GESPREK VAN DE DAG
Elke dag beschimmeld brood
Motortaxi heeft het liefst vrouwen achterop
Zaligverklaring van architect
Gaudi een stap dichterbij
Ouderen worden geregeld 'kaalgeplukt' door familie
Stadsomroepers
MENSELIJK
De eerste fase van het proces
dat moet leiden tot de zaligver
klaring van de Spaanse architect
Antoni Gaudi is voor het einde
van het jaar klaar. De commissie
van theologen en historici die
het dossier voorbereidt, moet
nog wel een 'omstreden aspect'
bestuderen: de relatie van Gaudi
met de vrijmetselarij.
Dat heeft de leider van het voor
onderzoek, de priester Josep
Maria Blanquet, donderdag in
Barcelona gezegd. De commis
sie heeft inmiddels 26 getuigen
gehoord. Het gaat om mensen
die Gaudi (1852-1926) hebben
gekend. De commissie zal haar
rapport na afronding van het
onderzoek naar het Vaticaan
sturen.
Hoewel de band met de vrijmet
selarij nog onderwerp van on
derzoek is, zei Blanquet te ver
wachten dat de werken van
Gaudi, waaraan hij zich 42 jaar
van zijn leven heeft gewijd, ge
tuigen 'in het voordeel van een
zaligverklaring'. De vrome ka
tholiek Gaudi is vooral bekend
geworden door zijn nog onvol
tooide kathedraal Sagrada Fami-
lia (Heilige Familie) in Barcelo
na. Vooral in de regio Catalonië,
waarvan Barcelona de hoofd
stad is, wordt Gaudi vereerd.
Het zaligverklaringsproces
kwam in 1998 op gang. Bewon
deraars van de architect hadden
daar toen al tientallen jaren voor
geijverd.
Een zaligverklaring is een op
stap naar een heiligverklaring.
Voor een zaligverklaring is ten
minste een wonder vereist,
waarvan de onverklaarbaarheid
vervolgens door onderzoek
moet worden vastgesteld. Dat
wonder kan tijdens het leven
van de kandidaat-zalige of na
zijn dood door zijn voorspraak
zijn geschied. Om te worden
heiligverklaard, moet de betrok
kene na de zaligverklaring nog
een wonder hebben bewerkstel
ligd.
Stadsomroepers. Hebt u er wel eens een ge
zienIk maar één keer, langgeleden op een
jaarmarkt waar hij temidden van manden
makers en schrijnwerkers de klok liet heiten.
Zou het een gesalarieerde functie zijn? Dan
wil ik best omroeper worden in mijn woon
plaats Halfweg. Ik heb op de Toneelschool
vier jaar stemtraining op professioneel ni
veau gehad, dus ik acht mij gekwalificeerd.
En dan het Gilde. In vroeger eeuwen was dat
een club die toezicht hield op het aantal le
den en op de kwaliteit van hun werk. Wat is
hun zeggenschap tegenwoordig? Kun je
stadsomroeper worden zonder lid van het
Gilde te zijn? Moet je bij hen solliciteren of
bij B en W van je woonplaats? Heeft iedere
gemeente een stadsomroeper? Vragen waar
op ik en helaas ook de vaderlandse pers het
antivoord schuldig blijven.
Dan nu het geval Coupée. Kern is de vraag:
heeft René iets aan de pers meegedeeld en zo
ja: wat? Het is mogelijk dat hij netjes verteld
heeft dat hij de prijs voor best geklede om
roeper heeft gekregen. En misschien heeft
een journalist uit Almelo dat best geklede
weggelaten om het bericht in de plaatselijke
krant wat op te sieren. Maar zelfs al heeft
Coupée gejokt over de aard van zijn prijs
dan nog is het een betrekkelijk onschuldig
leugentje. Want laten we dat toernooi eens
bekijken. Bij sommige toernooien is mee
doen belangrijker dan winnen. Bij andere
winnen belangrijker dan meedoen. Maar bij
dit kampioenschap lijken meedoen en win
nen elkaar te overlappen. Als zelfs de vrouw
van een deelnemer al een prijsje krijgt dan
wint kennelijk iedereen die de moeite heeft
genomen in kostuum naar Newton Abbot af
te reizen. En dan is de mededeling dat je
kampioen bent geworden, niet eens zo ver
bezijden de waarheid. Het blijft natuurlijk
jokken, maar om zo iemand 'een groot kam
pioen in liegen en bedriegen' te noemen,
gaat wat ver. Brengt mij bij mijn laatste
vraag: Is er misschien al eerder iets voorge
vallen tussen Coupée enerzijds en het Gilde-
bestuur anderzijds? Worden hier misschien
oude vetes uitgevochten? Anders zijn termen
als 'liegen en bedriegen' (beetje dubbelop) en
'smaad en laster' (ook een beetje dubbelop),
toch moeilijk te verklaren.
Vragen, lieve vrienden, vragen. En nu de
komkommertijd in de journalistiek, ramp
voorbehouden, nog wel enige weken zal A
ren, lijkt dit mij een uitstekende maand m
al deze zaken eens tot op de bodem uit te
zoeken. Dames en heren journalisten: hel
woord is aan u.
NB De landelijke pers stortte zich deze ux
al op deze zaak. Hulde! In de NRC zegt Co
pée: "Ik heb hooguit de indruk gewekt dal
Europees Kampioen ben geworden". Hetl
stuur stelt bij monde van secretaris Marlt
dat Coupée altijd 'nadrukkelijk en irritan
aanwezig is'. Daar hebben we de oude vel
Coupée is al tivee keer 'officieel gewaar
schuwd'.
Ik heb die meneer Martens nog even gebó
Volgens hem maait Coupée in de publicity
altijd het gras voor de voeten van zijn col
ga's weg. Er is in het verleden één mondè
ge en één schriftelijke waarschuwing uit§
gaan ennuis de maat vol. Coupée ten slo
zegt in de krant van geen royement te ué
"Ik heb geen brief gehad".
Ach, was het maar altijd komkommertijd
„Je kunt je beter aan mij vasthouden dan
aan mijn jas." Ruud Kallenbach, Nederlands
eerste taxichauffeur op de motor, instrueert
een vrouwelijke passagier. Wat onwennig
slaat de vrouw haar armen stevig om zijn
middel. De chauffeur blikt over zijn schou
der en zegt: „Ik zie dat u zich niet zo op uw
gemak voelt. Ik zal voorzichtig rijden."
Kallenbach, gekleed in spijkerpak en op zijn
hoofd dé helm met geel taxi-daklicht, staat
midden op het Leidseplein. Leunend op zijn
motor lonkt hij op deze eerste werkdag naar
zijn klanten.
Het eerste fotomodel dat topless achterop
wil, dient zich al aan. „Vervoert u alleen
vrouwen?", vraagt Simon Sprietsma uit Am
sterdam achterdochtig. Kallenbach schudt
heftig van 'nee', maar geef toe dat „het wel
leuker is met dames. Dat voelt wat zachter,
hé? Taxichauffeur per motor is nogal een lij
felijk beroep." De nieuwsgierige man laat
zich niet kennen en maakt een ritje voor vijf
euro.
De passagier die achterop springt, betaalt
een starttarief van drie euro, daarna kost het
één euro per kilometer. De argwanende
klant kan de afstand op de kilometerteller
voor op de motor controleren. Naast toeris
ten die een rondrit door het centrum willen,
wordt Kallenbach ook aangehouden door
werkende mensen en voorbijgangers. Een
jongeman, verpleegkundige, laat zich naar
het ziekenhuis brengen, weer een ander
stuurt zijn vriendin per motor vooruit naar
huis.
Kaartjes met zijn 06-nummer vinden gretig
aftrek. „Ik heb een bloedhekel aan gewone
taxichauffeurs die in zo'n grote, vette wagen
rijden en belachelijk hoge prijzen vragen",
zegt Eltjo, die met wandelwagen voorbij
komt. „Met die kleine gaat het nu niet, maar
ik bel je zeker, gozer." Binnen een paar uur
zet Kallenbach zo'n veertig euro om.
Op het Leidseplein kijkt de politie glimla
chend toe. De vindingrijke ondernemer
doet niets illegaals: de taxiwet is alleen van
toepassing op motorrijtuigen met meer dan
drie wielen. Voor motortaxi's bestaat er
vooralsnog geen wetgeving. Kallenbach
heeft dan ook geen vergunning nodig. Vol
gens hem is de motortaxi in Londen en Pa
rijs een groot succes. De chauffeur kan snel
ler manoeuvreren en wordt minder gehin
derd door files.
Voor het eerst lijkt een nieuwe concurrent
op de Amsterdamse taximarkt geen oorlog
te ontketenen. Op de officiële taxistand
plaats van het Leidseplein lachen chauffeurs
van Taxicentrale Amsterdam (TCA) om hun
nieuwe collega. „Zie jij al een zakenman
met laptop achterop zitten?" brult TCA'er
Michael tegen zijn maat. „Hooguit een maf
kees die onder de pillen zit probeert eens
een ritje. Ben je lekker klaar mee, zo'n halve
gare achterop. Zolang de zakenman met
zijn zware koffers bij ons instapt voor een
spoedrit naar Schiphol, vinden wij alles
best."
Carine Neefjes
Met de motortaxi door Amterdam.
Foto: ANP/Robin Utrecht
Tieneridool BRITNEY SPEARS neemt een halfjaar vrij.
Haar publiciteitsagente zei gisteren dat de popzangeres
vier jaar aan één stuk door hard heeft gewerkt en dat het
nu tijd is om even te pauzeren. De woordvoerster van
Spears' platenmaatschappij had eerder op de dag gemeld
dat Britney drie maanden rust zou nemen. De 21-jarige
Spears zou de komende maanden in haar geboortestaat
Louisiana willen doorbrengen. Na de rustperiode begin
nen de opnames van haar tweede film. Het tieneridool is
de afgelopen tijd geplaagd door problemen in haar privé-
leven. Aan haar lange relatie met zanger Justin Timberla-
ke van N'Sync kwam een einde en haar ouders gingen uit
elkaar.
Wie een verkoelende duik wil nemen in de zee ten noor
den van de Spaanse stad Barcelona, krijgt er gezelschap
van grote hoeveelheden afval of een enkele dode rat. Door
hevige regenval in de regio is er veel troep in zee ge
stroomd. Volgens de Spaanse krant La Vanguardia drijft er
een 35 kilometer lang 'AFVALTAPIJT' voor de kust. Op en
kele stranden is het baden intussen verboden. In het stad
je Santa Maria de Palautordera bij Barcelona is het drink
water vervuild geraakt. Bijna honderd inwoners meldden
zich bij artsen met maag- en darmklachten.
Veel ouderen worden financieel
uitgebuit door hun (klein)kinde-
ren, buren of kennissen. Dat vari
eert van 'iets ruimer pinnen' met
de pas van vader of moeder, op
vakantie gaan van hun pensioen
tot het compleet financieel ruïne
ren.
In de Haagse rosse buurt
halen monteurs van het ta-
kelbedrijf Blansjaar de
BRONZEN BUSTE van de
Sovjet-dictator STALIN uit
zijn telefooncel. Dat ge
beurt onder toeziend oog
van nieuwsgierige prostitu
ees en klanten. Het kunst
werk is destijds speciaal
voor de Geleenstraat ge
maakt; Stalin zat er in zijn
cel met rode schemerlamp
tussen zijn grootste lief
hebberijen: hoeren en ver
se haring. Maar na 16 jaar
genieten is de legende
zwaar verwaarloosd en het
kunstwerk van het Russi
sche duo Vitaly Komar
Alex Melamid gaat nu dan
ook naar het Gemeentemu
seum voor reparatie. Con
servator Arkesteijn zegt dat
het vanaf december een
plekje voor de deur van de
Schamhartvleugel van het
museum krijgt. "Tegen die
tijd zitten daar het Haags
Fotomuseum en het GeM
in, een nieuw museum voor
moderne kunst."
Foto: GPD
Het NIJLPAARDJONG dat zondag in de dierentuin van
Bangkok werd geboren, heeft nog geen dag van zijn leven
kunnen genieten. Moeder en kind waren ter bescherming
afgezonderd van de vijf andere volwassen nijlpaarden, 's
Nachts heeft iemand het hek geopend en de volwassen
nijlpaarden bij de slapende Mali en haar jong gelaten, met
alle gevolgen van dien. Thailand is in rep en roer, want er
bestaan vermoedens van een SAMENZWERING van be
stuurders van de Dusit Zoo. Directeur Pisit na Patalung
gaat in oktober met pensioen. Vermoed wordt dat zijn riva
len hem in diskrediet probeerden te brengen of de benoe
ming van zijn opvolger wilden beïnvloeden. Foto:AP
een buis was gestopt. De
kraaien hadden een recht
en een gebogen stukje me
taaldraad tot hun beschik
king om het bakje uit de
buis te vissen. Abel pakte
het gebogen draadje van
Betty af, maar tot grote ver
bazing van de wetenschap
pers greep Betty naar het
rechte stuk ijzerdraad en
verboog dat vervolgens zelf
tot een haakje. Zij herhaal
de dit trucje ook in latere
tests.
Een halfje wit, daar moet 'moe
der' het maar de hele week mee
doen. Alleen een potje jam krijgt
de hoogbejaarde vrouw, nota
bene een suikerpatiënte, erbij.
Geld voor meer krijgt ze niet. De
rest van haar pensioen belandt
in de zakken van haar familie.
Is het ouderwetse hebzucht, een
teken van deze tijd of een ma
nier om wraak te nemen op de
ouder? Op die vraag hebben
verpleegkundigen Jannie Wol-
fert en Yvonne Ruimschoot, ini
tiatiefnemers van een netwerk
ter bestrijding van ouderenmis-
handeling in de regio Rijnmond,
geen antwoord. Feit is dat 'hun'
hulpverleners de laatste tijd op
vallend veel schrijnende geval
len van financiële uitbuiting te
genkomen. En ook andere
meldpunten, verspreid over het
hele land, stuiten er met grote
regelmaat op: bij de helft van al
le meldingen van ouderenmis-
bruik speelt financiële uitbuiting
een rol. Volgens het Landelijk
Steunpunt Bestrijding Ouderen-
mishandeling wordt een op de
twintig 55-plussers mishandeld
(waaronder financiële uitbuiting
ook wordt gerekend). Dat bete
kent dat enkele tienduizenden
ouderen door hun directe om
geving financieel worden mis
bruikt.
Het zijn vooral hulpverleners,
bijvoorbeeld medewerkers van
de Thuiszorg of de GGD, die het
misbruik bij de meldpunten
aankaarten. Ouderen zelf bellen
in elk geval nooit. „Geen wop-
der, want de plegers van mis
handeling doen er alles aan om
de oudere te isoleren van de
buitenwereld", vertelt Wolfert.
Een meldpunt moet het vaak
van 'toevalstreffers' hebben.
Vooral financiële uitbuiting
wordt laat gesignaleerd. Wolfert
kent ettelijke voorbeelden van
ouderen die al hun geldzaken
overlieten aan hun kinderen, en
verrast werden door de deur
waarder.
Zo slingerde in het huis van een
hoogbejaarde man een brief
rond waaruit bleek dat de wo
ningbouwvereniging hem de
volgende dag wegens wanbeta
ling op straat zou zetten. Hij
wist niet beter of zijn zoon had
de huur steeds netjes overge
maakt. Een oude vrouw kreeg
alleen beschimmeld brood te
eten. De buren maakten zich
zorgen over haar verwarde toe
stand. Ingeschakelde hulpverle
ners roken onraad toen haar
Veel ouderen worden financieel uitgebuit door familie, buren of kennissen. Foto: GPD/Roland de Bruin
zoon de vrouw geen seconde
met hen alleen liet.
Financiële uitbuiting varieert
van 'iets ruimer pinnen' met de
pas van de oudere tot het volle
dig ruïneren. In alle gevallen
profiteert de dader van de passi
viteit van de ouderen. Verbijs
terd zijn Ruimschoot en Wolfert
over de nonchalance waarmee
familie soms te werk gaat. „Dan
is bijvoorbeeld de mooie televi
sie opeens omgeruild voor een
gammel toestel van de kinderen.
'Ach, hij kijkt toch bijna nooit
meer, en ik kan er nog van ge
nieten', wordt er dan gezegd.
Alsof het de normaalste zaak
van de wereld is."
In Limburg weet Jan Teegen-
bosch van het meldpunt in
Maastricht dat tal van kinderen
om allerlei redenen op latere
leeftijd weer bij hun ouders in
trekken. En zij weigeren vervol
gens iets bij te dragen aan de
huishouding. Een ander gezin
gaat zelfs met vakantie van het
geld van de oudere, die zelf
wordt thuisgelaten.
„Sommigen doen het uit pure
hebberigheid, anderen hebben
zelf echt grote financiële proble
men", weet de coördinator van
dit meldpunt. Hij herinnert zich
een oudere man die ernstig
werd verwaarloosd. Uit angst
voor hoge kosten weigerde de
zoon Thuiszorg of andere hulp
in te schakelen. „Nadat het
meldpunt werd ingeseind, kon
de man direct terecht in een
verpleeghuis. Gezien de lange
wachtlijsten die daarvoor gel
den, zegt dat genoeg over de
hoeveelheid zorg die hij eigen
lijk nodig had."
Niet alleen familieleden kunnen
soms geen weerstand bieden
aan de verleiding om zich te
verrijken. Ruimschoot kent een
oudere man die door beide bu
ren is bestolen. „Eerst ontferm
de het ene gezin zich over zijn
pinpas tijdens gezamenlijke
'uitjes'. Later namen de andere
buren het kaalplukken over."
In de regio Kennemerland
'slijmde' een SRV-man zich de
weg binnen bij een eenzame,
welgestelde vrouw. Al snel ver
bood hij haar nog contact te
hebben met anderen. Toen de
dementerende vrouw uiteinde
lijk hulp zocht, was het al te laat.
Haar huis bleek bij de notaris op
naam van de man te zijn gezet.
Uit een ronde langs verschillen
de meldpunten ouderenmis-
handeling blijkt dat de tientallen
afhandelingen van financiële
uitbuiting nergens tot een aan
gifte hebben geleid. „In het bes
te geval krijgen we de oudere
zover dat een machtiging wordt
ingetrokken, schuldhulpverle
ning wordt ingeschakeld en het
slot op de deur wordt vervan
gen", vertelt Yvonne Ruim
schoot.
De toename van het aantal mel
dingen van financiële uitbuiting
verwondert Hannie Comijs, in
1999 gepromoveerd op onder
zoek naar ouderenmishande-
ling, eigenlijk niet. Het begrip
'ouderenmishandeling' is im
mers nog betrekkelijk nieuw. „In
het begin werd alleen fysieke
mishandeling gerapporteerd
want dat is het makkelijkst te
herkennen. Nu komt iets van de
financiële benadeling naar bui
ten, al zal dat nog maar een
fractie zijn." Volgens Comijs is
vooral de vooroorlogse genera
tie de dupe van twee principes
die nog sterk bij hen leven; 'Je
hangt de vuile was niet buiten'
en 'de kinderen gaan voor'.
De onderzoekster pleit voor een
publiekscampagne over oude
renmishandeling. Nu elke pro
vincie minstens één meldpunt
kent, is Nederland daar wel
klaar voor, denkt ze. Ze ziet het
liefst een aantal verschillende
'postbus 51-achtige spotjes'.
„Eén daarvan moet zeker over
financieel misbruik gaan." De
campagne kan voor veel jongere
mensen confronterend zijn, ver
moedt ze. „Hoeveel ouderen
worden niet onder druk gezet
hun huis alvast te verkopen? En
hoeveel ouderen worden niet
onder druk gezet om de erfenis
alvast te verdelen onder het
mom 'dat scheelt straks succes
sierechten'?"
In Haarlem, waar twee jaar gc
den het eerste meldpunt wer(|
opgezet, wordt waarschijnlijk;
2003 met een poster aandacti
gevraagd voor ouderenmisha!
deling. Daarbij moet de hele
maatschappij zich aangesproj
ken voelen, vindt coördinator
ma Hoen. Van de bankemplo
die opeens grote sommen gel
van een rekening ziet verdwij
nen tot het energiebedrijf mei
dat de betaling stokt op een
adres waar tientallen jaren
trouw de rekening is voldaan
„Tot ons achttiende hebben*
recht op allerlei vormen van
wettelijke bescherming. Maai
daarna worden we tot aan on
dood als volwassenen be
schouwd die maar voor zicht
moeten opkomen. Dat is eige
lijk heel gek; alsof we altijd zo
mondig zullen blijven. We nx
ten er allemaal van doordron
gen worden dat een ouderen
eenmaal veel kwetsbaarder is
dan een 'gewone' volwassene
Bernice Breure
Miljoenen boeren en tuin
ders kunnen het beamen:
KRAAIEN ZIJN SLIM. In
Groot-Brittannië is nu ech
ter wel een heel slim exem
plaar aangetroffen. Kraai
Betty weet niet alleen hoe
zij gereedschap moet ge
bruiken, zij maakt het zelfs
zelf. Wetenschappers van
de universiteit van Oxford
zetten de Nieuw-Caledoni-
sche kraai en haar manne
lijke soortgenoot Abel een
bakje voedsel voor dat in
Madurodam heeftal
diverse attracties van
andere parken in het
klein nagebouwd,
maar van De Efteling
in Kaatsheuvel stond
er nog niks. Net als
Madurodam bestaat
ook De Efteling dit
jaar 50 jaar en daar
om werkt men in de
Haagse miniatuur
stad nu aan een klei
ne kopie van de be
roemde sprookjesfi
guur LANGNEK.
Foto: GPD
De jaarlijkse komkommertijd voor de media
is een zegen voor de columnist. Om de
krant vol te krijgen worden de pagi
na's gevuld met de meest bizarre
nieu wtjes. Columns op zich bijna.
Daar hoefje als schrijver niet veel
meer aan te doen. Afgelopen week
las ik, in sommige dagbladen zelfs
op de voorpagina, dat de stadsom
roeper uit Almelo door het Neder
landse Gilde van Stadsomroepers is
geroyeerd. Bericht samengevat: vol
gens het Gilde heeft deze omroeper,
René Coupée genaamd, ten onrechte
bekend gemaakt dat hij in het Engel
se Newton Abbot Europees kampioen
stadsomroepen was geworden. Wel
was Coupée gelauwerd als 'best gekle
de stadsomroeper' en samen met zijn
vrouw als 'best gekleed paar', maar de
echte titel was naar een Belg gegaan-
De secretaris van het Gilde noemt Cou
pée 'een groot kampioen in liegen en
bedriegen'. Coupée ovenveegt een aan
klacht wegens smaad en laster. Tot zo
ver de krant.