets mee. Het was niet zo dat dat nu zo'n belang rijke rol speelde in de lutherse kerk waar ik naartoe ging, maar toch. Het was zelfs reden voor mij om geen belijdenis te doen. Ik kon niet over die hobbel heen komen. Later verdween dat en heb ik toch belijdenis gedaan." Godsdienst is meer dan interes sant, vindt Drees. „God en het hele religieuze gebeuren raken aan dingen die heel wezenlijk zijn voor mensen. Vragen als hoe sta je in de wereld en wat zijn je uitgangspunten komen daarbij aan de orde. Het hele verschijnsel christendom is cen traal geweest in onze cultuur en dat is het nog steeds voor heel veel mensen." Pas later kwam hij op het theologische pad te recht Na een studie natuurkun de kwam Drees in eerste instan tie voor de klas te staan. Dat bleek geen doorslaand succes en hij besloot in zijn vrije tijd aan de Universiteit van Amster dam, en later in Groningen the ologie te studeren. Ongemeen boeiend, zegt hij. „Binnen theo logie komen zoveel richtingen samen. Ethiek,cultuur, geschie denis en boeiende talen als He breeuws." Drees groeide op in de Haagse Vogelwijk - vader was ongelovig, moeder vrijzinnig luthers. Een combinatie die goed verliep. Va der Drees nam hem in later ja ren eens mee voor een wande ling door de duinen om zijn vi sie op godsdienst te geven. „Hij vond de bijbelverhalen uit histo risch oogpunt heel begrijpelijk, maar inhoudelijk niet geloof waardig." Zijn moeder verschil de daar niet zo veel van. Zij had meer op met het ethisch chris tendom. Niet zozeer de nadruk op regeltjes en vaststaande ge loofsvoorstellingen, maar op juist leven. „Bij ons thuis lagen boeken van Albert Schweitzer, Krishnamurti en Tagore. Spiri tueel georiënteerde literatuur, niet exclusief christelijk." De opvoeding van zijn eigen kinderen - Drees heeft twee dochters en een zoon - wijkt daar niet erg vanaf. Eén verschil is er wel. „Onze kinderen heb ben veel minder kennis van de verhalen en zijn ook minder be trokken bij de kerk. Het is ook moeilijk voor ouders in deze tijd om een goede weg te vinden met je kinderen. Wij dwingen ze niet en dus gaan ze ook niet meer mee naar de kerk. Wie weet komt dat op een later tijd stip, als ze volwassen zijn en iets zoeken. Dan heb je kans dat ze naar die ideeën grijpen die wij ze hebben meegegeven. Overi gens vind ik godsdienst niet noodzakelijk om een moreel hoogstaand mens te zijn. Zeker niet. Geloofsafval leidt in mijn ogen niet tot oppervlakkigheid." Liefde Maar wat houdt hij dan over van de joods-christelijke tradi tie? Wat is voor hem van waarde om door te geven, bijvoorbeeld aan zijn eigen kinderen? Het ge loof in een persoonlijke god is het niet per se, benadrukt hij. „Het is meer het besef van de waarde van de traditie die tot ons is gekomen via verhalen en ideeën. Dat zijn voor mij de ver halen van Jezus, bijvoorbeeld over de barmhartige Samari- Jezus' opstanding uit de dood, daar kan ik niets mee." Foto: Henk Bouwman taan. Uit die verhalen komen heldere signalen over mede menselijkheid en solidariteit. Dat is een blijvend geschenk aan onze wereld. Werk, inko men en wetenschappelijke ken nis worden door die verhalen even gerelativeerd." En God? In zijn een paar jaar ge leden verschenen publicatie Van niets tot nu' - een weten schappelijke visie op het ont staan van onze wereld - schreef hij dat 'God de grond is van ons bestaan'. Drees: „Enerzijds staat God vooral voor het ideale, het mooie. Een zonsondergang, een mooi gedicht, liefde. Dat geldt ook voor mij persoonlijk. Ik er vaar hem in de schoonheid van de natuur, dat is op gevoelsma tig niveau. Maar als ik erover na ga denken, zit God niet in uit zonderlijke situaties. Hij is in de werkelijkheid. Wat dat betreft zit ik op de lijn van Spinoza die God ziet als de werkelijkheid waar wij allemaal deel van zijn. Dan staat God voor de kracht en onze afhankelijkheid daarvan. En die macht is niet lief en aar dig. Ik waak voor een 'verlieving' van het godsbeeld. God is ook overmacht." Maar God als 'ex terne factor' die je kunt aanroe pen, dat is een ver-van-mijn- bed-show voor Drees. Leven na de dood, dat ziet hij ook niet zo.Als deze persoon leven we maar één keer. Er is geen reden om te zeer te treuren over onze eindigheid, onze ster felijkheid, wanneer iemand na tachtig jaar op een mooi en ge zond leven terug kan kijken. Wel, natuurlijk, past treurnis over het jonge kind dat wordt doodgereden door een vracht wagen, de miljoenen slachtof fers van oorlogen en hongersno den. Teleurstelling over onrecht is een begrijpelijke reden om te geloven in een hemel waar alles weer goed zal komen. Ik moet altijd denken aan het verhaal van Dostojewski in 'De gebroe ders Karamazov'. Daar zegt Iwan treffend dat de ellende niet wordt opgelost wanneer in de hemel de beul en het kind dat hij heeft vermoord samen Gods lof zingen. Ik vind het wel een mooi idee en ik begrijp het ook wel, maar ik zie er weinig heil in." Zwanger Het is een geluid dat orthodoxe gelovigen een gruwel is. Maar ook vanuit humanistische kant valt er kritiek te beluisteren. Ge loven doe je helemaal of hele maal niet, zo bekritiseerde ooit Rudy Kousbroek de vrijzinnige goegemeente. Een beetje zwan ger kon ook niet. Vrijzinnige christenen moeten klare wijn schenken. Als er zo weinig ver schil is in opvatting met het hu manisme dan kun je beter daar bij aansluiting zoeken. Maar dat vindt Drees veel te zwart-wit ge dacht. Om terug te pesten redi geerde hij in 1999 een bundel over het vrijzinnig christendom getiteld 'Een beetje geloven'. „Ik beschouw het wel als een geuzennaam. Vrijzinnigheid is iets fundamenteel anders dan orthodoxie waar de onzinnige kantjes vanaf zijn gehaald. Het is een andere stijl van denken. Als je wieg in India had gestaan, was je hindoe geweest. Maar ook is het acceptatie van alge mene, historische kennis. Dat de aarde niet in zeven dagen ge schapen is, maar dat daar mil joenen jaren overheen zijn ge gaan. Dat kun je niet ontken nen. Vrijzinnigheid is het relati veren van de eigen situatie en er toch aan gehecht zijn." Vanuit zijn wetenschappelijke achtergrond vindt Drees het ui terst belangrijk dat godsdienst kritisch wordt bekeken. Zo heeft hij van uit die optiek moeite met een deel van het spirituele alter natief. „Ik zie geregeld dat men sen geld uit de zak wordt ge klopt. Maar ook dat ernstig zie ken te horen krijgen dat ze hun kwaal aan zichzelf te danken zouden hebben. Ze hebben te weinig positief gedacht. Dat vind ik een kwalijke zaak." Zelf deed Drees tijdens zijn stu diejaren ook ervaring op met niet-kerkelijke vormen van spiri tualiteit. Hij volgde een tijdje transcendente meditatie.„Dat sprak me aan de ene kant wel aan. Het gaf me ontspanning en rust doordat je afdaalt in jezelf. Maar het had ook iets engs. De mensen die ik daar meemaakte, hadden zo'n naïef idee van de wereld. Die geloofden werkelijk dat door te mediteren het hon- gerprobleem in Afrika opgelost kon worden. Ik heb me altijd af gevraagd wat dat doet met het kritische vermogen van de mens. Ik ben daar niet genist op. Kritische reflectie blijft altijd noodzakelijk." utrecht/anp - De volgend)1 nodevooizitter van de Nf landse Hervormde Kerk P een vrouw zijn. Dat betoogt nodelid M. Bons-Storm, ft hoogleraar feministische thP gie, deze maand in het Saps op-Wegblad KerkinformatiY zitten volgens haar veel te Is nig vrouwen in de synodF van de 78), hoewel de mi kerkleden vrouw zijn. Het probleem ligt bij de cl( (regionale kerkvergadering die de synodeleden aanwj zegt Bons-Storm. Classesgl voornamelijk uit gemee met een Gereformeerde B<ri signatuur bestaan, vaarde vrijwel alleen mannen af.t< andere classes wijzen vola haar soms een Bondsambtp ger aan omdat juist in dezpi van polarisatie behoudjv mannen erg gemotiveerd ai om aan het beleid van de^l deel te nemen. p Bovendien, zegt Bons-Sec willen vrouwen niet graag pi de classes en helemaal niette de synode. Zelf zei ze vori»< het „vreselijk" in de synod vinden. wel wat", weet hij inmiddels. „Zolang het maar in overleg gaat en het monumentale ka rakter van de toren onaangetast blijft." Hij is van plan de langge rekte, kenmerkende stijlaccen ten die ontwerper Warners aan het gebouw meegaf, in ere te herstellen, net als de oorspron kelijke bakstenen muren. Die verdwenen in de jaren '60 onder een dikke laag saai grijs beton. De loden bekleding van de koe pel wordt vervangen door glas. „Het is straks een fantastisch ge zicht om de verlichte toren in het donker al van ver te kunnen zien opdoemen", voorspelt hij. „Dan schijnt er licht uit de ra men én uit de koepel." Om de watertoren geschikt te maken voor gebruik moet er ook van binnen nog heel wat gebeu ren. De begane grond met zijn prachtige zwart-witte tegelvloer wordt woonkeuken. Maar eerst moeten twee enorme tanks er uit, die oorspronkelijk niet in de toren horen. Er moet gas, water en licht aangelegd worden. In de hoge ruimte hangen ze een vide op. Daar komt het zitge deelte. De watertank in het midden van de toren wordt van een vloer voorzien. Daar komt het badge- deelte. Erboven komen enkele slaap/studeerruimtes. De top- ruimtes worden de openbare vertrekken, bestemd voor expo sities, lezingen of kleinschalige kamerconcerten. „Dat kan heel bijzonder worden. Het publiek - er kunnen maximaal veertig mensen in - zit beneden, de muzikanten boven, op de om loop." Mariska en Bart worden zelf de beheerders van de torenexpo. „Maar het wordt niet commer cieel", legt Mariska uit. Het is puur bedoeld voor de Noord wijkse verenigingen, die een ge ringe onkostenvergoeding beta len. Ze moeten hun eigen vrij willigers meebrengen om de boel in te richten en toezicht te houden. Wie er gebruik van wil maken, een expositie wil zien of van het nuitzicht wil genieten, moet overigens wel klimmen. Er komt geen lift in de toren. in de toren voor zichzelf te re serveren. „Wat is er mooier dan boven in een toren te wonen?" Een vriend bracht ze op andere gedachten. Bart: „Hij wees me er op dat de toren met zijn om loop in de koepel ontworpen is als uitkijktoren. Dat hoort echt bij de karakteristiek van het ge bouw. Ik wil absoluut niet aan geschiedvervalsing doen. Het oorspronkelijke van de toren wil proces. Veel nadenken, steeds maar weer dat stukje van de ge meente lezen, wat mag wel, wat mag niet En natuurlijk heel veel praten met ouders en vrienden en veel kijken bij de toren. We zijn zelfs 's nachts wel over het hek geklommen. Hebben we in het gras omhoog liggen kijken om inspiratie op te doen." Bart en Mariska's eerste idee was om het fraaie uitzicht boven De nieuwe 'wa tertorenfami lie': Bart en Ma riska Akkerhuis. Foto: Hielco Kuipers ik juist behouden en versterken. Dus verplaatsten we het wonen naar beneden. Maar dan sta je direct voor een groot probleem: gebrek aan ramen en dus aan licht. Maar dat lossen we wel op", lacht Bart luchtig. Hij is al bij de Rijksdienst voor Monumentenzorg langs geweest om te praten over eventuele aanpassingen aan de buitenkant van het gebouw. „Er mag heus

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 10