KUNST CULTUUR
'Een boek kan
nooit te dik zijn'
Jos en Koen doen stunts in Kameleonfilm zeL
Zwierige Griekeif
op gloeiend hee
Sfinks-festival
Frisia Museum koopt schilderij De Lempicka
Michael Boyd
nieuwe leider
Shakespeare G
Recordopbreng f
eerste editie
roman Austen
Gong Li voorzitter
filmfestivaljury
Austin Powers 3:
droomstart in VS
Danser Dirk
Sanders overleden
Peter de
Festival in
Groningen
Debuut Leidse Isabel Hoving verkocht voor recordbedrag
maandag 29 JULI 2002
in de richting van 1 miljoen eu
ro. Het Frisia Museum richtte
zich tot voor kort alleen op het
magisch realisme van Neder
landse kunstenaars als Willink
en Koch. Omdat de collectie in
middels nagenoeg compleet is,
heeft het zijn vizier verbreed
met internationale tijdgenoten
van deze artiesten.
londen - De wereldberoei
Britse Royal Shakespeare Q
pany (RSC) heeft Michael B
benoemd tot de nieuwe artis
leider. De 47-jarige Boyd
Adrian Noble op. Die stapte
der dit jaar op na kritiek op 1
plannen om het 'thuisthei Hai
van het gezelschap in Strati
upon-Avon af te breken. In 1'
plaats werd Shakespeare g< i gar
ren. Boyd, die al bij de
werkt, ontving eerder belan ,aaj
ke Britse toneelprijzen voor d Aar
regie van Shakespeare-stukk 23.0!
13.50
NE"
Wi2
it de
18.3
londen - Een zeldzame ee^,
editie van de roman 'Pride i.oo
Prejudice' van Jane Austen - 22.
1813 heeft op een veiling1,11 0
Lyon and Tumbuli in Lon
het recordbedrag van 4Qari
pond (62.500 euro) opgebn sten
Dat is meer dan driemaal 'Tf5
veel als de deskundigen van
veilinghuis hadden geschat jij
opbrengst van de comj n
driedelige set. De roman vai
ne Austen heette oorspronkfcL
'First Impressions'. Zij schchau
hem in de periode 1796-1791.
de vorm van brieven. De ge ssrch
de set boeken was door desljjEini
digen van het veilinghuis ge
den in een kasteel in Schotls
IHei
Het
Voett
Das
ierig
iin. 01
luch
Leu
Het
20.
•joui
Lus
00.
Hei
Het
Het
Bcrer
door Lianne Sleutjes
boechout - Wie straks terug
denkt aan Sfinks 2002 zal zich
vooral de gloeiende hitte her
inneren. Op de slotdag, giste
ren, was het met 36 graden op
het open veld en nog een tik-
keltje heter in de tenten, een
beproeving.
De exotische sfeer van het we
reldmuziekfestival kwam het
wel ten goede. Het leverde bij
het optreden van de Griekse
gelegenheidsformatie Rebout-
sika/ Kalantzopoulos/ Paspala
zelfs nog een hilarisch mo
ment op, toen een fanfare in
donker winterkostuum het
podium opkwam. „Ze hadden
ons verteld dat het in België
koud is", lachte gitarist Ka
lantzopoulos.
De Griekse groep vormde een
van de hoogtepunten van Sf
inks. De drie naamgevers van
de band hadden een schare
topmuzikanten om zich heen
verzameld om hun volksmu
ziek ten gehore te brengen.
Door de vele wisselende mu
ziekstijlen ook een spannend
concert met veel zwier, al
hadden de Engelstalige balla
ds niet gehoeven.
De Grieken traden onver
wacht vroeg in de middag op,
omdat ze op het laatste mo
ment gewisseld waren met de
Spaanse Joan ValenL Het pro
gramma was dit jaar sowieso
een beetje rommelig: enkele
onverwachte wissels, uitval
lers of merkwaardige pauzes.
Zo was er zaterdagavond om
onduidelijke redenen een uur
lang helemaal niets gepro
grammeerd waardoor de sfeer
wat doodsloeg.
Opvallend element van Sfinks
2002 was het festival bi
het festival 'Muziek en
van de Zijderoute', een r<
optredens van traditioi
muzikanten uit Centraal-
Hier hadden veel mensen
veel van voorgesteld, want
enorme tent zat zaterdag
aanvang bomvol. Maar
vijf minuten verlieten de
ste mensen de zaal, telei
steld over de wel erg trage
minimalistische sitargeluk'
uit Dagestan. De vaart
die avond niet meer inkoi
ondanks het enthousii
van het uitgedunde gr<
achterblijvers. Het beloi
vuurwerk aan het eind vani
mini-festival binnen SI
waarbij alle spelers ge:
lijk lieten zien hoe er in
eigen land feestgevierd w
bleef uit.
Maar gelukkig waren er
noeg leuke optredens
goede bands. Zoals de
therhood of Brass, een
genheidsformatie rond Mi
matics-trompettist FrankT
don en een Servische bra
band. Het plezier spatte v inati
het podium en het duui
dan ook niet lang voordat
zaal danste op de vrolijke n
ziek, die nu eens naar klezn
overhelde en dan weer fl
zigeunermuziek.
Fado-zangeres Mafalda
nauth wist op zaterdagavofej
HO V
Rad
o_ ik M'c
een zwoele sfeer neer te z
ten die perfect aansloot bij 1
lome gevoel van het publi 10 h
En de twee hardwerketfNoo
meiden van het
Ttukunak die zondag een s£j
ciaal soort percussie uitvohNoo
den met stokken op houl
balken en stalen pijpen waijQ
verbluffend. regi(
10.01
fnan.
Doei
to 21
Gong Li. Foto: AP
venetië - De Chinese actrice
Gong Li, bekend van hoofdrol
len in onder meer 'Raise the
Red Lantern' en 'Farewell to my
Concubine', is gekozen tot jury
voorzitter van het filmfestival
dat van 29 augustus tot 8 sep
tember in Venetië plaatsvindt
De laatste keer dat de jury niet
door een regisseur werd voor
gezeten, was in 1992, toen ac
teur Dennis Hopper mede-
voorzitter was. De 36-jarige
Gong Li won in 1992 op het fes
tival de prijs voor beste actrice
voor haar rol in 'The Story of
Qiu Ju'. Een jaar eerder werd
'Raise the Red Lantern' onder
scheiden met de Zilveren
Leeuw, de hoofdprijs van het
festival in Venetië. De Italiaanse
regisseur Dino Risi krijgt op het
festival een prijs voor zijn gehe
le oeuvre. De 85-jarige Risi
maakte films als 'Poveri ma bei-
li' (1957) en 'ff sorpasso' (1962).
new york - De derde film over
de Britse superagent Austin Po
wers heeft afgelopen weekeinde
in de VS en Canada een droom
start gemaakt. Bezoekers aan
'Austin Powers in Goldmember'
brachten 72,4 miljoen euro in
het laatje, een record voor een
filmkomedie. In de film speelt
Mike Myers opnieuw de rol van
Austin Powers. Beyoncé Know-
les van Destiny's Child speelt
dubbelagent Foxxy Cleopatra.
parijs - De Nederlandse toneel
speler/ danser/choreograaf/
producer Dirk Sanders is vrij
dag in Parijs overleden. Hij
werd 68 jaar. Sanders werd be
kend door zijn samenwerking
met Roland Petit en Maurice
Béjard. Hij regisseerde onder
andere producties voor televisie
van balletvoorstellingen van
choreograaf Petit. Verder werk
te hij samen met de regisseur
Luchino Visconti.
groningen/anp - In de stac
de provincie Groningen
van 10 tot en met 17 augu
het vierde Peter de Grote Fi
val plaats. Het tweejaarf 30
evenement is inmiddels ui
groeid tot het grootste
muziekfestival in het noordc
De thema's van het festival
dit jaar 'Nationale stijlen in^
romantische periode' en
bijzondere impressionisi
Aan het gebeuren is traditii
trouw een zogenoemde si3,
merschool voor jonge strij *r
en pianisten gekoppeld. y'
Van de 24 geprogrammei
concerten wordt een
door dit jong talent vei
Voorts is er de Peter de
Marathon met piano- en kan
muziek door jonge musici ui
Petersburg die zich, aansluit
aan het festival, op 18 augu
op Schiermonnikoog afspeel
25
spanbroek/anp - Het Frisia Mu
seum in Spanbroek heeft een
schilderij gekocht van Tamara
de Lempicka (1898-1980). Het
gaat om het werk 'La Musicien
ne', een portret van de artieste
uit 1929.
De Lempicka maakte vooral fu
rore iri het Interbellum. Haar
kleurige en zwierige Ait-De-
coschilderijen vielen vooral in
de smaak bij de toenmalige jet
set Volgens een woordvoerster
van het museum is de aankoop
het eerste werk van De Lem
picka in een Nederlands muse
um. Ze betwijfelt of er schilderij
en van haar iri ons land in parti
culier bezit zijn.
„Net als toen, is ze tegenwoor
dig ook weer populair bij de jet
set", vertelt een woordvoerster
van het museum. Zo zouden
Amerikaanse beroemdheden als
Barbara Streisand werk van de
kunstenares sparen.
Het museum wil niet vertellen
hoeveel er precies voor het
schilderij is betaald maar vol
gens de woordvoerster ligt dat
door Jaap Stiemer
ulst - Op de set van de film 'De
schippers van de Kameleon' zijn
ze er inmiddels aan gewend.
Maar voor een nieuwkomer is het
een lastige klus de hoofdrolspe
lers Jos en Koen van der Donk uit
elkaar te houden. Je roept er ge
woon een en dan zie je wel wie
er reageert", is het advies. Een
kijkje op de set in het Friese IJlst,
dat bepaald niet op zijn kop staat
door de filmopnames. Ze voltrek
ken zich aan de rand van het ou
de dorpshart Daar is de speciaal
voor de film ingerichte smederij
van Klinkhamer te vinden, be
kend uit de zestig Kameleon boe
ken van Hotze de Roos.
Ook de opnames met de boot
de Kameleon worden groten
deels in Ijlst geschoten. Achter
de smederij is een weids land
schap met gras en sloten. Op de
achtergrond gaan masten en
zeilen kalm door het groen.
Koeien liggen in het gras, wind
molens draaien. Midden in het
land staat de apparatuur van de
filmcrew, afgedekt met grote pa
raplu's of een geïmproviseerde
tent. Overal liggen kabels, glim
mende schennen en rails voor
rijdende camera's in het gras.
De opnames van de film zijn
ruim twee weken gaande. Jos en
Koen, 14 jaar oud, zijn dus al
wat gewend en blijven nuchter
onder het voortdurend herhalen
van de teksten en acties. Van
daag wordt een scène opgeno
men waarin Gerben Zonder
land, gespeeld door Maarten
Spanjer, een belangrijke rol
speelt. In het kort Gerben roept
van de ene kant van de sloot
naar Hielke (Koen) en Sietse
(Jos) Klinkhamer aan de andere
kant van de sloot dat er bij hem
veel eieren te vinden zijn. Om
bij hem te komen wil hij wel zijn
polsstok ter beschikking stellen
Opnames voor 'De schippers van de Kameleon' met Jos en Koen uit Schagen in wit overhemd, hier vlak voor het polstokspringen.
Foto: GPD/Jeroen Horsthuis
en om het extra aantrekkelijk te
maken stelt hij de tweeling een
gulden in het vooruitzicht. Als
ze het halen. Twijfels bij de
tweeling, want ze hebben hun
zondagse pakje aan.
Uiteindelijk neemt Sietse, Jos
dus, het besluit de sprong te wa
gen. Ter begeleiding van het
polsstokspringen is er een des
kundige springer aanwezig die
met de jongens heeft geoefend.
Ook in Schagen is er hard ge
traind. „Maar daar hebben de
sloten een bodem van klei en
hier ga je eerst door zestig centi
meter drek heen", is de ervaring
van Jos, die een keer of negen
tien te water is gegaan. Een jon
ge inwoner van Ijlst die de film
opnames gadeslaat, heeft ernsti
ge twijfels over de fierljepkunst
van de tweeling. Hij vindt bo
vendien dat de film in het Fries
moet worden opgenomen.
De scènes worden diverse keren
gerepeteerd en vanuit verschil
lende camerastandpunten op
genomen. Dan wordt er ge
luncht in een loods in het dorp.
Na het eten hebben Jos en Koen
wel even tijd om te praten, na
eerst uitgebreid diverse mega
foons te hebben getest. De
tweeling gebruikt de zomerva
kantie om de opnames te kun
nen doen. .Anders waren we
naar Italië gegaan", zegt Koen,
hoewel dat ook Jos geweest kan
zijn. „Maar het is hier gezellig en
dat vind ik het leuke eraan. Voor
de opnames hebben we eerst
thuis een paar maanden gerepe
teerd."
Zijn broer vult aan: „Hier heb
ben we ook veel tijd om te repe
teren, een keer of vijf voor elke
scène. Dus meestal staat het er
wel in drie keer op."
Over wat er gebeurt wanneer de
film in de bioscoop komt, in
2003, maakt de tweeling zich
geen zorgen. Naar de première
kijken ze wel uit. „Maar ik doe
geen stropdas om", zegt Koen.
De ouders van Koen en Jos wis
selen elkaar af op de set, van
daag is moeder Marja aanwezig.
„Het is belangrijk om ze in de
gaten te houden. Ik ken ze het
beste, dus ik zie bijvoorbeeld
meteen of ze honger krijgen.
Van de camera's en de acteurs
zijn ze niet erg onder de indruk.
Maar iemand als Willeke van
Ammelrooij kennen ze natuur
lijk ook amper. 'De moeder van
Qske de Rat' zeiden ze."
Na de lunch wordt het span
nend voor de tweeling. Want ui
teraard mag de sprong van
Sietse niet slagen. En als dat ge
beurt, besluit zijn broer ook een
poging te wagen. Die faalt even
eens. Het idee in een koude
moddersloot te moeten vallen
stemt de beide acteurs niet blij.
Maar ze doen hun stunts zelf, zo
zit dat. „Weet je dat de riolering
van het dorp op deze sloot uit
komt?", roept Maarten Spanjer
om hen op te vrolijken. „Je kunt
er niet meer dan drie keer in val
len, want dan zijn de kleren op",
zegt hun moeder. „Wat een
troost zeg", reageert Jos.
door Theo de With
leiden - Isabel Hoving weet niet
wat haar overkom! Op 46-jarige
leeftijd debuteert ze met een lij
vig kinderboek en het wordt een
ongeëvenaard succes. In Neder
land zijn inmiddels 10.000 exem
plaren van 'De gevleugelde kaf
over de toonbank gegaan en de
rechten voor de Engelse vertaling
zijn voor een recordbedrag van
meer dan 100.000 euro verkocht
aan uitgeverijen in Groot-Brit-
tannië en de Verenigde Staten.
„De Engelse versie moet vol
gend jaar in de winkel liggen",
weet Hoving. „Ik ga het vertaal
proces op de voet volgen. De
hoofdpersoon van mijn boek
heet niet voor niets Jasje. Hoe
vertaal je dat in hemelsnaam in
het Engels?"
Met behulp van een waterkoker
maakt ze thee. Het universiteits
gebouw van Literatuurweten
schappen en Frans aan de Witte
Singel in Leiden is vrijwel uitge
storven. Literatuurwetenschap
per Isabel Hoving heeft haar
schoenen uitgeschopt en neemt
de tijd om over 'De gevleugelde
kat' te praten.
De eerste recensie die over haar
boek verscheen, droeg als kop
'Beter dan Harry Potter'. Daar
mee werd de toon gezet. Haar
debuut is de hemel ingeprezen.
Er kwam ook kritiek. Met vijf
honderd pagina's zou 'De ge
vleugelde kat' een te dik en te
ingewikkeld boek zijn voor de
steeds minder lezende jeugd.
„Onzin!" Isabel Hoving reageert
als door een wesp gestoken.
.Alleen volwassenen vinden het
een moeilijk boek. Kinderen
hebben daar geen last van. Die
volgen gewoon de verhaallijn.
Oudere lezers zoeken naar ver
wijzingen in de tekst, proberen
alles te begrijpen. En te dik?
Welnee! Voor kinderen die van
lezen houden, kan een boek
nooit te dik zijn."
Zelf verslond ze als kind stapels
boeken. Ze schreef ook tal van
verhaaltjes. „Zodra ik kon teke
nen, vertelde ik er een verhaal
bij. Eind jaren zeventig ben ik
daarmee gestopt. Ik werd steeds
meer politiek bewust en reali
seerde me dat het verzinnen
van verhalen de wereld niet ver
der zou helpen. Wie zat er nu te
wachten op een meisje uit de
middenklasse? Ik vond dat an
dere mensen boeken moesten
schrijven. Arbeiders, migranten
en andere onderdrukten moes
ten hun stem laten horen."
De liefde voor fictie kon ze
daarna kwijt in de literatuurwe
tenschap. Haar doctoraalscrip
tie behandelde de vrouwelijke
stem in de literatuur. Sinds twee
jaar is Hoving verbonden aan
de Universiteit van Leiden. „Ik
onderzoek literatuur in relatie
tot de maatschappij. Mijn be
langrijkste aandachtspunt is de
verhouding tot andere culturen.
Nee, ik ben niet het type dat
boeken dood analyseert. Het
gaat erom de juiste vragen te
stellen. Dat is de manier om vat
te krijgen' op een verhaal, om
erachter te komen waarom het
je raakt"
Het schrijfvirus kreeg haar in de
zomer van 1999 pas weer te
pakken. „Mijn zoontje van ze
ven las ik voor en ik vond die
boeken geweldig. Misschien
was hij sóms te jong voor de
boeken die ik aanbood. Hij is
inmiddels tien en onlangs heb
ik 'In de ban van de ring* voor
gelezen. Voor jongens van die
leeftijd heeft dat boek een soort
cultstatus. Ik dacht bij mezelf:
dit is het! De moet gewoon een
kinderboek schrijven."
„De schreef altijd al rare verha
len met barokke ingrediënten,
vreemde wendingen en een
complexe logica. In een kinder
boek kun je daarmee prima uit
de voeten. Met het genre had ik
tot op dat moment nooit veel te
maken gehad. En opeens ont
dekte ik dat het voor mij de ide
ale vorm was." In een acht
maanden durende roes zette
Isabel Hoving het verhaal dat ze
in haar hoofd had op papier.
In 'De gevleugelde kat' wordt de
12-jarige Joshua (Jasje) Tak met
twee vrienden een droomwe
reld in gelokt. In opdracht van
een groot handelshuis moeten
ze het geheim van reizen door
de tijd ontrafelen. Dat zou voor
het noodlijdende concern nieu
we afeetmogelijkheden openen.
Verkopen in het verleden, da's
te mooi om waar te zijn. Het is
al wel mogelijk door dromen te
reizen. Jasje blijft echter in zo'n
droomwereld steken en moet
het. opnemen tegen ridders,
monsters en andere vijanden.
Het wordt een lange zoektocht.
In die zin is er een gelijkenis
met Harry Potter, die ook de
strijd met vijandige wezens
moet aanbinden en daarbij net
als Jasje Tak verborgen gaven
blijkt te hebben. Hoving ont
popt zich even als literatuurwe
tenschapper „Die vergelijking
is onvermijdelijk. In elk tijdvak
is er één boek waaraan alles
wordt afgemeten. Harry Potter
is nu even de norm. De vergelij
king is vaak complimenteus be
doeld. Potter-schrijfster Rowling
en ik passen allebei in een Brit
se traditie. Kleine jongetjes,
vreemde wezens, enge kastelen,
je kent het weL"
Toch voelt ze zich ook verbon
den met Nederlandse voorgan
gers als Tonke Dragt en Annie
M.G. Schmidt. „Abeltje gebruik
te alleen een lift om de wijde
wereld in te gaan." Zelf vindt ze
queeste (speurtocht naar wijs
heid) de beste benaming voor
Isabel Hoving: ,AHeen volwassenen vinden het een moeilijk boek. Kinderen hebben daar geen last van.'
Foto: GPD/Gerlinde de Geus
haar boek. „Het gaat heel erg
over groei. De grote wereld
klopt aan bij een onzeker ie
mand. Die persoon wordt uitge
nodigd een opdracht te vervul
len en komt er uiteindelijk veel
volwassener uit. Jasje ontdekt
dat hij goed is zoals hij is. Het
gaat er niet om waar je vandaan
komt. Het gaat erom waar je
heen gaat"
'De gevleugelde kat', Isabel
Hoving, uitgeverij Querido,
510 blz, 17,95 euro.
