BUITENLAND
Baskische politie slaags
met aanhang Batasuna
Conflict in Georgië verzuurt relatie Rusland en VS
De Klaagmuur stort in, zegt Israël
«mannen
aeda in Iran'
ditoestand in
al opgeheven
lacht poeder
mtoor Gore
tale botsing
'den op strand
re operatie
nut Schmidt
gamist krijgt
i celstraf
'Ontspannen' overleg
Japan gebruikte biowapens in WOU
Militair vliegtuig wierp met builenpest besmette vlooien af
Akkoord visserij op top Zuid-Afrika
icton - Twee hoge func-
;sen van het terreurnet-
Qaeda van wie het
ianse Pentagon dacht
jedood waren, verblijven
en bereiden nieuwe ac-
ir. Volgens The Washing-
;t vandaag, die zich ba-
bronnen binnen Arabi-
ichtingendiensten, gaat
j Saif al-Adel uit Egypte
Dr de Amerikaanse fede-
llitie wordt gezocht, en
jhfouz Ouod Walid, ook
n als de Mauretaniër.
peelt een rol bij het on-
bieden aan al-Qaeda en
4rt de beweging", aldus
eb de Arabische agenten.
zouden posities bin-
f hiërarchie van de orga-
i hebben verkregen sinds
Ier Osama bin Laden en
Chterhand Ayman Zawa-
•h schuil houden of zijn
S. Ai-Adel en Walid zou-
het hoofd staan van
itaire comité dat acties
Iandu - In Nepal is de
opgeheven. Die
maanden geleden
in verband met de
Ijd van maoïstische rebel-
|or de maatregel was een
burgerrechten beperkt,
ïder de persvrijheid. De
jdelingen vechten al zes
pr de afschaffing van de
Vorig jaar novem-
bleerde het conflict, na-
ilerhandelingen tussen
en de rebellen wa-
ilukt. Tot nu toe zijn
e gevechten ongeveer
(ïensen om het leven ge-
.e - In het kantoor van
talige Amerikaanse vi-
ident Al Gore is maan
brief met een verdacht
bezorgd, zo heeft de
[isteren gemeld. Vanwe-
xdere doden bij milt-
ilagen in de VS werd
1 de politie geroepen, die
ler waar de brief werd
afsloot. De inhoud
ïrief wordt momenteel
Dcht, maar volgens de
in ook de ingeschakelde
recherche (FBI) is er
ïijnlijk sprake van een
)m die reden is ook het
:el van het kantoor niet
onderzocht. Gore was
kantoor toen de brief
;zorgd.
- Bij een frontale bot-
isen twee paarden op
aan de Franse kust
Üe dieren omgekomen,
ter raakte gewond. Het
ik gebeurde op het strand
ft-Lö, in het noordwes-
jFrankrijk. Twee groe
iers waren daar in volle
Bn het trainen, toen de
met de hoofden tegen
De ene ruiter
bovenbeen, de ander
Ir met een shock vanaf.
voormalige Duitse
mselier Helmut
t heeft het afgelopen
met spoed een by-
uratie ondergaan, na te
offen door een hartin-
it heeft het academisch
uis van Kiel, waar
t is geopereerd, gisteren
;emaakt. Het leven van
t liep gevaar, meldden
en. De toestand van de
leeft zich inmiddels ge-
erd. De 83-jarige
die na zijn vertrek uit
ek in 1982 uitgever van
kblad Die Zeit werd,
:t hartinfarct in zijn bui-
in de noordelijke deel-
eswijk-Holstein. Hij
iren aan hartklachten.
e city - Een rechtbank
ïerikaanse staat Utah
voor polygamie ver-
Ie Tom Green gisteren
aar celstraf opgelegd
verkrachting van een
meisje met wie hij in
uwde. De 53-jarige
eeg vorig jaar al vijf
ens polygamie. Hij is
d met vijf vrouwen en
j :otaal 29 kinderen,
ie zegt mormoon te
Wekte in 1986 bij de in-
-30-jarige Linda Kunz
en kind. De vrouw, die
ls zeven kinderen van
ïft, blijft met Green ge-
Ze zegt ook tot de Kerk
s Christus van de Heili-
Laatste Dagen, zoals de
ïenkerk zich noemt, te
Green leefde met zijn
afgelegen in de woes-
[ens hem is polygamie
lier van leven'.
woensdag 28 AUGUSTUS 2002
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Een deel van de Klaag
muur staat op instorten. Dat wil
zeggen: als we de Israëliërs
moeten geloven. De Palestijnen
daarentegen menen dat er niets
aan de hand is. Zo is deze week
een nieuw conflict gerezen over
de Tempelberg, toch al een
kruitvat met een érg korte lont.
Premier Ariel Sharon bespreekt
vandaag met een aantal van zijn
ministers 'de bult in de muur',
zoals het probleem wordt om
schreven. Eenzijdig ingrijpen
door Israël kan zorgen voor een
gewelddadige Palestijnse reac
tie, maar niets doen betekent
volgens Israëlische deskundigen
dat biddende joden kans lopen
binnenkort een deel van de
muur op hun hoofd te krijgen.
Misschien kunnen de VN uit
komst brengen.
Een aan de Unesco verbonden
organisatie voor de bescher
ming van oudheden heeft aan
geboden een deskundige naar
Jeruzalem te sturen om advies te
geven. Het is een van de moge
lijke oplossingen die de minis
ters vandaag bespreken.
Een andere maatregel - Israë
lisch ingrijpen aan de andere
kant van de muur, waar zich de
Aksa-moskee bevindt - lijkt niet
aantrekkelijk. De Palestijnen
vatten zo'n soort Israëlische in
terventie niet lichtvaardig op,
zoals hun reactie op het bezoek
van Sharon aan het gebied in
september 2000 heeft laten zien.
Een dag na het incident begon
hun nog steeds woedende op
stand.
Volgens de Palestijnen heeft 'de
bult in de muur' niets te maken
met bouwkunde en alles met
politiek. Ze menen dat Israël de
kwestie wil aangrijpen om zijn
aanspraak op soevereiniteit over
het bezette Arabische stadsdeel
kracht bij te zetten.
Rechtse partijen betogen al lang
dat het moskeeëncomplex op de
Tempelberg, dat wordt beheerd
door de islamitische Wakf, niet
mag worden behandeld als een
soort autonoom Palestijns ge
bied. Israëliërs moeten er vrij
toegang hebben, betogen ze, en
door dat af te dwingen, kan Isra
el laten zien wie de baas is op de
heiligste plaats van het joden
dom.
De bult in de Klaagmuur is niet
nieuw. Het gaat om een uitstul
pend gedeelte in het zuidelijk
deel. Pal erachter liggen de Stal
len van Salomo, recht onder de
Aksa-moskee. In de afgelopen
jaren zijn de Stallen verbouwd
tot een gigantische ondergrond
se moskee, met plaats voor tien
duizend gelovigen. Israëlische
deskundigen achten het waar
schijnlijk dat het verbouwings
werk de bult heeft veroorzaakt.
Andere mogelijkheden zijn ver
val van de meer dan tweedui
zend jaar oude stenen of een
probleem met de waterafvoer.
Voor alle zekerheid heeft Israël
de bult in de steigers laten zet
ten.
Volgens Wakf-directeur Adnan
Husseini van de Wakf is de op
winding niet meer dan een
storm in een glas water. De bult
zou al dertig jaar hetzelfde for
maat hebben. „We houden hem
scherp in de gaten", zegt hij.
„Maar er verandert niets. We ge
loven niet dat er enig gevaar
dreigt."
De Maagmuur was ooit de wes
telijke steunmuur van het hoger
gelegen joodse tempelcomplex,
dat in het jaar 70 is verwoest.
Tussen 1948 en 1967, toen Jor
danië het oostelijk deel van Je
ruzalem bestuurde, hadden jo
den er geen toegang. Dat veran
derde pas toen Israël in de Zes
daagse Oorlog de oude stad ver
overde.
san sebastian/afp-dpa - De poli
tie in Spaans-Baskenland is gis
teravond in San Sebastian slaags
geraakt met circa honderd mili
tante aangangers van Batasuna,
de politieke tak van de terreur
groep ETA. Zeker zeven mensen
werden gearresteerd. Maandag
stemde het Spaanse parlement
voor een verbod op Batasuna.
Agenten van de Ertzaintza, zoals
de politie in Baskenland heet,
ontruimde gistermiddag de par
tijkantoren van Batasuna in Bil
bao, Vitoria en San Sebastian.
Daarbij kwam het ook tot con
frontaties met aanhangers van
de partij, die de toegang tot de
kantoren blokkeerden. Zeker
vier personen raakte hierbij ge
wond. Twee van de gewonden
zijn journalisten die geraakt
werden door rubber kogels van
de politie.
Verscheidene medewerkers van
de partij hadden zich ingesloten
in de burelen. Ontruimingen
van Batasuna-gebouwen in de
buurregio Navarra verliepen
zonder problemen.
De regering van premier Aznar,
die al lang uit is op een verbod
van de partij, zal de komende
week bij het Hooggerechtshof
vragen om een verbod van de
partij. Dat kan op basis van een
omstreden wet uit juni, die be
paalt dat het mogelijk is partijen
illegaal te verklaren als zij het
terrorisme niet veroordelen.
Batasuna heeft zich nooit uitge
sproken tegen de aanslagen van
de ETA, en stelt dat het geweld
van de beweging onderdeel is
van het Baskische probleem. De
procedure voor het Hoogge
rechtshof zal drie tot zes maan
den in beslag nemen.
Kort voor de zitting van het par
lement had onderzoeksrechter
Baltas ar Garzón opschorting
van de activiteiten van Batasuna
voor drie jaar verordonneerd.
Het besluit werd al verwacht na
dat de openbaar aanklager vori
ge week had ingestemd met het
voorstel de activiteiten van de
nationalistische partij voor vijf
jaar te verbieden.
Gisteren maakte Batasuna be
kend in Spanje het verbod bij de
rechter te zullen aanvechten. In
eerste instantie gebeurt dat in
Spanje zelf, maar daarna zal de
partij bij de Europese justitie
aankloppen, aldus een woord
voerder.
crawford - President Bush spant zich in om een
ontspannen indruk te maken tijdens zijn overleg op
zijn ranch in Texas met de ambassadeur van Saudi-
Arabië in de VS, prins Bandar bin Sultan. De verhou
dingen tussen beide landen zijn aanzienlijk ver
slechterd, sinds Saudi-Arabië heeft laten weten te
gen een aanval op Irak te zijn en dat Amerikaanse
troepen de militaire actie niet vanuit hun bases in
het land mogen uitvoeren. De ontmoeting was be
doeld om te laten zien dat de relatie nog goed is. De
ambassadeur werd ontvangen samen met zijn
vrouw en zes van hun acht kinderen, en hij mocht
behalve van een lunch ook genieten van een rond
leiding door het landgoed van Bush. Een dergelijke
ontvangst is meestal alleen voorbehouden aan re
geringsleiders. Bush zei gisteren dat hij nog geen
beslissing heeft genomen over een eventuele aan
val op Irak. Een hoge Saudische functionaris ver
klaarde na de ontmoeting tussen Bush en de am
bassadeur dat ook zijn land niet gelukkig is met
Saddam Hussein, maar herhaalde dat Saudi-Arabië
tegen militair ingrijpen is. Foto: Reuters
tokyo/rtr-ap - Een rechtbank in
Tokyo heeft gisteren erkend dat
Japan voor en tijdens de Tweede
Wereldoorlog gebruik heeft ge
maakt van biologische wapens.
Toch kende de rechtbank geen
schadevergoeding toe aan de
160 Chinese slachtoffers die dat
hadden geëist, omdat de kwestie
van schadevergoedingen al is
geregeld in naoorlogse verdra
gen tussen China en Japan.
De Japanse regering ontkent tot
op de dag van vandaag in China
biologische wapens te hebben
ingezet. De rechtbank in Tokyo
oordeelde echter dat de getuige
nissen van de Chinese slachtof
fers geloofwaardig zijn. Zij had
den verklaard dat in de jaren '40
zeker 2.100 Chinezen om het le
ven zijn gekomen bij uitbraken
van onder meer cholera, pest,
dysenterie, miltvuur en tyfus.
De beruchte Eenheid 731 van
het Japanse leger, destijds gesta
tioneerd in het noordoosten van
China, zou daarvoor verant
woordelijk zijn geweest.
Veteranen van Eenheid 731 ver
klaarden tijdens het proces bio
logische wapens te hebben ge
produceerd. In het honderd pa
gina's tellende vonnis worden
diverse aanvallen met biologi
sche wapens beschreven. In ok
tober 1940 strooide een Japans
militair vliegtuig bijvoorbeeld
graan met vlooien die besmet
waren met builenpest uit over
het dorp Ningbo in de provincie
Zhejiang. Drie maanden later
waren 109 dorpelingen aan de
pest gestorven.
Mede op basis van onlangs
openbaar geworden Japanse do
cumenten die na de oorlog door
de Verenigde Staten in beslag
zijn genomen, schatten historici
dat er gedurende de jaren '30 en
'40 in totaal 250.000 Chinezen
zijn omgekomen door de biolo
gische wapens van Eenheid 731.
Al in de jaren '30 bezette Japan
grote delen van China.
De Japanse regering heeft zeven
jaar geleden toegegeven dat
Eenheid 731 heeft bestaan,
maar deed geen uitspraken over
de activiteiten van de eenheid.
De Japanse advocaten noemden
het 'positief dat de rechtbank
de wandaden wel heeft erkend.
Maar de nabestaanden reageer
den ronduit verbitterd. Buiten
het gerechtsgebouw demons
teerden Chinezen en Japanners
die vonden dat Japan zijn wan
daden nu eindelijk moet toege
ven.
De 160 nabestaanden vroegen
elk ruim 80.000 euro smarten
geld en excuses van Japan we
gens de moedwillige dood van
hun geliefden.
De rechtbank verwierp de claim
omdat de internationale wetten
het niet zouden toestaan dat in
dividuen compensatie vragen
bij een land wegens schade die
is geleden in oorlogstijd.
Volgens Japan zijn alle zaken
over oorlogsvergoedingen met
China geregeld in een gezamen
lijk akkoord uit 1972, waarin
beide landen diplomatieke be
trekkingen aanknoopten.
Batasuna-bestuurder Eusebio Lasa bijt in de vinger van een politieman, die probeert hem uit het op last van de rechter gesloten partijkantoor
in Bilbao te zetten. Foto: AP/Luis Tejido
johannesburg/rtr - Op het ge
bied van de visserij is gisteren
op de tweede dag van de top
van de Verenigde Naties over
duurzame ontwikkeling een ak
koord bereikt, het eerste op deze
top in Johannesburg, die maan
dag begon. Het akkoord gaat
over herstel van de meeste grote
visgronden in de wereld tot een
commercieel gezond niveau, dat
in 2015 moet zijn bereikt. Daar
voor is beperking van de vangst
nodig tot een opbrengst die
voor langere tijd kan worden
aangehouden. Op aandringen
van de Verenigde Staten is ook
in het akkoord opgenomen dat
'waai- mogelijk' de visstand
moet worden aangezuiverd.
Volgens de Amerikanen is bij
voorbeeld ten oosten van Cana
da zó veel kabeljauw gevangen,
dat die soort zich niet meer van
zelf zal herstellen tot een aan
vaardbare omvang.
Het akkoord gaat ook over de
instelling van beschermde zee
gebieden over de hele wereld in
2012. Die moeten bedreigde
diersoorten in de zee een betere
kans geven om zich te herstel
len. Het hele akkoord wordt op
genomen in het actieplan waar
mee de top moet worden afge
sloten. Volgens waarnemers
wordt het moeilijk om een ak
koord te bereiken over land
bouw, dat ook op de agenda
staat. Ontwikkelingslanden zeg
gen dat zowel Europa als de VS
niet bereid zijn om te praten
over hervormingen in het we
reldhandelssysteem en de re
ductie van subsidies voor land
bouw in de rijke landen. De lan
den waar honger heerst zien die
subsidies als een grote hindernis
voor verbetering van hun land-
bouwopbrengst Vanmiddag
zou in Johannesburg het Water-
Dome worden geopend door
Nelson Mandela en prins Wil-
lem-Alexander. Het WaterDome
is de conferentie en tentoonstel
ling over waterkwesties, die te
gelijk met de VN-top wordt ge
houden.
Intussen bereiden de Zuid-Afri
kaanse veiligheidstroepen zich
alvast voor op problemen aan
staande zaterdag. Milieuactivis
ten hebben aangekondigd dat
zij dan toch hun verboden pro
testmars zullen houden. De de
monstranten, bijeen in het Glo
bal Forum in een industriege
bied in het zuiden van Johan
nesburg, kregen geen toestem
ming voor de mars, omdat ze
zich niet aan een voorgeschre
ven route willen houden.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Rusland en Georgië vliegen elkaar de laatste we
ken permanent in de haren. Verwijten over 'barbaarse' bom
bardementen enerzijds en heimelijke steun aan Tsjetsjeense
terroristen anderzijds hebben de relatie naar een gevaarlijk
dieptepunt gebracht. Haviken in Rusland spreken al over een
beperkte invasie van het buurland. Het conflict zet de relatie
met Amerika onder druk.
De situatie in de Kaukasus staat op scherp sinds Russische
vliegtuigen vorige week vrijdag een gebied in Georgië bom
bardeerden waar zich Tsjetsjeense terroristen zouden ver
schuilen. 'Barbaars', oordeelde het Georgische parlement
maandag in een spoedzitting.
De volksvertegenwoordigers riepen president Eduard Sje-
vardnadze op de Georgische ambassadeur terug te roepen
uit Moskou. Sjevardnadze vindt dat nog te vroeg, maar eist
wel excuses van de Russen. De Verenigde Staten steunen
Georgië daarin. Een woordvoerder van het Witte Huis
toonde zich zeer ontstemd over 'de schending van de Ge
orgische soevereiniteit'. Die reactie kwam onverwacht,
want Washington leek zich tot voor kort te onthouden van
elke kritiek op Rusland. President Poetin steunde Amerika
actief tijdens de oorlog tegen Afghanistan en is volgens
president Bush 'een vriend'.
Moskou reageerde dan ook als door een adder gebeten. Al
le beschuldigingen werden glashard ontkend. „Geen Rus
sisch vliegtuig is opgestegen", aldus minister van defensie
Sergej Ivanov.
De vertrouweling van Poetin hekelde vervolgens nog maar
eens de lakse houding van Georgië in de strijd tegen Tsje
tsjeense terroristen. In de Pankisi-kloof, vlakbij de grens
met Tsjetsjenië, zouden rebellen de kans krijgen om te her
stellen van hun verwondingen en zich te herbewapenen.
Rusland wordt daardoor voortdurend in de rug aangeval
len. Georgië onderneemt daar niets tegen en krijgt deson
danks steun van Amerika, luidt de kritiek in Rusland.
Georgië ontkende tot voor kort dat er überhaupt rebellen
waren in de Pankisi-kloof. De voormalige Sovjetrepubliek
moest daar op terugkomen toen de VS gingen vermoeden
dat er zich in het ontoegankelijke grensgebied ook leden
van al-Qaeda verschuilen. Amerika stuurde militaire advi
seurs naar Georgië en pompte 64 miljoen dollar in een
programma om Georgische soldaten op te leiden voor de
strijd tegen terroristen.
Dit weekeinde resulteerde dat in de intocht van een dui
zend man sterke troepenmacht in de Pankisi-kloof. Het
heeft de gemoederen niet kunnen bedaren in Rusland.
Ivanov liet al weten geen enkel vertrouwen te hebben in
Georgië. „Het is duidelijk dat Tsjetsjeense strijders nooit uit
Pankisi zullen verdwijnen zonder militaire betrokkenheid
van Rusland", aldus Ivanov. In militaire kringen wordt al
gespeculeerd over een beperkte invasie, vergelijkbaar met
het optreden van Israël in de Palestijnse gebieden. Een ver
schil is alleen dat de VS een dergelijke operatie van Rus
land nooit zullen steunen.
Dat de plannen desondanks circuleren, is volgens de ana
list Pavel Felgenhauer een teken dat Russische haviken er
alles aan doen om de pro-Amerikaanse politiek van Poetir
ongedaan te maken. „Ze lijken daar succes mee te heb
ben."
De stemming in de Russische media is omgeslagen. Het
wantrouwen tegenover de VS overheerst inmiddels. In een
voorpagina-artikel onder de kop Vaarwel, Kaukasus!' deed
het dagblad Nezavisimaja gisteren uit te doeken dat Ameri
ka vastbesloten is de Russische invloed in de Kaukakus te
niet te doen, precies zoals dat is gebeurd in Centraal-Azië
na de oorlog in Afghanistan. In voormalige Sovjetrepublie
ken als Oezbekistan, Kirgizië en Tadzjikistan zijn nu
NAVO-troepen gelegerd en lijkt de rol van Rusland uitge
speeld. Met Georgië, Azerbeidzjan en zelfs Tsjetsjenië gaat
nu zelfs hetzelfde gebeuren, aldus de krant. Poetin lijkt
vooralsnog te twijfelen over zijn positie. Rusland sloot de
laatste weken economische overeenkomsten met Irak en
Iran, beide lid van de 'as van het kwaad'. De relatie met
Amerika kwam daardoor al onder druk te staan. Het con
flict met Georgië maakt de situatie nog problematischer.
Als Poetin dit patroon niet doorbreekt, kan de Russisch-
Amerikaanse samenwerking wel eens ten einde zijn", voor
spelt analist Felgenhauer.
