KUNST CULTUUR
Bestrijding
van inktvraat
onderzocht
Geweven vuilniszak als kunst aan de muur
Film 'Amélie' breekjt
Nederlands record
Eerste prijs in museumtest kroon
op werk 'nieuw5 Verzetsmuseum
>nde penissen
t theater
ierij Rubens
i jaar terug
nd Festival
Muziek
|men voor
[teurkunst
ige acteurs
lijnwerpers
Hilversumse kunstenares recyclet onbruikbaar materiaal tot kunst
Hamlet afgelast wegens
Down syndroom Ophelia
Belangrijke werken worden bedreigd
Cineaste Herman Dolz
maakt film over Gergiev
Lokale tijd
Expo 2004
gaat niet door
Gigs for Kids
op Rapenburg
ch - Voor vrouwen wa
de 'Vagina Monolo-
or mannen is er nu de
Cock', oftewel de 'pra-
;nis'. Met zijn een-
dw stond de komiek Ri-
erring gisteren op het
gh Fringe Festival. In
Wing tot 'Puppetry of
is', de 'genitale origa-
jfrstelling die binnenkort
Vland te zien is, blijft het
■sdeel van Herring net-
^^1 broek opgeborgen.
Ifloet de Brit des te meer
jt mannelijkheid. Ook
Ionderwerpen als im-
3 komen aan bod. Ter
«iding ging Herring via
- site ('www.talkingcock-
ews') op zoek naar bij-
penisverhalen. Zo
j zwarte mannen of het
id klopt dat ze zo fors
^en zijn. De Vagina Mo-
zijn komend seizoen,
>t en met 24 mei, te
e Leidse Schouwburg,
uters
Een schilderij van de
n meester Peter Paul Ru-
t in 1986 met zeventien
unstwerken in Dublin
tolen, is in het noor-
de Ierse hoofdstad te
lden. Het schilderij
an een man' dateert
Het werd gestolen uit
ïg van een rijke Zuid-
se diamanthandelaar,
chttien geroofde
:ken zijn er twee nog
cht. Een ander kunst-
i Rubens, 'Portret van
nik', dat destijds even-
gestolen, werd in 1993
onden.
5 - Tijdens het Holland
)ude Muziek Utrecht
f or het eerst uitgebreid
t besteed aan de 19de
programmering is
belangrijk deel afkom-
ort le Belg Jan Van den
8 de nieuwe artistieke
:ker van de Organisatie
iziek. John Eliot Gardi-
28 augustus voor een
optreden naar
Hij dirigeert de English
I Soloists en het Monte-
oir in Handels oratori-
egro ed II Penseroso.
pman verzorgt op 24
de eerste uitvoering
200 jaar van Carl Phi-
nuel Bachs' Matthaus
lit 1769, die in 1999 in
irontdekt. Het festival
ats van 23 augustus tot
*1 september. Info: 030-
L%et publiek kan via in-
vww.talenspalet.nl)
Ti voor de beste ama-
van Nederland. Aan
■arlijkse Talens Palet
wedstrijd is door meer
Bfcuizend mensen mee-
Na regionale voorron-
er nu nog 132 winnaars
meedingen naar de pu-
js. In de Leidse regio
Gijzel, M.J. de Groot
gg )p den Kelder als win-
gewezen. Voor de Al-
egio zijn Christa van
jk, Diny Polman en An-
omp als winnaar uit de
men. De publieksprijs
13 september uitge-
ir dichter Gerrit Komrij.
ei
15- Jonge Nederlandse
- taan dit jaar in de
15 tpers tijdens het Ne-
Film Festival in
Onder de titel 'Nieuwe
Beeld van een Genera-
Ben speciaal program-
25 )nder meer een confe-
-1 talkshows. Het festival
3( tjonge acteurs tussen
30 jaar als gast onder
Jansen, Daan Schuur-
Borgina Verbaan, Katja
- ian en Kim van Koo-
Kooten presenteert sa-
t filmjournalist Hans
_j imp een dagelijkse
'met acteurs als gas-
festival, van 25 septem-
aa i met 4 oktober, laat
Ims zien waarin de ac-
afgelopen jaren door-
s( oals 'Costa!', 'Lek',
it ossels' e 'Zusje'.
I
door Theo de With
leiden - De Hilversumse kun
stenares Sacha Wendt is dol op
afval. „Ik vind het heerlijk om
materiaal ergens voor te gebrui
ken waar het niet voor bedoeld
is." Ze maakte in het verleden
onder meer theaterkostuums
van gips, gaas, stenen en ge
droogde vissen. Tegenwoordig
vervaardigt ze vooral tassen. Een
selectie is deze maand te zien in
de Leidse galerie Zóne.
Wendt deelt de expositieruimte
met haar tekenende collega Ma-
riska Eyck uit Leiden. Ze leerden
elkaar twee jaar geleden kennen
bij een cursus voor kunstenaars
om bedrijfsmatiger te leren wer
ken. Het klikte. „We bleken el
kaar heel erg te inspireren", zegt
Eyck.
Toch is het werk van de twee
kunstenaressen zeer uiteenlo
pend. De tekeningen van Maris-
ka Eyck hebben een sprookjes
achtig karakter. Er figureren ko
ningen, prinsessen en elfjes in.
„Het zijn universele symbolen.
Iedereen kan er zijn eigen invul
ling aan geven. Ik ga zelf heel in
tuïtief te werk. Zittend in mijn
atelier krijg ik zin in een bepaal
de kleur en ga ik daarmee aan
de slag. Die abstracte klodders
werk ik later uit. Soms verzin ik
er een verhaaltje bij, maar ik be
gin nooit met een idee vooraf."
Zo kan Sacha Wendt niet wer
ken. Omdat zij een deel van de
arbeid uitbesteedt aan bedrijf
jes, waar mensen met een lichte
handicap werken, moet zij wel
een plan maken. „Op dit mo
ment is plastic mijn favoriete
materiaal. Van een fabriek voor
plastic tassen betrek ik de mis
drukken. De tassen snijd ik in
reepjes en vervolgens laat ik die
op een weefgetouw tot een soort
stof weven. Ik doe het ook met
vuilniszakken. Gewoon grijze
huishoudzakken, maar ook de
blauwe die ze in ziekenhuizen
gebruiken."
Behalve geweven kunnen de
reepjes ook gebreid worden. De
resultaten zijn soms verrassend.
„Voor mij zijn het echt gebruiks
voorwerpen, maar er zijn ook
mensen die mijn tassen aan de
muur hangen. Die zien het meer
als kunstobject. Zelf heb ik er
gewoon één in gebruik om
boodschappen mee te doen.
Hoewel van stroken vuilniszak
gemaakt, gaat hij al anderhalf
jaar mee. Het is stevig plastic."
Toch zijn de tassen voor de Hil
versumse ook een soort daad
van protest. „Ik heb zo'n hekel
aan die plastic tasjes die je te
pas en te onpas krijgt", zegt
Wendt. Zelfs in arme, zuidelijke
landen. In een land als India
mag je ze niet weigeren. De tas
jes gelden daar als teken van
rijkdom. Ik ben voorstander van
een vaste boodschappentas die
je jarenlang kunt gebruiken. Dat
is toch veel vriendelijker dan
een keukenla vol plastic zak
ken."
In galerie Zone toont Sacha
Wendt zo'n twintig tassen. Een
enkeling kan ook als hoed wor
den gedragen. De gemiddelde
prijs is 60 70 euro. „De ver
koop begint nu echt te lopen.
De mensen zoeken toch iets
unieks. Of het concept erachter
spreekt ze aan. Iets dat geen be
tekenis heeft, krijgt betekenis."
Sacha Wendt en Mariska Eyck,
t/m 1 september, wo. t/m vr.
12.00-18.00 uur, do. 19.00-
21.00 uur, za. 10.00-17.00 uur,
zo. 13.00-17.00 uur, galerie Zó
ne, Nieuwstraat 17b, Leiden.
Beide kunstenaars zijn zondag
18 augustus aanwezig.
Mariska Eyck (links) en Sacha Wendt tonen een aantal van de kunstzinnige tassen.
Foto: Dick Hogewoning
new york - Twee bezoekers houden stil bij een kunstwerk van de Franse kunstenaar Jean-Luc Vilmouth in
het nieuwe museum voor moderne kunst in Oueens, New York. Het werk is getiteld 'Local Time'.
Foto: EPA Photo/Matt Campbell
Oijs van Seters: „De historische degelijkheid van de informatie moest natuurlijk wel voorop blijven
staan." Foto: GPD/Roland de Bruin
den haag/anp - Drie Nederland
se instellingen doen mee aan Eu
ropees onderzoek naar een nieu
we manier om inktvraat aan te
pakken. Op dit moment worden
in Nederlandse collecties belang
rijke werken van bijvoorbeeld
Rembrandt en Guercino door
inktvraat bedreigd.
Het gaat om het Nationaal Ar
chief, Teylers Museum en het
Instituut Collectie Nederland
(ICN). Vanuit het buitenland
werken onder meer het Louvre
in Parijs en de Universiteit van
Ljubljana (Slovenië) mee. De sa
menwerking heet InkCor, een
afkorting van Stabilisation of
Iron Gall Ink Containing Paper.
De EU steekt een miljoen euro
in het onderzoek.
Vanaf de Middeleeuwen tot de
rotterdam/anp - Cineaste So-
nia Herman Dolz maakt volgend
jaar een documentaire over de
masterclasses die dirigent Valery
Gergiev dan geeft tijdens het
naar hem vernoemde festival.
De film gaat 'De meester en zijn
leerling' heten en wordt door de
NPS uitgezonden in 'Het uur
van de wolf. Verder is de docu
mentaire verkocht aan de BBC.
Gergiev viert in 2003 zijn vijftig
ste verjaardag en het festival
staat in het teken daarvan. Vol
gens Herman Dolz heeft haar
documentaire evenwel niets
met de verjaardag te maken. „Ik
wil de masterclasses laten zien
die Gergiev geeft aan vier jonge
dirigenten", zegt ze. „Dat hij
volgend jaar 50 wordt is niet de
aanleiding voor de film, maar
toeval."
De gemeente Rotterdam steekt
60.000 euro in het project Het
door Francoise Ledeboer
Amsterdam - Kan het Verzets
museum blijven bestaan nu de
generatie die de Tweede We
reldoorlog meemaakte, lang
zaam uitsterft? De voormalige
verzetslieden die in 1984 het ini
tiatief namen tot oprichting van
het museum in de Lekstraat in
Amsterdam, stonden daar van
zelfsprekend niet bij stil. We
hebben een perfect museum
bezocht', beantwoordde het
Historisch Nieuwsblad deze
vraag bevestigend in de test van
tien historische musea waarin
het Verzetsmuseum anno 2002
met een negen op de eerste
plaats belandde. Een trotse di
recteur Gijs van Seters: „Dat was
de kroon op ons werk En is het
niet mooi dat laatst bij een pei
ling zestig procent van de be
zoekers jonger bleek dan vijfen
dertig?"
Dat er de afgelopen jaren werk
is verricht dat het publiek waar
deert, bleek alleen al uit de ge
stage groei van het bezoekers
aantal van 25.000 naar 30.000
sinds de heropening in 1999.
„Dat was al boven verwach
ting", aldus Seters. Maar hij be
sefte qjas goed dat er ook inhou-
20ste eeuw werd galinkt (op ba
sis van de galnoot) gebruikt. Het
zuur en ijzer in deze inkt kan op
den duur oxideren en een ver
woestende werking op papier en
perkament hebben. Volgens de
betrokken instellingen is een
snelle oplossing voor deze vraat
geboden. Bestaande methoden
tegen inktvraat zijn voor deze
vorm geen oplossing.
Vanaf volgende week dinsdag
gaat een team restauratoren van
het Nationaal Archief aan de
slag met honderd stukken uit
het archief. In Teylers Museum
wordt de schade aan topwerken
van Rembrandt en Guercino ge
ïnventariseerd. Met ultraviolet
licht worden de eerste sporen
van inktvraat opgespoord. Het
ICN coördineert deze eerste fase
van het onderzoek.
festival is van 12 tot en met 21
september en heeft als titel Va
lery Gergiev 50 years - a life in
music'. Op het programma
staan mijlpalen uit de carrière
van de dirigent met werken van
onder anderen Gubaldulina,
Stravinsky, Prokovjev, Mahler,
Berlioz en Sjostakovitsj.
Sonia Herman Dolz is onder an
dere bekend van de film 'Lagri-
mas Negras' (Zwarte Tranen)
over een bejaarde Cubaanse
muziekgroep. Ze won daarmee
onder andere de Holland Film
Award van het Nederlands Film
Festival en de publieksprijs van
het Chicago Latin Film festival.
Gergiev is sinds 1995 chef-diri
gent van het Rotterdamse gezel
schap. In 1996 werd op zijn ini
tiatief het eerste Gergiev-festival
gehouden. Vorig jaar bezochten
zo'n 20.000 mensen de diverse
uitvoeringen.
delijk een grote prestatie was
verricht toen hij aan de Plantage
Kerklaan ook buitenlandse col
lega's uit verre oorden als Japan,
de Verenigde Staten en Zuid-
Afrika op bezoek kreeg van wie
hij enthousiaste reacties kreeg.
De verhuizing was noodzakelijk
geworden omdat het gebouw
aan de Lekstraat al gauw te klein
bleek om de gestaag groeiende
collectie te huisvesten. De per
manente expositie in de Lek
straat was in de eerste plaats
een uitstalling van historische
voorwerpen. De doelstelling was
helder: de initiatiefnemers uit
het verzet wilden volgens Van
der Horst laten zien 'wat er was
gebeurd én waarschuwen voor
een herhaling van de gebeurte
nissen uit de Tweede Wereld
oorlog'. Maar dat deze bood
schap voor de jongere genera
ties zo langzamerhand in een
nieuw jasje moest worden gego
ten, was ook helder. Van der
Horst: „We hadden bij onze wis
seltentoonstellingen al ervaren
hoe je de aandacht moet vast
houden. Decors bouwen, dét
bleek te werken en in samen
werking met de vormgevers is
dat ook in de vaste opstelling
gerealiseerd."
In het persbericht over het be
halen van de prijs, laat het Ver
zetsmuseum het aan het Histo
risch Nieuwsblad over om over
de geslaagde herinrichting de
loftrompet te zingen: 'Alle mu
seale trucs zijn gebruikt om de
bezoeker te vermaken, te ont
roeren en hem iets bij te bren
gen. Chronologisch wandel je
door de geschiedenis van de
Nederlandse bezettingsjaren.
Het verhaal wordt aangrijpend,
maar zeker niet moralistisch
verteld met authentieke voor
werpen, foto's en documenten,
film- en geluidsfragmenten. Er
is een vitrine met foto's en licht
en geluidseffecten over de Am
sterdamse jodenvervolging en
de Februaristaking. Je krijgt er
de rillingen van. De hele opstel
ling is vrij donker; aan het einde
is er fel licht met kleurige bogen;
de bevrijding. Cliché? Ja, maar
het werkt wel.'
Van Seters benadrukt: „De his
torische degelijkheid van de in
formatie moest natuurlijk wel
voorop blijven staan. Maar om
de aandacht vast te houden,
hebben we die vermengd met
de presentatie van persoonlijke
belevenissen. Dat maakt het
mogelijk dat de bezoekers zich
identificeren met de mensen die
in de Tweede Wereldoorlog leef
den. Ze leefden in extreme tij
den, maar de keuzes die ze had
den te maken, zijn immers van
alle tijden?"
Met deze keuzes ('Aanpassen?
Aanblijven? Melden? Helpen?
Staker? worden de bezoekers
gedurende de hele wandeling
door de periode 1940-1945 ter
loops geconfronteerd. Maar aan
het slot kan niemand er meer
omheen: op een wand met een
diapresentatie worden deze vra
gen nog eens herhaald onder
toevoeging van een veelzeggend
citaat'van Remco Campert: 'Je-
door Windy Kester
oslo/kopenhagen - Drie acteurs
van het Koninklijk Theater in
Kopenhagen hebben zich terug
getrokken uit 'Hamlet' omdat de
rol van Ophelia door een actrice
met het Down syndroom ver
tolkt wordt. De toneelspelers
noemen het ethisch onverant
woord de geliefde van Hamlet
door een geestelijk gehandicap
te te laten spelen. Ophelia wordt
in Shakespeares stuk gek en
pleegt daarna zelfinoord.
De 35-jarige amateur-actrice die
de rol voor haar rekening zou
nemen, zegt zelf graag mee te
doen aan de productie. Haar
woordvoerder laat weten dat ze
het juist ziet als „positieve aan
dacht voor mensen met het syn
droom van Down, een groep die
vaak aan de kant wordt gezet
door de samenleving."
De bedoeling was dat 'Hamlet'
deze herfst in Kopenhagen op
de planken zou staan, maar de
Zwitserse regisseur Stefan Bach-
mann ziet zich nu genoodzaakt
de boel af te blazen. Hij zou zo
snel geen vervangers voor de ac
teurs kunnen vinden.
De zaak heeft veel stof doen op
waaien in de Deense theaterwe
reld. In een ingezonden brief in
de krant PolitUken noemt regis
seur Lars von Trier de houding
van de acteurs beschamend. Hij
amsterdam/anp - De Franse
film 'Le fabuleux destin d'Amé-
lie Poulain' van regisseur Jean-
Pierre Jeunet heeft in acht
maanden tijd 300.000 bezoekers
naar Nederlandse bioscopen ge
trokken. De rolprent is daarmee
veruit de best bezochte Franse
arthousefilm van de afgelopen
twintig jaar. Arthousefilms zijn
doorgaans niet-commerciële
films (anders dan de gangbare
Hollywood-producties), die in
kleine, onafhankelijke theaters
worden vertoond. De film staat
na acht maanden nog steeds in
de top twintig van best bezochte
films in Nederland.
zelf een vraag stellen Daarmee
begint verzet En dan die vraag
Aan een ander stellen.'
Het Verzetsmuseum is gevestigd
aan de Plantage Kerklaan 61,
Amsterdam. Openingstijden: di.
t/m vr. van 10.00-17.00 uur en
za. t/$i ma. van 12.00-17.00 uur.
vindt dat het Koninklijk Theater
de drie zou moeten ontslaan. De
acteurs zouden ontslag, volgens
de regisseur, aan zichzelf te
danken hebben „door hun arro
gantie en het idee dat zij zelf be
tere genen hebben dan andere
mensen. Iemand uitsluiten van
een baan vanwege erfelijke ei
genschappen is voor zo ver ik
weet crimineel", schrijft de Re
gisseur van onder meer de film
'Dancer In The Dark'.
Von Trier maakte in zijn tv-sepe
'The Kingdom' zelf gebruik van
twee geestelijk gehandicapte ac
teurs. In de succesfilm 'The idi
ots' steekt hij bovendien de
draak met de houding van de
samenleving ten opzichte van
mensen die 'anders' zijn.
De directeur van het Koninklijk
Theater verwijt de acteurs llun
keuze niet en denkt niet óv£r
ontslag.
Henning Jensen, een van de ac
teurs waar het om gaat, noemt
de reactie van Von Trier volko
men overdreven. Hij benadrukt
dat hij niet is weggelopen omdat
hij zich beter voelt dan anderen
of omdat hij niet met de vrouw
samen zou willen spelen: „Ik
heb de productie verlaten van
wege de manier waarop del re
gisseur Stefan Bachmann haar
wil gebruiken. Ik wil geen getui
ge zijn van de behandeling die
ze krijgt."
Amélie vertelt het verhaal vtin
een jong meisje dat zich ten
doel stelt de levens van vrienden
en onbekenden een positieve
wending te geven. De film won
de afgelopen maanden al ver
scheidene grote prijzen, waar
onder een aantal Europese Os
cars en vier Césars, onder meer
voor beste film en beste regie.
Niet alleen in Nederland is de
film een succes. In Frankrijk
trok Amélie in enkele maanden
acht miljoen bezoekers terwijl
ook in Amerika records werden
gebroken met een opbrengst
van 30 miljoen dollar in vier
maanden.
parus - De wereldtentoonstel
ling die in 2004 in Dugny bij Pa
rijs zou worden gehouden, gaat
niet door. Dat heeft de Franse
premier Jean-Pierre Raffarin be
sloten, vooral op financjële
gronden. De belangstelling »uit
het buitenland bleek tot dusver
zeer gering. Nog geen tien lan
den hadden willen deelnemen.
De expo zou ongöteer 395 mil
joen euro kosten. De laatste we
reldtentoonstelling, twee jaar
geleden in de Duitse stad Han
nover, draaide uit op een fiasco.
leiden - Kinderen komen ook
aan hun trekken bij het Leidse
Rapenburgconcert op 31 augus
tus. Gigs for Kids doet dan 'De
gekke gezichten ontbijtshöw'.
Ter hoogte van café Barrera spe
len saxofonist Rolf Delfos en
pianist Erwin Hoorweg met hun
begeleidingsband The Aurato-
nes. Volgens Delfos en Hoorweg
hebben hun liedjes 'een hoog
Roald Dahl- en Annie Schmidt -
gehalte'. Het concert is van
14.00 tot 15.00 uur. i
