KUNST 8f CULTUUR
Vlaams Doornroosje als musical
Bloemenpracht uit
Spaanse gouden eeuw
Haags volksfeest HaSchiBa 'volwassen'
Leidse wiskundige
vult gat Escher-prei
Galaconcert
Jaap van Zweden
Nederlander:
film met Redford
Inschrijving voor
Popprijs Join
Nieuwe cursussen
Ars Aemula
Natuurmuur
in Naturalis
Chips eten bij klassiek conci
Studio 100 is ware specialist in het vervullen van de kinderwens
Zeventiende-eeuwse topstukken in Frans Hals Museum
zaterdag 24 augustus 2q(
Jaap van Zweden.
Publiciteitsfoto
enschede - Het Orkest van het
Oosten opent 30 augustus het
nieuwe seizoen met een gala-
concert in het Enschedese Mu
ziekcentrum. Jaap van Zweden
zal dan de 5e Symfonie van
Mahler en de Folksongs van Be-
rio dirigeren.
Hollywood - De in Hollywood
wonende Nederlandse filmpro
ducent Pieter Jan Brugge gaat
een film maken met in de
hoofdrol acteur Robert Red-
ford. Hij gaat de film 'The
Clearing' niet alleen produce
ren, maai' ook regisseren en
maakt in die laatste hoedanig
heid zijn debuut. Brugge pro
duceerde in de VS eerder films
als 'The Pelican Brief, 'Heat' en
'The Insider' (met Russell Cro
we). In 'The Clearing' wordt
een rijke industrieel ontvoerd
door een ontevreden werkne
mer. De vrouw (Helen Mirren)
van de industrieel moet hem
zien te bevrijden.
leiden - Bands uit de Bollen
streek kunnen weer meedingen
naar de Popprijs Join. De win
naar wacht net als vorig jaar
een optreden tijdens Berghpop.
De finale voor de popprijs is op
10 mei 2003. Alle populaire
genres zijn welkom. Inschrij
vingen kunnen, voorzien van
een bio, demo, drie foto's en
emailadres, worden gestuurd
naar het Poppodium, Postbus
14, 2200 AA Noordwijk.
leiden - Tekenen, schilderen,
aquarelleren, etsen, lithografe
ren, boetseren, noem maar op.
In september begint het nieuwe
cursusseizoen bij Ars Aemula
Naturae aan de Pieterskerk-
gracht 9a in Leiden. Op zondag
1 september is er tussen 12.00
en 17.00 uur gelegenheid om
gratis deel te nemen aan ken
nismakingslessen. Voor meer
informatie, tel. 071-5140784.
leiden - In Museum Naturalis
in Leiden is van 28 augustus
t/m 5 september Natuurmuur
te zien. Deze tentoonstelling is
gemaakt door kinderen die in
de vakantie deelnamen aan de
activiteit 'Maak je eigen vlinder
kunstwerk'. Ongeveer 90 kinde
ren van 3 tot 14 jaar hebben
naar aanleiding van de exposi
tie '100.000 vlinders' kunstwer
ken op papier gemaakt.
den haag/anp - Voor de achtste
keer wordt de Haagse Schilders
wijk omgetoverd tot festivalter
rein van de jaarlijkse bazaar. De
HaSchiBa is anno 2002 volwas
sen geworden, aldus organisato
ren Roland Verbiest en Herbert
Boerendonk. De beroemde
Haagse volkswijk feest dit jaar
op 1 september.
Het is niet meer alleen een
kwestie van een paar podia
neerzetten. Voor het eerst maakt
HaSchiBa gebruik van een
hoofdpodium waar grote arties
ten optreden. Atilla Tas en
Drupatee Ramgoonai, mu-
ziektoppers voor respectievelijk
de Turkse en de Hindoestaanse
gemeenschap, worden speciaal
voor het festival ingevlogen.
„Het is artistiek allemaal serieu
zer geworden", zegt Verbiest.
De toekomst van het evenement
wordt volgens de organisatoren
evenwel niet door de muziek ge
waarborgd, maar door de Werk-
bazar, een gemakkelijk toegan
kelijke banenmarkt midden op
het festivalterrein. Daaromheen
is het amusement opgebouwd.
„Mama luistert bij het podium
naar de muziek en papa gaat
even solliciteren. Zo moet het
worden." Verbiest en Boeren
donk hopen dat ongeveer hon
derd mensen een baan vinden
door de Werkbazar.
Om elk wat wils te bieden, lopen
diverse projecten naast elkaar.
Op het Meester de Bruinplein is
een boksring ingericht, waar
Schildersweker Mohammed El
Farouni zijn opwachting maakt.
Victory Schilderswijk! brengt het
festivaltheater, Schilderswijk Ar
chipel verzorgt de poëzie. Bi
bliotheek Koningstraat expo
seert de gedichten die daaruit
voortkomen en op het Oranje-
plein komt een Wall of Poetry.
Organisatoren van multiculture
le evenementen hebben het
overigens steeds moeilijker met
het vinden van sponsors. Be
langrijkste redenen: teruggang
in de economie en de aanslagen
van 11 september, zegt de orga
nisator van HaSchiBa.
De economische tegenslag
maakt dat bedrijven elke euro
twee keer omdraaien voor ze 'm
uitgeven. Multiculturele evene
menten hebben daarbij nog te
maken met een negatiever beeld
over allochtonen dat bestaat
sinds de aanslagen in de Ver
enigde Staten op 11 september,
nu een jaar geleden.
HaSchiBa: multicultureel festival met muziek en banenmarkt.
Publiciteitsfoto
groningen/gpd - Bij een klas
siek concert door de muziek
heen praten? Ritselen met
chipszakjes? Het mag vanaf vol
gende maand in De Oosterpoort
in Groningen. Dan begint een
ongewone concertserie waarin
de gedragscodes voor klassieke
concerten op de helling gaan.
De serie van vijf concerten is ge
noemd naar de socioloog Cas
Smithuijsen. Hij onderzocht de
conventies in de klassieke con
certzaal en publiceerde zijn be
vindingen in het boek 'Een ver
bazende stilte'.
In Mozarts tijd hoefde het pu
bliek met muisstil in de concert
zaal te zitten, maar sinds de ne
gentiende eeuw is dat veran
derd. De Oosterpoort wil de
welopgevoede stilte doorbreken.
Het publiek moet ongedwongen
kunnen genieten, het moi
woon leuk en spannend
den, 'zonder poeha'.
Bij het Groningse theate
men nog niet veel over d
houd van de concerten kwi
musici borrelen nog vai
ideeën. „In principe is de
ook gericht op mensen tx
concertervaring. We wille
van het elitaire karakter, je
geen zaalangst te hebben'
dus woordvoerster Joke Kol
het cultuurcentrum.
Volgens haar kan er tijden
concert discussie ontstaan
sen musici en publiek,
eventueel zelfs inspraak ii
programma."
Socioloog Cas Smithuijst
zelf aanwezig. Hij geeft lezi
en signeert desgewenst
boek.
door Marc Floor
Rotterdam - De musical 'Doorn
roosje' beleefde gisteravond haar
Nederlandse première in het
nieuwe Luxor Theater in Rotter
dam. Het is de nieuwste produc
tie van Studio ioo, dat eerder
scoorde met creaties als Samson
Gert, Kabouter Plop en K3. Be
gonnen met één man en een
sprekende hond, is het bedrijf uit
gegroeid tot een Belgische vari
ant op Disney, met succes in
Vlaanderen en Nederland.
Voor een musicalcarrière ben je
tegenwoordig niet langer aange
wezen op Joop van den Ende. Je
kan ook gewoon naar België.
Studio 100, gevestigd in het klei
ne plaatsje Schelle nabij Ant
werpen, produceert musicals en
bouwt die helemaal zelf op. Mu
ziek en tekst, decors en kos
tuums zijn allemaal van eigen
hand. De acteurs, zangers en
dansers komen van een interne
musicalopleiding die plek biedt
aan vijfhonderd leerlingen tus
sen de 6 en 21 jaar.
Wie ziet hoe serieus Studio 100
de musical aanpakt kan bijna
niet geloven dat het slechts een
klein onderdeel vormt van het
bedrijf. Al is het maar voor een
handvol kinderen weggelegd
een prinsesje te mogen spelen,
Studio 100 is een ware specialist
in het vervullen van de kinder
wens. Het bedrijf, met negentig
man personeel, heeft een stal
aan eigen creaties, zoals Samson
Gert, Kabouter Plop en Wizzy
Woppy, waarover het films
boeken, cd's, kranten en thea
tershows uitbrengt. Ook bezit
het bedrijf een eigen winkelke
ten ('Kijkbuis'), produceert het
musicals, heeft het een theater
in Antwerpen en een eigen pret
park aan de Belgische kust,
Plopsaland. Allemaal gericht op
kinderen en allemaal ongekend
succesvol.
Neem Samson Gert. Goed
voor een verkoop van 1,2 mil
joen cd's. Kabouter Plop. Goed
voor de langstgenoteerde single
Betty Vermeulen als slechte fee in de musical 'Doornroosje'. Publiciteitsfoto
die ons land ooit heeft gekend.
Plopsaland. Goed voor 10.000
bezoekers meteen in het ope
ningsweekend. K3. Goed voor
twintig keer goud, drie keer pla
tina en drie hitsingles tegelijk in
de Vlaamse top 10.
Het is allemaal begonnen met
een man en zijn pratende hond.
Gert Verhulst, omroeper voor de
Vlaamse publieke zender VRT,
werd in 1989 gevraagd om de te
kenfilmpjes aan elkaar te praten
voor een kinderprogramma op
de zondagochtend. Binnen kor
te tijd groeiden Samson Gert
uit tot een hit en overstegen ze
in populariteit de filmpjes die ze
moesten aankondigen.
„Vlaanderen werd overstroomd
door Samson Gert", illustreert
Jan Florizoone van Studio 100
het succes. „Je had T-shirts,
boeken, schoenen, tassen, je
kon het zo gek niet bedenken of
het was er. Een waanzinnige ra
ge-"
Toen de mannen achter Sam
son Gert de kans kregen om
onder de vleugels van de VRT
uit te komen hoefden ze niet
lang na te denken.
Op 1 januari 1996 werd Studio
100 opgericht. „Een bedrijf met
een enorme know-how op het
gebied van familie-entertain
ment," omschrijft Florizoone,
die de leiding heeft over de the
ater- en musicalafdeling van
Studio 100, het resultaat. „Maar
er was een probleem: we had
den maai' één productie. Dat is
natuurlijk levensgevaarlijk. Zou
er wat misgaan met Samson
Gert dan konden we meteen in
pakken." En zo werd Kabouter
Plop geboren. Het bleek alweer
raak. Er kwam een tv-program-
ma, en in het kielzog volgden
cd's, theatershows, films en na
tuurlijk merchandise.
Na Plop volgde Big
(1999), Wizzy Woppy (I
en natuurlijk de meidenj
K3 (2000), waarvoor Studii
de shows en de aankledinj
zorgt. Voor dit jaar staat di
cering op het programm;
Piet Piraat, een serie ov(
piraten, en van een jonger
ap onder de naam 'Sp
Waar het eindigt weet nien
want vooralsnog lijkt alle
Studio 100 aanraakt te ver;
ren in goud.
Wat het geheim is van het
ces, Jan Florizoone heeft
een idee over. „Ouders vi
het ook leuk." Florh
spreekt dan ook steevast
Studio 100 als producent v<
milie-entertainment. Er
door Studio 100 bewust aa
werkt, bijvoorbeeld door d
haallijnen van de musical
te passen. Als basis d
sprookjes en volksvertell
als 'Sneeuwwitje', Doomi
en 'Robin Hood', die verve
een vrije bewerking ondei
Zo wordt Doornroosje bij S
100 uitgehuwelijkt aan
prins, terwijl ze een oogje
op de tuinman. „De loves
worden bij ons veel meer g
nonceerd," aldus Floriz
„Daar spreek je de volw
mee aan."
Maar de kunst zit toch voo
het veroveren van de kind
Daarin slaagt Studio 100
eus, terwijl kinderen ong
het moeilijkst denkbare pi
zijn. „Dat wordt nogal eer
derschat", weet Free Sou
die in de musical de volw
Doornroosje speelt. „Kin
zijn snel verveeld. Dan ga
rondlopen door de zaal.'
Florizoone: „Kinderen zijl
solute critici. Is het niet
dan word je meteen afgestr
De musical 'Doornroosje'
Free Souf&iou, Addo Krui
en Ron Boszhard) is t/m
dag 1 september te zien i
nieuwe Luxor Theater in
terdam. Daarna op to
door het land, zie www.st
100.be
door Aart van der Kuijl
haarlem - De Ruisdael-expositie is nog
niet voorbij of er is in het Frans Hals
Museum alweer een volgende grote
tentoonstelling van oude kunst te zien.
Na het landschap ditmaal een ander,
maar in de zeventiende eeuw minstens
zo populair schilderijengenre: het
bloemstilleven. Curieus genoeg zijn het
geen Nederlandse, maar Spaanse
bloemstillevens die aan bod komen.
Een selectie van maar liefst 40 schil
derijen - waaronder volgens conser
vator oude kunst Pieter Biesboer 'een
20-tal absolute topstukken - uit
Spaanse museale en particuliere col
lecties is voor deze tentoonstelling
naar het Haarlemse museum gereisd.
De expositie is georganiseerd in het
kader van de Spaanse deelname aan
de Floriade in samenwerking met het
Prado in Madrid en de Sociedad Esta-
tal para Exposiciones Internationales.
We staan er niet zo vaak bij stil, maar
behalve Nederland en Vlaanderen
had ook het uiterst katholieke Spanje
een gouden eeuw, in economisch
maar zeker ook in cultureel opzicht.
De meest bekende schilders uit het
land dat de Nederlanden begin ze
ventiende eeuw nog overheerste, zo
als Velasquez, Murillo en El Greco
komt men echter op deze tentoon
stelling van Spaanse bloemstillevens
niet tegen. Zij waagden zich niet aan
dit specialistische genre. Deze Spaan
se grootmeesters schilderden vooral
portretten en bijbelse, historische en
mythologische voorstellingen.
Wat dat betreft is die andere Spaanse
gigant, Francisco de Zurbarén, een
uitzondering. Hij is vertegenwoordigd
met een fraai stilleven. Andere be
langrijke stillevenkunstenaars van wie
werk te zien is, zijn onder anderen
Juan van der Hamen, de zoon van
Francisco, Juan de Zurbaran, Juan de
Arellano, Antonio Ponce, Toma's Hie-
pes, El Labrador (Juan Fernéndez) en
Francisco Barrera.
Het bloemstilleven in Spanje kwam
als genre in zwang in het eerste kwart
van de zeventiende eeuw door de ver-
zamelzucht van het Spaanse hof. De
koningen en de edelen, de Grandes,
verzamelden schilderijen van Itali
aanse en Nederlandse meesters. Zij
bepaalden door hun opdrachten en
aankopen op de vrije markt de mode
in de schilderkunst en niet, zoals in
Nederland en Vlaanderen, de gegoede
burgerij.
De tentoonstelling, te zien tot en met
13 oktober, heeft plaats in het kader
van het programma Arte Espaol para
el Exterior, een initiatief van het
Spaanse Ministerie van Buitenlandse
Zaken in samenwerking met het
Staats Genootschap voor Culturele
Activiteiten in het Buitenland. In het
kader van dit programma krijgt het
Frans Hals Museum medio septem
ber nog een tentoonstelling Spaanse
kunst. Ditmaal van een modem kun
stenaar, de internationaal vermaarde
neo-expressionist: José Maria Sicilia
(1954). Zijn werk wordt getoond in de
Hallen van het Frans Halsmuseum.
De expositie was eerder te zien in het
Museo Nacional Reina Sofia in Ma
drid. Ook hierbij gaat het om bloem
motieven, maar dan een moderne in
vulling ervan. In totaal worden twintig
aquarelachtige schilderijen van olie
verf, papier en bijenwas geëxposeerd.
Deze tentoonstelling opent op 14 sep
tember en loopt tot 28 oktober.
Het Frans Hals Museum is het niet
het enige museum in de regio dat za
ken doet met het Spaanse Genoot
schap. Ook het Cobra Museum valt in
de prijzen. Een van de belangrijkste
Spaanse moderne kunstenaars, Ma
nuel Rivera (1927-1995), heeft tot en
met 29 september een overzichtsten
toonstelling in het Amstelveense mu
seum voor moderne kunst. Dat expo
seert ruim veertig werken van Rivera,
voornamelijk sculpturen in assembla
ge techniek, maar ook schilderijen,
werken op papier en collages.
Het bloemstilleven van Juan Fernandez bijgenaamd 'El Labrador'. Foto: GPD
leiden - Twee jaar teken- en
programmeerwerk heeft het ge
kost, maar nu is het zover. Het
open midden op de prent van
M.C. Eschers litho 'Prententen
toonstelling', waarop een jonge
man in een galerij naar een
prent kijkt, waarop die galerie
zelf weer staat afgebeeld, is op
gevuld. Dat is gebeurd dankzij
de Leidse getaltheoreticus en
Spinozaprijs-winnaar Hendrik
Lenstra. Volgens Lenstra is Es-
cher, die geen hogere wiskundi
ge opleiding had dan de middel
bare school, in deze prent op
een unieke wiskundige struc
tuur gestuit. Toen Lenstra die
eenmaal doorhad, was de weg
vrij om het mysterieuze 'gat' op
te vullen.
Het gat in de prent uit 1956
heeft al heel veel mensen geïn
trigeerd, onder wie Douglas
Hofstadter die er in zijn be
roemde boek Gödel, Escher,
Bach aandacht aan besteedde.
Nadat Lenstra, hoogleraar wis
kunde aan de Universiteit Lei
den en de University of Califor
nia in Berkeley (USA), in 2000
evenzeer door het mysterie was
gegrepen, wist hij in enkele da
gen het wiskundige probleem
erachter op te lossen. Met be
hulp van getaltheoreticus Bart
de Smit, wiskundige- en infor
maticastudent Joost Batenburg
en grafici is vervolgens in de af
gelopen twee jaar het gat 'gere
construeerd'. Het resultaat is
een ingenieus Droste-i
waarin Eschers prent tot i
oneindige om zichzelf roi
Op de internetsite http
cherdroste.math.leidenuni
is de 'Prentententoonstellii
in al zijn 'compleetheid' t(
inclusief variaties en anima
De wiskundige structuur i
Eschers prent blijkt die va
'elliptische kromme' te zijl
ze krommen spelen een es
ele rol bij het vinden van p
factoren van grote gel
cryptografie en het bewij
de Laatste Stelling van Fe
de beruchte wiskundige st
waarover generaties wisk
gen zich het hoofd hebbe
broken en die enkelen ze
zelfmoord heeft gebracht.
Volgens Hans de Rijk,
vriend van Escher, was de
stenaar inderdaad destij d
plan om het centrum op t
len, maar begreep hij verm
lijk niet in welke richting
galerij alsmaar om zichzelf
zou moeten laten draaien
zou verbaasd zijn geweest
ervaren dat zijn prent no
interessanter was dan zil
doeling was", aldus De It
de New York Times, waal
Leidse vondst als eerstel
onthuld. „Hij was er altijd!
interesseerd als iemand!
prenten gebruikte voor vl
studies en toepassingen. A
te wiskundig werden, ba
hij ze niet meer."
