Athene wacht een
race tegen de klok
herder gaan in de
Jest van de sport
Robben houdt het hoofd koel
A6HNA 2004
HOC 981
zaterdag lO AUGUSTUS 2002
SPORT
Griekse chaos voor Olympische Spelen
Vincent Ronnes
3
raÉE - Op vrijdag 13 augustus 2004
dan eindelijk de Olympische
geopend in het land waar ze
in komen. En waar ze eigenlijk
uwfeest gehouden hadden
in worden in 1996. Dat uitstel is
•luk. Want met dank aan de
ide commercie hebben de Grie
feer tijd gekregen om, als een
e kleinste organiserende landen
iet grootste sportevenement ter
voor te bereiden. Athene biedt
/vee jaar voor aanvang meer
lp moderne bouwkranen dan
Issieke meesterstukken.
Simitis zit ernstig te rekenen in
4 jpartement aan de rand van het
lü m van Athene. Het bedrijf dat
8 ericht door de organisatie van
5 te Olympische Spelen om de
2 sting te organiseren, gaat Simi-
9 duizenden andere bewoners
6 »t centrum een aanlokkelijk
L2J el doen. Zij kunnen een aardig
ïtje beuren als ze hun onderko-
irhuren en de Griekse hoofd-
jdens de Spelen verlaten,
week nog opperde organisa-
irzitter Gianna Angelopoulos
,.e om bezoekers te stimuleren
'Ulh van de Griekse eilanden een
*n icomen te zoeken. Per vliegtuig
ze dan per dag even kunnen
rofippen naar Athene.
~~Jiderdak bieden aan de tiendui-
:Ki sporters, officials, en jouma-
alleen al - in totaal verwacht
je 1 miljoen bezoekers - kost de
ngjsatie hoofdbrekens en vormt
ir, jn de grootste van de talloze
3lfo te lossen problemen. Op dit
A int wordt bijvoorbeeld ook ge-
w jnaar de mogelijkheid om tien
en cruiseschepen in de haven
teus te laten aanmeren. Pirae-
ist aan de zuidelijke rand van
aj|fe en is plaats van handeling
at^l van sporten.
^.Ithene is er nog niet klaar voor
^mondiale vriendenschaar der
:s in zijn armen te sluiten. En
ijl de aanloop toch ruim-
is geweest. Verscheidene
ommodaties werden jaren
al gebouwd voor de Spelen
Middellandse Zee. Bovenal
werd destijds verwacht dat Athene in
1996,100 jaar na de eerste moderne
Olympiade, als vanzelfsprekend het
middelpunt van de wereld zou wor
den. Maar de Grieken kregen in 1989
de deksel op de neus toen bij de
stemming in het IOC bleek dat het
grootkapitaal het won van het senti
ment, Atlanta kreeg zijn Coca Cola
games.
Achteraf gezien zo gek nog niet. Grie
kenland is een klein land, Athene nou
niet bepaald een stad waar je bij een
vrije keuze als eerste je oog op zou la
ten vallen, een beetje extra tijd kon
geen kwaad. Het woord 'chaos' is er
niet voor niets eentje dat rechtstreeks
uit het Grieks komt.
„Om eerlijk te zijn: het is maar goed
dat Athene de Spelen in 1996 niet
heeft gekregen", zegt Grigoris Tatsis,
commentator van de televisiezender
Antenne. „De stad was er toen niet
klaar voor, het was puur emotioneel
om te vinden dat Athene de Spelen
toen zou moeten organiseren. We
hebben nu veel meer tijd gekregen en
dan nog zie je dat het maar net gaat
lukken."
Zelfs nu, krap twee jaar voor aanvang
van de Spelen, nu overal in de stad
tekenen van het naderend festijn te
onderscheiden zijn, nu de bouwpro
jecten zich aaneenrijgen en er geen
dag voorbij gaat of er stapt wel weer
een delegatie van een van de 199
olympische landen uit het vliegtuig,
zelfs nu kun je niet zeggen dat de
Grieken uit hun huid barsten van en
thousiasme. „Dat komt wel", stelt
Tatsis gerust. „Grieken laten alles op
zijn beloop, maar op het laatste mo
ment worden ze dolenthousiast."
Die houding kan bij derden op de ze
nuwen werken. Zo ook bij het IOC.
De Belg Jacques Rogge leidde tot het
moment dat hij IOC-baas Antonio
Samaranch opvolgde de zogenoemde
coördinatiecommissie. Hij vloog in
die hoedanigheid maandelijks naar
Athene om de Grieken op hun ach
terstand te wijzen. Zijn opvolger
Dennis Oswald leek weinig te benij
den. De politici maakten er bij tijd en
wijle een klassiek drama van, financi
eel leek het kleine Griekenland de
enorme projecten niet te kunnen be
happen en menig keer trof Oswald
op de plek waar verse beton te ruiken
zou moeten zijn nog geen schop in
de grond aan. Door veronachtzaming
van de veiligheidsvoorschriften viel
vorig maand al de vierde dode tijdens
de bouw, het ene na het andere
buurtprotest legde werkzaamheden
stil of was de oorzaak van vertragen
de en kostenverhogende veranderin
gen.
De vrees voor aanslagen door de ter
reurgroep van de Zeventiende No
vember hield vooral de Amerikanen
al jarenlang bezig, de gebeurtenissen
op 11 september 2001 zwiepten de
angst verder op. De recente arrestatie
van leden van de Zeventiende No
vember moet het bewijs zijn dat de
Griekse regering met gezwinde spoed
dit kwaad aan het uitroeien is. De bi
zarre veiligheidsmaatregelen waar
mee de internationale sportwereld in
Salt Lake City werd geconfronteerd
zullen niet eenmalig blijken te zijn
geweest. Nog nooit werd zoveel geïn
vesteerd in veiligheid. Dat is een klus
waarvoor de Grieken de hulp hebben
ingeroepen van vele experts uit lan
den die vaker met dat bijltje hebben
gehakt, zoals de Verenigde Staten,
Engeland, Spanje, Israël, Frankrijk en
de organisator van de laatste Zomer
spelen, Australië. Alleen al de Griekse
regering heeft meer dan 600 miljoen
euro uitgetrokken voor de opleiding
van veiligheidsmensen.
„Maar niemand hoeft bang te zijn dat
Griekenland straks op een militair
bestuurd land lijkt", probeert Makis
Asimakopoulos van het organisatie
comité gerust te stellen. Hij heeft
even buiten het centrum zijn werk
plek in een verbouwd voormalig fa
briekscomplex. „Ik ben al vijf keer
Athene is in aanloop naar de Olympische Spelen veranderd in een bouwput. Foto: GPD
verhuisd", zegt hij om aan te geven
hoe de verbouwingen vorderen. Per
taxi duurt de rit door de ochtendspits
een uur, beter is de terugreis per
trein. Via enkele steegjes is het trein
stationnetje te vinden dat dit deel
verbindt met de metrolijn in het cen
trum. Straks moet ook dit allemaal
gemoderniseerd zijn. „Jawel, het is
op tijd klaar", lacht Asimakopoulos
en legt net als bij al die bouwputten,
te renoveren accommodaties of nog
kale terreinen uit hoe het allemaal
gaat worden. Een compleet nieuw
vliegveld werd vorig jaar al in gebruik
genomen.
Maar stel nou dat de Grieken nu echt
snel gaan beginnen met het maken
van de overkapping van het magni
fieke olympisch stadion. Stel nou dat
al die andere complexen verspreid
over de stad in het voorjaar van 2004
toch klaar zijn, dat de uitbreiding van
het metro-net net zo prachtig wordt
als dat stukje dat nu al klaar is en stel
dat het de Grieken lukt veel van hun
landgenoten de stad uit te krijgen. Als
dan ook de nu nog vrije leden van de
Zeventiende November opgepakt
worden of zich koest houden, de ge
vreesde aardbeving uitblijft, dan zou
den het wel een prachtige Spelen
kunnen worden.
Het decor is hier en daar vanwege de
historie fabelachtig. Honderdacht
jaar na die eerste moderne Spelen
zullen de marathonlopers - uiteraard
gestart in het plaatsje Marathon - fi
nishen in het onwaarschijnlijk sobere
maar daardoor zo mooie Panathinai-
kon-stadion. Dat werd gebouwd voor
de Spelen van 1896, op zijn massieve
marmeren zetels kan het 46.000 toe
schouwers herbergen. Als de winnaar
zijn rondje maakt zal hij recht op het
Akropolis kijken. „Wij moeten ons
verleden in ere houden", zegt Makis
Asimakopoulos. Hij haalt de slogan
van de Griekse organisatie aan: „Spe
len op een menselijke maat". In dat
streven staan de Grieken zeker niet
alleen, het is met name ook de nieu
we IOC-voorzitter Jacques Rogge die
steeds opnieuw stelt dat de Spelen
hun maximale omvang hebben be
reikt.
Griekenland investeert, met steun
van de Europese gemeenschap, tus
sen de vier en vijf miljard euro in de
Spelen. Een exact bedrag kan nie
mand geven omdat het immer de
vraag is wat je wel of niet wilt erbij
wilt rekenen. Zo wordt deze jaren ook
een miljard euro geïnvesteerd in in
frastructuur en sportcomplexen in
steden ver van Athene, niet omdat ze
in augustus 2004 nodig zijn maar om
de lokale bevolking tevreden te stel
len.
Organisatie-medewerker Pierre Kos-
midis: „Vanaf onze allereerste
schooldag is ons verteld over de
Olympische Spelen. Wij voelen dat
die van ons zijn. Dat we ze in 1996
niet kregen, zijn we vergeten."
Het is dat historisch bewustzijn dat
de keuze voor centrumbewoner Ma
kis Simitis zo moeilijk maakt. Nou
zijn die Spelen eindelijk in het land,
waar ze 776 voor Chrisms ooit al eens
begonnen, en nou zou hij weg moe
ten gaan omdat hij veel geld voor zijn
appartement kan krijgen.
Makis Simitis weet het nog niet.
:nt«
^-atleten naar de plek van de aanslag
'Ik ben 18 jaar, kom net kijken'
Om van Esschoten
stej
Tijdens de Olympi
llen van 1972 in München
:n elf Israëlische atleten
:-5
keL
PjJt leven bij een Palestijnse
factie. De Spelen gingen
2xflanks verder, maar zonder
IN Nederlandse sporters. On-
>p jn Jos Hermens en de trai-
PP1 Leiden Atletiek Bram
^r' naar. Na dertig jaar zoch-
de plek weer op. Een plaats
mt leze week de EK wordt ge-
ijk 1.
1-6
■wassenaar staat voor
ilystrasse 31, de apparte-
IE n waar de Israëlische
verbleef in 1972. Nu wo-
studenten, doet het pand
als Gasthaus van de Max
Gesellschaft zur För-
5 der Wissenschaft. Toen
5 n hier sporters. „Het was
ileijet breekpunt in mijn car-
anf dijn enige Spelen. Ik was
'081 veel minder gedreven. Ik
GRniet zo nodig naar Mon-
tier jaar later. Door de ge-
(nissenhier,ja."
;c(, monument ter nage-
'te inis aan de elf omgeko-
iraëlische sporters en één
politieman richt Jos Her-
re' zijn blik op de tekst van de
ne' itte, onder de vijf olympi-
5el ingen. 'Grenzstein des Le-
licht der Idee'. Hermens
icht: „De namen van de
sten staan er niet bij."
hun actie van destijds
edpraten, absoluut niet.
1ot voor de Palestijnse kant
15zaak is vaak minder aan-
En ze zullen er toch sa-
it moeten komen."
ins was toen een jonge at-
-4* n 22 jaar en is nu gevierd
44 ;er in dezelfde sport. Was-
+2 destijds 28, is in Mün-
ie6 Is coach van Kamiel Maa-
imon Vroemen. Dertig
ter wandelen ze samen
door het olympisch dorp, dat nu
door studenten wordt bewoond.
Maar voor de EK is een deel ont
ruimd, dat nu weer als onderko
men voor de atleten dienst doet.
Zo heel veel valt er niet te zeg
gen, hadden beiden tevoren op
gemerkt. Maar de wandeling in
de wirwar aan paadjes en trap
petjes tussen de betonnen ge
bouwen van het olympisch dorp
brengt veel gedachten boven.
De historie van de Spelen in
München blijkt het leven van
twee jonge mensen mede te
hebben gevormd.
Dat verleden krijgt juist nu een
extra dimensie, omdat de Israë
lische ploeg met 17 atleten in
München in het olympisch dorp
is gehuisvest „Er is nooit dis
cussie geweest of we zouden
gaan, vertelt Jack Cohen van de
Israëlische atletiekbond. „De at
leten van nu kennen het ver
haal. Elk jaar wordt in Tel Aviv
een ceremonie gehouden ter
nagedachtenis aan de elf atle
ten. We willen hier in de geest
van de sport verder gaan, waar
we dertig jaar geleden zijn ge
stopt. We willen laten zien, dat
terreur niet kan winnen."
Hermens en Wassenaar arri
veerden dertig jaar geleden pas
laat in de Beierse hoofdstad, en
kele dagen voor de gijzelingsac
tie. „Het was een droom daar te
mogen deelnemen", zegt Was
senaar. Hermens: „Overweldi
gend. Die spanning ook. Poeh,
de Olympische Spelen."
Beveiliging was er toen ook al,
maar niet zoals nu. Sporters die
in de stad waren gaan feesten,
klommen 's nachts over de hek
ken. Zo ook gingen de Palestij-
nen het dorp in op de vroege
ochtend van 5 september.
Hermens: „Toen we wakker
werden hoorden we het bericht.
Maar het was niet als nu, CNN
bestond nog niet. Verbijsterd
waren we natuurlijk, de stem
ming in de eetzaal was ook heel
bedrukt. Maar huilende sporters
of zo... nee, zo was het niet."
Jos Hermens (links) en Bram Wassenaar keerden terug naar de plek waar een aanslag werd gepleegd op
Israëlische atleten. Foto: WFA/Soenar Chamid
Voor Wassenaar en Hermens
stond vast dat ze niet meer zou
den lopen. „Ik kende mensen
uit de Israëlische ploeg", blikt
Wassenaar terug. „In die tijd
werkte ik op Papendal, waar en
kele Israëliërs trainden. Ja, dat
schept natuurlijk een band.
Voor mij hoefde het niet meer.
Nee, een litteken heeft het niet
achter gelaten. Ik heb ook nooit
spijt gehad van mijn besluit."
Hermens: „Die heiteren Spielen
werden ze genoemd. De vrolijke
Spelen. Dat was natuurlijk in
één keer weg. En hoe belangrijk
is sport? Voor mij was het over
de grens. Net als het Heizel-dra-
ma jaren later. Hoe hebben ze
ooit nog kunnen voetballen?"
Wassenaar kreeg nadien veel
kaartjes en brieven met steun
betuiging voor zijn beslissing.
Hermens: „Ik werd later wel
door Joodse instellingen bena
derd om er over te spreken. Als
of ik mijn beslissing om niet
meer mee te doen louter had
genomen vanuit een Israëlisch
standpunt. Ik heb daar niks op
tegen, maar mijn redenen lagen
in de sport zelf."
Twee Israëliërs werden in de
vroege ochtend gedood door de
acht Palestijnse terroristen. Bij
de compleet mislukte bevrij
dingsactie op het vliegveld - laat
op de avond van 5 september -
overleden negen gijzelaars. En
vijf terroristen. Na een dag van
rouw kwam de olympische ge
meenschap bijeen in het Olym-
piastadion.
Hermens: „Ik dacht dat die
rouwdienst in het stadion met
een het slot was van de Spelen.
Ik kon me gewoon niet voorstel
len dat het anders zou zijn. We
zaten op stoeltjes op het veld,
het was warm en ik voelde me
misselijk. En ik werd nog misse
lijker toen die speech van Avery
Brundage kwam."
Wassenaar „Op het veld hoorde
je er meer verbijsterd reageren,
vooral coaches."
'The Games must go on'. Die
woorden dreunden bij Jos Her
mens nog lang na. Hij vertrok
meteen uit München, wilde
nooit meer iets met de Spelen te
maken hebben. „Die landen
teams... Ik heb altijd moeite ge
had met dat nationalisme. Het
brengt alleen maar ellende. Ik
had voor mezelf al uitgemaakt
dat als ik ooit een medaille zou
winnen, ik op het podium zou
gaan zitten. Uit protest tegen
dat gedoe met vlaggen en volks
liederen."
Dat politieke engagement droeg
de atleet Hermens in die tijd na
drukkelijk uit. Toch verscheen
hij bij de Olympische Spelen in
Montreal, vier jaar later. „Da's
waar. Het ebt ook weer weg. Ik
was in 1974 op de EK vierde ge
worden, pal achter Lasse Viren.
Ik wilde toch graag eens een
medaille halen.
door Frank van den Heuvel
en Arjen Vos
eindhoven - Anderhalf jaar gele
den speelde hij nog in de A-
jeugd van FC Groningen. Ta
lentvol, zeker, maar nog verre
van bekend bij het grote pu
bliek. De maanden die kwamen,
zetten het leven van Arjen Rob
ben volledig op zijn kop met een
debuut in de hoofdmacht van
FC Groningen, de handtekening
onder een contract met PSV en -
na nog één seizoen in het Oos
terpark - de daadwerkelijke
overgang naar Eindhoven. Mor
gen speelt hij met zijn nieuwe
club om de Johan Cruijff Schaal,
tegen Ajax.
Bij veel jonge voetballers van
zijn leeftijd (Robben is pas 18)
zouden dergelijke ontwikkelin
gen het hoofd op hol doen
slaan. Niet bij de geboren Be-
dummer. Op het terras van de
Herdgang zit de vleesgeworden
nuchterheid. „Het zal wel de
Groningse achtergrond zijn",
lacht hij. „Ik laat me niet zo snel
gek maken, hoewel het soms
weieens moeilijk was om het al
lemaal te bevatten. Ja, ik ben in
sneltreinvaart een nieuwe, vol
wassen wereld ingezogen. Maar
voor vrienden ben ik dezelfde
persoon als een paar jaar gele
den. Al voetbal ik nog zo goed,
ik blijf gewoon Arjen Robben."
Robben werd eind 2000 bij de
selectie van FC Groningen ge
haald. Het was op vrijdagmid
dag, hij zat nog op school. „Het
was heel onverwachts, ik speel
de in de Al en had er absoluut
geen rekening mee gehouden.
Ik zat in het laatste schooluurtje
van de week toen plotseling
mijn telefoon ging. Dat ding
mochten de leraren niet horen,
dus hij stond op de trilfunctie.
Hij bleef maar gaan, wel zeven,
acht keer. Tot ik dacht: er moet
iets aan de hand zijn. Ben ik zo
genaamd naar de wc gegaan en
heb ik teruggebeld naar mijn
ouders. Bleek dat de trainer, Jan
van Dijk, me mee wilde nemen
naar het duel met Twente.
Een reserve- en twee invalbeur
ten volgden en op 17 december
Arjen Robben.
Foto: GPD/Jeroen Broekmans
2000 maakte hij zijn debuut als
basisspeler, als spits, thuis tegen
Feyenoord. „Stond ik plotseling
tegenover Van Wonderen en al
die jongens."
De Rotterdammers werden in
het Oosterpark met 1-0 versla
gen, Robben deed meer dan van
hem werd verwacht en zou na
dien razendsnel uitgroeien tot
een gewaardeerde kracht bij FC
Groningen. Aan het einde van
dat seizoen toonde PSV interes
se, net als Ajax en Bayem Mün
chen. Robben, die eerst al op
voetballend vlak en tegenwoor
dig ook in zakelijke zin wordt
begeleid door zijn vader, praatte
met Leo Beenhakker, maar
kreeg daar geen goed gevoel bij.
Anders was het met PSV.
Ze waren het erover eens dat het
goed zou zijn om nog een jaartje
te rijpen, ervaring op te doen bij
FC Groningen. „Een half jaar
eredivisie was te weinig om al
de stap naar een topclub te ma
ken."
Het vorige seizoen, met Dwight
Lodeweges als opvolger van Jan
van Dijk, begon niettemin moei
zaam voor de jonge Groninger.
„Ik zat niet lekker in mijn vel,
ook het voetballende gedeelte
was niet goed."
Het had niet zozeer met de ho
gere verwachtingen te maken.
Hij had net getekend bij PSV, de
mensen keken anders tegen
hem aan. „Maar dan is het aan
jou om het ook waar te maken.
Je krijgt snel praatjes. Zo van: hij
is met z'n kop al bij PSV. Na
tuurlijk deed het pijn dat sup
porters die een paar maanden
eerder nog op de banken ston
den, me toen plotseling uitflo
ten. Het was gewoon een min
dere periode, dat gebeurt. Je
leert er veel van. Voor mijn ont
wikkeling is het - achteraf gezien
- goed geweest."
Deze zomer was hij toe aan de
stap naar PSV. Bij FC Groningen
was hij niet uitgeleerd, maar de
ontwikkeling gaat nu veel snel
ler, zegt hij. „Een training bij
PSV is als een wedstrijd bij FC
Groningen."
Hij speelde altijd centraal in het
elftal, maar dreef de laatste jaren
richting de linkerkant. Ook bij
PSV richt hij zich op de links
half-positie, al gaat zijn per
soonlijke voorkeur uit naar het
centrum. „Bij Groningen speel
de ik liever spits, of kort daar
achter. Had er ook mee te ma
ken dat we laag stonden op de
ranglijst, tegen degradatie voch
ten, waardoor je als pure links
buiten minder in het spel voor
komt. Bij PSVRfclat anders."
Robben moet op zijn positie in
eerste instantie de strijd aan met
Georgi Gakhokidze, die voorlo
pig de voorkeur lijkt te krijgen,
en Adil Ramzi. Van de Gronin
ger, die het shirt met rugnum
mer 11 draagt, hoor je echter
geen hoogdravende uitspraken
voor komend seizoen. „Ik heb
eigenlijk een dubbel gevoel.
Enerzijds stel ik me als doel om
me verder te ontwikkelen, een
nog completere voetballer te
worden. Anderzijds is dat niet
genoeg, ik zit bij een topclub en
er móet gepresteerd worden.
Natuurlijk ga ik voor een basis
plaats, maar je moet wel reëel
blijven. Natuurlijk wil ik waarde
hebben voor het elftal. Maar ik
ben achttien jaar. kom net kij
ken, terwijl hier ontzettend veel
concurrentie is. Ik moet eerst
maar eens bewijzen wat ik kan.
Daarna kun je iets afdwingen.