GESPREK VAN DE DAG
Mont Saint-Michel heeft wonder nod
Plan minister Heinsbroek
is 'snelle-jongens-verhaal'
Ingenieurs proberen rots weer door zee te omringen
Nederlandse vrouw heeft
liever boek in bed dan seks
MENSELIJK
Groningse STADSDUIVEN eten liever FRIET dan dat ze
met gezond voer worden vertroeteld. Dit blijkt uit onder
zoek in opdracht van de gemeente. In Groningen ont
stond eerder dit jaar onenigheid over het lot van de dui-
venpopulatie, die ervan wordt verdacht ernstige schade
aan monumentale panden aan te richten. De WD vroeg
om invoering van het zogenoemde Duitse model, dat
voorziet in het bouwen van duiventillen, waarin de beest
jes gezond voer voorgezet krijgen. Dit zou ze onafhanke
lijk moeten maken van koude patat, de belangrijkste voe
dingsbron. „Bewezen is echter dat kwaliteitsvoer toege
worpen door vrijwilligers de duiven er niet van weerhoudt
om toch de voorkeur te geven aan patat", rapporteren de
onderzoekers. Groningen zal nu mogelijk het huidige dui
ven beleid voortzetten, dat bestaat uit maatregelen uit
eenlopend van het beperken van duivenvoeren tot vangen
en afmaken van het gevogelte.
Met pet en 'waakvlam-logo' is
het logisch dat de agent geen
respect afdwingt vindt minister
Heinsbroek. Foto: Hielco Kuipers
Het onorthodoxe plan waarmee LPF-mi-
nister Heinsbroek van economische za
ken de normen en waarden in de samen
leving denkt op te krikken, krijgt weinig
bijval. Nederland wordt niet beter van
het slaan van kinderen op school, en
campagnes om gedrag te veranderen zijn
zowel kostbaar als een zaak van lange
adem.
„Gedrag is altijd te veranderen door
communicatie", zegt Frans van der
Grint, algemeen directeur van pr- en ad
viesbureau Hill Knowlton Nederland.
„Maar het is een verkeerde inschatting
van de minister dat dat snel kan. Gedrag
veranderen kost tijd, zeker als het gaat
om ingesleten patronen."
Hili Knowlton is het bureau dat de
Stichting Ideële Reclame (SIRE) in de
arm nam voor de campagne 'De maat
schappij, dat ben jij'. Heinsbroek ziet
eveneens een grote rol weggelegd voor
publiekscampagnes om de normen en
waarden in de samenleving terug te
brengen. „Dat kan heel goed, betrekkelijk
snel en effectief, elk product is verkoop
baar, het is maar hoe je het verpakt",
schreef hij in een gisteren uitgelekte noti
tie aan de ministerraad.
Onderwijzer, huisarts, oudere en politie
man, allen verdienen het met respect te
worden behandeld, stelt Heinsbroek.
Geef ze dus een gele kaart of een oorvijg,
die niet luisterende leerlingen. Geef de
huisarts lucht door niet voor elk pijntje
langs te gaan en door een maatschappe
lijk werkster in zijn praktijk aan te steÜen.
Sta op voor de oudere treinreiziger (en
voor vrouwen trouwens ook). Geef de
politieman een stoer logo en een grotere
auto en pak zijn oorbellen af.
Maar bijvoorbeeld de onderwijzers be
grijpen weinig van het stuk. De onder
wijsbonden wijzen erop dat het invoeren
van lijfstraffen op scholen bepaald niet
de manier is om meer respect voor de le
raar te kweken. Het is een feit dat leraren
te maken hebben met toenemende
agressie van leerlingen en hun ouders.
Maar de oplossing van Heinsbroek is
'een beetje goedkoop', aldus Walter
Dresscher van de Algemene Onderwijs
bond. „De publiekscampagnes, die laten
zien hoe fijn het is om leraar te zijn, heb
ben ook niet veel opgeleverd." Daarom is
het Heinsbroek-plan 'echt zo'n snelle
jongensverhaal'. „Beetje geld, beetje
campagne, probleem opgelost."
Van der Grint stelt dat voor campagnes
die gedragsveranderingen beogen, 'fors
de tijd moet worden genomen, zeker de
vier jaar van dit kabinet'. En achter de
Herman Heinsbroek. Foto: ANP
leuke verpakking moet inhoud schuil
gaan. „Als je keurige agenten in een cam
pagne laat zien maar op het politiebu
reau lopen agenten met oorringetjes, dan
klopt er iets niet. Als je als kabinet zegt
wij voeren nieuwe waarden in, dan moe
ten de leiders van de samenlevin)
goede voorbeeld geven." Hij wijs
vendien op dat de campagnes ze
baar zijn. „De campagne tegen z\
kost al 45 miljoen euro. En die ga
over maar één onderwerp."
Oud-premier Dries van Agt riep r
re malen op tot een ethisch revei]
het aanhoren van enkele zinsned
het stuk van de minister weigert 1
ter elk commentaar op Heinsbroi
verklaarde poging tot het 'her-im
menteren van normen en waardf
oppositie reageert een beetje moi
op de morele kruistocht van Heii
Ach het is het zoveelste proefba
tje van de LPF", verzucht Groenl
fractievoorzitter Paul Rosenmöllt
nota is geschreven voor de regeri
klaring, maar niets ervan is overg
door premier Balkenende. Dat ze
wel genoeg." Rosenmöller benad
een debat over normen en waarc
ker zinvol is. „Maar dan wel met
geringsstandpunt en niet van dit
plannetjes. Je kunt je ook nog afv
hoe effectief het is, werken via tv-
me. De kritiek op de Postbus 51 s
steeds groter."
GPD
De Nieuw-Zeelandse overheid ontkent tekort te zijn ge
schoten tegenover een man die met een SCHAAR zijn
door gangreen aangevreten VINGER heeft geamputeerd
omdat hij gek werd van de pijn. De man, de gepensio
neerde Ted Matthews, zocht vorige maand na zijn daad
de publiciteit met het verhaal dat hij al heel lang op de
wachtlijst stond voor een operatie. Minister van volksge
zondheid Annette King zei vandaag echter dat Matthews
niet op de wachtlijst staat, maar een behandeling onder
gaat die erop is gericht zoveel mogelijk vingers te sparen.
Volgens de man zijn de artsen hem vergeten. King zegt
dat hij de pijnstillers die zijn arts hem heeft voorgeschre
ven niet inneemt. In de afgelopen twintig maanden is hij
achttien keer behandeld in een ziekenhuis, aldus de mi
nister.
Het Nicaraguaanse minis
terie van onderwijs heeft
gisteren het dragen van
MINIROKKEN verboden
tijdens de schoolparades
die gehouden worden ter
gelegenheid van de onaf
hankelijkheidsdag op 15
september. Minister van
onderwijs Silvio de Franco
verklaarde op een perscon
ferentie dat minirokken
'provocatief en immoreel'
zijn en stelde dat de kle
dingstukken 'te opwindend
zijn voor de toeschouwers'.
Volgens de bewindsman
zijn de parades voor de on
afhankelijkheidsdag 'een
waardige gebeurtenis die
het patriottisme van de Ni-
caraguanen op een res
pectvolle manier tot uit
drukking moeten brengen'.
De organisatoren van de
parades hebben meteen
protest aangetekend tegen
het verbod. Coaches en
trainers van de parade
deelnemers zeggen juist
dat de kleding nodig is om
goed te kunnen dansen.
Manuel Kneepkens
van de Stadspartij
Rotterdam heeft op
dracht gegeven een
beeld te ontwerpen
'ter herinnering aan
opgang en onder
gang van het feno-
meen-Fortuyn'. Het
wordt het derde
beeld dat ter nage
dachtenis aan de in
mei vermoorde Rot
terdamse politicus
wordt vervaardigd.
Kneepkens, ver
klaard tegenstander
van PIM FORTUYN,
vindt dat 'de werke
lijke eer voor een po
liticus is dat hij
wordt geëerd door zijn tegenstanders en niet door zijn
slippendragers en lakeien'. „Ik had tenminste wat met
Fortuyn, al waren we tegenstanders. Zijn partijgenoten
kenden hem allemaal veel korter dan ik."
I
Het hedged rag van Nederlan
ders en Belgen verschilt sterk
van elkaar. Zo brengt de Neder
landse vrouw haar tijd in bed
het liefst lezend door, terwijl de
Belgische vrouw de voorkeur
geeft aan het bedrijven van de
liefde. Ook slapen Nederlanders
het liefst onder een eenper
soonsdekbed, terwijl hun zui
derburen het knusser vinden
onder een tweepersoonsdekbed.
Dat blijkt uit een onderzoek van
beddenfabrikant Koninklijke
Auping. In beide landen werden
vijfhonderd mensen onder
vraagd om hun slaapgedrag te
onderzoeken. Daaruit bleek dat
er cultuurverschillen bestaan.
Van de Belgische vrouwen heeft
60,7 procent het liefst seks in
bed. Lezen komt bij hen op de
tweede plaats (54,3 procent). Bij
de Nederlandse dames is dit
precies andersom. Bijna 70 pro
cent van de Nederlandse vrou
wen geeft de voorkeur aan een
goed boek en vrijen volgt daar
op met 53,7 procent. Televisie
kijken in bed doen de Nederlan
ders ook meer dan hun zuider
buren, 49,1 procent tegenover
17,9 procent.
Nederlandse en Belgische man
nen zijn het wel eens over hun
meest favoriete bezigheid in
bed, na slapen is dit vrijen. Le
zen volgt op de tweede plaats.
Romantisch samen slapen on
der hetzelfde dekbed is aan de
Nederlander niet zo besteed. In
tegenstelling tot de Belgen (90,4
procent) slaapt slechts tweeder
de onder een tweepersoonsde
ken. De belangrijkste reden voor
een apart overtrek is om 'touw
trekken' te voorkomen.
Over de frequentie van het ver
schonen van het bed bestaan
vooral tussen de mannen uit
beide landen nogal wat verschil
len. Nederlandse mannen hou
den van een schoon bed. Maar
liefst 62,9 procent verschoont
zijn bed elke week tegenover
36,6 procent van de Belgen. Zo
wel de Belgische als Nederland
se vrouwen verschonen hun
bed het liefst elke week (47,9
procent tegen 55,6 procent).
Een gitaar die roek-
legende JIMI
HENDRIX tijdens
een concert in de fik
stak, wordt eind sep
tember geveild in
Londen. Experts ver
wachten dat de gi
taar tussen de
530.000 en
610.000 euro op zal
brengen, waarmee
het de duurste gitaar
ooit kan worden. Het
is niet helemaal dui
delijk wanneer de
Fender Stratocaster
uit 1963 door
Hendrix in brand is
gestoken. Mogelijk
tijdens een concert in Londen in 1967 of tijdens een fes
tival in Miami in 1968. Een roadie gaf het instrument
daarna aan Frank Zappa die het oplapte en in 1976 ge
bruikte voor zijn album Zoot Allures. Toen Zappa in de
cember 1993 overleed, erfde zijn zoon Dweezil de gitaar.
Dweezil wil het instrument nu verkopen en de opbrengst
gebruiken voor de renovatie van zijn vaders opnamestu
dio.
De Mont Saint-Michel is niet al
leen oogverblindend fraai en in
drukwekkend, de abdijrots voor
de kust van Normandië spreekt
vooral tot de verbeelding door de
wijze waarop ze honderden jaren
succesvol weerstand heeft gebo
den aan de zee. Slechts weinigen
hebben dat natuurwonder even
wel van nabij kunnen aanschou
wen. De Mont is al lang geen ei
land meer. De verzanding van de
Baai van Mont Saint-Michel is zo
snel gegaan dat alleen een won
der het Wereldwonder nog kan
redden.
Het riviertje Couesnon is nog
maar een schim van vroeger.
Toen was het een kolkende
stroom waardoor het zeewater
zich een weg baande naar de
voet van de Mont Saint-Michel.
De Couesnon is nu een parodie,
lachwekkend sloom, nauwelijks
stromend, zich traag voortsle
pend door een vlak polderland
schap. Links en rechts schieten
bruine graspollen uit het zand.
„Vorig jaar was het hier allemaal
nog kaal", wijst Francois Mal-
homme om zich heen, „nu be
gint zich nota bene al een nieu
we polder te vormen."
^ls er niet snel wordt ingegre
pen zal iedere poging om de
Mont Saint-Michel van de ver
zanding te redden, vergeefs
zijn", zegt Malhomme. Hij leidt
een door de regering in Parijs en
de departementen Basse-Nor-
mandie en Manche ingestelde
werkgroep die de omsingeling
van de kloosterberg door zand
banken ongedaan moet maken.
Na jaren voorbereiding kan de
werkgroep nu haar voorstellen
in een heuse inspraakprocedure
ter discussie stellen. Tot eind
september kan iedereen zijn op
en aanmerkingen kwijt in de
omringende gemeenten. Mal
homme: „We hebben met opzet
de vakantieperiode erbij betrok
ken om zo veel mogelijk toeris
ten in de gelegenheid te stellen
met ons mee te denken. De
Mont Saint-Michel is per slot
van rekening niet voor niets
door de Unesco op de lijst van
cultureel erfgoed geplaatst"
De berg in zee is na Parijs
Frankrijks grootste toeristische
trekpleister. Miljoenen buiten
landse toeristen worden nog
steeds aangetrokken door de
mythische kracht die de granie
ten krachtpatser uitstraalt. Eeu
wenlang is de Mont Saint-Mi
chel afwisselend omgeven ge
weest door land en water. De
een christelijk continent. Wat de muntzijde
betreft begonnen alle landen in januari voor
zichzelf. In Nederland allemaal Beatrixen in
de knip, in België, Luxemburg en Spanje het
erfelijke staatshoofd van dienst aldaar. Behal
ve koninkrijken bedient de euro ook nog re
publieken en daar grossieren ze voor de ach
terkant hevig in symbolen, erepoorten en vrij
heid, gelijkheid en broederschap.
Die wiskundigen becijferden met ingewikkel
de formules dat na de grote vakantie de me
lange van al die muntenreeksen compleet zou
zijn. Het zal aan mij liggen, maar toen ik za
terdag teruggekeerd van een tocht door vier
eurolanden de portemonnee omkeerde viel er
zegge één door het gebruik aangetast munt
stuk van vijf eurocent uit met de beeltenis van
Albert, koning der Belgen erop. Vierdagen
verstreken sindsdien en mijn portemonnee
vertoont weer het vertrouwde beeld van Bea
trix in alle maten. Alle rekenarij ten spijt dat
een euro aan de wandel zesentwintig kilome
ter per dag aflegt, verliezen de wiskundigen
het dus van de monetaire praktijk. Het is een
kwestie van praktijk en psychologie.
Eerst maar de praktijk. Je wappert met een
bankbiljet bij de tol van de autoroute en krijgt
een handvol Franse euro's terug. Die gaan in
de buurt op aan de inmiddels tamelijk onbe
taalbare café crème. Voor het volgende stuk
betaald traject hang je andermaal een bank
biljet buitenboord en als tegenprestatie krijg
je wederom, samen met het onvermijdelijke
'au revoir', een assortiment Frans getinte
muntspecie in handen. Ook dat verdwijnt
weer spoorslags. Zo passeer je ook de Spaanse
grens en weer terug. Misschien dat een enkele
munt van vreemde herkomst zich in de gehei
me kamers van ons beursje verstopt zoals bij
mij die ene Albert, maar dat mag geen naam
hebben en dolt in elk geval met iedere wis
kundige formule.
En nu de psychologie. Ook die werkt de wis
kunde tegen. Wij beschouwen de euro name
lijk als een indringer. Zeker, het is makkelijk
erkennen we, maar niemand heeft erom ge
vraagd. Een ongevraagde dienst. On
willen we er daarom zo snel mogelij
Als bulkgoed. Vooral daarom raken
snel door onze euro's heen.
Nu wil de Italiaanse minister van fi
dat de euro van papier wordt. Italië
zijn lires qua geld een ontwikkelings
had een briefje van 500 en dat was
dan tivee kwartjes in mijn herinnen
Turkije vertoonde nog meer nullen
bankbiljetten en menige malafide
diende in Toscane naaide mij het oo.
creatief boekhouden loosden de Ital'
de eurozone in en nu willen ze een
euro, net zo als de papieren dollar,
den we voorzichtiger met uitgeven,
minister.
Maar dat werkt niet, heb ik zo-even
Papier of metaal kruis of munt, kop
We willen niet aan de euro. Heren
gen, ga wat anders doen.
De Mont Saint-Michel werd vroeger omgeven door een woeste zee. Nu zijn er slechts zandbanken. Foto: AP
grote getijverschillen in het Ka
naal maakten van de Mont een
wereldwonder: afwisselend om
geven door water en land. On
bereikbaar en niet in te nemen
door vijandelijke legers. Het wa
ter was de natuurlijke barrière
en bij eb liep alles en iedereen
vast in het drijfzand. Hoe de Be
nedictijner monniken, die sinds
jaar en dag de Mont bevolken,
het al die tijd hebben kunnen
uithouden, blijft een mirakel.
De Mont Saint-Michel heeft zee,
wind en oorlogen weerstaan
maar tegen de aanleg van pol
ders en, vooral, de bouw van
een dijk die de berg met het
Normandische vasteland ver
bond, bleek de granieten berg
echter niet bestand.
De natuur heeft haar eigen wet
ten. Waar het aangespoelde
zand tot voor kort door de
machtige vloed weer werd mee
gezogen naar zee, bleef het nu
liggen. Er kwam steeds minder
zee, er kwam steeds meer land.
De afgelopen twintig jaar is de
verzanding in een stroomver
snelling geraakt.
Waar in de jaren tachtig vissers
hun netten nog uitwierpen, gra
zen nu schapen, weet een oude
visser in het nabijgelegen Avran-
ches te vertellen. De schapen
eten gretig de zilte graspollen en
zijn vanwege hun 'pré-salé'-
vlees gewild in menig Frans gas
tronomisch restaurant. Het fruit
uit de polders rondom de Mont
kost vanwege zijn verfijnde
smaak vier tot vijf keer zo veel
als elders in het land, en de
mosselen van Mont Saint-Mi-
chel zijn de lekkerste die je in
Frankrijk kunt eten.
Er zijn dus niet alleen land
schappelijke en milieubelangen
in het geding; de agrarische sec
tor in Normandië en Bretagne
wil precies weten wat de kosten
en de baten zijn van de maritie
me ingrepen in de Baai van
Mont Saint-Michel.
De ingenieurs uit Parijs, Rennes
en Rouen menen met de ver
vanging van de dijk door een
brug en de aanleg van een grote
sluis in de Couesnon twee vlie
gen in een klap te slaan. Het zal
in de toekomst voor de drie mil
joen toeristen niet meer moge
lijk zijn met de auto tot aan de
voet van de Mont te rijden. Een
geluidloze monorail zal hen
naar de kloosterberg vervoeren.
En de sluis in de Couesnon zal
gaan fungeren als een stuw die
bij vloed wordt geopend en zo
doende een extra hoeveelheid
zeewater richting Mont Saint-
Michel perst. De bedoeling is
dat dat extra water het eerder
aangespoelde zand weer terug
neemt naar zee. Net als vroeger.
Wiskundigen buigen zich al
maanden over het probleem
van de euro. Zij ook al. Hun
probleem is niet het probleem
van de gewone mensen. Gewo
ne mensen vinden dat die euro
helemaal niet van hen is, wat
die voorlichtingscampagnes
ook beweren. Gewone mensen
vinden de euro vooral een dure
grap en om zo'n grap wordt
nooit gelachen. Die wiskundi
gen hebben andere zorgen. Zij
proberen uit te vinden, hoe lang
het duurt voordat de euro's in de
portemonnee een volmaakte mix
vertonen van alle varianten die de
europot schaft. Dat zijn er nogal
wat. Je hebt kruis en munt. Kruis
is de voorkant en die is in alle
twaalf deelnemende landen het
zelfde. Daar heet het ook kruis
voor, want Europa is van huis uit
In een waterloopkundi
torium in Grenoble
lopen jaren proeven
die de theorieën van
eurs hebben bevestigd.
Er is dus nog een
dat de kloosterbei
volledig door wat
geven. De
dat over een jaar of
kunnen meemaken,
dat slechts voor een
tien dagen per jaar.
Meer lijkt er niet in te
menselijk ingrijpen in
mandische natuur is al
reus genoeg geweest.
Henk Glimmerveen
