LEIDE
Leegstand in kantoren valt mee
Pruttelende bietensaplava
Italiaanse' Leidse organiseert reünie Mariaschool
REGIO
Pechtold wil verplichte
zwemlessen niet terug
Leiden zoekt geld voor
les aan asielzoekers
'Ruimte voor tweede
Leidse discotheek'
R1
Jonge 'Willie Wortels' in Museum Boerhaave
stal uit
entenhuis
etsel
otsing
Iwandeling
eempark
elink
D66
woensdag 21 AUGUSTUS 2002
loordwijks stel
nt puin na
seminslag
jjnwoude
snel overleg
I minister
Een 22-jarige vrouw uit
overliep gisternacht in
jentenhuis aan de
imerstraat een inbre-
zag de man in haar ka
an en zette hem het huis
nbreker was waar
in binnengekomen door
met een bankpasje
maken, het zogeheten
n. Toen de inbreker was
d, ontdekte de bewoon-
er sieraden waren ge-
Een 63-jarige Leidse
itermiddag nekletsel
len na een ongeluk op
schoterweg. Het onge-
mrde toen een 34-jarige
Katwijk met zijn auto
foor het oranje licht,
de politie zag een 66-
ïidenaar, die achter
id, dat te laat en klapte
voorganger. Zijn 63-jari-
agiere raakte daarbij ge-
ij is overgebracht naar
enhuis.
In het Heempark Lei
zondag 25 augustus
0 uur een wandeling
gemaakt. De wandeling
lij de ingang van het
nde Oegstgeesterweg.
ce is gratis.
In het artikel over de
svan Leidse politieke
in de krant van gisteren
:rkeerde verwijzing naar
epage van D66 vermeld.
Dr is het menu naast de-
la niet te zien. Het inter-
svan de Leidse demo-
i: www.d661eiden.nl/
door René van Zoen
leiden - „Kijk eens hoe die vul
kaan uitbarst", roept een jonge
tje enthousiast. Hij wijst naar de
eruptie van zijn zelfgemaakte
vulkaan. Miniatuur-natuurge
weld in Willie Wortels Kinder
werkplaats in Museum Boer
haave, waar kinderen kunnen
spelen met scheikunde.
Op de vloer van de foyer van het
museum, dat is gewijd aan de
geschiedenis van de natuurwe
tenschappen en de geneeskun
de, ligt een groot zeil. Dertig kin
deren zitten om tafels die vol
staan met reageerbuizen, pipet
jes, kleurstoffen, zuren en zou
ten. Boerhaave-medewerker
Pien Brocades-Zaalberg (33)
vertelt de kinderen welke proef
jes ze gaan doen. Als ze alle ex
perimenten hebben uitgevoerd,
krijgen ze een Uitvinders Oor
konde.
De tienjarige Helianne Wisse
schrijft een brief met onzichtba
re inkt. Als de ontvanger de brief
wil lezen moet het papier wor
den verhit met een strijkbout.
Dan verschijnt de boodschap.
Het mysterieuze verloop is
scheikundig gemakkelijk te ver
klaren. De gebruikte inkt is ci
troenzuur. Door verhitting valt
het zuur uit elkaar en blijft al
leen de koolstof achter in het
papier, waardoor de tekst zicht
baar wordt
Een andere proef is het schoon
maken van zwaar verroeste
munten. Max Guiking (10) ver
telt hoe dat gaat. „Je moet een
sapje maken van zout en azijn.
Dan doe je er vieze muntjes in."
Met een wattenstaafje poetst hij
de muntjes met groot gemak
schoon. Ze lijken weer als
nieuw. Ook hierachter schuilt
een scheikundig proces. Door
dat de koperen muntjes jaren
lang met zuurstof in aanraking
zijn geweest, is er een doffe laag
koperoxide op ontstaan. Het
mengsel van azijn en zout -
zoutzuur - lost de oxidelaag op
de muntjes op.
Brocades-Zaalberg organiseert
tijdens het schooljaar in het mu
seum activiteiten voor leerlin
gen. In de vakantie wilde ze ook
iets voor kinderen doen. Het
leek haar leuk scheikundige
proefjes te doen die kinderen
makkelijk kunnen uitvoeren. De
vele scheikundigen die bij het
museum werken, hielpen haar
bij het bedenken ervan.
De proefjes zijn 'gesneden koek'
voor chemici, maar de kinderen
zijn telkens weer verrast over de
reactie van bepaalde stoffen op
elkaar. Zo heeft de negenjarige
Bart Cox van klei een vulkaantje
gemaakt. In de krater stopt hij
bakpoeder. Met een pipetje laat
hij wat druppels azijn vermengd
met bietensap in het poeder val
len. De rode vloeistof reageert
heftig op het bakpoeder. Uit de
vulkaan van klei borrelt een 'la
vastroom' op. „Kijk dan. Gaaf
man."
Een bergje klei, wat bakpoeder en een paar druppels azijn kan een vulkaan doen uitbarsten. Foto: Hielco Kuipers
door Marijn Kramp
leiden - De leegstand in leidse
kantoren ligt beduidend lager
dan het landelijk gemiddelde van
io procent. In Leiden en omge
ving staat 6 procent van alle kan
toorruimte leeg, meldt het hoofd
economische zaken R. Gerritsen.
Dat neemt overigens niet weg
dat het bouwtempo van nieuwe
kantoren moet worden aange
past aan de huidige economische
ontwikkeling. Daarvoor stelt Lei
den samen met de omliggende
gemeenten een kantorennota op.
De Nederlandse Vereniging van
Projectontwikkelaars en Bouw
ondernemers (NVB) waar
schuwde begin deze week voor
te grote leegstand. Dit jaar komt
er een recordhoeveelheid van
2,6 miljoen vierkante meter kan
toorruimte op de Nederlandse
markt, terwijl de vraag naar kan
toren sinds een jaar afneemt.
Door de tegenvallende econo
mische groei in het algemeen en
de problemen in de ict-sector in
het bijzonder, is de leegstand in
de Nederlandse kantoren in het
afgelopen jaar verdubbeld tot
ongeveer 10 procent.
Gerritsen herkent deze ontwik
keling in Leiden, maar tekent
daarbij aan dat het uitgangs
punt in Leiden afwijkt van het
landelijk gemiddelde. „De Leid
se regio kon nog wel iets heb
ben, want die kampte de afgelo
pen jaren juist met een te krap
pe kantorenmarkt. Leiden en de
omliggende gemeenten hadden
tot begin vorig jaar een leeg
stand van slechts 2,5 procent,
terwijl in een gezonde markt
zo'n 5 procent leegstand wense
lijk is. Bij een lager percentage
moet er te vaak nee verkocht
worden aan bedrijven die willen
uitbreiden of aan bedrijven die
zich willen vestigen."
Sinds vorige zomer merkt Ger
ritsen dat de vraag naar kan
toorruimte afneemt vanwege
een verminderde economische
groei. De terroristische aanslag
op 11 september deed het ver
trouwen in de economie vervol
gens nog verder afnemen. Het
aantal vierkante meters kantoor
oppervlakte dat leegstaat ver
dubbelde in het afgelopen jaar.
In Leiden en omgeving komt dat
neer op 6 procent leegstand.
„Dat is beduidend minder dan
het landelijk gemiddelde van 10
procent. Maar het is niettemin
net als in de rest van het land
een verdubbeling. Vooral aan de
Schipholweg en de Haagse
Schouwweg staan enkele kanto
ren leeg."
Sinds mei van dit jaar is de sec
tor economische zaken in sa
menwerking met de omliggende
gemeenten bezig met een kan
torenstrategie voor de Leidse re
gio. Daarin wordt onder meer
aan de hand van verschillende
economische groeiscenario's
doorberekend hoe groot de
vraag naar kantoorruimte de ko
mende 13 jaar is. Ook worden
alle bouwplannen, concrete en
minder concrete, tot 2015 in
beeld gebracht. Door vraag en
aanbod naast elkaar te zetten
kan de Leidse regio het tempo
bepalen waarin nieuwe kanto
ren gebouwd moeten worden.
In 1998 en 1999 zijn met name
rond het station veel kantoren
opgeleverd. De laatste twee jaar
lag dat aantal beduidend lager.
Het tempo van 1998 en 1999
moet zeker niet worden aange
houden in deze tijd, meent Ger
ritsen. „Maar het is de vraag in
welk tempo dan wel moet wor
den gebouwd, omdat de huidige
leegstand weliswaar boven het
'gezonde' percentage ligt, maar
nog steeds stukken lager is dan
het landelijke gemiddelde."
Naar verwachting zijn deze
prognoses dit najaar klaar en
wordt de nota in november
door de gemeenteraad behan
deld.
Deze nieuwe kantorenstrategie
heeft overigens geen effect op
bouwplannen die al in een ver
gevorderd stadium zijn. Hieron
der vallen onder meer de twee
de toren bij Groenoord Plaza,
waar behalve 5000 vierkante
meter hotel ook nog 4000 vier
kante meter kantoor wordt ge
bouwd, en enkele kantoren
rondom het centraal station
voor de 'vijverlocatie' aan de
Plesmanlaan, de U-bocht bij de
Schipholweg en voor het stuk
grond bij het perron voor de
trein richting Alphen aan den
Rijn. Deze plannen gaan ge
woon door, verzekert Gerritsen.
„Je ziet tegenwoordig wel dat
projectontwikkelaars zelf soms
wat minder vaart achter de
bouw zetten. Dat ze bijvoor
beeld pas gaan bouwen als ze
op voorhand 50 procent van het
Hoewel het bordje 'te huur' redelijk vaak opduikt, is de gemeente
niet somber over de Leidse kantorenmarkt. Foto: Hielco Kuipers
gebouw verhuurd hebben. Maar
voor andere projecten geldt juist
weer dat het goedkoper is om
der Zanden heeft van
it 1959 op de Maria-
aan de Haarlemmer-
pzeten. De school stond
er ter hoogte van de Sint
steeg. Momenteel woont
Italiaanse badplaats Ri
de Adriatische Zee
samen met man en fa-
den een druk hotel runt
eft haar er echter niet
erhouden een reünie
id-klasgenoten van de
chool te organiseren. Het
ndt zaterdag 19 oktober
n restaurant Het Wedde
schoten. Van der Zan-
t vanuit Italië weten dat
iel oud-leerlingen en
loten hebben toegezegd
en. „De reacties zijn bo-
wachting. Er komen
L uit alle hoeken van de
„Zo komt Jeanet Baird-Wortel
uit Australië. Zij woonde boven
Van Gend en Loos op de singel,
vlakbij de Marislaan. Uit Kuala
Lumpur komt Antoinet van
Cleef, haar broer heeft een kan
toor op de Herengracht. Mar
griet van Dongen, een dochter
van dokter Van Dongen die aan
de Stationsweg woonde, komt
uit Amerika. Anderen zijn ver
zeild geraakt in Zuid-Frankrijk,
Duitsland, Vietnam, Turkije en
België."
Van der Zanden, die in haar
jeugdjaren aan de Marislaan
woonde, heeft goede herinne
ringen aan de schooL „Het was
een katholieke meisjesschool,
die jammer genoeg plaats heeft
moeten maken voor apparte
menten. Het gebouw had een
zéér mooie gevel en was een fij
ne school waar ik een prettige
Ria van der Zanden in de vierde klas van de Mariaschool in 1956. Zij staat op de achterste rij links van
juffrouw Barry. Particuliere foto
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON O 71 - 53 56 424
tijd heb gehad. We begonnen
met 42 leerlingen in de eerste
klas die in de loop van het eer
ste schooljaar werd gesplitst in
een A-klas en een B-klas. Inde
loop van de zes jaar kwamen er
uiteraard kinderen bij."
De namen van de juffrouwen
heeft Ria van der Zanden nog
steeds goed onthouden: eerste
klas juffrouw van Oosten, twee
de klas: juffrouw Koekebier,
derde klas: juffrouw Rijckelijk-
huizen, vierde klas: juffrouw
Barry, vijfde klas: juffrouw Pe
ters en de zesde Idas: mijnheer
Van Veldhoven, het school
hoofd. „Veel van onze klasge
noten hebben ook op de Mon
tessorischool gezeten naast de
Mariaschool, waar zuster Vero
na de leiding had en waar we
een lieve jonge juffrouw had
den: juffrouw Miep. Deze juf
frouw is nu rond de 70 en hoor
de via kennissen over onze reü
nie. Ze kreeg mijn e-mailadres
en liet weten graag aanwezig te
zijn. Momenteel heb ik de na
men van 63 klasgenoten bij el
kaar. Drie zijn er helaas overle
den en één wil niet meedoen.
Overigens heb ik op mijn zoek
tocht veel steun van Thea Mey
er en Henny Kluivers, twee ex-
klasgenoten."
Het idee voor de reünie ont
stond in haar hotel Brotas in Ri
mini toen er een aantal Leide-
naars logeerde. „Die namen
voor mij een videoband mee
over de blauwe tram en een
poster van molen de Valk. Op
eens zei ik: waar zullen al mijn
klasgenoten toch gebleven zijn
van de lagere school? Oude fo
to's, telefoonboeken en internet
deden de rest."
„Mijn vader was van 1945 tot
juli 1959 bedrijfsleider bij de fir
ma Scheltema (wollen dekens)
op de Oude Singel. In 1959 zijn
wij (mijn ouders, een jongere
zus en ik) naar België verhuisd.
Ik ben in Rimini verzeild ge
raakt in 1964 tijdens een vakan
tie. Daar kwam ik mijn huidige
man tegen. Op 3 oktober 1971
zijn wij in Rimini getrouwd. We
hebben twee kinderen, een
zoon en een dochter, die mee
helpen in ons familiehotel met
31 kamers, samen met mijn
schoonzoon en nog vier vijf
personeelsleden.
„Omdat ik zaken doe met Peter
Langhout in Alphen aan den
Rijn kom ik nog één keer per
jaar in Leiden. Helaas veel te
weinig. Daarom kijk ik ook zo
uit naar de reünie."
Ria Zavatte-Van der Zanden. E-
maiL hbrotas@rimini.com.
Haar telefoonnummer is 00 39
0541 373229.
Leonardo in Mexico (2)
De flagfootballers van de vesti
ging Leonardo van het Da Vïn-
cicollege aan de Noachstraat
zijn bij het WK flagfootball in
Mexico als tiende en laatste ge
ëindigd. Het toernooi werd ge
wonnen door een team uit de
Verenigde Staten. Flagfootball is
american football maar dan
zonder tackle, gespeeld door
jongens tot en met 14 jaar.
Lightning Leonardo, het team
van trainer Koos van Duijn ging
ten onder tegen Canada, Thai
land en Australië maar won van
Zuid-Korea. De strijd om de ne
gende en tiende plaats tegen
Duitsland werd vervolgens met
41-33 verloren.
Eric-Jan Berendsen
door Wim Koevoet
vervolg van voorpagina
leiden - De roep om de terug
keer van de verplichte zwemles
op de basisschool vindt geen ge
hoor bij de Leidse wethouder
onderwijs en sport, D66'er A.
Pechtold. Hij houdt stevig vast
aan het uitgangspunt dat ouders
verantwoordelijk zijn voor
zwemonderricht voor hun kin
deren.
Daarmee roeit de wethouder te
gen de stroom in die gisteren in
de Tweede Kamer op gang is ge
komen. Een meerderheid heeft
zich daar uitgesproken voor de
terugkeer van het schoolzwem
men. Aanleiding is een serie ver
drinkingen, afgelopen weekein
de, waarbij kinderen om het le
ven kwamen.
„Die verdrinkingen zijn natuur
lijk zeer tragisch, maar je voor
komt ze niet met deze rigoureu
ze maatregelen. Het gaat veel te
ver om de overheid verantwoor
delijk te maken voor de zwem
lessen voor kinderen."
In Leiden is het schoolzwem
men zeven jaar geleden gesneu
veld in een bezuinigingsopera
tie. Volgens Pechtold toont re
gelmatig terugkerend onderzoek
aan dat het maar een kleine
groep is, die bovendien nog al
tijd slinkt, die volledig van
zwemonderwijs blijft verstoken.
Het leeuwendeel van de ouders
regelt particuliere zwemlessen
voor hun kinderen.
Allochtone kinderen vormen
ook in Leiden de grootste risico
groep. Volgens Pechtold moet
bij de inburgering nadrukkelij
ker dan nu gebeurt, worden ver
teld dat Nederland waterrijk is
en dat het de verantwoordelijk
heid van de ouders is dat de kin
deren leren zwemmen.
Pechtold noemt zwemlessen via
de basisschool, 'een te grote in
breuk op het lesprogramma'.
„Denk aan het vervoer van en
naar het zwembad." Hij zegt ze
ker te weten dat de docenten er
ook zo over denken. Het andere
Haagse geluid bevalt Pechtold
beter. Behalve om de terugkeer
van zwemlessen via school, roe
pen de landelijke politici ook
om scherper toezicht en regels
in de zwembaden.
snel te beginnen en enige leeg
stand in het begin voor lief te
nemen."
door Eric-Jan Berendsen
leiden - Leiden is op zoek naar
geld voor zwemlessen aan kin
deren van vooral asielzoekers.
Het rijk heeft geld beschikbaar
gesteld voor deze doelgroep,
waarin naar verhouding veel
kinderen niet kunnen zwem
men. Het rijk geeft dit geld ech
ter alleen maar als de gemeente
de bijdrage verdubbelt. „Mo
menteel kijken we in Leiden hoe
we aan dat geld kunnen ko
men", zegt C. Schippers, direc
teur van het Sportbedrijf Leiden.
Schoolzwemmen is in veel ge
meenten afgeschaft of tot een
minimum teruggebracht. In veel
allochtone gezinnen is het niet
de gewoonte met de kinderen
naar het zwembad te gaan en
schiet de zwemles er bij in. An
dere ouders hebben simpelweg
het geld niet voor de vaak dure
particuliere zwemlessen.
In Leiden is het schoolzwem
men in 1995 afgeschaft. Sinds
dien wordt ieder jaar bijgehou
den hoe het met de zwemcapa-
citeiten van de leerlingen van de
basisscholen is gesteld. „En uit
die monitor blijkt dat de meeste
kinderen kunnen zwemen als ze
zeven of acht zijn", weet Schip
pers. „Diegenen die nog niet
kunnen zwemmen, zijn vaak ge
handicapte kinderen of kinde
ren met medische problemen.
Daarnaast wordt er door alloch
tone kinderen minder gezwom
men dan autochtone. Vooral
onder kinderen van asielzoekers
is dat het geval." Om ook die
doelgroep de eerste beginselen
van het zwemmen bij te bren
gen, heeft de overheid subsidie
beschikbaar gesteld.
door Wim Koevoet
leiden/leiderdorp - De eventue
le komst van een mega-disco-
theek op het Leiderdorpse be
drijventerrein De Baanderij is
geen streep door de rekening
van Leiden. Dat stelt de Leidse
wethouder cultuur, D66'er A.
Pechtold. Volgens de democraat
is het Leidse 'verzorgingsgebied'
zo groot dat er hoe dan ook een
discotheek bij moet komen in
het Leidse, waar In Casa een
monopoliepositie heeft. „Daar is
een schreeuwende behoefte
aan. Wat er om Leiden heen ook
gebeurt, er kan in de stad ge
makkelijk nog een discotheek
bij."
Pechtold maakte zich in de ver
kiezingscampagne al sterk voor
een oppepper van het Leidse
uitgaansleven. Hij signaleerde
op vrijdag- en zaterdagavond
een 'exodus van Leidse jonge
ren', met bestemming Amster
dam, Den Haaeen andere grote
steden. Hij wil Rze uittocht een
halt toeroepen.
Pechtold wijst erop dat een
tweede Leidse discotheek is op
genomen in het Leidse college
programma. „Collega-wethou
der Hillebrand (PvdA, red.) is er
hard mee bezig." Als locatie
wordt nog altijd de omgeving
van Leiden Centraal genoemd.
Pechtold zegt dat hij discothe
ken 'in de stad en niet in de pol
der' vindt thuishoren. „De
Baanderij beschouw ik als de
polder, ja." Maar teleurgesteld
dat Leiderdorp Leiden straks
wellicht vóór is, toont hij zich
niet. „Discotheken zijn heel
trendgevoelig. Wat nu in is, is
straks uit. Maar je moet wel wat
doen. Ik kom net terug van va
kantie in Friesland en elk dorp
daar heeft zijn uitgaansfacilitei-
ten voor de doelgroep van 15-
tot 35-jarigen beter voor elkaar
dan Leiden."
