KUNST CULTUUR
Chagall-expositie abrupt afgebroken
Minder Leeuwen op Filmfestival van Venetië
iBettie Serveert doet het weer helemaal zelf
Jansons favoriet voor
Concertgebouworkest
R5
dertekeningen
aturalis
-Idhouwprijs
Munster
Deuren Grote Kerk Alkmaar gesloten na 'litho-rel'
Hoogstaande
exposities
in Parijs
William Warfield overleden
donderdag 29 AUGUSTUS 2002
lark Lamers
- In Natuurhistorisch
m Naturalis opende gis-
e tentoonstelling 'Na-
lur'. Deze expositie be-
t kunstwerken die een
ran 90 kinderen tussen
14 jaar oud maakten
nleiding van de ten-
ïlling '100.000 vlinders',
egenheid van de opening
een masterclass 'vlinder-
1' onder leiding van Inge
)ortwijk, wetenschappe-
strator van het museum.
i Ouwens
erscheiden
lAG - De Constantijn
hs-prijs van dit jaar gaat
Bes Ouwens. Hij ont-
ïe prijs van 9000 euro
jn hele oeuvre. Dat heeft
tntwoordelijke Jan Cam-
Schting gisteren bekend-
Jet. De jury noemt Ou-
3Ueen van onze intrige-
jrf dichters, schepper van
jjjstrekt persoonlijk, eigen
mystiek oeuvre, verken-
het onbereikbare." Dat
anaf zijn debuut met de
iindel Arcadia in 1968 tot
ente verschijnen van de
I Etgroen, aldus de jury.
944 geboren Ouwens
_1 diverse keren onder
en, onder meer met de
iëzieprijs voor Mytholo-
de Jan Campert-prijs
lem en de Herman Gor-
voor Van De Verliezer
litbron.
orn - Jan van Munster
e Wilhelmina-ring 2002
•eldhouwkunst ontvan-
t jury kende hem de on-
eiding toe voor de „su
re eigenwijsheid van zijn
De prijs werd hem uit-
op Paleis Het Loo in
om. De jury had drie
ouwers genomineerd
Wilhelmina-ring 2002.
fan Munster waren dat
Irkulin (1939) en Piet Se-
j)23). Zij koos voor Jan
Inster (1939), „omdat hij
^ied van de Nederlandse
Duwkunst heeft uitge-
n een beroep doet op
dere zintuigen dan die
;ewoonlijk betrokken
het artistieke proces".
alkmaar - De Chagall-expositie
in de Grote Kerk in Alkmaar is
voortijdig afgebroken. De 200
bladen grafiek van de vermaarde
Russische beeldende kunstenaar
Chagall zouden tot en met 2 sep
tember worden tentoongesteld.
De stichting Grote Sint Laurens-
kerk Alkmaar besloot de deuren
eerder te sluiten na ophef in de
media over het verhandelen van
reproducties als echte litho's en
het knoeien in de oplagenum
mering.
Op de deur van de Grote Kerk is
een pamflet geplakt met de
tekst: 'De kerk is voor publiek
gesloten in verband met taxatie
van de Chagall-expositie op
woensdag 28 en donderdag 29
augustus. Op vrijdag 30 augus
tus is de kerk weer geopend'.
Het bureau CCP, dat verant
woordelijk is voor de inbreng op
de Chagall-expositie, en de
Stichting Grote Kerk schrijven in
een persbericht dat besloten is
tot 'vervroegde beëindiging in
verband met de verdachtmaking
over de geëxposeerde werken'.
Ook wordt gemeld 'dat zo spoe
dig mogelijk expertise op de
tentoongestelde werken wordt
uitgevoerd, waarbij niet over
één nacht ijs zal worden ge
gaan.' Bij dat onderzoek zullen
gegevens worden betrokken van
degenen die publiekelijk beden
kingen over de tentoongestelde
werken hebben geuit. In het be
richt wordt niet duidelijk welke
Chagall-kenner het onderzoek
gaat uitvoeren.
Vandaag zou Chagall-expert
Pieter Zuidema de echtheid tes
ten van een aantal litho's ten
overstaan van twee kopers die
op de expositie Chagalls hadden
aangeschaft. Een vrouw uit Mui-
derberg had in de Grote Kerk
voor 3000 euro een litho ge
kocht waarvan Zuidema stelt
dat die lang niet zo zeldzaam is
als de prijs doet vermoeden.
Ook een koper uit Breda stelde
prijs op de expertise van Zuid
ema, die vorige week nog ver
klaarde dat er met de Chagall-li-
tho's onrechtmatig geknoeid
was.
De directeur van de stichting
Grote Kerk, P.H. Heisterkamp,
heeft Zuidema echter een fax
gestuurd met de mededeling dat
de stichting hem geen toestem
ming verleent om de kerk bin
nen te gaan. Zuidema gaat er
van uit dat hij vanmiddag om
twee uur toch ontvangen wordt
zodat hij ter plekke zijn eerdere
beweringen kan staven.
De stichting Grote Kerk wil ook
niet dat de organisator van de
expositie, Perry van Glabbeek,
werken van Chagall aan de ko
pers overhandigt in de kerk
ruimten. Ook stelde Heister
kamp dat zolang het onderzoek
loopt naar de echtheid van de
tentoongestelde werken er niet
meer gefotografeerd en gefilmd
mocht worden in de expositie
ruimte.
door Pieter van Lierop
den haag - Het 59ste Filmfesti
val van Venetië, dat vandaag be
gint, belooft een heel bijzondere
te worden. Zeker de Italianen
zullen met de grootst mogelijke
scepsis de gang van zaken vol
gen, want voor het eerst in de
historie is de leiding van het
oudste filmfestival ter wereld in
handen gekomen van een bui
tenlander: Möritz de Hadeln.
Eerder zwaaide hij ruim twintig
jaar lang de scepter over het
Filmfestival van Berlijn.
Hoe dat zo kon gebeuren is cu
rieus. Eind vorig jaar was in Ita
lië premier Berlusconi begon
nen bij de RAI en tal van cultu
rele instellingen kopstukken te
vervangen die te links of pro
gressief werden gevonden en
ook bij de Biennale van Venetië
rolden er koppen. Dat ook de
pas twee jaar geleden benoem
de Alberto Barbera als directeur
van de filmafdeling en het festi
val zou sneuvelen, was aller
minst een verrassing want die
lag ook binnen de Biennale al
onder vuur.
Barbera werd verweten dat hij er
vorig jaar een potje van had ge
maakt met een dubbele compe
titie zonder markante karakter
verschillen tussen de verschil
lende programmasecties. Een
Gouden Leeuw was weliswaar
alleen beschikbaar voor de
hoofdcompetitie, maar daar
buiten werd een 'Leeuw van het
Jaar' toegekend en ook nog een
'Leeuw van de Toekomst'. Dat
waren wel erg veel leeuwen. En
Barbera werd vooral kwalijk ge
nomen dat hij zich denigrerend
had opgesteld ten opzichte van
de Amerikanen, zodat er naar de
smaak van het bestuur veel te
weinig filmsterren naar Venetië
waren gekomen en het ineens
pijnlijk had ontbroken aan gla
mour.
Kort tevoren had Möritz de Ha-
Werklieden hangen een van de vele posters op voor het Filmfestival van Venetië, dat vandaag begint. Foto: EPA
dein van zijn festivalbestuur in
Berlijn te horen gekregen dat
men geen gebruik zou maken
van de in zijn contract gemelde
optie om zijn mandaat nog eens
met drie jaar te verlengen. Te
gen De Hadeln bestond het be
zwaar dat hij bij het selecteren
wel heel erg zijn oren liet han
gen naar Hollywood en bereid
was slechte films toe te laten tot
het hoofdprogramma als dat de
komst garandeerde van be
roemdheden naar de Berlinale.
In Italië dacht men in de over
wegend linkse filmwereld Ber
lusconi voor gek te kunnen zet
ten met een boycot van het di
rectoraat. Iedereen zou weige
ren om Barbera op te volgen.
Zelfs de rechtse cineast Zeffirelli
had al voor de eer bedankt,
waarna men in arren moede al
een beroep had gedaan op de
Italiaanse Amerikaan Martin
Scorsese om de kar te trekken.
Vergeefs. En toen - terwijl de
oppositie zich al begon te ver
kneukelen - bedacht iemand om
de Zwitser Möritz de Hadeln te
vragen. Want wat hem in Berlijn
als een zwakte was aangere
kend, werd in Venetië juist als
een bijzonder kwaliteit gezien.
En Möritz was onmiddellijk be
reid en beschikbaar.
Het eerste wat hij heeft gedaan
is het aantal leeuwen uitdun
nen. De Leeuw van het Jaar en
de Leeuw van de Toekomst zijn
al weer afgeschaft. Wel is er nog
een dubbele competitie. In de
grote competitie is de eerbied
waardige aloude Gouden Leeuw
ncent Okker
dam - Het sabbatsjaar
tie Serveert zrt erop. De
damse rockformatie die
neer met Live en Counting
Joor de Verenigde Staten
werkt momenteel in de
Jan een album. Het grote
üomt niet meer binnen en
luctie van de nieuwe plaat
ittie Serveert zelf. Het
!ngeres Carol van Dyk al-
„We zijn onafhankelijk
en doen wat we willen."
lettie Serveert in juli vorig
rustpauze aankondigde,
tilletjes geweest rond de
)e inmiddels driekoppige
e, opgericht in 1991 en
nd naar tennisster Betty
leeft het sabbatical year
zoals het volgens de be-
van het woord hoort.
ijk vertaald betekent het
diejaar", zegt Carol van
3 De zangeres speelde
elopen periode in de
ïi band Chitlin' Fooks met
tnderen ex-Metal MoUy-
5ascal Deweze.
Peter Visser (39) bege-
Ellen ten Damme. „En
9 s behoorlijk aanpoten,
had op gitaar nog nooit
k nummers gespeeld dan
C de 'Betties'. Ik had twee
de tijd om alles te leren,
k van sommige akkoor-
l nooit had gehoord. En
K;te optreden was direct
ands."
I >ge duidelijk zijn dat de
rlamse band, verder be-
uit bassist Herman
I eke niet heeft stilgeze-
I heb nog nooit zo hard
1 als het afgelopen jaar",
m Dyk. „Een plaat opne-
let Chitlin' Fooks is iets
al heel lang wilde doen.
iber komt de tweede al-
iit, die overigens meer
dan country. En ik vind
een poosje afstand nemen wel
goed. Zodoende ga je alles wat
je hebt gedaan objectiever bekij
ken. Ik concludeer dat naar ma
te ik langer met muziek bezig
ben, ik het steeds fijner vind."
Bettie Serveert, dat grote be
kendheid vergaarde met de sin
gles 'Tom Boy" en 'Kids Allright',
bestaat al ruim tien jaar. Toch
waren de 'uitstapjes' voor de er
varen bandleden zeer zeker leer
zaam. Van Dyk vindt bijvoor
beeld dat Visser in de korte pe
riode bij Ellen ten Damme 'ont
zettend veel' heeft bijgeleerd.
Voor de gitarist zelf was het jaar
vrijaf heel belangrijk om de din
gen te doen die hij zelf leuk
vond. „Dat deed hij toch al",
grapt Van Dyk. Visser: „Eh,
maar nu zonder ook maar één
concessie te doen."
Tijdens het 'sabbatical' waren er
weliswaar geen Bettie Serveert-
optredens, maar wel de voorbe
reidingen voor een vijfde album.
Visser die met Van Dyk bijna al
le tekst en muziek schrijft, kocht
in januari dit jaar een 16-sporen
tape. „Samen met Carol ben ik
thuis wat op dat apparaat gaan
pielen." Volgens Van Dyk be
stond er geen vooropgezet plan.
„We waren gewoon aan het
schrijven en componeren. Dat is
iets wat we al bijna zestien jaar
doen, lang voordat 'Bettie' werd
opgericht."
De beste manier voor het tot
stand brengen van nieuwe
songs is volgens Van Dyk lekker
plaatjes draaien en een goed
koud biertje. „Heerlijk toch",
zegt ze. „Geen druk, geen haast.
Alleen hadden we in het begin
wat moeite met die 16-sporen
tape, want we hadden echt geen
idee hoe dat pokkending werkte.
De in februari volgend jaar te
verschijnen plaat heet Log 22."
Het proces geschiedde allemaal
de hoofdprijs, samen met een
juryprijs en acteursprijzen. De
jury wordt voorgezeten door de
Chinese actrice Gong-Li. De na
men van de cineasten die hier
meedingen hebben merendeels
al grote reputaties: Takesho Ki-
tano (Dolls), Sam Mendes (Road
To Perdition), Stephen Frears
(Dirty Pretty Things), Rolf de
Heer (The Tracker), Agniezka
Holland (Julie Walking Home),
Andrei Konchalovsky (Dom Du-
rakov), Michel Deville (Un Mon
de Presque Paisible), Doris Dör-
rie (Nackt), Patrice Leconte
(L'Homme du Train).
In de tweede competitie die
Controcorrente heet (Tegen de
stroom in) is er alleen de Prijs
van San Marco te winnen en
zijn Steven Soderbergh (Full
Frontal), Fruit Chan (Public Toi
let), Lariy Clark (Ken Park) en
Raymond Depardon (Un Hom-
me Sans l'Occident) de bekend
ste namen.
De door Julie Taymor geregis
seerde film Frida, waarin SaLma
Hayek gestalte zal geven aan de
legendarische Mexicaanse schil
deres Frida Kahlo, opent het
filmfestival.
Om te zorgen voor een avon
tuurlijke mix van filmkunst en
entertainment is er een om
vangrijke hoeveelheid speciale
evenementen bedacht met on
der meer de Europese premières
van stervehikels als Bloodwork
(van en met Clint Eastwood), K-
19: The Widowmaker (Harisson
Ford als Russiche onderzee
bootkapitein) en Dancer
Upstairs (regie-debuut van John
Malkovich).
Bijzonder en speciaal belooft de
productie te worden met als titel
11'09"01, September 11. Hierin
wordt op de aanslagen in New
York gereflecteerd door elf film
makers onder wie Shohei
Imamura, Ken Loach, Claude
Lelouch, Sean Penn, Mira Nair
en Samira Makhmalbaf.
parus/gpd - Wie de komende
tijd nog een paar extra vrije
dagen kan consumeren en
van beeldende kunst houdt,
komt in Parijs goed aan zijn
trekken. De grote musea in
de Franse hoofdstad hebben
alle registers opengetrokken
en zorgen voor hoogstaand
expositie-geweld. Hoogte
punt is de tentoonstelling
'Matisse-Picasso' in het
Grand Palais, volgens de or
ganisatoren speciaal aange
past aan de Franse situatie.
De confrontatie tussen de
twee reuzen uit de vorige
eeuw omvat maar liefst 76
schilderijen, 28 beelden en 47
tekeningen. De expositie
opent op 22 september en
duurt tot 6 januari 2003.
Het Musée d'Orsay heeft niet
achter willen blijven en orga
niseert in hetzelfde tijdvak
(17 september - 5 januari) het
tweeluik 'Manet-Velazquez'.
Beide schilders staan centraal
in een tentoonstelling die de
wederzijdse beïnvloeding van
de Spaanse en Franse schil
derkunst in de 19de eeuw be
oogt weer te geven. Naast
werk van Manet en Velasquez
zijn ook schilderijen te zien
van Murillo, Ribera, Zurbarén
en Goya aan Spaanse kant en
van Delacroix, Millet, Cour
bet en Degas namens de
Fransen. (Overigens is in Mu
sée d'Orsay tot 6 oktober ook
nog een overzichtstentoon
stelling van grafisch werk vdn
Frantisek Kupka te zien)
Centre Georges Pompidou
bijt op 11 september het spits
af metwat het museum zelf
noemt, het 'eerste grote re
trospectief van de Duitse
schilder Max Beckmann, bij
het grote publiek wellicht iets
minder bekend maar een van
de grootste schilders die <Je
vorige eeuw hebben geleefd.
Beckmann (1884-1950) is met
ruim 150 werken aanwezig in
het Centre Pompidou. Het
museum timmert na enkele
jaren pas op de plaats te heb
ben gemaakt weer duidelijk
aan de weg. De tentoonstel
ling van Beckmann duurt tot
6 januari.
Het Louvre ten slotte stelt
zijn Carroussel van 20-29
september beschikbaar aan 's
werelds meest vooraanstaan
de antiquairs voor de 21ste
'Biennale des Antiquaires'.
Ruim honderd exposanten
zijn aanwezig met in totaal
meer dan 7.000 kunstwerken,
variërend van schilderijen tot
zeldzaam meubilair, zilver
werk en tapijten.
zonder drummer Reinier Veld
man. Hij besloot verder te gaan
met zijn andere band Young Pi
lots, waardoor het altijd als
kwartet opererende Bettie Ser
veert momenteel een trio is.
Voor in de studio heeft de band
een toetsenist en twee drum
mers ingehuurd. Op het podium
zal de samenstelling per optre
den anders zijn. „Het is even
puzzelen wanneer iedereen be
schikbaar is", zegt Van Dyk.
„Maar je kunt er wel vanuit gaan
dat ik, Peter en ook Herman al
tijd aanwezig zijn."
Bij de laatste cd nam John Pa
rish (o.a. 16 Horsepower) de
productie voor zijn rekening.
Deze keer doet Bettie Serveert
het weer helemaal zelf. Dat deed
de band ook bij het debuutal
bum Palomine en dat is nog al
tijd de best verkochte. Maar
voor Visser is dat niet de reden.
„Private Suit was een goede
consequent doorgevoerde plaat.
Maar als je een producer in de
arm neemt, bepaalt hij hoe de
cd eruit gaat zien. Bij alle vier de
albums die we hebben uitge
bracht, heb ik het idee dat het
wel goed is, maar toch is er een
aantal dingen dat ik anders zou
hebben gedaan. Nu kunnen we
dat tenminste ook uitvoeren."
„Maar we hebben ook gewoon
geen geld voor een producent",
vult Van Dyk zonder enkele
schroom aan. „Ons budget is
klein, maar dat vind ik helemaal
niet erg."
Met de release van Private Suit
herstelde Bettie Serveert zich op
eigen kracht met het eigen label
'Palomine' (inderdaad ver
noemd naar de debuut-cd).
Voor de bijbehorende tournee
speelde de band in het voorpro
gramma met Live en Counting
Crows. Toch doet Bettie Serveert
het vooralsnog met een beschei
den inkomen. Visser: „De beste
kunst moet eigenlijk under
ground gaan, zodat niemand
zich ermee kan bemoeien, ook
financieel niet Al het geld dat
erbij komt kijken, verziekt de
boel toch alleen maar."
amsterdam/gpd - Het Con-
certgebouworkest wil Mariss
Jansons als chef-dirigent. De
overgrote meerderheid van de
musici beschouwt de in 1943
in Letland geboren dirigent
als de meeste geschikte opvol
ger van Riccardo Chailly, die
in 2004 bij het orkest vertrekt.
De orkestdirectie is in overleg
getreden met Jansons, hoewel
directeur Jan-Willem Loot in
een eerder stadium liet weten
de voorkeur te geven aan een
jongere dirigent Wel is de
kans groot, dat het Concertge
bouworkest binnenkort te
vens een vaste gastdirigent
benoemt. Want men gaat er
vanuit, dat de nieuwe chef-di
rigent niet het grote aantal
concerten dat Chailly in Am
sterdam placht te leiden op
zich zal willen nemen. Jan
sons heeft al een contract ge
tekend met het orkest van de
Beierse radio in München, dat
hij met ingang van volgend
jaar zal leiden.
Adjunct-directeur Sjoerd van
den Berg meldt vanuit Lon
den, waar het Concertge
bouworkest in de afgelopen
dagen tweemaal is opgetre
den, dat hij in dit stadium van
de onderhandelingen geen
commentaar wil geven. Maar
hij ontkent niet dat Jansons
met een ruime voorsprong de
favoriet van de orkestmusici
is. Van den Berg gaat er van
uit, dat de benoeming van
Chailly's opvolger over een
week of zes a acht bekend kan
worden gemaakt
Jansons, wiens carrière twee
jaar geleden werd onderbro
ken door een hartaanval, heeft
sinds het einde van de jaren
tachtig geregeld voor het Con
certgebouworkest gestaan.
Daarbij maakte hij zich al snel
geliefd bij musici en publiek.
Mariss Jansons werd als diri
gent in het toenmalige Lenin
grad opgeleid door Ilja Moes
in en kreeg later les van Hans
Swarowsky in Wenen en Her-
bert von Kar ajan in Salzburg.
Bekend werd hij vooral als
chef van het Philharmonisch
Orkest van Oslo, dat zich
sinds 1979 onder zijn leiding
spectaculair ontwikkelde. La
ter ging hij het orkest van
Pittsburgh dirigeren. Daar
kondigde hij onlangs zijn ver
trek aan.
new york/dpa - De Amerikaan
se bas-bariton William Warfield
is zondag op 82-jarige leeftijd
gestorven. Dat meldt The New
York Times. Warfield kreeg
vooral bekendheid met zijn ver
sie van het lied '01' Man River'
uit de musical 'Showboat' van
Oscar Hammerstein en Jerome
Kem. Warfield kwam vorige
maand ten val en liep ernstig
nekletsel op.
Hij kreeg niet alleen bekendheid
door zijn rol van Joe in de musi
cal Showboat, maar ook als uit
stekende vertolker van Porgy in
talrijke opvoeringen van Gersh-
wins opera 'Porgy and Bess'.
Een uitvoering uit 1963 van
Warfield met zangeres Leontyne
Price, met wie hij enige tijd ge
trouwd is geweest, geldt als een
van de allerbeste Gershwin-ver-
tolkingen. Warfield zong ook
graag liederen van Duitse com
ponisten en cantates van Bach.
De in de staat Arkansas geboren
zanger wilde eigenlijk muziekle
raar worden. Hij geloofde niet
dat hij als zwarte carrière kon
maken in concertzalen en ope
rahuizen. Maar nadat hij diverse
zangwedstrijden had gewonnen
en de steun had gekregen \lan
de invloedrijke zwarte zanger
Paul Robeson, ook bekend door
'01' Man River'veranderde hij
van gedachte.
Bettie Serveert: „De beste kunst moet eigenlijk underground gaan, zodat niemand zich ermee kan bemoeien, ook financieel niet.
Foto: Lex van Rossen
V
