Toonbeeld van ijver en doorzettingsvermogen
digitale erfgoed van John Frederikstadt
Transfermarkt ligt op zijn gat,
maar de topdrie klaagt niet
SI
Jan de Visser stopt, maar neemt geen afstand van het voetbal
SPORT
zaterdag 17 AUGUSTUS 2002
jan Bakker
e: redelde bierviltjes, die als scheen-
et ermers dienden, blijven liggen in
t En ook zijn sokken hoeven niet
le omhoog gehouden te worden
l?die vervelende touwtjes'. Jan de
een toonbeeld van ijver en
jafettingsvermogen stopt met het
ie ivan betaald voetbal. Een terug-
pzijn carrière. Over status, geld
stige, maar vooral twee keer
vartier rushes aan de linkerflank.
jlFeyenoord morgen aan een
seizoen begint, volgt Jan de
met een schuin oog de verrich-
I van zijn inmiddels oud-colle-
laar ook al zal hij op een spaar-
jartijtje op een amateurveldje
jt-Friesland na, niet meer voet-
treuren doet hij allerminst,
jallen op niveau is voorbij,
roetbal en Jan de Visser zijn
ig niet van elkaar af."
II te piekeren over het recente
en heeft de Hoornse ex-prof
aal niet. Als rechterhand van
aamemer Rodger Linse reist
ser binnen- en buitenland af.
ct over de schouder van de gro-
die onder andere de zaken
jud van Nistelrooy behartigt,
Het is wel even wennen. Voor
voor de voetballers. Er worden
el grappen over gemaakt,
tik mijn oud-ploegmaatje Bo-
nre Kalou even aan - een spe-
Linse zit - voor een praatje,
j op een bekakte toon en met
ate grijns op zijn gezicht: 'Dus
mijn nieuwe manager meneer
ser?' Iedereen lachen natuur-
ei&d het ooit kunnen bedenken?
Visser als zaakwaarnemer. De
dier die een hekel had aan de
verkooppraatjes van de man-
pak. In zijn periode bij Hee-
:n regelde hij zijn zaken zelf.
an raar lopen. Ik was nooit ge-
eerd van die zaakwaarnemers,
er iemand naar mijn huis om
jen dat er interesse voor mij
je en buitenlandse club. Hij zou
r ct werk van maken en mij dan
lellen. Nooit hoorde ik er meer
n. Die club interesseert mij nog
zoveel, maar het gaat om
ine belletje. Fatsoen dus."
5rhet te weten speelde hij zijn
wedstrijd vorig jaar op 12 de-
tegen Den Bosch. Een beker-
vc ijd. Feyenoord gaf te kennen
opende contract van de 34-ja-
°i bovendien geblesseerde spe-
m t meer te verlengen. Een uit-
naar het kleine broertje Excel-
erd geboden. Als voetbalvader
van de wispelturige talenten. De Vis
ser bedankte. „Misschien dat Excelsi
or een uitzondering kon zijn, maar ik
heb altijd gezegd dat ik aan het einde
van mijn loopbaan niet bij een eer
stedivisieclub ga spelen. Eerlijk ge
zegd had ik daar gewoon geen zin
meer in. Dat stuk naar Rotterdam
leek elke dag wel langer te worden.
Daar heb ik me echt in vergist."
De Visser was een voetballer met lon
gen als een paard, die als het moest
de gehele flank bestreek. „In Duits
land zie je dat veel. Ja, misschien had
een Duitse club wel veel beter bij mij
gepast. Maar Feyenoord kwam en ik
wilde per se bij een club uit de Ne
derlandse topdrie spelen. Later hoor
de ik dat Schalke interesse zou heb
ben gehad. Dat is slechts achteraf.
Daar moet je dan niet meer over pra
ten."
„Ik kan tevreden terugkijken. En ja,
waarom heb ik het Nederlands elftal
niet gehaald? En waarom Cocu wel?
Ze zeggen wel eens dat hij de mooiste
carrière heeft gehad die een voetbal
ler zich kan wensen. Zo'n mooie op
bouw. En dan kun je zien hoe dicht
alles bij elkaar ligt. Ik ging van AZ
naar Heerenveen en hij als mijn
toenmalige ploegmaatje naar Vitesse,
waar ik ook heen kon. Mensen vra
gen wel eens: 'Heb jij nooit nage
dacht over wat jij dan misschien had
kunnen bereiken?' Ach, wat heb je er
allemaal aan. Het is niet gebeurd. Het
zij zo."
De Visser houdt niet van speculeren.
Ook al weet hij dat de voetballerij er
van overloopt. Een voetballeven als
harde leerschool doet hem in ge
dachten verzinken. „Onze keeper
Dudek zou vertrekken naar Liverpool
voor heel veel geld. Feyenoord zou
Babos dan voor tien miljoen gulden
van NAC kopen. NAC investeerde op
zijn beurt weer in de veronderstelling
een grote som geld voor zijn doelman
te ontvangen. Maar het liep anders.
Liverpool wilde minder voor Dudek
betalen. Achttien miljoen gulden. En
dan is tien miljoen gulden ineens te
veel geld voor Babos. Dus haalde
Feyenoord Zoetebier en zat NAC,
met al zijn investeringen, met de ge
bakken peren."
Zijn voetbalvisie gaat verder. Met ver
bazing spreekt hij over Sparta en For-
tuna Sittard, die aan de vooravond
van het nieuwe voetbalseizoen nog
net een licentie hebben bemachtigd.
„Ik ken de ins en outs niet voor hon
derd procent, maar in feite kan het
gewoon niet. De KNVB is waarschijn
lijk bang om die clubs failliet te laten
gaan. Nu pruttelen ze verder. En stie
kem hoopt de bond dat het vanzelf
op een einde loopt en zij hun handen
schoon houden."
Voor De Visser is er meer dan het rol
lende leer. Hij houdt van historische
Jan de Visser: „Ik speelde op mijn 34ste
panden. Zelf woont hij in een zeven
tiende eeuws juweeltje in Hoom. De
stad waar hij van kinds af aan speel
de. Eerst bij Zwaluwen, later bij Hol-
landia. De Visser was geen hoogvlie
ger. Met veel ijver en werklust wor
stelde hij zich in diverse districtself-
tallen. ,AZ kreeg mij toen in de gaten.
Maar er gebeurde niks. Ook al speel
de ik altijd goed in het Noord-Hol
lands elftal. Ik kwam in de selectie
van Hollandia, maar echt een vaste
waarde in het eerste team werd ik
nooit. Toch klopte AZ juist toen aan
mijn deur. Waarschijnlijk had ik in
druk op ze gemaakt toen ik nog in de
jeugd speelde."
Zonder verbeelding ging de nuchtere
- toen nog - linkerspits naar Alkmaar.
Hij speelde op amateurbasis in het
tweede elftal van de eerstedivisieclub.
Goed voor een paar gesponsorde
nog bij Feyenoord. Dan mag je toch niet
voetbalschoenen per jaar. Na ander
half seizoen werd hij semi-prof. De
Visser kan er om lachen als hij zijn
jaarsalaris noemt. „Voor 17.500 gul
den tekende ik. Dat ging zo in die
tijd. Al moet ik wel zeggen dat AZ
toen heel anders was dan het huidige
AZ. Er kon helemaal niets binnen die
club. Kwam er iemand van de techni
sche staf naar ons toe die grinnikend
vertelde: 'Promoveren kan onmoge
lijk jongens, dat wordt onze dood. Als
we de nacompetitie halen dan ga ik
wel in het doel staan'. Iedereen lach
te met hem mee. Maar het ergste van
alles was dat hij het meende. En ach
teraf gezien had hij gewoon gelijk."
Een eerstedivisieclub met financiële
zorgen. Voor de beginnend semi-prof
reikten de bomen niet tot aan de he
mel. Maar juist bij AZ is De Visser de
voetballer geworden die mensen
klagen." Foto: GPD/Marcel Rob
kennen van televisie. Keer op keer
draven aan de zijlijn, dan de achter
lijn halen en een loepzuivere voorzet
afleveren. „Nee, Louis van Gaal is
niet de man geweest die daarop heeft
gehamerd. Hij was toen trainer van
het tweede. Gek hè. Jan Fransz (later
de opvolger van Van Gaal, red.) wel.
Hij is degene geweest die naar mij toe
kwam en vertelde dat als ik na een
rush een goede voorzet kon brengen,
ik het zou redden in het betaald voet
bal. Ik ben urenlang gaan trainen. En
hij heeft gelijk gekregen. Kort daarna
stond ik in het eerste."
Heerenveen promoveerde naar de
eredivisie en had wel oren naar een
loopwonder aan de linkerkant. Pas
een jaar later werd de interesse van
de inmiddels alweer gedegradeerde
club concreet. Het deerde De Visser
niet om de stap naar de hoogste divi
sie niet te kunnen zetten. De ambiti
euze Friese club paste bij de voetbal
ler. De club waar alles kon en niets
moest. De club met het aantrekkelij
ke voetbal en aardige mensen. „Na
tuurlijk is dat zo. Maar geloof mij: dat
is nu allemaal anders. We promo
veerden, werden elfde, negende en
daarna haalden we Europees voetbal.
Iedereen was laaiend enthousiast.
Heerenveen Europa in! De plannen
werden aangescherpt. Eens in de zo
veel jaar moest de club UEFA Cup
spelen. Maar wel met aanvallend en
attractief voetbal. Kijk nu. Heeren
veen heeft geroken aan het grote
werk, de Champions League. Ineens
is het voetbal niet zo aanvallend en
attractief meer. En Heerenveen móet
nu ieder jaar Europees voetbal halen
en dan verandert veel hoor."
De Visser kan het weten. De ijzeren
voetbalwetten zijn hem in sneltrein
vaart bij zijn laatste voetbalstation
aangeleerd. Feyenoord. De club waar
hij met een fonkeling in de ogen hon
derduit over spreekt. „Bij Feyenoord
gaat het om geld. Niets meer en niets
minder. Elke wedstrijd moet gewon
nen worden. Ook van Lazio Roma in
Italië. En als dat niet lukt dan is er pa
niek in de tent."
Van het speelse Heerenveen naar het
volwassen Feyenoord. Jan de Visser
viel direct met zijn neus in de boter.
De open dag van de Rotterdamse
club is traditiegetrouw een waar
spektakel in een bomvolle Kuip. En
nieuwkomers genieten een warm
onthaal. „Met een helikopter werden
de nieuwe spelers het stadion in ge
vlogen. Ik vond het leuk omdat ik nog
nooit in een helikopter had gezeten,
maar eigenlijk is het natuurlijk bela
chelijk. Pierre van Hooijdonk hoor je
te presenteren met zo'n ding. Te
recht. Ronald Koeman ook, maar
zelfs hij is nooit per helikopter in het
stadion afgezet. Maar Jan de Visser?
Nee, echt niet!"
Waar Leo Beenhakker in de Cham
pions League behoudend speelde en
een aanvaller opofferde voor een ex
tra middenvelder, week Bert van
Marwijk bijna nooit van zijn opstel
ling af. De Visser werd het slachtoffer,
speelde steeds minder en belandde
uiteindelijk op de bank. „Niet altijd
spelen of bijna nooit, is een groot
verschil. Ik wist van tevoren dat ik
werd gehaald voor Europese wed
strijden. Natuurlijk probeerde ik ook
in de competitie bij de eerste elf te
zitten. Als dat niet lukt dan is dat
even slikken. Zeker op trainingskam
pen. Al kon ik daar vrij goed mee om
gaan. Kaarten, kaarten en nog eens
kaarten. Met de oudere garde: Paul
Bosvelt, Edwin Zoetebier, Kees van
Wonderen. Die jonge jongens zaten
dan urenlang te turen naar htm spel
computer. Ik heb die gasten wel eens
goed bekeken en gedacht: 'Jullie
moeten het hier heel vervelend vin
den'."
Na veertien seizoenen in het betaalde
voetbal is het draven voorbij. Zijn
maatje Bosvelt kwam hem vorige
week nog opzoeken en ook een ont
moeting met Jon Dahl Tomasson op
het trainingscomplex Milanello staat
nog gepland. Verder moet De Visser
nog uitvinden hoe sociaal de voetbal
wereld is. „De tijd zal het leren."
Hij zegt dat hij het voetbal nog geen
dag heeft gemist. „Het is ook nog
lang niet over. Ik kan voetballen wan
neer ik dat zelf wil. Alleen het niveau
zal lager zijn. Maar dat is toch lo
gisch? Nog niet zo lang geleden was
je als 32-jarige speler transfervrij. Je
was immer oud. Ik speelde op mijn
34ste nog bij Feyenoord. Dan mag je
toch niet klagen."
öRoy Hammink
fEGEiN - Noem in Neder-
le woorden 'cijfertjes' en
al' en je komt automatisch
t bij de naam van John
ikstadt. De werkzaamhe-
in de ongekroonde koning
b vaderlandse voetbalsta-
en worden nu gedaan
le professionals van In-
da. Cijfertjes als business.
ezicht van Philip Henne-
draagt een gelukzalige
ich. De directeur van het
idse sportstatistieken-
Infostrada heeft de laat-
litjes van de deal met
is bedrijf glad gestre-
ids Shinji Ono bij Fey-
voetbalt, willen Japan-
les weten over de Neder-
competitie", zegt Hen-
y" nn. „Dat gaat tot aan
en op doel, gesplitst in
a echts en links. En alles zo
shet maar kan. Japanners
:er veeleisend. De meeste
everen we aan met een
se tekst, maar we hebben
jlfs iemand in dienst die al-
ïet Japans vertaalt."
iwist elke Japanner die
de weten heel snel dat
hsdag scoorde tegen Fe-
ïce. Pakweg een minuut
zijn schot tegen het net
was dat bekend in het
an de Rijzende Zon.
met links, in de linker-
ïa een assist van Pierre
Joijdonk. Infostrada regi-
le de treffer en transpor-
het nieuws via een sim-
uk op de knop naar de
kant van de wereld. „We
11 het WK ook voor klan-
lapan gedaan. Toen was
dat we de naam van de
van een comer binnen
J halve minuut daar moes-
'bben aangeleverd", zegt
tioneel directeur Paul
„We doen voor Japan de
etities in Nederland, Ita-
Igeland en België. België is
ssant voor Japan omdat
Philip Hennemann en Paul Rump
Suzuki nu bij Genk speelt."
De voetbalcompetities in West-
Europa vormen het grootste
aandachtspunt van het in 1995
opgerichte bedrijf. De onderne
ming bedient media en bonden
over de hele wereld: BBC, NOS,
IOC, FIFA en veel Nederlandse
dagbladen. 'U vraagt en wij
draaien' is zo'n beetje de filoso
fie van het bedrijf. Als iemand
begin november wil weten hoe
veel comers Ajax op dat mo
ment in de Nederlandse com
petitie heeft gehad, dan worden
die gegevens met een paar
drukken op de knop tevoor
schijn getoverd. Als er maar be
taald wordt, want zo werkt dat
immers op alle terreinen in de
hele wereld.
Rump: „We proberen alles bij te
houden. Elf Europese voetbal
competities doen we op weke
lijkse basis. Ja, we coveren ook
het voetbal in Azerbeidzjan en
op de Faeroer Eilanden. Maar
alleen de uitslagen en de stan
naast het beeld van Frederikstadt. Foto: GPD/Rianne den Balvert
den, geen details. Al zouden
sommige collega's dat er graag
bij doen. Wat we wel en wat we
niet doen, heeft natuurlijk te
maken met de commerciële in
teresse."
De media worden ook actief
voorzien. Infostrada probeert
alles op te slaan in de eigen da
tabank en daar rollen altijd wel
leuke wetenswaardigheden uit,
voornamelijk op voetbalgebied.
Wie speelt zijn 300ste wedstrijd
in het betaalde voetbal, wie
maakt zijn honderdste doel
punt, welke schopper krijgt
voor de vijftigste keer in zijn
loopbaan een gele kaart, dat
soort dingen.
Die feiten werden 'vroeger' in
één adem genoemd met John
Frederikstadt. Als Mart Smeets
op zondagavond de Nederland
se huiskamers verraste met de
mededeling dat er een voetbal
ler werd gehuldigd voor het
spelen van zijn vierhonderdste
wedstrijd voor zijn club, dan
kwamen die gegevens van Fre
derikstadt. Die verzamelde al
les, schreef thuis stapels schrif
ten vol met gegevens uit de ere
divisie en eerste divisie en geldt
daarom als de ongekroonde ko
ning van de Nederlandse voet
balstatistieken.
Infostrada kocht zijn verzame
ling schriften in 1997. De ge
schreven gegevens zijn tegen
woordig allemaal opgeslagen in
de computer. Dat eist de mo
derne tijd nu eenmaal. Het bij
houden van statistieken is geen
zaak meer van streepjes zetten
in een schrift. Alles gaat met de
computer, Infostrada beschikt
over 35 televisieschermen waar
zo'n beetje alle voetbalduels uit
de wereld op te zien zijn en ge
gevens heten geen gegevens
meer maar input.
Desondanks waart de geest van
Frederikstadt rond in het kan
toorpand. De twee ramen bij de
receptie zijn geen gewone. De
originele aantekeningen uit de
schriften van Frederikstadt zijn
vergroot en gelijk een spread
sheet verwerkt in het glas.
Naast de deur staat een beeld
van Frederikstadt. Rump (35):
„Dat is een eerbetoon aan hem.
Als John Frederikstadt de cijfers
niet had bijgehouden, dan zou
den wij als Nederlands bedrijf
geen complete data van de ei
gen voetbalcompetitie hebben
gehad."
Hennemann (41): „John is de
erflater van de Nederlandse
competitie. Niemand anders
heeft de cijfers, ook Voetbal In
ternational niet. En die man
heeft gewoon elke gegeven gele
kaart geregistreerd. Er zijn drie
beelden. Eentje voor hemzelf,
eentje voor ons en, misschien
wel het belangrijkste, één voor
Studio Sport. Mart Smeets refe
reerde iedere zondag aan John
Frederikstadt, maar de buiten
wereld dacht vaak: 'Bestaat die
man wel?' Nou, hij kwam elke
week de studio in Hilversum
binnen, zeulend met die grote
tassen van hem."
Volgens Hennemann en Rump
valt er niet te discussiëren over
de betrouwbaarheid van de cij
fers van Fredrikstadt, wiens
dochter Marika in dienst is bij
Infostrada. Hennemann: „Hij
had een verbluffend systeem en
een geweldige accuratesse. En
eens in de zoveel tijd moest het
hele gezin meedoen met tel- en
controlesessies. We hebben nog
nooit gehoord dat er iets van
John Frederikstadt niet klopte."
Rump: „Je kunt je afvragen in
welke mate cijfers officieel zijn.
De uitslag moet goed zijn, de
kaarten moeten bij de juiste
mensen terecht zijn gekomen.
We hebben de officiële gege
vens van de FIFA over het
meest recente WK wel eens ge
checkt via de videoband en
toen bleken ze echt niet te klop
pen. Onze cijfers waren beter,
gaven meer details." Henne
mann: „Sportbonden in Neder
land, en eigenlijk in heel Euro
pa, hebben nooit de behoefte
gehad om uitslagen op detailni
veau vast te leggen."
door Jochem Lippmann
Amsterdam - Mark van Bommel
en Kevin Hofland zouden de
eredivisie verruilen voor de En
gelse Premier League en de
overgang van Mateja Kezman
naar een Italiaanse club stond
eveneens nagenoeg vast. Feyen
oord zocht al naar vervangers
voor Brett Emerton en Bona-
venture Kalou en bij Ajax speur
den ze voor niets naar een op
volger voor Cristian Chivu.
Alle bovengenoemde spelers dit
weekeinde gewoon weer in de
eredivisie actief. De spelerscar
rousel is namelijk vastgeroest,
de transfermarkt ligt op zijn gat.
Ajax, PSV en Feyenoord zijn er
niet rouwig om.
Rob Baan hoor je niet klagen.
Het bestuurslid van Feyenoord
dat belast is met de aan- en ver
koop van spelers ziet alleen
maar voordelen van de opmer
kelijke rust op de Europese
voetbalmarkt. „Onze wedstrij
den trekken nog steeds voldoen
de scouts. Hier en daar wordt er
ook nog wel eens naar een spe
ler geïnformeerd. Maar daar
blijft het dan ook bij."
„Je ziet wat er allemaal rond
Brett Emerton is gebeurd. Maar
voorlopig heeft hij al Europees
met ons gespeeld. Ik vind het al
lemaal wel best. We hebben na
genoeg dezelfde groep als vorig
jaar. Dat geeft heel veel rust. We
hoeven niet in alle haast op zoek
naar vervangers en kunnen ook
onze jeugdspelers door laten
stromen."
„Grote winnaar zijn de clubs die
de afgelopen jaren een verant
woord beleid hebben gevoerd.
Clubs die niet alleen hebben ge
speculeerd op verkopen en geen
onverantwoorde aankopen heb
ben gedaan. Al ben ik bang dat
de rust van korte duur is. In de
cember, wanneer de transfer
markt weer open gaat, zijn er
weer veel mensen in paniek.
Mogelijke nieuwe sponsors trek
ken dan wel weer vlug de beurs.
Geen Premier League voor Van
Bommel. Foto: Hans van Weel
Met alle gevolgen vandien", al
dus Baan.
Gerard Slager, directeur van de
federatie voor profclubs FBO,
weet niet of de transfermarkt
zich zo snel herstelt. „In het
voetbal weet je het maar nooit.
Als een rijke zakenman uit Vero
na zijn zinnen heeft gezet op
spelers van Ajax, Feyenoord.
PSV of Vitesse kan er veel ge
beuren. Toch denk ik eerder dat
op de korte termijn alleen de
echte grote clubs in Europa
kunnen blijven kopen."
Grote oorzaak van de ingestorte
transfermarkt is het voorzichtige
beleid dat veel clubs in Spanje,
Engeland en Italië moeten voe
ren. In deze landen dalen de in
komsten uit de tv-rechten. Con
tracten lopen af en mediamag
naten (Kirch) gaan failliet. De
resultaten van het pay-per-view-
systeem vallen in heel Europa
tegen.
De meeste clubs kampen met
een overschot aan hele dure
spelers. De ruimte voor investe
ringen is gering, saneren is vaak
noodzakelijk.
Dat merken ze ook bij Sport
Promotion, het bureau dat de
zaken van veel Nederlandse
voetballers behartigt. Victor Si-
kora werd nog wel bij Ajax on
dergebracht en Remco van der
Schaaf verruilde Vitesse voor
PSV. Echte grote transfers ble
ven tijdens de zomer uit. Ook de
kleinere clubs hielden de hand
op de beurs. „En dat is nu weer
nadelig", weet Frank Amesen.
Het bestuurslid technische za
ken van PSV is blij dat de trainer
Guus Hiddink nog met Mark
van Bommel, Mateja Kezman en
Kevin Hofland kan werken.
„Maar aan de andere kant heb
ben we wel dertig contractspe
lers. Dat is erg veel. In het verle
den toonden subtoppers vaak
belangstelling. Zij hebben nu
ook niet veel te besteden. Dat
betekent dat we veel spelers
loon moeten betalen. Aan de
andere kant kunnen we door
het aanblijven van onze topspe-
lers misschien eindelijk eens de
tweede ronde van de Cham
pions League halen. Sportief ge
zien ben ik tevreden, al moet het
financieel wel mogelijk blijven."
„De loonkosten zijn na het Bos
man-arrest lÉMerdaad ge
groeid". zegtrcchnisch direc
teur Beenhakker van Ajax. „Ook
wij hebben eigenlijk te veel con
tractspelers. Mede daardoor
maakt Ajax geen winst. Aanvan
kelijk kregen alleen de toppers
veel geld, maar na het Bosman
arrest gingen ook jongens die
niet meer kunnen dan in het pe
loton meefietsen belachelijk veel
verdienen. Dat is er mede de
oorzaak van dat clubs eigenlijk
alleen spelers kwijt willen."
„Gelukkig hoeft Ajax nog niet
zijn goede spelers te verkopen.
Daardoor hoefden we deze zo
mer voor het eerst sinds jaren
geen nieuw elftal te kopen en
kan trainer Koeman met nage
noeg dezelfde groep werken.
Dat heeft voordelen. Kijk maar
wat er de afgelopen jaren in Rot
terdam is gebeul d. De vraag is
wel hoe lang we dit vol kunnen
houden. Een club moet soms
ook een speler verkopen."
