ECONOMIE
KLM lonkt
weer naar
Air France
Verbouwing: Lenen of spaarrekening plunderen
Cruises voelen geen 'tegenwind'
ijk Zakendoen
lijna failliet
de aan tekort
akkers
inementen
voor groei
nen weg
Syniegra
Handreiking
in staaloorlog
onvoldoende
'egaclaim na
ngewenste
jclamefaxen
Zoektocht naar beste graszaad
Veel minder
durfkapitaal
beschikbaar
'Junkverpakking' moet
onaantrekkelijk worden
ECONOMIE WIJZER
Prijsillusies
haag - De stichting Eerlijk
>ndoen, die strijdt tegen
afide advertentieverkopers,
op het punt om failliet te
Het bureau heeft te wei-
imhanden, nu enkele op-
ers achter de tralies zitten,
ctrice F. van Eek heeft dit
ren gemeld. Ze overlegt
>nde week met enkele mo
te redders, waaronder de
ers van Koophandel. Ook
e stichting subsidie van
ïomische Zaken.
zaterdag 24 AUGUSTUS 2002
Juwva
ihaag - D
vactivitei
- De hausse aan
ictiviteiten lijkt voorbij,
is jaar van stijging, is het
al bouwopdrachten in de
e maanden van dit jaar af
men. De grootste krapte
louwvakkers is daarmee
bij. Dat blijkt uit gegevens
iet Economisch Instituut
de Bouwnijverheid (EIB).
al de opdrachten voor wo
rn en kantoren zijn in juni
afgenomen. De orders
grond-, water- en wegen-
ir groeiden nog.
De economie in
ittannië is in het twee
aal minder hard ge-
- d dan aangenomen. Oor-
- 1 zijn de viering van het ju-
- m van koningin Elizabeth
het WK voetbal. De pro-
ie in de verwerkende indu-
daalde vooral tijdens deze
Ïmenten onverwacht
De economische groei
eg 0,6 procent ten op-
3e van de eerste drie maan-
T fan 2002. Het bureau voor
atistiek raamde eind juli
:en groei van 0,9 procent.
- rmeer - Het IT-bedrijf
:gra in Zoetermeer over-
100 tot 150 arbeidsplaat-
schrappen. De krimp is
rdeel van een plan om de
n10 tot 15 procent te ver-
Syntegra wil door de be-
8 gingen weer winstgevend
en, aldus directeur R. Pols
yntegra gisteren. De auto-
ieerder, die vooral actief is
ferheid en financiële in-
ïgen, overweegt ook de
n voor gebouwen te ver
eren. Daartoe sluit het be-
nogelijk enkele kleine trai-
locaties. De reorganisatie
onderwerp van overleg
Ie ondernemingsraad.
door Richard Mooyman
Amstelveen - De kans op een alli
antie tussen de KLM en Air France
is aanzienlijk toegenomen nu de
partnermaatschappijen in de VS
willen samenwerken. KLM-part-
ners Northwest Airlines en Conti
nental Airlines hebben een tien
jarige overeenkomst getekend
over commerciële samenwerking
met Air France-partner Delta Air
Lines.
De KLM is daarbij formeel geen
partij, maar stelt dat het per
spectief voor samenwerking met
Air France nu toeneemt. Eerder
liet de KLM-top nog blijken een
voorkeur te hebben voor British
Airways. Air France leek tot voor
kort tweede keus, maar daarin is
nu verandering gekomen.
Samenwerking tussen de KLM
en British Airways lijkt steeds
onwaarschijnlijker vanwege de
alliantie die de Britten hebben
met American Airlines, aartsri
vaal van het drietal aan KLM en
Air France gelieerde maatschap
pijen in de VS dat nu de handen
ineenslaat.
De samenwerking tussen North
west, Continental en Delta lijkt
vooral een reactie op de zeer
slechte marktomstandigheden
in de VS. Vrijwel alle grote Ame
rikaanse maatschappijen maken
grote verliezen sinds de aansla
gen van 11 september. US Air
ways heeft al uitstel van betaling
aangevraagd, terwijl United Air
lines (partner van het Duitse
Lufthansa) overweegt hetzelfde
te doen.
Het monsterverbond tussen de
nummers drie, vier en vijf van
de Amerikaanse luchtvaart kan
volgens Amerikaanse media de
gehele internationale lucht
vaartwereld op zijn kop zetten.
De samenwerking moet overi
gens nog wel worden goedge
keurd door het Amerikaanse mi
nisterie van transport.
Volgens de KLM vinden er ge
sprekken plaats met het veel
grotere Air France, maar hebben
deze nog niet het karakter van
onderhandelingen over een
strategische alliantie. De KLM
besloot eerder voorlopig op ei
gen benen te blijven staan nadat
fusiepogingen met British Air
ways strandden. Air France
heeft zich evenals de KLM rela
tief goed door de luchtvaartcri
sis heengeslagen.
brussel/anp - De EU is niet te
vreden met de laatste toezeggin
gen van de Amerikanen in de
slepende 'staaloorlog'.
„Wat we nu hebben gekregen, is
verre van wat we willen, al is het
wel een stap in de goede rich
ting", zei topambtenaar Salvato-
re Salerno van de Europese
Commissie gisteren.
De VS willen hun eigen verou
derde staalfabrieken bescher
men door heffingen op buiten
lands staal. Die maatregel, die in
Europa banen kan kosten, is
volgens de EU in strijd met vrij
handelsverdragen van de we
reldhandelsorganisatie WTO. De
laatste tijd kwamen de Amerika
nen met lijsten met staalpro-
ducten die van de importhefifin-
gen zijn vrijgesteld. Donderdag
volgde een nieuwe lijst, volgens
Washington de laatste.
Salerno, die aan het hoofd staat
van de afdeling Staal bij het di
rectoraat Handel van de Com
missie, wijst erop dat de import
heffingen nog steeds bestaan.
„De uitzonderingen betreffen
slechts een deel van de Europe
se export naar de VS."
In een officiële verklaring roept
de Commissie, het dagelijks be
stuur van de EU, de VS op om
de handelsbeperkende maatre
gelen helemaal op te heffen.
Half september vergaderen de
EU-ministers van handel over
de vraag of de EU tegenmaatre
gelen zal nemen. Dat besluit is
al keer op keer uitgesteld omdat
de VS telkens met nieuwe uit
zonderingen kwamen.
UNCisco/DM - Een groep
nemers uit San Fransisco
i:n schadevergoeding van
joen dollar van een bedrijf
ïgevraagd miljoenen faxen
advertenties zou hebben
ird.
iers zeggen te zijn bestookt
ixen door de onderneming
om. Ze beschuldigen dit
f van het versturen van
dan drie miljoen adverten-
er dag. Twee weken gele-
reeg Fax.com al een boete
egd voor deze praktijken
de Federale Communicatie
nissie omdat de lawine
«berichten in strijd is met
de groep ondernemers,
2 eleid wordt door internet-
"nemer Steve Kirch, meent
ie boete niet hoog genoeg
ilgens Kirch staat de wet
)oete van 500 dollar toe
:lke ongevraagde fax waar
de megaclaim kan worden
iend. „Deze claim is geen
:iteitsstunt", aldus Kirch,
onze doelstelling om
tot sluiten te dwingen
Ir elke adverteerder voort-
llèvee keer nadenkt voordat
gevraagd faxen stuurt."
wolfheze - Een medewerker van
zaadveredelingsbedrijf Barenburg
controleert het droogproces in
duizenden zakjes met graszaad
die staan opgesteld in kassen.
Het materiaal in de zakjes is over
de hele wereld verzameld in het
kader van de zoektocht van Ba
renburg naar verbeterde soorten
en rassen. Dit najaar gaan de za
den de grond in om later te kun
nen beoordelen of er rassen bij
zitten die Barenburg kan kruisen
met zijn al bestaande assorti
ment. Het duurt ongeveer twaalf
jaar voor een nieuw ras is ont
wikkeld en getest.
Foto: ANP/Vidiphoto
Cruisemaatschappijen richten zich steeds meer op gezinnen met kinderen, zo bleek ook bij de presentatie
in Amsterdam van het nieuwe schip Carnival Legend. Foto: ANP/Juan Vrijdag
amsterdam/anp - De cruisegan-
ger is niet onder de indruk van
economische tegenwind of ter
roristische aanslagen als op 11
september. De twee grootste
aanbieders van cruisereizen,
Zeetours en Cruise Travel,
schatten dat het aantal Neder
landse passagiers dit jaar stijgt
met circa 10 procent naar ruim
30.000.
„Het gaat om een klein segment
van de reismarkt. Zeker als je
bedenkt dat per jaar meer dan 4
miljoen mensen met een char
tervliegtuig op vakantie gaan.
Duidelijk is wel dat cruises niet
snel uit koers raken door inci
denten en economische ontwik
kelingen", stelt directeur L.
Frankenhuis van TUI Neder
land. Het dochterbedrijf Zee
tours van TUI heeft volgens ei
gen zeggen eenderde van de Ne
derlandse cruisemarkt in han
den.
Volgens directielid J. Broere van
Cruise Travel helpt het veel dat
het oubollige en elitaire imago
van cruisereizen afbrokkelt. „In
de afgelopen twintig jaar dat ik
in deze markt werk, is de gemid
delde leeftijd gedaald van 60
naar 45 jaar. Tegenwoordig boe
ken ook groepen jongeren een
rondreis langs de Griekse eilan
den en de nieuwere schepen
zijn tegenwoordig ook meer ge
richt op gezinnen met kleine
kinderen."
Cruise Travel merkte in de boe
kingen na 11 september dat Ne
derlanders het wel dichterbij
huis zoeken. Er worden meer
reizen in het Middellandse Zee
gebied geboekt dan naar 'de tra
ditionele cruisebestemming' het
Caribische gebied bij de Ver
enigde Staten.
In de zomer zit circa 50 procent
van de Nederlanders die een
cruisereis boekt, op de Middel
landse Zee of bij de Canarische
Eilanden. Ongeveer 30 procent
trekt naar het Caribisch gebied
en zo'n 15 procent gaat naar het
noorden, zoals Scandinavië.
Volgens Frankenhuis is een
cruisereis tegenwoordig betaal
baarder. Als je een cruiseschip
ziet als een vakantiepark waar je
met een charter naartoe vliegt,
van onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel/gpd - Tien spijkers in
een hardplastic doosje of een
stokbrood verpakt in onafbreek
baar kunststof? Daar moet een
einde aan komen, vindt het Eu
ropees Parlement. Als PvdA-par-
lementariër Dorette Corbey haar
zin krijgt, wordt een producent
in de toekomst verplicht er zelf
voor te zorgen dat zijn produk-
ten zo milieuvriendelijk moge
lijk worden verpakt.
Op voorstel van Corbey stemde
de milieucommissie van het
parlement voor de zomer in met
een voorstel dat het produceren
en verkopen van milieuonvrien
delijke verpakkingen, of 'junk
verpakkingen' onaantrekkelijk
moet maken. Volgende maand
volgt de stemming in het voltal
lige Europees parlement en Cor
bey heeft goede hoop dat de
wijzigingen worden aangeno
men. Dat wordt het zaak de mi
nisters van de vijftien lidstaten
te overtuigen, zegt ze. „Maar het
Deense voorzitterschap van het
Europese Unie heeft al laten we
ten wel iets voor onze aanpak te
voelen."
Het plan waar het om draait zijn
wijzigingen in de zogenaamde
'verpakkingsrichtlijn' van de Eu
ropese Commissie, waarover het
Europees Parlement meebeslist.
De Commissie wil dat minstens
zestig procent van alle verpak
kingsmateriaal op den duur
moet kunnen worden herge
bruikt. Corbey, rapporteur na-
ylvia Marmelstein
ner is het populairste jaargetijde
en verbouwing van de eigen wo-
:en serre eraan, een dakkapel erop
andere badkamer erin; het zijn
ostbare klussen die met eigen of
5ld geld kunnen worden betaald. Ei-
ild inzetten lijkt altijd goedkoper,
schijn bedriegt", waarschuwt de
ging Eigen Huis (VEH). Ook voor
l^genaren met een dikke spaarreke-
an het de moeite lonen om toch
ejï lenen.
:ld leent voor een verbetering van
en woning heeft namelijk moge-
0 len om de rente af te trekken. Het
geld blijft daardoor beschikbaar
ndere onvoorziene consumptie-
javen, waardoor er geen lening
afgesloten hoeft te worden om de plots
kapotte auto of computer te vervangen.
En dat zijn producten waarvan de rente
niet aftrekbaar is. „Het is dus aantrek
kelijker een lening af te sluiten als uw
eigen geld netto meer geld oplevert dan
u aan netto rente betaalt", aldus VEH.
Wie besluit een lening af te sluiten,
wordt door de vereniging van huiseige
naren aangeraden om goed te onder
zoeken wat de voordeligste is. „Er zijn
meerdere wegen die naar Rome leiden,
en het ene krediet kan honderden gul
dens duurder uitvallen dan het ande
re."
In sommige hypotheekaktes staat bij
voorbeeld dat het mogelijk is om de
eerder gedane (extra) aflossingen op te
nemen. Ook mag de klant soms het
verschil tussen de hypothecaire in
schrijving en de restantschuld opne
men. Het voordeel is dat de klant bij
deze manieren van 'lenen' geen notaris
hoeft in te schakelen. Doordat de veelal
peperdure rekening van deze tussen
persoon achterwege blijft, brengen de
ze manieren van financieren vaak de
minste kosten met zich mee.
Wie dat niet kan, kan altijd nog de be
staande hypotheek verhogen of een
tweede hypotheek afsluiten. Het verho
gen van de hypotheek heeft niet de
voorkeur van de VEH. „De akte moet
dan opnieuw bij de notaris passeren.
De kosten zijn dan bijna altijd hoger
dan bij een tweede hypotheek."
Het doorlopend krediet of
een persoonlijke lening (PL)
zijn alleen maar gunstig
Eigen Woningen garant staat voor de
aflossing van de hypotheek. De bank of
verzekeraar die de hypotheek verstrekt,
loopt dan geen risico, waardoor de hy
potheekrente lager is (0,2 tot 0,5 pro
cent). De NHG wordt vrijwel altijd aan
gevraagd op het moment dat de wo
ning wordt gekocht.
Sommige gemeenten doen echter mee
aan de zogenoemde NHG-kwaliteits-
verbetering. Dat betekent dat
El g- m huizenbezitters ook tussen-
I y C nl tijds NHG kunnen aanvra-
voor wie de hypotheek snel BEURS gen. Wie achterstallig onder
kinnen enkele jaren) aflosthoud weg moet werken, kan
Voor wie langer doet over
de aflossing is een tweede
hypotheek voordeliger. En dat is dus bij
de meeste mensen het geval.
Voor wie wil verbouwen wegens 'direct
noodzakelijk herstel van achterstallig
onderhoud' kan soms geld lenen tegen
een veel lagere rente. Deze truc heet
ook wel verbouwen met Nationale Hy
potheek Garantie (NHG). NHG bete
kent dat de Stichting Waarborgfonds
zo de volledige kosten van
achterstallig onderhoud en
eventuele kosten voor woningverbete
ring onder hypotheekgarantie in de le
ning opnemen. NHG kan worden aan
gevraagd voor een complete herfinan
ciering of voor een aanvullende lening.
Spelregel is wel dat de totale kosten
vermeerderd met de restantschuld van
de bestaande lening niet meer mogen
bedragen dan 200.000 euro.
Sommige gemeenten geven subsidies
voor woningverbetering. Wie een
beeldbepalend pand bezit - bijvoor
beeld een monument - kan zelfs nog
iets extra's krijgen. De VEH adviseert
daarom om voor het begin van de ver
bouwing altijd de gemeente te vragen
naar de mogelijkheden. „Maar reken u
niet rijk. Mocht de subsidie plots niet
doorgaan, dan moet de eigenaar de
verbouwing nog wel kunnen betalen."
Ook zijn er subsidies in de wacht te sle
pen voor verbouwingen die ervoor zor
gen dat de woning energiebesparend
wordt. Denk bijvoorbeeld aan het zet
ten van sommige soorten dubbel glas,
vloerisolatie, dakisolatie en gevelisola
tie. Maar ook het plaatsen van zonne
boilers en zonnepanelen worden veelal
gesubsidieerd. Wie daarvoor in aan
merking denkt te komen, kan het beste
contact opnemen met zijn energiebe
drijf.
Voor meer informatie:
http://www.veh.nl
betaal je nog wel het dubbele",
erkent hij. „Dat betekent gemid
deld zo'n twee keer 450 euro."
De in toerisme gespecialiseerde
NIPO-onderzoeker A Schalen
kamp stelt ook dat cruises min
der duur en exclusief zijn ge
worden door de steeds groter
wordende schepen. „Die zorgen
toch voor een zekere schaalver
groting." Volgens Schalenkamp
is de Nederlandse cruisemarkt
nog nooit echt goed onderzocht,
maar hij heeft wel de indruk dat
dit segment 'behoorlijk' groeit.
In Amsterdam presenteerde de
Amerikaanse rederij Carnival
Cruise Lines deze week zijn
nieuwste aanwinst de Carnival
Legend. Het schip is 293 meter
lang, heeft een capaciteit van
2124 passagiers, lelt twaalf dek
ken en vier zwembaden. De
Passenger Terminal Amsterdam
verwacht dit jaar zeventig crui
seschepen. Dat is enkele tiental
len minder dan voorgaande ja
ren. Gemiddeld brengt een be
zoek van een cruiseschip een
omzet van een miljoen gulden
met zich mee.
rotterdam/anp - Kapitaalver
strekkers hebben in het eerste
halfjaar aanmerkelijk minder
geld gestoken in veelbelovende,
maar risicovolle bedrijven. Aan
dit zogenoemde durfkapitaal in
vesteerden financiers voor
slechts 72 miljoen euro, vergele
ken met 400 miljoen over heel
2001.
In 2000 fourneerden geldschie
ters nog meer dan 1 miljard eu
ro aan venture capital in Neder
land, aldus cijfers van het ad
viesbureau Ernst Young en
onderzoeksbureau VentureOne.
Zij verrichtten een wereldom
vattend kwartaalonderzoek.
In de eerste zes maanden van
dit jaar hebben bedrijven in Eu
ropa 2,4 miljard euro aan durf
kapitaal binnengehaald. Dat be
tekende een forse daling van 46
procent vergeleken met het be
drag van 5,7 miljard euro in de
zelfde periode in het jaar ervoor.
De eerste twee kwartalen van
het jaar 2000 investeerden fi
nanciers nog voor 10,7 miljard
euro aan venture capital.
De onderzoekers schrijven de
enorme achteruitgang toe aan
terughoudendheid bij de finan
ciers, veelal participatiemaat
schappijen. „Bedrijven die de
moeite waard zijn om in te in
vesteren, zijn steeds moeilijker
te vinden. Bovendien is het te
gelde maken van investeringen
in het huidige klimaat, bijvoor
beeld via een beursgang, even
eens lastig."
Aan de andere kant kunnen
veelbelovende ondernemingen
steeds minder makkelijk aan ka
pitaal komen. „De eisen worden
steeds hoger. Bedrijven moeten
van zeer goeden huize komen
en erg goede plannen hebben
om serieus genomen te wor
den," aldus G. van Logtestijn,
partner bij Ernst Young Cor
porate Finance. Die ontwikke
ling is zorgwekkend, conclude
ren de onderzoekers. Volgens de
twee bureaus remt het uitblijven
van nieuwe durfkapitaalinitia-
tieven de innovatiekracht van
het bedrijfsleven.
mens het Europees Parlement,
kiest een hele andere benade
ring: volgens haar moet de mi
lieuvriendelijkheid van, bijvoor
beeld, het hardplastic spijker
doosje of de kunststof stok-
broodzak al kritisch worden be
keken voordat ze zelfs maar zijn
gemaakt. De milieucommissie
van het parlement heeft haar
gevolgd in het idee om produ
centen te verplichten zelf de
meest milieuvriendelijke ver
pakking voor hun handel te kie
zen. Een speciale 'verpakkings
autoriteit' moet voor ieder pro-
dukt is de kwalificaties opstellen
waaraan de verpakking moet
voldoen. Daarbij gelden twee
uitgangspunten: de gevolgen
voor de uitstoot van broeikasgas
en het afval dat uiteindelijk van
die verpakking overblijft.
„De Europese Commissie kan
onmogelijk in de gaten houden
of er daadwerkelijk zestig pro
cent van het verpakkingsafval
opnieuw wordt gebruikt. Boven
dien zijn de lidstaten het niet
eens over dat percentage", zegt
Dorette Corbey. Wij willen aan
preventie doen. Op die manier
kun je mechanismen in het le
ven roepen die het aantrekkelijk
maken om spijkers en stok
brood bijvoorbeeld gewoon in
papier te verpakken. Als de spij-
kerfabriek of de bakker verplicht
is om te kiezen voor de meest
vriendelijke verpakking voor zijn
produkt, gaan de produkten van
verpakkingsmateriaal daar van
zelf rekening mee houden."
Prijzen zijn de pijlers en steun
pilaren van de markteconomie.
Zonder prijzen geen georgani
seerde handel. Alleen in het pa
radijs is een prijsloos bestaan
mogelijk. Als alles gratis was, le
verde inspanning niets op, en
zou de neiging tot inspanning
een forse knauw krijgen.
Voor economen hebben prijzen
twee gezichten. Het alledaagse
gezicht is de nominale prijs, het
bedrag op het prijskaartje, bij
voorbeeld 35,95 euro voor een
maaltijd in het restaurant. Het
echte gezicht is de reële prijs.
Dat is de prijs als ruilverhou
ding. Als je voor 35 euro 95 ook
met de trein van
Amsterdam naar
Groningen kunt is de
prijs van de maaltijd
dus precies een
treinreis. Je kunt die
ruilverhouding ook
uitdrukken in arbeid.
Als je 18 euro per
uur verdient kost
een maaltijd twee
uur werk. En een
week vakantie wel
licht 50 uur werk.
In de economische
theorie redeneert
men dat mensen re
kenen in termen van
reële prijzen, in ruil
verhoudingen dus.
Dat doen ze als ze hun beste
dingen afwegen zoals tussen di
neren, naar de bioscoop gaan of
kleren kopen. En dat doen ze als
ze bepalen hoe hard ze werken.
Als studenten een bijbaan ne
men om hun weekeindefeesten
of hun vakantiereis te kunnen
betalen, rekenen ze in reële ter
men. Ze zien de baten van hun
gezwoeg als vakkenvuller of
postbode in termen van de fees
ten en vakantietrips die ze er
mee kunnen betalen.
De overgang op de euro was een
prachtige gelegenheid om de re
denering op de proef te stellen.
Immers, op 1 januari 2002 zou
niks anders gebeuren dan reke
nen in andere nominale prijzen.
Reële prijzen zouden niet veran
deren.
Salarissen en winkelprijzen zou
den gewoon allemaal worden
gedeeld door 2,2. Een maaltijd
zou nog steeds twee uur werken
kosten. Het bestedingspatroon
van mensen zou dus niet moe
ten veranderen en ze zouden
precies evenveel of even weinig
werken als voorheen.
Bij mijn weten heeft niemand
een serieus onderzoek opgezet
om deze gouden kans te benut
ten. Er zijn dus ook geen, serieu
ze onderzoeksresultaten. Maar
gewoon om je heen kijkend zie
je al direct interessante dingen.
Mensen zijn even de kluts kwijt.
Ze missen hun vaste oriëntatie
en blijven een tijdje omrekenen.
Joop Hartog
hoogleraar
micro-economie
Universiteit
van Amsterdam
Eigenlijk is dat niks anders dan
terugrekenen naar de reële prij
zen. Mensen rekenden de prijs
van een maaltijd vroeger inder
daad niet iedere keer om in uren
arbeid die ervoor nodig zijn.
Maar in het oude systeem wis
ten ze dat gewoon, dat was nou
precies de gevoelswaarde van
die oude prijzen. In die zin kun
je terugrekenen naar guldens
dus zien als een bevestiging van
de theorie.
De mooie toets die ik in gedach
ten had is natuurlijk verstoord
doordat reële prijzen ook zijn
veranderd bij de invoering van
de euro. Bij de verontwaardiging
van consumenten
die zich gepakt
voelen kan de
verontwaardiging
worden gevoegd
van de onderzoe
ker die zijn zuive
re experiment de
mist in ziet gaan.
Al zal dat laatste
de meeste men
sen een zorg zijn.
Die consumen-
tenverontwaardi-
ging is interes
sant. Er is onder
zoek dat systema
tisch laat zien dat
consumenten
sommige prijsstij
gingen wel accepteren en ande
re niet. Als de inkoopprijzen stij
gen mag de dorpswinkelier best
zijn prijzen verhogen om een re
delijk inkomen te handhaven.
Maar consumenten vinden het
niet acceptabel dat onderne
mers hun voordeel doen met
plotselinge schaarste. Een forse
prijsverhoging voor airconditio
ning bij extreme hitte vinden
mensen niM fair. Stevige prijs
stijgingen voor rozen rond moe
derdag ook niet, hoewel die prij
zen gewoon op de veiling wor
den bepaald en geen enkele on
dernemer die prijzen zelf ten ei
gen voordele verhoogt. Het ru
moer over de horeca en andere
sectoren toont aan dat consu
menten het ook niet fair vinden
als anderen willen profiteren
van verwarring, zoals een taxi
chauffeur in een vreemd land
profiteert van de onwetendheid
van de toerist.
Maar het effect van die prijsver
hoging zal wel wegebben. Pre
cies zoals het omrekenen zal
verdwijnen. Naar mijn schatting
met een groot verval, zodat over
een jaar nog maar weinig men
sen dat zullen doen. De snelheid
waarmee het omrekenen ver
dwijnt zal evenredig zijn aan de
frequentie van de aankopen.
Een pak melk reken je niet meer
om, maar in huizenprijzen zul
len veel mensen nog lang 'twee-
prijzig' blijven.
