BUITENLAND
rond Karadzic aan
Zimbabwe: wie steekt de lont in het kruitvat?
Bosnische school staat er, nu nog kinderen SFOR pakt netwerk
Soldaten België op défilé
metspeelgoedpistooltjes
idepogingen
iuantanamo
en Venezuela
rrijspraak
iteur deed
enoperaties
my Soeharto
eiland
inlanders in
jee voor WTC
(i Saddam bij
ag verwond'
linister
;ra overleden
Nederlandse SFOR-militairen helpen bij opbouw in deel Bosnië
'Internationale voedselhulp houdt Mugabe in het zadel'
Leider Palestijnse Fatah
voorgeleid in Tel Aviv
Fox zegt bezoek Texas
af na executie Mexicaan
Ophef over milde straffen
Oost-Timor-tribunaal
«rog
»namo bay - Zeker dertig
da- en Talibanstrijders
itzitten op de Amerikaan-
jnebasis Guantanamo op
ïebben geprobeerd zelf-
|te plegen. Dat zeggen
s die in het kamp wer-
ieldt de BBC. Gevange-
obeerden zichzelf te snij-
et plastic gebruiksvoor-
b of sloegen hun hoofd
je muur. Niemand slaag-
i om zichzelf veel kwaad
B. Volgens een Ameri-
iarts tonen sommige ge-
jen met hun zelfmoord-
jen berouw voor hun ter
lies.
is - De hoogste rechtbank
zuela heeft vier hoge
en die in april betrokken
rij een staatsgreep ont-
van rechtsvervolging. Di-
de uitspraak braken in
dstad Caracas rellen uit,
aanhangers van presi-
lavez en de politie met
daags raakten. De staats
kas op 12 april, een dag
lij betogingen in Caracas
eventien doden waren
n toen de politie hard
tegen demonstranten
ivez' aftreden eisten.
De Egyptische politie
in man opgepakt die op
mensen hersenoperaties
;evoerd, hoewel hij
de lagere school heeft
ten. Dit hebben de ge-
ijke autoriteiten giste-
estigd. De 40 jaar oude
g in de plaats Fayoum,
van de hoofdstad Caïro,
jehonderd patiënten
ik. Hij rekende ongeveer
itje per consult. Hij
zelfs operaties uit. Hoe
(die patiënten is afgelo-
jiog niet duidelijk. De
rvalste zelf diploma's.
- De Indonesische au-
in hebben de vorige
veroordeelde Tommy
0 overgeplaatst. Vanuit
is hij onder zware bewa-
irgebracht naar een ge
seiland waar de gevaar-
risdadigers van Indone-
n opgesloten. Een
ik in Jakarta veroor-
'ommy, de jongste zoon
-president Soeharto, in
ijftien jaar cel, onder
igens het beramen van
d op een rechter die
der had veroordeeld
corruptie.
De autoriteiten van
gaan ook in het bui-
op zoek naar architec-
Tround Zero, de plek
World Trade Center
te richten. Vorige
iresenteerden ze zes
gsplannen, die door
voor stuk werden af-
t. De kritiek gold onder
grote hoeveelheid kan-
ite in de zes ontwer
fendien vonden des-
de plannen weinig
fend en vinden ze dat
plaats moet komen
monument ter nage-
van de slachtoffers
'aanslagen op het WTC.
J- Qusai Hussein, een
1 de Iraakse president
Hussein, is twee weken
bij een moordaanslag
geraakt. De aanslag,
;ai in een arm werd
werd gepleegd door
iders van Saddam. Dat
vanuit Londen opere-
ipositiegroep gisteren
~»e 35-jarige Qusai
ichoten toen hij door
reed. De twee daders
iter aangehouden en
:hoten. Qusai staat aan
van de Republikeinse
de Speciale Veilig-
isatie, een legereen-
belast met de be-
ig van zijn vader.
liiBo - De Surinaamse
ster Motilal Atta
(is gisteren in zijn wo-
de Surinaamse hoofd-
Bmaribo dood aange-
pver de oorzaak van
ttijden van de politicus,
ft vorige kabinet minis-
pnanciën was, is offici-
biets bekend. Mungra
fe zich in 1996 als lid
Jerenigde Hervormings-
HP achter de Nationale
jatische Partij van Dési
f. Eerder was Mungra
pvan de Surinaamse
(art Maatschappij, maar
Ie op na de vliegramp
(haven Zanderij in 1989.
donderdag 15 AUGUSTUS 2002
door Lianne Sleufjes
DOBRATici - Vijfduizend Kroaten woonden in
het Bosnische dorpje Dobratici voor de oor
log Joegoslavië begin jaren negentig ver
scheurde. De Serviërs verjoegen ze allemaal.
Ze vluchtten naar dorpen verderop en som
migen uiteindelijk naar Kroatië. Dobratici
was leeg. Nadat in 1995 de vrede was gete
kend, keerden de Kroaten langzaam maar
zeker terug.
Vandaag de dag zijn een paar woningen op
gekalefaterd, een is handvol nieuwe huizen
in aanbouw. De school is al een jaar geleden
opgeknapt Met dank aan Nederland. Via de
Nederlandse SFOR-militairen die in dit deel
van Bosnië toezien op handhaving van het
vredesakkoord. Ook steunen zij vluchtelin
gen bij hun terugkeer. En dat kan ook hulp
betekenen bij het opknappen van gebou
wen.
Nu houden de Nederlandse SFOR-militai
ren toezicht op een gebied van 3.500 vier
kante kilometer. Vandaag wordt dat uitbreid
met circa 2.500 vierkante kilometer. Neder
land krijgt er grondgebied bij, omdat de in
ternationale vredesmacht inkrimpt van
18.000 naar 12.000 militairen. Nederland
blijft hetzelfde aantal mensen leveren: een
bataljon van circa 1.200 mensen.
Tijdens de oorlog zijn in Bosnië op een be
volking van 4,3 miljoen 200.000 mensen ge
dood en 700.000 anderen sloegen op de
vlucht, aldus cijfers van SFOR. Zo'n 70 pro
cent van de vluchtelingen is teruggekeerd.
Dat geldt bij lange niet voor Dobratici. On
geveer vierhonderd bewoners wonen weer
in de uitgestrekte gemeente, circa 35 in de
kem zelf. Bij terugkomst vonden zij hun
huizen grotendeels vernield of tot de grond
toe afgebrand.
In de school in Dobratici zetelen nu ge
meente en politie. Alles behalve kinderen,
zoals ritmeester Laine den Hollander van
SFOR 12, nu verantwoordelijk voor het pro
ject, zegt. Die kinderen komen pas dit jaar.
Daarvoor moest eerst van hogerhand toe
stemming komen.
De 78-jarige Filip Pilic snapt niet goed dat
eerst met de school is begonnen. „Huizen
zijn belangrijker. Ons wordt niets gevraagd.
Nu zit de school nog zonder kinderen."
SFOR dacht op die manier gezinnen met
kinderen te verlokken om terug te keren.
Vijf jaar geleden keerde Filip terug uit Kroa
tië, waar hij met zijn evenoude echtgenote
Nevenka een goed heenkomen had gezocht.
Hun twee zoons en kleinkinderen wonen
daar nog.
Het echtpaar Pilic woont in een oude op
slagruimte. Ernaast is hun nieuwe woning
in aanbouw, op de plek waar hun oude huis
stond. Dat gaat moeizaam, vertelt hij. Zelf
kan hij vanwege pijn in de armen niet mee
helpen. „Ik kan nog geen lepel soep naar
mijn mond brengen." Cement en stenen
wordt wel verstrekt via hulporganisaties,
maar een metselaar of timmerman wordt er
niet bij geleverd.
Jongeren die vroeger in Dobratici woonden,
hebben weinig zin om terug te keren, zegt
Nevenka Pilic. Werk is er niet Daarom zijn
haar kinderen nog in Kroatië. Toch wilden
zij en haar man terug. „Het is ons geboorte
dorp. En het water is hier schoon."
sarajevo/rtr-afp - De interna
tionale vredesmacht SFOR in Bos
nië is gisteren in het zuidoosten
van het land een grootscheepse
actie begonnen tegen het net
werk rond Radovan Karadzic, de
voormalige Bosnisch-Servische
leider. Hij wordt gezocht door het
Joegoslavië-tribunaal in Den
Haag.
De actie, waarbij wegen werden
afgezet en helikopters werden
ingezet, was onder meer be
doeld om nadere informatie te
vergaren over de verblijfplaats
van Karadzic. „Het is niet het
oogmerk hem op te pakken", al
dus een woordvoerder van
SFOR. „Maar als de gelegenheid
zich voordoet, zal hij uiteraard
worden aangehouden. Elke ar-
door onze correspondent
Eelco van der Linden
harare - Zimbabwe glijdt razendsnel af. Tekorten aan al
les, hyperinflatie, honger, massale onvrede; het is een ex
plosief mengsel. Het wachten is op de vonk die elk mo
ment en uit vele hoeken kan komen. Overeenstemming is
er over één ding: de omwenteling komt er alleen als het
volk opstaat tegen president Robert Mugabe.
Praktisch de hele productie in Zimbabwe ligt stil. De
enigen die manhaftig doorgaan, zijn de makers van de
befaamde beeldjes. De voorraden puilen uit, want toe
risten laten zich niet zien. Prijzen zijn triest makend
laag. Wie randen of dollars bij zich heeft, krijgt de waar
bijkans cadeau.
„Koop alsjeblieft wat, want ik moet eten. Maïsmeel. Ik
ga het zelf halen in Zuid-Afrika", zegt Shingirai, die
langs een uitvalsweg net buiten Harare zijn beelden
maakt. Dat hij nog leeft, heeft hij niet te danken aan de
toeristen, maar aan zijn landgenoten, die in steeds gro
tere getalen aan aids sterven. „Gelukkig heb ik mijn
grafstenen", zegt de beeldhouwer.
Vlakbij verzamelt een broodmagere vrouw de graankor
rels die een vrachtwagen van een hulporganisatie op de
parkeerplaats heeft achtergelaten. Hoe erg is het? Dat is
de vraag die elke waarnemer zich stelt. Maar ze is moei
lijk te beantwoorden. De bom, zo zeggen gesprekspart
ners, barst later dit jaar, als de zo magere oogst is opge
geten en het lange wachten op de nieuwe aanplant be
gint.
„We zijn goed in overleven. Hebben we geleerd toen
Blanke boer van erf gezet
Tientallen militante zwarte Zimbabwanen hebben
gisteren met geweld een blanke boer uit zijn boer
derij in het noorden van Zimbabwe gezet. Vorige
week liep een ultimatum af dat president Robert
Mugabe aan 2.900 van de 4.500 blanke boeren had
gesteld. Dinsdag zouden vijf boeren in het zuidoos
ten van het land zijn gedwongen hun werkzaamhe
den te beëindigen. Mugabe gaf maandag in een re
de ter gelegenheid van de 'Dag der Helden' de boe
ren te verstaan dat zij him boerderijen en landerijen
zonder compensatie aan zwarte Zimbabwanen
moeten afstaan. „Wij, het belangrijkste volk van
Zimbabwe, wij, de ware eigenaren van dit land, zul
len niet buigen", riep de president uit.
Rhodesië (zoals Zimbabwe vroeger heette, red.) door de
wereld werd geboycot", zegt Norman Grierson, boer in
de tijd van de blanke leider Ian Smith, nu een gerenom
meerd landbouwconsultant voor donors en ambassa
des.
Grierson is nuchter. „De situatie is heel, heel erg
slecht", zegt hij in zijn kantoor in Harare. „Op het plat
teland, daar waar altijd wel iets te eten was, sterven
mensen van de honger. Daar heeft Mugabe zijn machts
basis. Probleem is dat de doden er niet opvallen. De re
actie kan alleen uit de steden komen, daar waar het po-
tel aviv - De 42-jarige leider van
Fatah op de Westelijke Jordaan-
oever Marwan Barghouthi, die
in april werd aangehouden, is
gisteren voorgeleid voor de dis
trictsrechtbank in Tel Aviv.
Barghouthi staat terecht op be
schuldiging van moord, poging
tot moord en 'activiteiten in een
terroristische organisatie'. Het
proces werd gisteren na het
voorlezen van de aanklacht ver
daagd tot 5 september.
Barghouthi zegt een onschuldi
ge politieke leider te zijn. Israël
verdenkt hem er van dat hij lei
der is van de Al-Aqsa Martelaren
Brigades, die de verantwoorde
lijkheid hebben opgeeisY Voor-
verscheidene zelfmoordaansla-
geir_JHeY openbaar ministerie
noemde Barghouthi gisteren
'een aartsterrorist'. Als de recht
bank hem schuldig bevindt, kan
hij 142 jaar cel krijgen.
Bij een Israëlische militaire ope
ratie in de Palestijnse stad Tubas
op de Westoever is gisteren een
hooggeplaatst lid van de mili
tante beweging Harnas gedood.
Het gaat om de 44-jarige Nasr
Jarrar, leider van de militaire
vleugel van Hamas in de regio
Jenin. Jarrar, die eerder zijn be
nen en een arm verloor tijdens
de fabricage van een bom, zou
aanslagen hebben voorbereid.
Volgens ooggetuigen werd het
pand waar Jarrar verbleef met
tanks omsingeld. De inwoners
werdenmet luidsprekers opge-
roepenhet huis te verlaten.
Daarna openden de tanks het
vuur.
restatie zal een onverwacht,
maar gelukkig resultaat beteke
nen."
Pogingen om Karadzic te grijpen
liepen eerder op niets uit. Wel
licht dat SFOR zich daarom nu
wat terughoudender opstelt.
SFOR denkt dat Karadzic zich
momenteel ophoudt in oostelijk
Bosnië of in Montenegro. DE
VN-macht poogt nu druk uit te
oefenen op familie, lijfwachten
en sympathisanten van Karadzic
om zo zijn daadwerkelijke arres
tatie dichterbij te brengen.
Volgens de zegsman kan de hui
dige operatie enkele dagen du
ren. Naar verluidt gaat het om
de grootste operatie tot nu toe
van de NAVO-troepen. Volgens
ooggetuigen is hèt doelwit voor
al het afgelegen Celebici, niet
ver van de grens met de Joego
slavische deelrepubliek Mon
tenegro. De plaats is afgesloten
met prikkeldraad en de tele
foonverbindingen zijn afgesne
den.
Karadzic en diens voormalige
militaire rechterhand Ratko
Mladic zijn de twee hoogste
hoofdrolspelers in het Bosni
sche drama die nog altijd voort
vluchtig zijn.
Ze worden onder meer verant
woordelijk gehouden voor het
drama in Srebrenica van juli
1995, waar Bosnisch-Servische
troepen vrijwel onder de ogen
van de Nederlandse Dutchbat-
militairen naar schatting 7.000
moslimmannen vermoordden.
Mladic bevindt zich waarschijn
lijk ergens in Servië.
huntsville/rtr-afp - De Mexi-
caanse president Fox heeft een
bezoek aan Texas afgezegd uit
protest tegen de executie van
een Mexicaan in deze Ameri
kaanse staat De 33-jarige Mexi
caanse man werd gisteren te
rechtgesteld, ondanks bezwaren
van Mexico en diverse andere
landen.
De Mexicaan was ter dood ver
oordeeld wegens de moord op
een politieagent, veertien jaar
geleden. De Mexicaanse rege
ring probeerde vergeefs de
Amerikaanse autoriteiten ertoe
te bewegen de executie van Ja-
vier Suarez Medina uit stellen.
Fox bemoeide zich ook met de
zaak. Gisteren belde hij met zijn
Amerikaanse ambtgenoot Bush.
Het Witte Huis zegt de beslis
sing van de president te respec
teren.
Fox zou eind deze maand een
bezoek brengen aan Texas,
maar ziet daar nu vanaf om zo
blijk te geven van zijn ongenoe
gen over de executie, aldus een
woorvoerder. De president zou
diverse steden bezoeken in het
kader van een handelsmissie.
Mexico kreeg in deze zaak steun
van dertien andere landen,
vooral in Latijns-Amerika. Zij
vinden dat de doodstraf moet
worden afgeschaft. Daarnaast
wezen zij erop dat er al veertien
keer een datum voor de executie
van de Mexicaan was vastge
steld. De terechtstelling ging
door allerlei juridisch getouw
trek telkens niet door.
Ook de Hoge Commissaris voor
de Mensenrechten van de Ver
enigde Naties, Mary Robinson,
drong er bij de VS op aan de
zaak nog eens tegen het licht te
houden.
Gisteravond verwierp het Ame
rikaanse hooggerechtshof het
hoger beroep dat Medina tegen
zijn straf had aangespannen.
Kort na de uitspraak werd het
vonnis met een dodelijke injec
tie voltrokken. Suarez werd ge
boren in Mexico, maar woonde
sinds zijn derde in de VS.
De Amerikaanse politie zegt dat
ze hem niet in contact heeft ge
bracht met de Mexicaanse auto
riteiten, omdat ze niet wist dat
hij van Mexicaan was.
litieke bewustzijn groot is en de oppositie sterk."
Hoe staat het volk op tegen zijn onderdrukker? Morgan
Tsvangirai, oprichter en leider van de Beweging voor
Democratische Verandering (MDC), lijkt de juiste man
om die vraag te beantwoorden. „De druk op ons om het
voortouw te nemen is groot, vooral van de jongeren.
Maar we kunnen dat niet doen. Mugabe wü ons verlei
den tot straatgevechten, wat hem het excuus zou geven
om alle politieke activiteit stil te leggen", zegt de man
die door Mugabe in maart met geweld en fraude wegge
houden werd van het presidentschap.
De MDC blijft doorgaan op de oude weg. Dat betekent:
naar de rechter stappen om haar gelijk te halen en mee
doen aan verkiezingen. Tsvangirai ontvangt thuis en
heeft zojuist de datum gehoord -11 november - waarop
het proces tegen hem wegens vermeende organisatie
van een staatsgreep en het voorbereiden van een
moordaanslag op Mugabe begint.
Hij lijkt in de hoek gedrukt. Er is 24 uur per dag controle
en zijn paspoort is ingenomen. Maar hij zegt blij te zijn
met het proces: „Elke basis voor de beschuldiging ont
breekt, en dat weten ze." Er wordt ook verwacht dat de
voedselcrisis zich pas in november echt zal manifeste
ren. Tsvangirai voorziet 'een interessante cocktail', maar
blijft zeer voorzichtig.
„Wij kunnen richting geven als het volk rebelleert. Maar
eerst moeten de mensen bewijzen dat ze voor de zaak
willen vechten en sterven." Honger blijft ook volgens
Tsvangirai de belangrijkste katalysator. Maar er is een
paradoxaal probleem: de internationale voedselhulp.
Hij mag het niet zeggen, maar in zijn hart deelt hij de
conclusie van Norman Grierson. Die zei: „De hulp blok
keert de omwenteling en houdt Mugabe in het zadel".
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - De Verenigde Naties
en verscheidene mensenrech-
tenorgsanisaties hebben giste
ren verontwaardigd gereageerd
op de veroordeling tot drie jaar
cel van de voormalige gouver
neur van Oost-Timor, Abilio
Soares. Zij vinden die straf te
licht.
Het Oost-Timor-tribunaal in Ja
karta vond dat Soares te weinig
heeft gedaan om schendingen
van de mensenrechten te voor
komen. Er was tien jaar en zes
maanden geëist. Vanmorgen
sprak het tribunaal politiechef
Timbul Silaen vrij wegens ge
brek aan bewijs. Mensenrech
tenorganisaties zien hem als een
oorlogsmisdadiger.
Soares deed niet genoeg om
moordpartijen te voorkomen
voor en na de volksraadpleging
over onafhankelijkheid van de
regio, eind augustus 1999, aldus
de rechter. De slachtpartijen
werden uitgevoerd door milities
die nauw samenwerkten met
het Indonesische leger, dat ze
had opgericht. Soares zei dat hij
zich een zondebok voelde en wil
in beroep gaan, evenals het
openbaar ministerie.
Bij de uitspraak over Timbul
ging gejuich op in de zaal. Tim
bul was chef van de paramilitai
re politie die de bloedbaden sa
men met de milities aanrichtte.
Daardoor wordt hij gezien als
meer direct betrokken dan de
ex-gouvemeur. Dit zijn de eerste
uitspraken van het ad hoc-tribu-
naal dat Indonesië na grote bui
tenlandse druk opzette om de
terreur in Oost-Timor te bestraf
fen. De drie jaar voor Soares
verraste omdat het openbaar
ministerie een half jaar meer
dan de minimale straf had ge-
eist. Diplomaten en mensen
rechtenorganisaties vonden ook
die eis al onder de maat. Men
senrechtenorganisaties hebben
nog niet gereageerd op de vrij
spraak van de politiechef.
Enige tijd leek het erop dat de
moord op de Nederlandse jour
nalist Sander Thoenes ook door
het tribunaal zou worden be
handeld. Inmiddels is duidelijk
dat de Indonesiërs geen trek
hebben die kwestie aan te pak
ken.
De Palestijnse voorman Marwan Barghouthi schreeuwt in de districtsrechtsbank van Tel Aviv naar de
pers dat 'de initfada zal overwinnen'. Foto: Reuters/Oleg Popov
door onze correspondent
Pascale Thewissen
brussel - Belgische soldaten de
fileren niet met échte maar met
speelgoedpistolen en geweren.
Dat beweert althans de Belgi
sche legervakbond 'Action et Li-
berté'. In zijn tijdschrift schrijft
de bond dat sommige Belgische
militairen tijdens het nationaal
défilé op 21 juli in Brussel na
maakwapens droegen. Reden:
ze hadden geen zin om hun
echte wapens schoon te maken.
Het Belgische ministerie van de
fensie is woest en heeft een on
derzoek ingesteld.
In het tijdschrift staat dat het
Belgische leger plastic replica's
heeft aangekocht van een GP 9
mm-pistool. De replica's zou
den op 21 juli gedragen zijn
door de medische staf van het
leger, uit gemakzucht. Het on
derhoud van nepwapens is veel
minder tijdrovend dan dat van
de echte. De plastic wapens
zouden al jaren in zwang zijn bij
de Belgische strijdkrachten. Vol
ledige eenheden zouden hun
uitrusting hebbfjp uitgebreid
met speelgoedpistooltjes.
De socialistische minister van
defensie André Flahaut heeft al
laten weten disciplinaire maat
regelen te zullen treffen tegen
militairen die zich schuldig ma
ken aan het dragen van neppis-
tolen. „Het gebruik van de regu
liere wapens is verplicht", bena
drukte hij.
Kamerlid Danny Pieters van de
Nieuwe Vlaams Alliantie vraagt
zich intussen af waar Flahaut
zich druk om maakt. In zijn
ogen getuigt het 'in deze tijd van
talloze dodelijke ongevallen en
misbruik van vuurwapens' van
gezond verstand om namaak
wapens te dragen. De medische
dienst van het leger is zich vol
gens Pieters 'bij uitstek' bewust
van het gevaar van vuurwapens.
.Alleen in Absurdistan worden
mensen berispt voor hun ver
antwoordelijkheidszin", zei hij
gisteren.
Zwarte arbeiders vermalen hooi tot diervoer op een blanke zuivelboerderij in Zimbabwe. De eigenaar mag nog even blijven. Foto: AP
