Hemelbestormer met grote haast
LPF-fractiesecretaris
Joost Eerdmans
heeft een opdracht
nard Johannes Eerdmans (Harderwijk, 9 januari 1971) is ambitieus. Vol-
s sommigen zelfs zo ambitieus, dat zij vermoeden dat de fractiesecretaris
de LPF in de Tweede Kamer nog zal struikelen over zijn ambities. Zelf
Eerdmans dat niet zo. Hij noemt het liever 'gedrevenheid'. „Ik heb een
racht en die wil ik uitvoeren."
,ctret van een jonge hemelbestormer die van politiek zijn beroep heeft ge
bakt, maar daarin geen carrière ziet. Hij wordt inmiddels wel genoemd als
komstig fractievoorzitter, maar ontkent Mat Herben te willen opvolgen.
Erwin Tuil en Peet Vogels
Nadat hij Fortuyn op de tv
had gezien, was Joost
Eerdmans om. „Hij zei
dingen die ik ook vond. Ik was toen
nog lid van het CDA, maar daar kon
ik mijn ideeën niet kwijt. Bij Fortuyn
kon dat wel. Ik heb een kennisma
kingsgesprek met hem gehad en dat
klikte meteen. Toen wist ik: daar kan
ik mijn ideeën realiseren." Fortuyn
zette na het gesprek een plusje op
het cv van Eerdmans. Hij was goed
gekeurd door de man die negen
maanden lang politiek Nederland op
zijn kop zette. De jonge ambtenaar
zou op nummer 19 van de kandida
tenlijst voor de LPF komen.
In zijn huis in een keurige buurt in
Den Haag is Fortuyn nog altijd aan
wezig. Op de eettafel, onder een ele
gante art deco lamp, liggen de twee
belangrijkste boeken van Fortuyn:
De Puinhopen van Acht Jaar Paars
en De Verweesde Samenleving. Een
poster van de LPF hangt in de woon
kamer op een deur en tijdens het ge
sprek pakt Eerdmans een dik plak
boek met knipsels. Bladerend door
het boek wijst hij interviews aan met
Fortuyn die hij goed vond, artikelen
over de razendsnelle opkomst van
zijn beweging en knipsels over de
moord op Fortuyn. Vier maanden na
de moord stokt de stem van Eerd
mans nog steeds als hij ernaar kijkt.
„Het doet nog steeds wat met me",
zegt hij als hij het boek dichtklapt.
Dadendrang
Net als zijn entree in de politiek,
komt de overstap van de christen
democraten naar de LPF voort uit
een zekere dadendrang. „Ik wilde
aan de slag. In mijn kennissenkring
zie ik hoe mensen vroeg overlijden.
En dan heb ik het over veertigers. Als
je ziet hoe kort het leven is, dan heb
ik de behoefte om nu datgene te
doen, waarvan ik denk dat ik er goed
in ben. Je moet je dromen nastreven.
Je moet niet op je zeventigste den
ken 'nu ga ik genieten'. Dat lijkt me
verschrikkelijk."
De moord op Fortuyn heeft het al
aanwezige gevoel van een voortijdi
ge dood versterkt. „Ik wil geen kans
laten liggen. Ik ben me bewust dat
het snel afgelopen kan zijn. Zeker als
het in één keer gaat, zoals bij Pim.
Dan denk ik: dat kan met mij ook ge
beuren. Dat heeft me wakker ge
schud. Ik zat er laatst over na te den
ken: over vijftig zomers ben ik er niet
meer, op zijn best." Het zal Eerd
mans niet overkomen dat hij, als hij
onverhoopt over tien jaar op zijn
sterfbed ligt, terugblikt en tot de
conclusie komt te veel niet gedaan te
hebben. „Het leven is kort, echt heel
kort."
Bij het CDA kon Eerdmans naar zijn
gevoel niet snel genoeg aan de slag,
hoewel hij vond er klaar voor te zijn.
„Daar gaat het met kleine stapjes en
dat wil ik niet. Ik wil grote stappen.
Live life to the max." Hoewel Eerd
mans de overstap zag als een risico,
is hij blij het toch gedaan te hebben.
„No guts no glory, dacht ik toen ik
me bij Fortuyn aanmeldde. Ik ben
verdomd trots dat ik er bij zit."
Toch is de overstap naar de LPF niet
makkelijk gegaan. Hij is geboren en
getogen in wat hijzelf een typisch
CDA-nest noemt. Vandaar dat het
vanzelfsprekend was dat Eerdmans
al tijdens zijn studie bestuurskunde
aan de Erasmus Universiteit die par
tij op zocht als een soort natuurlijke
habitat. Fortuyn kende hij al van zijn
colleges, maar politieke aspiraties
had de hoogleraar toen nog niet. Het
CDA kende Eerdmans inmiddels als
persoonlijk medewerker van het
Tweede-Kamerlid Hans Hillen.
Bureaucratie
En nu kan Eerdmans, die in rap tem
po is opgeklommen tot fractiesecre
taris, aan de slag om zijn opdracht te
vervullen. „Mijn opdracht is de
transformatie van de overheidssec
tor. Ik ben zelf jaren ambtenaar ge
weest en toen al vond ik dat de over
heid veel te bureaucratisch is. Het
apparaat dat er nu zit, is uitgedraaid
op een logge mammoettanker vol
met dienstbare ambtenaren die
maar een kant uit gaat. Daar moet
nodig de bezem doorheen. Ik denk
dat mensen veel meer in project
teams moeten werken en zo'n team
moet ontbonden worden als het
project is afgerond."
Eerdmans ziet daarin nog een voor
deel. Door het instellen van dergelij
ke teams en het opheffen daarvan
als de klus gedaan is, worden ook
ambtenaren overbodig. Hij denkt
dan vooral aan de directeuren-gene
raal die naar zijn mening werk doen
dat ook gedaan kan worden door de
directeuren op een ministerie.
Ook hier klinkt het leidmotief: snel,
niet wachten en simpele oplossin
gen voor ingewikkelde problemen.
Eerdmans is er heilig van overtuigd
dat die aanpak in de meeste gevallen
het beste werkt. Waarom moeilijk
doen, als het makkelijk kan.
.Ambtenaren moeten ook veel meer
op hun resultaten worden afgere
kend. Ik pleit ook voor het versoepe
len van het ontslagrecht voor ambte
naren. Ik vind daarnaast dat de trots
bij ambtenaren op hun vak moet te
rugkeren. In Australië heb je jaarlijks
de Civil Servants Parade, waarbij
ambtenaren in optocht door de stad
lopen. Zoiets zou ik hier geweldig
vinden."
Hij schaamt zich er niet voor vijf jaar
als ambtenaar te hebben gewerkt.
Dat het geen baan is om op feestjes
indruk mee te maken, steekt hem.
Daarom wilde hij met de vereniging
van jonge ambtenaren Futur de
ambtenaar sexyer maken. „Ik vind
het namelijk een eer om als ambte
naar iets voor je land te kunnen
doen." Eerdmans deed dat op het
ministerie van justitie en voor zijn
entree in de Tweede kamer als per
soonlijk secretaris van de Rotter
damse burgemeester Ivo Opstelten.
Hij onderkent dat het imago van po
liticus nauwelijks beter is dan dat
van ambtenaar. Ook de LPF gaf tij
dens de campagne de indruk dat po
litici hun eigen belangen najagen en
de burger negeren. Eerdmans meent
desondanks dat hij een dergelijke
uitdaging nooit uit de weg moet
gaan. Zoals hij de ambtenaar sexy
wilde maken, zo wil hij nu de politi
cus weer respectabel maken. Een
parade van kamerleden over het
Binnenhof ligt echter niet in het ver
schiet.
Zware belofte
Hoewel een goed werkende bureau
cratie belangrijk is voor de toekomst
van het land, weet Eerdmans ook
wel dat de kiezer daarvoor niet op de
LPF heeft gestemd. „We hebben de
kiezer een zware belofte gedaan op
het gebied van veiligheid, zorg en in
tegratie. Op die terreinen moet veel
verbeteren, daar mogen de kiezers
ons op afrekenen." Eerdmans wil
over vier jaar voor zichzelf de balans
opmaken. „Dan zal ik beslissen of ik
nog een keer terug wil in de Kamer."
Hij is het niet eens met de kritiek op
de LPF dat de partij weinig heeft
binnengehaald in het regeerakkoord.
„Kijk alleen maar naar de afspraken
over integratie van allochtonen en
meer veiligheid. Ook het voorstel
voor een gekozen burgemeester kan
al in 2004 in de Tweede Kamer be
handeld worden.
Daarnaast heb ik altijd gevonden dat
ZATERDAG
10 AUGUSTUS
2002
ER
BIJ
Joost Eerdmans: „Bij het CDA gaat het met kleine stapjes en dat wil ik niet. Ik wil grote stappen. Live life to the max." Foto: GPD/Phil Nijhuis
politiek heel erg van de burgers is.
Dat heeft me bij andere partijen te
gengestaan. Problemen van burgers
werden onder de mat geschoven. Als
je in Rotterdam ook maar iets zei
over allochtonen dan was je een ra
cist." Eerdmans neemt dat met na
me de oud-burgemeesters Peper
(Rotterdam) en Van Thijn (Amster
dam) kwalijk. „Blijkbaar bestond er
een politieke werkelijkheid en eentje
van de burgers." Het kamerlid ziet
het als een van zijn doelen om die
twee realiteiten samen te laten val
len. Als wij dan een partij van de
onderbuikgevoelens moeten zijn, so
be it." Er zijn best wel dingen waar
hij 's nachts wakker van kan liggen,
maar niet daarvan.
Links-rechts
Eerdmans weigert te denken aan
links-rechtsschema's als het gaat om
het binnenslepen van vernieuwin
gen. „De LPF is geen politieke partij;
maar een beweging voor verande
ring. Een goed idee is een goed idee.
Of dat nou van links komt of van
rechts." En dus heeft hij zich voor
genomen om als dat nodig is samen
te werken met de D66'er Boris van
der Ham als het gaat om bestuurlijke
vernieuwing, en met de PvdA of
Groenlinks als die de LPF kunnen
helpen bij het introduceren van ver
nieuwingen. „Op sommige punten
kun je ons links noemen, bijvoor
beeld de bestuurlijke vernieuwing.
Op het gebied van dierenwelzijn
zouden we best met GroenLinks
kunnen samenwerken."
Daarmee toont Eerdmans zich een
duidelijke representant van de nieu
we politiek die hij voorstaat. Waar
ex-premier Kok enige jaren nog een
flinke discussie veroorzaakte toen hij
sprak over het afschudden van de
ideologische veren door de sociaal
democratie, is pragmatisme het han
delsmerk van de LPF. Geheel in de
geest van Pim Fortuyn, die het land
het liefst door een zakenkabinet be
stuurd zag en zelf meer waarde
hechtte aan een praktische dan aan
een ideologisch verantwoorde op
lossing.
Eerdmans heeft die praktische inslag
van Fortuyn ook. Hij ziet de boeken
van Fortuyn dan ook niet als een
soort bijbel, en Fortuyn als een pro
feet. „Pim is meer een dominee en ik
ben een van zijn volgelingen",
schetst hij.
De missie van Pim, het land terugge
ven aan de burgers, blijft de leidraad
voor het handelen van Eerdmans. Zo
ziet hij wel wat in het idee om ieder
een suggesties en plannen te laten
spuien.
Eerdmans vindt wel dat er grenzen
zijn. „Dus geen volksgericht met
Volkert van der G., want dan zouden
we hier Van Oldenbarneveldtse toe
standen krijgen. Dan staan we zo
weer terug op de markt met het
schavot." En daar heeft hij absoluut
geen zin in. De bevolking kan met
initiatieven zaken aankaarten. Maar
uiteindelijk vindt hij dat de Tweede
Kamer de beslissing moet nemen en
de afweging moet maken. „We leven
hier wel in een rechtsstaat."
Harde aanpak
Snel resultaat, dat wü Eerdmans en
dat willen de kiezers ook. Daarom
werkt hij in het reces, de zomerva
kantie van het parlement, gewoon
door. Inmiddels heeft hij met fractie
genoot Olaf Stuger een plan om de
veiligheid te vergroten. „We willen
dat een automobilist die stomdron
ken iemand doodrijdt, wordt ver
volgd voor moord. Ook willen we dat
het onbewaakt proefverlof voor
tbs'ers wordt afgeschaft. Het blijkt
dat 80 procent van de veroordeelden
die de tbs-kliniek verlaten weer in
hun oude fout vervalt. Daar moet
iets aan gebeuren. Mensen mogen
pas worden vrijgelaten als zeker is
dat ze geen gevaar meer vormen
voor de maatschappij."
Eerdmans gelooft niet in zachte op
lossingen. Een harde aanpak, een
robuust optreden, dat is de enige
manier om mensen te veranderen.
„Dat klinkt toch als een prototype
huisvader, streng doch rechtvaardig?
Hij kijkt wat verbaasd en vraagt
dan aan zijn vriendin of die observa
tie klopt. „We hebben toch helemaal
geen kinderen, of wel?" „Nee", zegt
ze „en een huisvader ben je ook
niet."
Maar er zit in elk geval een kleine
prediker in Eerdmans. Ruim twee
uur lijkt hij te doceren. Soms geeft
hij de indruk op de kansel te staan,
zonder de gemeente vermanend toe
te spreken. Maar wel als een herder
die zijn wat verwarde kudde op on
vermoeibare wijze probeert te over
tuigen van hun dwalingen en hen
wijst op de mogelijkheden die er zijn
om die te corrigeren. Het tempo
waarin hij dat doet, geeft de indruk
dat hij geen minuut wil verspillen
om die zelf gestelde opdracht te ver
vullen.
