GESPREK VAN DE DAG
Met dank aan Anouk
Ongewild op de cover
van de Gay Krant
Vier kinderen leven verder door orgaandonatie 20 maanden oude peuter
Taai ongerief
MENSELIJK
Het Front voor de bevrijding van TUINKABOUTERS heeft
opnieuw toegeslagen. Het versierde een strandje bij Peri-
gueux in het zuidwesten van Frankrijk met 112 tuinka
bouters en beelden van ganzen, schildpadden en kikkers
die het uit tuinen van particulieren had gestolen. Wande
laars vonden de beelden die met hun buik op het zand
lagen, de blik naar het water gericht. De politie heeft on
verwijld een onderzoek ingesteld. Ruim een week gele
den ontdekte een paddestoelenverzamelaar in een den
nenbosje bij Bordeaux 101 tuinkabouters die kennelijk
uit verscheidene voortuintjes waren gestolen. Foto: EPA
In München is een vrouw
in coma geraakt nadat ze
in haar woning was gebe
ten door een GIFTIGE
SLANG. Volgens de poli
tie van de Beierse hoofd
stad is het reptiel nog niet
gevangen. „We hebben
het appartement onder
steboven gehaald, maar
de slang was nergens
meer te vinden", aldus
een politiewoordvoerder.
,,De vrouw is nadat ze was
gebeten naar het zieken
huis gegaan en daar in co
ma geraakt, dus we kun
nen haar niet om details
vragen. De beet lijkt eer
der op die van een adder
dan van een cobra, maar
dat wordt nog onder
zocht", zei hij. De politie
liet verder nog weten dat
de vrouw in haar flat op
een slang van haar broer
paste, maar dat die niet
giftig is.
De politie in de Egyptische havenstad Alexandrië heeft
een man aangehouden die in de afgelopen dertig jaar 23
KEER is GETROUWD. De vele huwelijken zijn echter
geen reden voor zijn arrestatie. De rijke meubelhandelaar
Fawzi Mahmud wordt vervolgd, omdat hij meer dan vier
vrouwen tegelijk had. Moslims mogen in Egypte volgens
het islamitisch recht slechts vier vrouwen tegelijk heb
ben. Bovendien wordt Mahmud (48) er volgens de krant
Al-Wafd\jar\ verdacht dat hij de islamitische echtschei-
dingwet heeft overtreden. Volgens de wet mag een man
die drie keer van dezelfde vrouw is gescheiden, opnieuw
met haar trouwen, mits zij inmiddels met een andere
man in de echt is verbonden. Bovendien kan zo'n vierde
huwelijk pas drie maanden na de scheiding plaatsheb
ben. De meubelhandelaar had zijn knecht ertoe overge
haald zijn ex-vrouw te trouwen. Hij hertrouwde daarna
binnen drie maanden met haar.
De 88-JARIGE Les
'Dizzy' Seales uit het
Engelse Sussex staat
sinds gisteren te
boek als de oudste
persoon die ooit OP
een VLIEGEND
VLIEGTUIG stond.
Seales, gevechtspi
loot tijdens de Twee
de Wereldoorlogen
fervent autoracer,
genoot vanaf de dub
beldekker van een
unieke blik op zijn
woonomgeving. Tij
dens zijn record po
ging verkeerde zijn
nietsvermoedende
echtgenote Joy (86)
in de veronderstel
ling dat hij de weke
lijkse boodschappen
deed. Foto: AP
'Je staat er leuk op', las een jon
geman uit Amsterdam op 1 au
gustus dit jaar als sms'je op zijn
mobiel. Waarop?', sms'te de
ontvanger terug naar de be
vriende zender. 'Op de cover
van de Gay Krant, luidde het
antwoord.
De ontvanger van de sms schrok
zich rot en probeerde de nieuw
ste uitgave van de Gay Krant te
bemachtigen. Inderdaad stond
hij samen met zijn vriend stra
lend en met ontbloot bovenlijf
op de voorpagina van het tijd
schrift voor homo's en lesbien
nes. De foto's waren een jaar
eerder gemaakt tijdens de Canal
Parade, een onderdeel van de
Gay Pride in Amsterdam. De
twee mannen, homo's, waren
daar als toeschouwers aanwezig.
De man en zijn vriend schakel
den na het zien van hun foto
meteen een advocaat in en
spanden een kort geding tegen
de Gay Krant aan dat gisteren
diende. De inzet: 'Media mogen
niet zonder toestemming van de
gefotografeerde diens portret
plaatsen'. De mannen beweren
dat zij niet hebben geweten dat
de fotograaf een fotograaf was
van de Gay Krant en ze hadden
naar eigen zeggen dus ook hele
maal geen toestemming gege
ven voor publicatie. De twee
willen dat alle exemplaren van
de Gay Krant van begin augus
tus uit de handel worden ge
haald (14.000 exemplaren) en ze
eisen een voorschot van 30.000
euro aan schadevergoeding.
De rechter wilde gisteren niet
meteen uitspraak doen maar
eerst goed over de zaak naden
ken. „Omdat de maatschappe
lijke betekenis van mijn uit
spraak erg groot zal zijn en op
een gouden weegschaaltje
wordt gelegd." Hij zei gisteren
wel dat iemand die zich laat fo
tograferen daarmee nog geen
toestemming voor publicatie
geeft. Hij gaf ook aan deze zaak
hetzelfde te willen beoordelen
als 'bijvoorbeeld een hetero-stel
dat in een park gefotografeerd
wordt en bezwaar maakt tegen
de publicatie'.
Volgens Henk Krol, hoofdredac
teur van de Gay Krant, had de
fotograaf zich wel degelijk aan
de jongemannen voorgesteld als
fotograaf van de Gay Krant. „De
jongens wilden vervolgens maar
wat graag op de foto." Krol gaf
gisteren de complete serie foto's
van de vrolijk poserende jon
gens aan de rechter. De foto
graaf kon niet zelf aanwezig zijn.
Volgens de advocaat van de
twee mannen is er echter sprake
van inbreuk op het portretrecht
„Het leven van de mannen is
sinds de publicatie volledig ver
anderd. Eerst waren ze anonie
me personen. Nu zijn ze beken
de personen in binnen- en bui
tenland. Maar de mannen wil
den hun seksuele geaardheid
privé houden."
„De Gay Pride is een dag waar
op homo's vieren dat ze zich
niet meer hoeven te verstoppen.
Waarom doen deze jongens dan
zo moeilijk? Ik vind het broeder
moord", reageerde Krol.
Mariëtte van Wissen
Al vrij snel nadat ze was opgeno
men in het ziekenhuis, was dui
delijk dat Anouk, 20 maanden
oud, niet zou overleven: ze had
een hersentumor zo groot als een
mandarijn. Haar ouders besloten
nog dezelfde nacht tot orgaando
natie. Je moet afscheid nemen
van een kind waarvan de borst
kas op en neer gaat, dat een ge
zonde roze kleur heeft en nog
warm aanvoelt." Maar: „Het idee
dat Anouk vier andere kinderen
heeft gered, is een fantastisch ge
voel."
Na de operatie zagen ze Anouk
weer terug op de intensive care.
Een hummeltje in een groot
bed; deels kaal geschoren en ge
koppeld aan vele slangetjes.
Haar lichaamstemperatuur was
veel te laag en haar reactiever
mogen, zo viel af te lezen van
monitoren, was nul. Anouk, zei
de dokter, lag in een heel, heel
diep coma en het was zeer de
vraag of ze daar weer uit zou
ontwaken. Ze moesten maar
van het ergste uitgaan. „We wa
ren verdoofd", zegt Angela Olde
Olthof. „Je registreert het wel,
maar je voelt het niet. We bleven
hoop houden." Er kwam echter
geen verandering in de situatie.
Die nacht, die eindeloos duur
de, praatten zij en haar man
Rob veel over Anouk. „Je begint
- heel afschuwelijk - al in de ver
leden tijd te praten. Je voelt on
bewust aan dat het niet goed zal
aflopen, ja, dat ze eigenlijk al is
overleden en dat alleen haar li
chaam er nog ligt." Als vanzelf
begonnen ze over orgaantrans
plantatie. Zou Anouk donor
kunnen zijn? Dat zouden ze
graag willen. Ze vroegen het aan
een broeder. Die zou de wens
doorgeven aan een arts.
De volgende morgen werd nog
een keer een EEG gemaakt, een
laatste poging om vast te stellen
of er nog enige activiteit van le
ven was, maar de verwachting
was dat Anouk hersendood zou
zijn. Tegen half twaalf - nog
geen 24 uur nadat ze met haar
naar het ziekenhuis waren ge
gaan - werd het vermoeden be
vestigd. De arts bracht het on
derwerp donatie ter sprake. Hij
was blij dat ze er zelf over waren
begonnen. „U kunt altijd nog
nee zeggen."
Ze gingen naar Anouk. De appa
ratuur zou worden uitgescha
keld, werd verteld. Het hartje
dat nu nog in gang werd gehou
den, zou dap langzaam stoppen
met kloppen. „Ze zeiden niet
dat ze in onze armen zou over
lijden, maar dat het hartje zou
ophouden te kloppen. Als we bij
ons standpunt bleven, moest
een deel van de apparatuur aan
blijven staan.
Het was een ontzettend moeilijk
moment", zegt Angela Olde Olt
hof in het Overijsselse Geeste
ren. „Je moet afscheid nemen
van een kind waarvan de borst
kas op en neer gaat, dat een ge
zonde roze kleur heeft en nog
warm aanvoelt." Pas toen ze
thuis kwamen, beseften zij en
Rob dat het definitief was.
Vanzelfsprekend
Het doneren van organen, waar
voor de donor hersendood moet
zijn, gebeurt in Nederland veel
minder dan weefseldonatie. Vo
rig jaar waren er in totaal 187 or
gaandonoren, van wie negen
tussen de nul en vijftien jaar.
Een donor als Anouk, 20 maan
den oud, dient zich zelden aan.
Er zijn mensen, aldus Angela
Olthof, die het raar vinden dat je
op een moment dat je hoofd
naar iets heel anders staat,
denkt aan zoiets als orgaando
natie. Anderen daarentegen vin
den het knap. „Maar wat is nou
knap? Wij vonden het vanzelf
sprekend. Niks bijzonders. Rob
en ik zijn daar nuchter in. Mis
schien komt dat ook wel omdat
Foto's van Anouk als levenslustige peuter. Foto: GPD/Werner Rauwerdink
wij denken dat als de mens
sterft, de ziel naar boven gaat en
het lichaam als een omhifisel
achterblijft."
Velen, heeft Angela Olde Olthof
ervaren, reageren in de trant
van: 'Ik weet niet of ik het wel
zou hebben gedaan. We hebben
het er nog nooit over gehad'.
„Dat is het 'm nou juist", zegt
ze. Heb het er eens over als ou
ders. Als je er nooit over hebt
nagedacht, doe je het niet op
het moment dat je er mee wordt
geconfronteerd. Dat is toch jam
mer."
Drie maanden na het overlijden
kregen Rob en Angela Olde Olt
hof bericht van wat er met
Anouks organen was gebeurd.
„Vrij laat, maar dat gebeurt om
dat men ook wil kunnen vertel
len hoe het gaat met de kinde
ren die zijn geholpen." De nie
ren waren gebruikt bij een jon
getje van negen en een meisje
van elf, de lever was getrans
planteerd bij een jongetje van
één jaar en een meisje van één
jaar had een hartklep ontvan
gen.
Met alle vier kinderen ging het
heel goed. „Die dag", zegt Ange
la Olde Olthof, „was een jank-
dag. Maar het was wel een blije
jankdag. Rob en ik zeggen wel
eens tegen elkaar: Anouk heeft
vier kinderen gered. Vier gezin
nen ook. Een kind met ernstige
nierproblemen dat om de dag
moet worden gedialyseerd, stel
je eens voor welk een impact dat
heeft op de rest van een gezin."
Hoofdje 'au'
Anouk was een gezond kind.
Gezellig dik. Levenslustig. Bijde
hand. In maart '96 gaf ze voor
het eerst aan dat ze moe was. Ze
moest ook af en toe overgeven,
maar echt ziek was ze niet. De
huisarts hield het op een bacte
rie of virus als oorzaak en
schreef medicijnen voor. In de
weken die volgden, verergerde
de situatie. Ook een tweede
kuur baatte niet en toen Anouk
verschijnselen van uitdroging
kreeg, werd besloten haar voor
nader onderzoek op te nemen
in het ziekenhuis.
Daar kon in eerste instantie de
oorzaak niet worden achter
haald. Anouk kreeg vanwege de
uitdroging een infuus. „Morgen
is ze weer opgeknapt", werd ge
zegd, „dan kijken we verder
welk virus ze heeft." Angela Ol
de Olthof bleef bij haar dochter
tot deze sliep, ging snel naar
huis om wat kleren op te halen,
en keerde weer terug. Anouk
sliep nog. Een uur later sliep ze
nog steeds en ook drie uur later
was ze nog niet wakker. Ver
pleegkundigen stelden Angela
Olde Olthof gerust: .Anouk is
vrij uitgeput geraakt; ze haalt de
schade in."
Angela Olde Olthof: „Ik ben wat
gaan lezen, maar ik hield voort
durend in de gaten of ze nog wel
ademde. Toen ik zelf wilde gaan
Hersendood
slapen, ben ik naar haar toe ge
lopen om haar nog een kus te
geven. Ze gaf geen enkel teken
van leven meer. Ik raakte hele
maal in paniek, rende schreeu
wend de gang op: „Zie je nu wel,
ze is er niet meer; mijn gevoel
was wel juist."
Onzekere uren volgden. De be
handelende arts meldde later
dat 'we haar weer terug hebben'
en dat ze even bij haar mochten
kijken. Anouk zag er weer roze
uit. Maar de dokter liet er geen
twijfel bestaan dat de situatie
onverminderd ernstig was en
dat er mogelijk 'iets met haar
hoofd' was. Er moest een scan
worden gemaakt. De specialist
was snel weer terug. De bood
schap was verschrikkelijk: bij de
kleine hersenen zat een tumor,
ter grootte van een mandarijn.
Het hersenvocht kon daar niet
meer langs worden afgevoerd.
Doordat Anouk via het infuus
vocht had toegediend gekregen
- en het hoofd als het ware was
opgevuld - was op die plek in
het hoofd grote druk ontstaan,
en als gevolg daarvan is het
meisje overleden.
Donatie van organen is mogelijk als is vastgesteld dat de donor
hersendood is. Hersendood staat als volgt opgetekend in de
Wet op orgaandonatie: 'Onder hersendood wordt verstaan het
volledig en onherstelbaar verlies van functies van de hersenen,
inclusief de hersenstam en het verlengde merg(artikel 14).
'Opstaan' uit de hersendood, zoals bij een coma, is dus niet
mogelijk. Alleen als er sprake is van een dodelijk hersenletsel
wordt hersendood vastgesteld. De behandelend arts is bij het
vaststellen van hersendood gehouden aan het zogeheten Her-
sendoodprotocol, zodat in alle ziekenhuizen hetzelfde onder
zoek wordt gehouden om de hersendood vastte stellen.
Tussen het eerste contact met
de huisarts en het overlijden
waren nog geen vijf weken ver
streken. Het is misschien wel
vreemd, antwoordt Angela Olde
Olthof, dat de tumor zo laat ont
dekt is - ook de artsen vinden
dat -, maar het gezwel moet in
korte tijd zeer snel zijn gegroeid.
Achteraf, zegt ze, waren er wel
signalen geweest, maar op het
moment zelf herkende ze die
niet als zodanig. Anouk had wel
eens gezegd dat haar hoofdje
'au' deed en de plek aangewe
zen. „Dan was het: 'Kusje erop
over. Ja?'. Waarna ze weer vrolijk
naar buiten huppelde." En af en
toe liep ze scheef. Ging ze niet
recht op het doel af. De even
wichtsorganen van een kind van
amper anderhalfjaar zijn ook
nog niet helemaal volgroeid, gaf
de dokter, aan wie ze het vertel
de, als verklaring. Op foto's uit
die tijd valt op dat Anouks ogen
ook wat flets staan.
Ook al was de tumor direct ont
dekt, aldus Angela Olde Olthof,
dan hadden de artsen toch wei
nig of niets kunnen doen. Hij
was zo kwaadaardig en bevond
zich op zo'n moeilijke plek, dat
hij nauwelijks operabel was.
„Natuurlijk hadden we elke
strohalm gegrepen. We zouden
haar ook met onze hele ziel en
zaligheid hebben verzorgd.
Maar - Rob en ik hebben het er
nog vaak over - we troosten ons
met het idee dat Anouk dat niet
meer heeft hoeven meemaken."
Orgaandonatie, zeker als het
daarbij om heel kleine kinderen
gaat, is een taboe, heeft Angela
Olde Olthof ervaren. Ook artsen
vinden het moeilijk om er met
ouders over te beginnen. Wat
heel belangrijk is geweest, zegt
ze, is dat zij en Rob die nacht in
het ziekenhuis voortdurend zijn
geïnformeerd over de situ e
van Anouk. „De doktoren e
den dat ze in feite was ove
den." Ook over de transpl
tie zelf - over wat er precit
wordt gedaan en over wal
verder gebeurt - zijn Robt
gela uitvoerig ingelicht. „E
stap is besproken. Er doen
obductie en orgaandonaö
wilde verhalen de ronde. I
vaak dat er niet netjes wo;
opereerd en dat het allem
snel-snel gaat. Onzin. Het
beurt heel gewetensvol. 0
over wat precies hersendo
bestaan veel misvattingen
geleden hoorde ik iemand
gen: men zegt dat je dood
maar je bent niet dood. M el
omdat ze je organen nodij B:
ben, trekken ze de stekker n
Ook dat is onzin." if
In discussies met anderen pi
Angela Olde Olthof wel ee n
opmerking te horen dat a d
Anouk niet had mogen aa
'dat er in haar werd gesne
Of: 'Hoe weet je nou of Ai
dit zelf had gewild'. „Tja, i
grijp ook wel dat donatie 1
veel mensen een emotion hi
zaak is. Ik respecteer iede: i
slissing, hoe die ook uitval ei
Maar waar het mij om gaa e
dat ouders er eens over n- ic
ken en er over praten. En i
een bewuste keus maken i;
li
Nieuw leven
Na de dood van Anouk pr E
Angela Olde Olthof de dra s
goed en zo kwaad als het;
weer op. Het viel niet met
ze. Nog niet zo heel langt
voor was mijn vader over
,Als een ouder overlijdt, Q
je een stukje verleden; als
man overlijdt, verlies je et t
stukje heden en als je kini ie
lijdt, verlies je een stuk tot li'
komst. Je denkt vaak: hoe n
Anouk er nu hebben uitg e
Aan een nieuw kind dach a
niet. „Laat maar even zitti if
wilde eerst alles weer opt e
hebben." Nou ja, ze was! w
snel zwanger. .Achterafv ei
heel goed, want ik weet ni ie
en wanneer er een momt ic
zijn gekomen waarop ik I it
zegd dat ik er weer aan to
Nu ging het leven door.
moesten de kamer van Ai
opruimen en inrichten vo 3
nieuw leven. Dat was ech
erg. Die kamer was voor 1 se
fijne plek als je het even 11 tr
zitten. Een echte jankplel a
„Ik had er zo'n moeite mt a
Voelde me voortdurend s ja
dig, tegenover Anouk éni
over het nieuwe leven. G 11
is het goed gegaan. We vv b
snel dat het een jongetje 1
worden. Toen ik dat hooi
sefte ik pas goed dat Anoi d
nooit meer terug zou kon tf
Onbewust denk je: als hei
meisje wordt, lijkt het vas
Anouk; na twintig maand
je zo weer verder. Belachi j
natuurlijk. Maar ik dacht
omdat ik zo graag wilde 0
zo zou gaan. Stan is nu vi I
half. Later is Floris, nu tw e
half, nog gekomen. Ze wi
ze een zusje hebben geha
Angela Olde Olthof wordt I-
gevraagd of ze niet wil we a
hoe het de kinderen die
Anouk zijn gered, verderi ai
gaan. „Nee, het is betera a
dat een kindje na een jaa ie
is overleden. Dat zou ikh
vinden. Alsof het dan voo
zou zijn geweest. Nu wee
het goed is. Het idee dat
vier andere kinderen hee
red, is een fantastisch get
Rindert Paalman
Op zaterdag 24 augustus wordt inl
programma Vinger aan de pols aa
steea aan orgaandonatie. Ook An;
Olthof komt daarin aan het
Orgaan ei
Telefoon 035-6834945. Informatld
8212166 (10 ct/mln).
Li-mailadres: lnfo@donorvoorllchl f
Internet: www.donorvoorliduiiifiJ g
Weinig anders trekt zulke
rampzalige sporen in de
verse kinderziel als de
verkeerde kleren te
moeten dragen. Het
kind is langzamer
hand wel wat mondi
ger geworden en trekt
niet meer alles op last
van het ouderlijk gezag
aan, maar nog altijd
getuigen de kleren aan
je jeugdige lijf van grote
afhankelijkheid.
Vroeger was dat vele gra
den erger. Schraalhans
heerste in de keuken en
in de klerenkast. Een
broek die dun werd aan
je zitvlak maar het licht
slechts betrekkelijk door
liet gold in de jaren van cri
sis en wederopbouw als heel
acceptabel. Tenminste, dat vond je
moeder. Er was ook nooit echt een
moment dat je apert door je broek
ging. Het was veelal een sluipend
proces. Je vermoedde zoiets, hield
het kledingstuk met sombere voor
gevoelens tegen het licht, en ja
hoor, de zonnestralen speelden on
bekommerd door de tot op de rafels
gesleten textuur.
Het hoorde en hoort tot het taaie
ongerief van de jonge jeugd. Vol
gende week wijden ze er in Amster
dam in het Theo Thijssen Museum
een hele dag met hoofdletters aan.
Kees de Jongen, de meest bekende
literaire schepping van Thijssen, is
de gevoelige armoedzaaier uit de
Jordaan die in dat prachtige boek
het taaie ongerief tot overlevings
kunst verheft. De nette vodden aan
het lijf spelen een belangrijke rol.
Omdat prominente Nederlanders
voordat ze prominent werden als
kind net als Kees de Jongen zoveel
geleden hebben, komen zij op de
Dag van het Taaie Ongerief, van
hun ellende van toen getuigen. Ed
van Thijn, Job Cohen en ook de
ranke Marion Bloem, naar wier
ongemak ik in het bijzonder be
nieuwd ben.
Ik ben in deze zaken ook ervarings
deskundig doch zal mijn bekente
nissen op deze plaats beperkt hou
den. Niets is zo vermoeiend als
stukjes die zich langdurig vermeien
bij hoe het vroeger alzo toeging. De
drollenvanger was natuurlijk ver
schrikkelijk. Dat was een kuitbroek
die was geïnspireerd op de kleding
voorschriften van de Engelse land
adel. Maar tenvijl de lords op hun
jachtfestijnen de 'plusfour' zoals
het woord al zegt al op vier duim
onder de knie afgespten, zakte de
versie voor de puistige pubers ver
naar beneden, het liefst tot de en
kels, de plus eight. Alleen op deze
wijze gingen we nog over straat.
Een kuitbroek werd zodoende tot
pofbroek. Moeder breide er van uit
getrokken witte wol de kousen met
kabelmotief bij. Die kousen waren
nogal gatgevoelig en de stopwol per
definitie schaars. Gaten in je kou
sen; als je hard loopt, zie je niet, zei
mijn moeder. Er is wat af geleden
en niet alleen door later prominen
te Nederlanders.
Nog steeds draagt menig kind zijn
textiele tooi in lijdzaamheid. Mis
schien valt het minder rechtstreeks
op. Kapotte sokken zijn zeldzaam,
die worden meteen vervangen.
Maar de jongste generatie valt op te
splitsen in vele categorieën. Van de
punkers tot de kakkers en heel veel
daartussenin. Binnen die categorie-
en gelden strenge regels wal0
men zich te houden heeft. D
is conservatief en merkentn
Die regels kosten heel veel
merken spelen er listig op ii
ouders proberen daarom 01
kende bewegingen. De lat u
verlegd. Kinderen krijgen ni I'
jack of de sweater die ertoe t o
maar een veel goedkopere 'l u
ke' die eigenlijk niet kanZ<.n
in tweeërlei opzicht voor dit
ren ondraaglijk, maar het n
is sitids de drollenvanger, dt
moeder zelf gebreide bivaki i
het van felgroene zogenaan V
'coupons', resten afgeprijsdi U
gecomponeerde communie] n
ook weer niet zoveel verand if
verkeerde trui moeten drag.
2002 is ook heel erg. Het tai n
gerief is van alle tijden.
