KUNST 8f CULTUUR
Monument voor schapenstad Leiden
Oud-ING-topman Aad Jacobs bedenkt thriller
N
i
Fundatie erft collectie
Rotterdamse longarts
Katwijkse galerie De
Witte Duif verhuisd
'Hou toch op met pietepeuteren' Voorman Kelly Family overleden
R5
G
erbells in
nluchttheater
>etoon aan
'jarige graficus
ld Herman
1 >d onthuld
ipoEiist Hans
iber overleden
Na twintig jaar wachten wordt kunstwerk geplaatst bij Groenoordhallen
Tilburg biedt onderdak
aan bedreigde kunstenaar
woensdag 7 augustus 2002
:*ug -Na het succes van
Streken' komen de Tin-
s met een nieuwe thea-
tokje, 'TinkerToverStof
nderen tussen 5 en 10
het stuk gaan de elfjes
1(lk naar het recept van de
ei overstof waarmee ze
!<j toveren en vliegen. Na
ze zingen de Tinkerbells
8 kendste liedjes. 'Tinker-
e(tof is te zien op 25 au-
om 14.00 uur, in het
r5jchttheater Zuiderpark in
;^ag. Reserveren: tel. 070-
'^eitsfoto
^iveen - Museum Jan van
r tt in Amstelveen toont
hgang van morgen recent
fin Kees de Waal. Aanlei
dde tachtigste verjaardag
ake graficus. De Waal be-
'^rt zijn etsplaten, drukt ze
:eapier, plakt hierop vaak
e®een oud boek, tekent en
■dlleert hierover fantasiefi-
en schrijft op het blad
'4sofische, ironische of
- Sstische tekst. De exposi-
fyitot 15 september duurt,
;%)ndag officieel geopend
•nselore Gerritsen.
- Het borstbeeld van
Brood krijgt vrijdag
w initieve plaats. Ruim een
dat de zanger en beel-
^jjimstenaar zelfmoord
p, wordt het beeld ge
hoor de ingang van pop-
Hedon in Zwolle, de
Brood is geboren en
i. Het beeld wordt om
's middags op de sokkel
:t. De Zwolse formatie
Glory treedt bij die ge-
ïid op.
ingen - Componist en
Hans Ninaber is giste-
15-jarige leeftijd in Sche-
:n overleden. Hij was
ekend als componist
its 'Liefde in rhythm'
it j Day en de Millers),
tip-vous' (Orkest Edmun-
g«), 'Nacht over Java' (Ki-
Jtpwaiians) en 'Morgen ga
*njeet' (Rita Corita). Ook
:nJjarenlang verbonden
Kurhaus in Schevenin-
entertainer-pianist. Hij
1de onder anderen Ca-
ralente.
den haag/gpd - Een Nederland
se bank dingt mee naar de
grootste opdracht uit de ge
schiedenis. Maar de bank, een
kleine speler op de markt, ziet
zich geplaatst tegenover de
machtigste financiële onderne
mingen van het land. Om toch
een schijn van kans te hebben
maakt de bank schaamteloos
gebruik van het feit dat veel top
mensen uit het Nederlandse be
drijfsleven hun positie hebben
te danken aan de bankiersfami
lie.
Dit is de kem van een nieuwe fi
nanciële thriller, 'Schijn van
kans', die volgende maand bij
uitgeverij De Geus verschijnt.
Bijzonder is dat de verhaallijn is
bedacht door Aad Jacobs, voor
malig topman van de ING Bank.
Het boek komt indirect voort uit
het VARA-programma 'De show
van je leven' uit juni 1999, waar
in Jacobs, destijds voorzitter van
de Raad van Bestuur van de ING
Bank, te gast was. Jacobs liet
daarin blijken mateloos gefasci
neerd te zijn door bankroven, fi
nanciële schandalen en maffia
bazen als Al Capone. Presenta
trice Astrid Joosten daagde hem
daarop uit om de plot te beden
ken van een thriller die zich af
speelt in de bankwereld. Jacobs
ging de uitdaging aan.
De oud-bankman bedacht de
intrige, maar liet de uitwerking
vervolgens aan een ander over.
'Schijn van kans' werd geschre
ven door misdaadauteur Char
les den Tex, bekend van financi
ële thrillers als 'Dump' (1995),
'Claim' (1996) en 'Deal' (1999).
Jacobs leverde Den Tex veel in
formatie aan, die banktechnisch
wel klopte, maar waar je nog
geen boek van kon schrijven,
zegt de auteur. „Hij is een hart
stikke leuke man, maar hoe een
plot in elkaar stak, wist Jacobs
niet. Zo leverde hij een verhaal
lijn zonder hoofdpersoon. Moet
dat dan, vroeg hij me nog." De
samenwerking ging echter bij
zonder vlot, aldus Den Tex.
„Met zijn informatie heb ik nog
een aantal mensen uit de finan
ciële wereld opgezocht, om de
plot te vervolmaken. Daarna
hebben we het verhaal nog eens
samen doorgenomen. Het is wel
mijn boek, maar naar een idee
van Jacobs."
door Theo de With
leiden - Ze is als maker van mo
numenten wel het een en ander
gewend. Maar twintig jaar wach
ten op de plaatsing van een
kunstwerk had ook Wendela Ge
vers Deynoot niet eerder meege
maakt. De Amsterdamse kunste
nares bleef de gemeente Leiden
geregeld herinneren aan de haar
verstrekte opdracht. Niet tever
geefs. Het schapenmonument bij
de Groenoordhallen wordt vol
gende maand eindelijk onthuld.
In haar drijvende atelier laat Ge
vers Deynoot het ontwerp voor
het monument zien. Het wordt
momenteel in België vervaar
digd door aannemingsbedrijf
Van Roey, dat ook tekent voor
Groenoord Plaza. Haar kunst
werk stelt een schaapskudde
voor met in het midden de her
der. Het wordt gemaakt van
roestvrijstalen platen. In een
spiraalvorm lopen een stuk of
tien schapen achter de herder
aan. De schapenhouder steekt
met kop en schouders boven
zijn kudde uit. Hij wordt zo'n
2.50 meter hoog.
„Ik kreeg de opdracht in 1983",
weet de kunstenares nog pre
cies. „Een inmiddels overleden
Leidenaar had bij de gemeente
voorgesteld een monument op
te richten ter nagedachtenis aan
de schapenhouderij in de Leidse
regio. De stad heeft veel aan het
beest en zijn wol te danken. De
Lammermarkt heet niet voor
niets zo. De wolwevershuisjes
en de Lakenhal danken ook hun
bestaan aan het dier." Met zijn
pleidooi vond de man dan ook
een gewillig oor bij het toenma
lig stadsbestuur.
Wendela Gevers Deynoot rea
geerde op de oproep en werd
samen met twee andere kunste
naars uitgenodigd met een
schetsontwerp te komen. De
keuze viel uiteindelijk op haar.
Zij kreeg de opdracht een defini
tief ontwerp te maken. „Ja, de
Groenoordhallen waren toen al
in beeld. Wel ontstond in de
loop der jaren onduidelijkheid
over de exacte plek: bij de in
gang, in de middenberm van de
Willem de Zwijgerlaan, naast de
molen langs de Gooimeerlaan.
Wat er in al die jaren ook veran
derde, mijn ontwerp is in grote
lijnen hetzelfde gebleven. Ik heb
eens gevarieerd met maten,
maar aan het basisidee heb ik
Wendela Gevers Deynoot bij haar maquette voor het schapenmonument. Rechts staat het silhouet van de herder op ware grootte.
Foto: United Photos de Boer/Poppe de Boer
nooit getornd."
Rond de Groenoordhallen rom
melde het de afgelopen jaren
flink. Ze werden verkocht, de
veemarkt werd afgeschaft en er
werd een nieuwe opzet voor het
complex bedacht. „Ik had het
ook los kunnen laten. Dan was
mijn ontwerp in de doofpot ver
dwenen, maar dat is zonde van
alle moeite", zegt de Amster
damse in haar rommelige
woonboot. Jarenlang had ze
haar atelier op het KNSM-ei-
land. Ze moest wijken voor wo
ningbouw en creëerde toen
maar eigenhandig een werk
ruimte op haar ark. Haar atelier
is vijf meter hoog. „Ik heb licht
en ruimte nodig om monumen
tale kunst te kunnen vervaardi
gen."
Toch werkt ze niet alleen op
groot formaat. Gevers Deynoot
maakt ook miniatuurtjes en on
derscheidingen. Zo ontwierp ze
de laatste tijd prijzen voor de
mode- en de zinkindustrie. „Ik
ben van mening dat kunst moet
communiceren. Of het nu om
een monument gaat of een prijs,
het draait om de zeggings
kracht."
Ze was blij verrast dat Libéma
als nieuwe eigenaar van de
Groenoordhallen bij de ontwik
keling van de plannen rekening
wilde houden met haar kunst
werk. „Het was een soort om
mekeer. Ik was toch wel een
beetje ontmoedigd geraakt. Op
een gegeven moment heb ik
zelfs een jurist in de arm geno
men. Dat was nodig om de zaak
weer even op te peppen. Ik had
immers zwart op wit een af
spraak met de gemeente Lei
den."
Libéma hield woord. Voor haar
schapenmonument werd ruim
te gereserveerd op het voorplein
van Groenoord Plaza. Als de
tweede toren is opgetrokken,
staat het kunstwerk precies tus
sen beide torens in. Gevers Dey
noot: „Het is een abstract beeld,
maar zowel van dichtbij als van
veraf is de herder met zijn
schaapjes te herkennen. Ik heb
de silhouetten uitgesneden uit
plat materiaal. Ja, dat kun je wel
een handelsmerk van mij noe
men. Herkenbaarheid vind ik
belangrijk voor een monument.
Een monument refereert im
mers aan mensen, een plek, een
situatie."
De kritiek dat haar beeld mos
terd na de maaltijd is - nu de
veemarkt door de mond- en
klauwzeercrisis definitief verle
den tijd is - wijst Wendela Ge
vers Deynoot van de hand. „Een
monument verbindt het verle
den met het heden en de toe
komst. Het verwijst niet alleen
naar de veemarkt, maar naar het
totale verleden van Leiden als
wolstad. Het helpt ons herinne
ren. Wij komen steeds verder
van de natuur af te staan, maar
een wollen trui komt nog altijd
van een schaap."
Het plein van Groenoord Plaza
is openbaar terrein en gaat niet
meer schuil achter een hekwerk.
„Het is een nieuw plein voor de
stad. Het moet een eigen leven
gaan leiden. Ik hoop dat de
schaapskudde daaraan een bij
drage levert. De spiraalvorm
komt in de bestrating terug en
zorgt ervoor dat je ook het
kunstwerk in kunt lopen. Een
monument moet een stootje
kunnen hebben. Het moet de
toekomst kunnen weerstaan,
mij kunnen overleven. In dat
licht bezien is twintig jaar hele
maal niet lang."
heino - De Hannema-de Stuers
Fundatie (HSF) blijkt vorig jaar
een groot deel van de particulie
re kunstcollectie van Willem
Hogervorst te hebben geërfd. De
Rotterdamse longarts en verza
melaar overleed vorig jaar en liet
bijna zeventig werken na aan de
fundatie.
De HSF maakte de erfenis giste
ren pas bekend ter gelegenheid
van de tentoonstelling rond de
verzameling. Die is van 8 sep
tember tot en met 10 november
in de bouwhuizen van kasteel
Nijenhuis in Heino.
„We hebben gewacht met het
bekendmaken omdat we eerst
onderzoek wilden doen", aldus
een woordvoerster. „We hebben
onder meer geprobeerd de ge
hele collectie in kaart te bren
gen, maar dat is helaas niet ge
lukt."
De erfenis bestaat uit werken
van voornamelijk kunstenaars
van de Parijse school (Ecole de
Paris) zoals Le Fauconnier,
Dodeigne en Bissière. Verder
zijn kunstenaars als Leo Gestel
en Asger Jom vertegenwoor
digd. Hogervorst (1909-2001)
verzamelde zowel abstracte als
figuratieve kunst
De Hannema-de Stuers Funda
tie, vernoemd naar grondlegger-
/verzamelaar Dirk Hannema,
noemt de erfenis een 'welkome
aanvulling' op de eigen collectie.
De fundatie hoopt eind volgend
jaar een nieuw museum in
Zwolle te betrekken dat moet
uitgroeien tot een collectio-
neursmuseum.
katwijk - Galerie De Witte Duif
in Katwijk heeft een nieuw on
derkomen. De galerie, gespecia
liseerd in realistisch werk van
Nederlandse en veelal Katwijkse
schilders, is verhuisd van de Ko
ninginneweg naar de Haven
straat.
Het voormalige pand, waar de
galerie vijftien jaar heeft geze
ten, was aan een uitgebreide re
novatie toe, verklaart galerie
houder Piet van Duivenvoor
den. „Bovendien heeft de ver
huurder andere plannen met
het pand. Hij wil er - geloof ik -
toeristen onderbrengen." Een
leegstaand pand aan de Haven
straat, tot voor kort een bakkerij,
bood uitkomst. Voortaan is De
Witte Duif hier ondergebracht.
Om aan de nieuwe plek bekend
heid te geven, heeft Van Dui
venvoorden een verkoopexposi
tie georganiseerd met een voor
Katwijkers aansprekend thema:
de Oude Kerk - ook wel Andre-
askerk - van Katwijk. Op een
dertigtal olieverven, aquarellen,
tekeningen, etsen en gravures is
de markante torenklok vanuit
alle hoeken en onder alle weers
omstandigheden te zien.
Het oudste werk is een gravure
van Abraham Rademaker (1675-
1735), die voor zijn dood enige
jaren in Katwijk verbleef. Van de
Duitse kunstenaar Paul Wallat
(1879-1966) is een doek te zien
met de titel 'Gezicht op Katwijk
aan Zee vanuit het zuid-oosten'.
Dat het kerkje ook voor heden
daagse schilders een bron van
inspiratie is, blijkt uit een drietal
werken van de Katwijkse schil
der Niek van der Plas (1954).
'Zicht op de Oude Kerk te Kat
wijk aan Zee', 10 augustus t/m
21 september, galerie De Witte
Duif, Havenstraat 15, Katwijk.
Open: zaterdag 11-13 en 14-16
tilburg - Tilburg gaat als tweede
stad in Nederland onderdak bie
den aan een in eigen land be
dreigde schrijver, journalist of
kunstenaar. Het gemeentebe
stuur heeft hiervoor 10.000 euro
beschikbaar gesteld aan de
Stichting Vrijplaats Tilburg. Til
burg wordt op 29 augustus offi
cieel Vrijplaats. Amsterdam ging
de stad in 1997 voor.
De initiatiefnemers stellen dat
'de problematiek van vervolging
van kunstenaars, schrijvers en
journalisten steeds groter
wordt'. Door ook in Tilburg een
plek te bieden aan een bedreig
de kunstenaar hopen ze dat er
meer aandacht komt voor deze
misstand.
Een woningbouwvereniging
heeft een huis beschikbaar ge
steld. De organisatoren hopen
dat bedrijven en instellingen
hun project verder willen spon
soren. De gemeentelijke subsi
die is volgens een woordvoerder
van de gemeente vooral bedoeld
om 'op te starten'.
In overleg met de gast wordt ge
keken of deze lezingen kan ver
zorgen en gastcolleges kan ge
ven aan de Katholieke Universi
teit Brabant. „Maar hij of zij zou
ook een column kunnen schrij
ven in een regionaal dagblad",
aldus de organisatie, die op 29
augustus de naam van de kun
stenaar bekend wil maken.
In Amsterdam worden sinds
1997 schrijvers en journalisten
opgevangen op initiatief van het
Rushdie Defence Committee.
Ook Berlijn, Bordeaux en
Straatsburg bieden onderdak
aan bedreigde kunstenaars.
:n en de regio bestaat grote belangstelling voor professio-
amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad-
jgenoten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, to
eren of op andere wijze actief zijn. Vandaag: Berit Kroese
irmond.
Jen jij ontzettend aan het
jr euteren. Ga toch eens op
doeken werken." Het was
q ties dat Berit Kroese jaren
*p n op het goede spoor zet-
be aarvoor aquarelleerde ik.
va edetailleerd en priegelig
ïal. Na die opmerking ben
11 rgestapt op grote doeken.
as een ontdekking. Ik ben
'ok met acrylverf gaan
n, heerlijk spul. Sindsdien
niet anders."
3n e bladert door een dikke
)f ol werk. Felle kleuren
;en in het oog. „Dit is bij-
imaal gemaakt naar aan-
;van opdrachten", zegt
t ilderes. „Want ik ben ei-
niet zo'n liefhebber van
lie tinten. Ik werk liever
irdkleuren." Ter illustra-
st Kroese naar een inge-
)ek. Bruin en roodbruin
leren. „Kijk, die lange,
figuur is een Masai, af-
ig uit Kenia. En die dikke
vooraan komt uit Cuba.
Maar ik vond het wel leuk om
ze elkaar in de woestijn te laten
ontmoeten."
Van de tien jaar dat Kroese nu
schildert, volgt ze de laatste vier
jaar lessen bij Yoke Zandbergen
op de Vrije Academie in Sassen-
heim, waar ze deel uitmaakt
van de Groep van Dever. „Haar
cursus is eigenlijk een soort
heroriëntatie in de breedste zin
van het woord", legt de schilde
res uit. „Je ziet bij veel mensen
dat ze na een jaar of vier, vijf
vast komen te zitten. Ze weten
niet hoe ze nu verder moeten.
Yoke laat zien hoe ze een ande
re richting kunnen inslaan.
Door andere kleuren of tech
nieken te gebruiken, een ander
onderwerp te kiezen, noem
maar op."
Daarbij werkt de Groep van De-
ver vaak aan de hand van the
ma's. Het afgelopen cursusjaar
was dat 'reizen'. De werkruimte
werd omgedoopt tot een reis
bureau, waar de cursisten in
Reisindrukken vormen een belangrijke bron van inspiratie voor Berit Kroese. Foto: Henk Bouwman
cujrsi
overleg met de docente hun rei
zen konden boeken, hulp zo er
ken bij moeilijke situaties en te
rugkeren om het avontuur te
evalueren. Kroese: „De invul
ling van het thema werd aan
onze eigen verbeelding overge
laten. Een reis in het buiten
land, een reis in jezelf, een reis
door kleuren, noem maar op."
Het was een thema waarmee
Kroese wel uit de voeten kon.
„Mijn man en ik reizen veel,
dus er zijn genoeg indrukken
waarop ik kan teruggrijpen^Zö—
liet Kroese zich inspireren door
een grottekening in Sri Lanka.
Maar ook een Japanse sumow-
orstelaar, een vrouw van de
Afrikaanse Ndebele stam en
twee Arabieren gaf ze een plekje
op het canvas. Momenteel zijn
deze doeken te bezichtigen in
de Leidse bibliotheek, samen
met de tientallen werken van
haar 'reisgenoten'.
Op het reisthema is Kroese in
ieder geval nog niet uitgekeken.
Ze toont een 'work in progress':
het gedistingeerde gezicht van
een Chinese grijsaard. „Ik heb
geprobeerd hier een beetje het
mysterie van het oosten in te
leggen. Dat intrigeert me
enorm. Ik heb wat dat betreft
ook nog zoveel interessante on
derwerpen liggen. China, Ma
leisië, er is nog zoveel wat ik wil
doen."
Groep van Dever, t/m 31 au
gustus, Centrale Bibliotheek,
Nieuwstraat 4, Leiden.
Rody van der Pols
keulen - De voorman van The
Kelly Family, de 71-jarige Dan
Kelly, is maandag overleden aan
de gevolgen van een reeks be
roerten. The Kelly Family is in
Duitsland zeer populair, maar
ook in ons land heeft de groep
veel fans. Vader Kelly was al ja
ren niet meer actief in de band.
Dan Kelly had wel tot het eind
de leiding van de groep. Met zijn
vrouw Barbara en twaalf kinde
ren had hij een rondreis van on
geveer twintig jaar dwars door
Europa achter de rug toen het
succes van de groep kwam,
vooral in Duitsland. In de jaren
negentig stond The Kelly Family
met ballades, folksongs, schla
gers en popliederen langdurig in
de hitlijsten en verkocht ze in
Europa miljoenen platen. Van
het album 'Almost Heaven' gin
gen drie miljoen exemplaren
over de toonbank en van 'Over
the Hump', waarmee de Kelly's
doorbraken, vier miljoen.
In 1988 was de Iers-Amerikaan
se familie, ondanks de onmodi
euze kleren en kapsels vooral bij
jongeren populair, op een
woonboot in Keulen honkvast
geworden. Tien jaar later betrok
de familie het nabijgelegen Slot
Gymnich, dat ze voor ruim 6,7
miljoen euro had gekocht. Niet
temin zou Dan tegenstander
zijn gebleven van de overvloed
van de consumptiemaatschap
pij. In media werd hij vaak een
patriarch, tiran of zelfs dictator
genoemd, die zijn kinderen
maar een beetje zakgeld gaf.
De langharige musici hebben
veel van hun vader geleerd.
Naast het bespelen van diverse
instrumenten bracht de voor
malige gymnasiumleraar hen
rekenen, schrijven en lezen bij.
Naar school gaan vond hij voor
zijn kinderen niet nodig. De jon
ge Kelly's moesten jaarlijks een
test afleggen aan een internatio
nale school.
Begin dit jaar heeft de familie
haar gemeenschappelijke kas
teel opgegeven, omdat een aan
tal kinderen inmiddels zelf een
gezin heeft gesticht en in een ei
gen huis is gaan wonen. In mu
zikaal opzicht heeft dat niets
veranderd.
The Kelly Family was vorige
maand nog in het nieuws omdat
ze zou optreden tijdens de fees
ten ter afsluiting van de Nij
meegse Vierdaagse. Tot groot
ongenoegen van de fans had de
organisatie het optreden afge
last, omdat de veiligheid niet
kon worden gegarandeerd. Er
zouden heel veel mensen op het
miniconcert afkomen, terwijl al
le beschikbare politiemensen en
vrijwilligers van het Rode Kruis
hard nodig waren bij de intocht
en dus niet inzetbaar waren bij
het concert
