GESPREK VAN DE DAG
'Nog veel geheimen in Amazonegebied
Python
bewaakt
etalage
Plonzen van duikplank <j
kampioenschap bommel
Nederlandse apenontdekker bouwt natuurreservaten in Zuid-Amerikaans regenwoud
Waterhoofd
WOENSDAG 7 AUGUSTUS
MENSELIJK
Het is geen alledaags object en of de kopers in de rij
staan is zeer de vraag, maar in het Eibergse dorp Rekken
is een KERKHOF TE KOOP. De Van Ouwenaller Vereni
ging houdt op te bestaan en wil daarom ook de begraaf
plaats 'Rustoord' van de hand doen. In de 77 graven rus
ten pupillen van de gelijknamige Rekkense inrichting en
buurtbewoners. Maar ook enkele dominees, die in het
aanpalende kerkje werkzaam waren. Bureau Arcadis, dat
de Vereniging bij de verkoop begeleidt, is overigens al in
gesprek met een potentiële koper, een 'direct betrokken
particulier'.
Keiko, de zwaardwalvis uit
de film 'FREE WILLY',
heeft zich goed aangepast
aan het leven in het wild.
Hij leeft nu in een groep
voor de zuidkust van IJs
land. Dat hebben weten
schappers gisteren ge
meld. „Keiko is nu meer
geïnteresseerd in de oce
aan en andere orka's dan
in mensen. Dat is een be
langrijke factor voor de te
rugkeer in het wild", zegt
Hallur Hallsson, die de
aanpassing van de orka in
de gaten houdt. Keiko ver
toonde bijna twintig jaar
kunstjes in amusements
parken. Hij werd in 1998
naar zijn geboortezee bij
IJsland teruggebracht na
dat mensen hem hadden
gezien in de film 'Free Wil
ly' uit 1993 en een cam
pagne voor zijn vrijlating
begonnen. Begin vorige
maand begeleidden
Keiko's trainers de zwaard
walvis naar een gebied in
de open zee waar wilde
soortgenoten leven. Keiko
keerde na vier dagen terug
naar het bassin. Ruim
twee weken geleden
brachten de trainers hem
weer naar de andere or
ka's. Foto: Reuters
SPA-WATER werd al in de ACHTTIENDE EEUW tot in het
noorden van Nederland gedronken. Archeologen stuitten
bij een opgraving bij Zwolle in een kasteelkamer op fles
sen waaruit vroeger het Belgische bronwater werd ge
dronken, daterend uit het jaar 1730. In de achttiende
eeuw werd het als zeer chic beschouwd bronwater te
consumeren. De rijke familie Bentinck, de bewoners van
de Zwolse havezate, lieten het zich kennelijk goed sma
ken, gezien de grote partij - veertig flessen - die er werd
gevonden.
Als alles goed gaat, kun
nen de parochianen van de
rooms-katholieke kerk On
ze Lieve Vrouwe ten He
melopneming in Huijber-
gen (Noord-Brabant) zon
dag weer aanschuiven op
hun eigen kerkbank. Vlooi
en hadden bezit genomen
van de kerk, waardoor de
kerkgangers moesten uit
wijken. Dat heeft het kerk
bestuurgisteren gezegd.
De VLOOIENPLAAG in de
KERK werd vorige week
ontdekt toen een bloemist
bloembakken kwam opha
len voor een huwelijk. De
vlooien waren zo massaal
aanwezig dat de pastor
werd gedwongen de huwe
lijksmis elders op te dra
gen, hetgeen ook gold voor
de zondagse woord- en ge
bedsdienst. Inmiddels is
diverse keren gespoten en
hoopt men dat de vlooien
zijn verdwenen.
Een NEDERLANDSE EUROMUNT met een DUITS
RANDJE. Peter van Es uit het Zeeuwse Vrouwenpolder
wist niet wat hij zag toen hij het muntstuk van twee euro
in handen kreeg. Het exemplaar heeft het hoofd van ko
ningin Beatrix met een ring van Duitse sterren en de
spreuk 'Einigkeit und Recht und Freiheit' uit het volks
lied van onze oosterburen op de zijkant. Hij kreeg de
munt in een winkel, de afwijking viel hem meteen op. Er
is duidelijk geknutseld aan de munt: de rand is bescha
digd en de binnenkant past niet helemaal. De vraag is
nu of er sprake is van valsemunterij. Volgens de Konink
lijke Nederlandse Munt niet, het ministerie van financi
en vindt van wel. Van Es heeft zijd ontdekking gemeld
op het politiebureau. „Maar die wisten niet wat ze er
mee aan moesten."
CHERIE BLAIR, de echtgenote van de Britse premier To
ny Blair, heeft maandagavond een MISKRAAM gehad,
heeft Downing Street 10 gisteren bekendgemaakt. Blair
bracht zijn vrouw naar het ziekenhuis, maar zij mocht 's
ochtends weer naar huis. Cherie Blair is 47. Het echt
paar Blair heeft drie zoons en een dochter. Het jongste
kind, Leo, werd in mei 2000 geboren. De familie zou
met vakantie naar Frankrijk gaan, maar dat is uitgesteld.
Na bekendmaking van het nieuws stuurden vele Britten
een bloemetje naar de ambtswoning aan Downing Street.
Foto: EPA
Liefhebbers van vlees en
vis kunnen in Japan
straks likkebaardend naar
de ijssalon. Op een beurs
in Tokio heeft de firma
Akagi Nyugyo IJS MET
VLEESSMAAK gepresen
teerd. Dat heeft de Japan
se krant Mainichi vandaag
gemeld op zijn website.
De fabrikant gaat ijsjes
maken met smaken als
ossentong, palingen kip
penpoot. De fabriek heeft
ook aan vegetariërs ge
dacht; voor hen zijn er on
der meer de smaken cac
tus, mie en zoete aardap
pel. Als de hond meegaat
naar de ijssalon, kan het
baasje die trakteren op
Wanko No Aisu, ijs voor
honden. Dat smaakt naar
yoghurt, maar om de
maag van het dier te spa
ren, heeft de fabriek er
voor gezorgd dat er weinig
lactose in zit.
Een 2,15 meter lange albino tij
gerpython bewaakt in een win
keletalage in Assendelft een ivo
ren olifantentand ter waarde
van 4500 euro.
Winkeleigenaar Ger Jong hoopt
zo dieven te weren. Jong heeft
voor de python gekozen, omdat
hij niet zoveel vertrouwen heeft
in een alarminstallatie. „Een
etalageruit is snel vernield en
een alarm piept alleen maar.
Met een slang steek je je hand
niet zo snel uit naar de tand."
Naast bewaker van het ivoor is
de wurgslang een grote pu
bliekstrekker. De python ver
dwijnt uit de etalage zodra de
tand is verkocht en gaat dan te
rug naar de eigenaar, de zwager
van Jong. Volgens de winkelei-
Deze albino tijgerpython bewaakt in Assendelft een ivoren olifantentand. Foto: ANP/Evert Elzinga
genaar is het dier 'Hollandse
kweek'.
De handel in ivoor is verboden,
maar Jong zegt te beschikken
over een zogeheten 'cites-ver-
klaring' waaruit blijkt dat de ver
koop van de tand legaal is. Hij
heeft het voorwerp een tijd gele
den gekocht op een Nederland
se veiling.
anp
De hoogste, de origineelste of de
mooiste plons van Nederland:
daarvoor strijden vanavond
ruim 120 kandidaten in Stadska
naal. Voor de tweede keer orga
niseert het gemeentelijke zwem
bad het Nederlands Kampioen
schap 'bommetje springen'.
De recordhouders van vorig jaar
veroorzaakten waterzuilen van
3,5 (jeugd) en 6,5 meter (volwas
senen). „Er zijn allerlei technie
ken om een zo hoog mogelijke
plons te krijgen", aldus organi
sator J. Eefting. „Het is zeker
niet zo dat de dikste deelnemer
automatisch de winnaar is. Hoe
je neerkomt is belangrijker dan
je massa."
Het merendeel van de deelne
mers bestaat uit mannelijke tie
ners. De oudste deelnemer was
vorig jaar 54. Een lokaal echt
paar dat die avond 21 jaar ge
trouwd is, maakt dit jaar e
speciaal bommetje: zij plc
samen van de hoogste dui
plank.
De winnaars gaan naar hi
een bokaal en kaartjes vo(
wedstrijd van FC Groning
19-jarige kampioen van vc
jaar verdedigt zijn titel ove
niet: hij verkoos een vakai]
met vrienden op Terschelj
Volgens de Nederlandse a
dance van het Guiness BcJ
Records is er nog geen offj
wereldrecord 'bommetje s
gen' gevestigd. „Vermoed
het een typisch Nederlanq
aangelegenheid", aldus eé
woordvoerder. De organis
van het NK hoopt dat een|
vaardiging van het gerenoj
meerde recordboek het e\]
ment in Stadskanaal bij wj
nen.
Primatoloog Marc van Roosmalen met een door hem ontdekte apensoort. In de jungle van de Amazone
bewijst hij dat het apenbestand nog lang niet compleet is. Foto: GPD/Frans Lindenkamp
In de jungle van Brazilië woont
apendeskundige Marc van Roos
malen. Hij maakte naam door zes
nieuwe apensoorten te ontdek
ken. Voor Van Roosmalen is dit
het bewijs dat het Amazonege
bied nog vele geheimen herbergt.
De primatoloog maakt zich daar
om sterk het oerwoud te be
schermen door het oprichten van
natuurreservaten. „Wie een nieu
we apensoort naar zich ver
noemd wil hebben, moet dona
teur worden."
Bioloog Marc van Roosmalen
(55) woont in een levensgrote
apenkooi in Brazilië die hoog
boven de daken uittorent. In
zijn achtertuin houdt hij de
apen die hij op zijn wetenschap
pelijke expedities door het tro
pisch regenwoud uit de pan
redt. Vangen doet hij ze niet. „Ik
praat de babyaapjes bij de oer
woudbewoners los, die ze als
huisdieren houden. Hun moe
ders zijn meestal al opgediend
als maaltijd en de jonkies wacht
hetzelfde lot", licht de primato
loog toe.
Eenmaal thuis bestudeert hij
hun gedrag, DNA-onderzoek
doet hij aan het Nationale On
derzoeksinstituut voor het Ama
zonegebied (INPA). Van Roos
malen geniet wereldfaam. Hij
ontdekte in de afgelopen zes
jaar zes onbekende apensoor
ten. Zijn jongste ontdekking - de
Callicebus bernardi - vernoemde
hij naar prins Bernard. Dit als
eerbetoon voor de inzet van de
prins-gemaal voor wereldwijd
natuurbehoud. Van Roosmalen
bood prins Bernard eind juni op
Soestdijk een schilderij aan met
daarop het betreffende aapje.
De ontdekkingen van Van Roos
malen zijn ongekend, want tot
voor kort werd er nog vanuit ge
gaan dat zowat alle apen ter we
reld voor de wetenschap bekend
waren. Het is voor hem het on
omstotelijke bewijs dat het tro
pisch regenwoud nog veel ge
heimen herbergt en dat dit laat
ste ongerepte natuurgebied ter
wereld voor de ondergang gered
moet worden. Van Roosmalen
verzekert nog veertien nieuwe
apensoorten in het 'vizier' te
hebben.
Wat lokte Van Roosmalen in
1986 met zijn gezin naar het
Amazonegebied? Voor zijn stu
die had hij in Suriname drie jaar
onderzoek gedaan naar het di
eet en het verspreidingsgebied
van slingerapen. Het Braziliaan
se ministerie van wetenschap en
technologie was onder de in
druk van zijn werk en Van Roos
malen kreeg een betrekking
aangeboden van het INPA in
Manaus om een boek over het
Braziliaanse Amazonewoud te
schrijven.
Door de jaren heen is zijn des
kundigheid over apen zo sterk
toegenomen, dat hij zich mag
rekenen tot de mondiale elite
onder de primatologen. De hon
derd apensoorten die het conti
nent telt zitten in zijn geheugen
gegrift. Hij herkent een nieuwe
ondersoort in één oogopslag.
Het verschil zit hem met name
in haarkleur, maar ook in stem
geluid. De 'prins Bernard aap'
heeft een oranje baard.
Meestal meren Mare en zijn
vrouw Betty aan bij 'caboclos'
langs de rivier. Deze gemeen
schappen bestaan uit twintig tot
veertig personen gevormd door
een paar families. „We richten
ons op gezinnen die aapjes hou
den, vertellen dat we onderzoek
doen en vragen of we de beest
jes mogen fotograferen", licht
Van Roosmalen toe.
„Waar het om gaat is dat we
hun vertrouwen winnen, want
dikwijls denken ze dat we van
de milieupolitie zijn. Zijn ze
eenmaal gerust gesteld, dan vra
gen we ze ons mee te nemen
over de bospaden. Daar waar de
vruchten uit de boom zijn geval
len, bevinden zich de apen", al
dus Van Roosmalen, die daar
mee aangeeft hoe hij zich als
plantkundige ook als primato
loog heeft ontpopt. Verlopen de
contacten gesmeerd, dan durft
Van Roosmalen het aan het ge
zinshoofd te smeken een baby
aapje af te staan. Hij heeft dan al
lang door dat het een nieuwe
(onder) soort betreft.
Thuis bestudeert hij het beestje
niet alleen op gedrag, maar ook
op kleurverandering van de
vacht. Van Roosmalen legt uit
dat het extreem moeilijk is om
de wezentjes in gevangenschap
in leven te houden.Apen zijn
erg gevoelig voor virussen van
mensen. Daarom kan studie al
leen in de achtertuin plaatsvin
den en niet in dierengarde waar
het wemelt van het personeel.
Maar daar willen de milieu-au
toriteiten niks van weten."
Zijn kennis wil Van Roosmalen
omzetten in blijvend natuurbe
houd en daartoe biedt de Brazi
liaanse natuurwet sinds 1996 de
mogelijkheid via een wetgeving
die voorziet in de creatie van
particuliere natuurreservaten
(RPPN's). Privé-personen mo
gen lappen oerwoud opkopen
en bestemmen voor permanent
natuurbehoud. Daar mag nie
mand aanzitten.
Van Roosmalen prijst de door
de Braziliaanse overheid be
schermde status van deze gebie
den als een van de meest i
ter wereld. „In Nederland
nen we al honderd jaar he
schijnsel natuurreservaten
Maar hier kunnen die pas
kort gecreëerd worden. Ve
pisch regenwoud is in bezi
particulieren. Meestal zijn
de nazaten van de rubber!
nen. De Braziliaanse staat
destijds veel oerwoud verk
met het oog op de rubber]
ductie."
Van Roosmalen wil deze gj
den opkopen en onderbrei
in een stichting. De prijzer|
hectare schommelen rond|
tien euro. RPPN's ter grootj
van een kwart van Nederlal
zijn volgens hem haalbaar)
naties hiervoor hoopt hij oj
meer binnen te halen met
'verkoop' van de naam vai
hem ontdekte en nog wete
schappelijk te benoemen s
ten. Roosmalen: „Wie een
we soort naar zich vemoei
hebben, kan zijn naam op
manier vereeuwigen.
Van Roosmalens eerste RP
komt op vierhonderd kilor
buiten Manaus in een gebi
tussen de rivieren Purus ei
limöes. Het geld voor dit rt
vaat zo groot als de provini
Utrecht is verstrekt door ee
Nederlandse zakenman dii
niet bekend wil maken.
Het is volgens Van Roosm<
met vijftien soorten het gel
met de hoogte diversiteit a
apen ter wereld. Hij bespei
dat zijn contacten met de 1
bewoners na al die jaren et
mentaliteitsomslag teweeg
ben gebracht. De 'caboclos
men immers diens gouden
formatiebron. Dit niet allei
voor het opsporen van on!
kende primaten, maar ook
nieuwe boomsoorten, wan
daarvan ontdekt Van Roosi
len er steeds meer. „Je ziet
de oerwoudbewoners een j
nere kijk op de wereld begii
te ontwikkelen. Vroeger ha
ze geen flauw benul dat zij I
van het laatste ongerepte r<
woud op aarde. Ze gaan er
zorgvuldiger meer om."
RPPN's openen in zijn ogei
weg voor kleinschalig ecot(
me. Groepjes van vijf tot ze
personen kunnen een unie
jungle-ervaring opdoen. Di
aan kan de plaatselijke bevi
king een centje verdienen
zich op te werpen als gids.
zo stelt hij - draagt bij aan
tuurbehoud. Van Roosmak
noemt het verre toekomstn
ziek: „Eerst moeten de RPP
van de grond komen. Daar
of valt het hele idee mee."
Frans Lindenkamp
Een kenmerk van de voortgeschreden
beschaving is dat er bij mij thuis een
kraan is waaruit stromend water
komt. Niet zomaar water, maar
water dat aan alle voonvaarden
voldoet. We worden er niet ziek van
als we het drinken, we blijven er
juist gezond bij. De pas teruggetre
den minister van volksgezondheid,
de arts Els Borst, zei eens en petit co
mité dat heel Trafalgar Square en
omstreken volstaan met generaals
en andere beroemde steunpilaren
van het alweer lang ter ziele zijnde
Britse Imperium, maar dat ze in Lon
den tevergeefs had gezocht naar een
standbeeld voor die eenvoudige Lon-
dense dokter die er achter kwam dat de
cholera kans kreeg omdat er geen zui
ver stromend drinkwater bestond.
In 1848 eiste een cholera-epidemie in
Londen meer dan achttienduizend do
den. De ellende duurde vele jaren. Voort
schrijdend inzicht onder aanvoering van
die dokter leidde tot goede riolering en op
de wat langere duur tot goede waterlei
ding. Cholera is sindsdien iets voor de
Derde Wereld. Dat is heel triest. Daar
moet snel een einde aan komen. Van onze
vakanties in Egypte en allerlei minder be
deelde landen in de tropen kennen we de
vermaning: drink nooit water uit de
kraan, stop de tandenborstel droog in de
mond, vertrouw op eigen spuug en spoel
na met een slok wodka uit de gele taxfree
zak van Schiphol.
Welaan, als het aan de Nederlandse werk
gevers van VNO-NCW ligt moeten we ook
in ons redelijk geoutilleerde land aan wa
ter uit de fles. Zulks niet zozeer uit solida
riteit met de treurige landen uit de Derde
Wereld, want daar hebben ze bij het VNO
minder boodschap aan. Nee, de kraan in
uw keuken wordt te duur. De meerder
heid van dat keurig gezuiverde en gefilter
de watergaal toch maar teloor in een
wasmachine of de wekelijkse wasbeurt
van een heilige koe met stuurbekrachti
ging. Bij het VNO hebben ze een werk
groep water en de voorzitter daarvan heeft
alvast aangekondigd dat Nederland niet
altijd water uit de kraan kan blijven drin
ken. Er wordt soms gedacht aan twee kra
nen in huis, in de nieuwbouw gebeurt dat
ook wel, te weten één beschaafde dure
kraan met drinkwater dat je zonder man
keren aan de mond kunt zetten en een
andere met India-kwaliteit, goedkoper
dus en niet zonder risico's, cholera en zo,
maar de dokters zijn zo knap tegenwoor
dig..
Ik kan mij hierover heel boos maken,
vooral ook omdat ikzelf voor tegen de 70
procent uit water besta. Laat die VNO-
club de vakbonden - die langzamerhand
even leeg zijn als de kerken - jennen dat
hij voortaan over de CAO rechtstreeks met
de ondernemingsraden wil onderhande
len. Prima, daar lig ik niet wakker van.
Maar van water dienen de heren af te
ven.
,,Een paar drinkwaterfabrieken zijn ge
koper dan een apart drinkwaternet", r
het waterhoofd van VNO zeer onlangs
Ik ken de geschiedenis. In Californiè is
die manier zeer langde watervoorzien
in handen geweest van de maffia. Er is
nog eens een film overgemaakt, 'Chiru
Town', met Jack Nicholson in een prai
ge hoofdrol en er vielen authentiek his
risch verschillende doden.
Ik wil water uit de kraan en niet uit ee
fles. Het is al erg genoeg dat de gepriva
seerde stroom uitvalt, dat mijn buren
regelmaat mijn post ontvangen en ikd
van hen, dat de kabelexploitant jojoot
naar het hem uitkomt met wat ik op n
televisiescherm mag zien, maarmenee
Stadler - dat is de naam van meerge
noemd waterhoofd van het VNO - van
mijn water blijft u af, en als u niet will
luisteren trek ik u hoogstpersoonlijk di
