BUITENLAND
Rwanda en Congo
komen tot bestand
ïr
Havel geeft volgens velen wel érg snel gratie
Europese Unie scherpt sancties tegen Zimbabwe aan Bush trekt handen af
van Iraanse president
Britse regering erkent Milities duiken vaker op in Atjeh
fouten bij aanpak mkz
idic gedekt
r Kostunica'
troepen gaan
iai bewaken
ejil-bestand
rachtigd
ongeval in
eria: 85 doden
iiliaan volgt
„b Robinson op
Oaedaleden
akistan vast'
arresteert
insteendieven
otste Ierse
labisvangst
Troepen weg in ruil voor staken steun rebellen
'Abortieland' China krijgt geen geld meer van boze VS
'Iran betaalde
zwijggeld aan
Carlos Menem'
Nebojsa Pavkovic,
®ei ontslagen chefstaf
Joegoslavische strijd-
len, heeft president Kos-
i ervan beschuldigd de
ialige Bosnisch-Servische
eider Mladic de hand bo
et hoofd te houden. Kos-
jzou weten van recente
eten van de inlichtingen-
imet Mladic in Servië. Het
slavië-tribunaal heeft
aangeklaagd wegens
^misdaden en is ervan
igd t hij in Servië is,
bescherming van het le-
elgrado ontkentdit.
Amerikaanse troepen
de lijfwacht van de Af-
se president Karzai ver-
nen trainen. Karzai krijgt
aende drie tot zes maan-
e beschikking over circa
Amerikaanse militairen
gespecialiseerd in de
erming van VIP's, deelde
oordvoerder van de presi
deren mee. Het besluit
voort uit de aanscherping
veiligheidsmaatregelen
moord op vice-president
eerder deze maand.
n /Madrid - Spanje en Ma-
ihebben gisteren in de
39 kkaanse hoofdstad Rabat
[stand van afgelopen
9 inde over het eilandje Pe-
ekrachtigd. Het bestand is
r i ind gekomen door bemid-
m |van de Verenigde Staten,
een Marokko spraken
n af de onderlinge rela-
rdere te verbeteren. Ma-
lil echter niet spreken
!e Spaanse enclaves Ceuta
i in Marokko.
Een busongeluk in het
esten van Nigeria heeft
ïn 85 mensen het leven
.De dubbeldeksbus reed
gvan Lagos naar Abuja in
1 ravijn nadat hij in een
van de weg was geraakt,
stjj igeluk is zaterdag al ge-
,maar de politie maakte
teisteren pas bekend. Nie-
heeft het ongeval over-
Tot dusver zijn zeven
offers geborgen.
-|DtK - De Braziliaan Ser-
6 lira de Mello volgt in sep-
de Ierse Mary Robinson
Hoge Commissaris voor
lS asenrechten van de Ver-
1 Naties. De 53-jarige
de Mello, die tot voor
eVN-missie in Oost-Ti-
sidde, is sinds 1969 in
van de VN. Robinson, de
alige Ierse president,
september na vijf jaar
La haar eerste ambtsperiode
jUli er jaar werd zij in 2001
noemd, maar ze besloot
«de termijn niet af te ma-
ington - De Pakistaanse
ileiten hebben de afgelo-
»ee weken verscheidene
ledelijke leden van al-
1 aangehouden, onder wie
Ijk de financiële topman
organisatie. De Ameri-
1 minister van defensie
ld Rumsfeld zei gisteren
identiteit van de ver
en nog niet vaststaat,
dat zeker is dat het gaat
annen die verdacht wor-
in lidmaatschap van Osa-
nLaden's terreurnetwerk.
De Amerikaanse fede-
cherche FBI heeft afgelo-
eekeinde vier mensen ge-
irium eerd in verband met de
ibun il van maanstenen. Onder
-oen estanten zijn drie stagiairs
gele (NASA. De dieven gingen
eren uston aan de haal met een
lit het Johnson Space
hie t waarin het materiaal lag
iCh( lagen. De NASA ontdekte
|rsl fstal pas op 15 juli, terwijl
'al in mei getipt was dat
Den via internet te koop
Go n aangeboden. De dieven
r m een prijs van 2.000 tot
dollar per gram.
dinsdag 23 JULI 2002
r e
s verstopt zat m een con-
.zo meldt The Irish Inde-
it. De drugs hebben een
[aarde van 15,5 miljoen
gaat om de grootste
1 ifangst tot nu toe in Ier
autoriteiten hebben
gearresteerd, vermoe-
1 Nederlander.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Ministers van Rwanda
en de Democratische Republiek
Congo hebben gisteravond na vijf
dagen onderhandelen in Pretoria
een akkoord bereikt dat kan uit
monden in een einde aan de vier
jaar oude oorlog in Congo. Een
uitgelaten Jacob Zuma, Zuid-Afri
ka's vice-president en bemidde
laar, zei nog geen details te kun
nen geven voordat het akkoord is
voorgelegd aan de presidenten
van beide landen.
Maar Patrick Mazimhaka, rech
terhand van de Rwandese presi
dent Paul Kagame, en Mwanke
Katumba, naaste medewerker
van de Congolese leider Joseph
Kabila, menen dat er geen pro
blemen zijn te verwachten.
Zuid-Afrika zou een grote (mili
taire) rol krijgen in de uitvoer
van het akkoord.
De essentie ervan is dat Rwanda
toestemt in terugtrekking van
zijn troepen uit oostelijk Congo,
en dat de regering in Kinshasa
in ruil daarvoor haar steun zal
stopzetten aan Rwandese rebel
len die in hetzelfde deel van het
reusachtige land opereren. Het
akkoord is zeer opmerkelijk,
omdat president Kagame on
langs in Durban nog zei perti
nent tegen een terugtrekking te
zijn en het geweld in het gebied
is alleen maar toegenomen.
Rwanda claimt een 'buffer' te
mogen hebben tussen zichzelf
en Congo, om de Hutu-milities
van de Interahamwe, verant
woordelijk voor de genocide van
1994, van zich af te houden. De
milities worden gesteund door
de regering in Kinshasa. Rwan
da is nog steeds met 30.000 mili
tairen aanwezig in Oost-Congo,
en steunt er de Congolese rebel
len van de RCD, die grofweg een
derde van het land controleren.
Zuid-Afrika's president Thabo
Mbeki en VN-secretaris Kofi An
nan proberen al jaren de Gordi
aanse knoop te ontwarren. Vre
de in Congo is cruciaal voor
Afrika, maar ook voor Mbeki's
plannen om het continent ein
delijk aansluiting te laten vinden
bij de rest van de wereld. Een
pijler van het nieuwe beleid is
dat Afrika zelf zorgt voor beëin
diging van oorlogen en conflic
ten.
Enkele weken geleden nog werd
in Zuid-Afrika de Afrikaanse
Unie opgericht, die zich plechtig
voor heeft genomen zelf veel
meer aan vredeshandhaving te
gaan doen. De AU volgt de op
dat gebied volstrekt machteloze
Organisatie voor Afrikaanse
Eenheid op. Vrede in Congo zou
het beste visitekaartje voor de
nieuwe club zijn zijn.
door onze correspondent
Runa Hellinga
Boedapest - De Tsjechische president Vaclav
Havel gaat te ver bij het inwilligen van gratie
verzoeken. Dat zei de twee weken geleden
benoemde voorzitter van het Tsjechische par
lement, de sociaal-democraat Lubomir Zaora-
lek afgelopen weekeinde voor de Tsjechische
televisie. Het is niet voor het eerst dat Havel
dergelijke kritiek te verduren krijgt. Zijn gra-
tiebesluiten zijn een van de meest omstreden
punten van zijn twaalfjarig presidentschap.
De kritiek van Zaoralek volgt op de amnestie
voor een man die doorgereden was nadat
hij een vader met diens 8-jarige zoon had
doodgereden. Artsen meenden volgens Ha
vel dat de dader een gevangenisstraf fysiek
niet aan zou kunnen. Volgens het Tsjechi
sche Nom-TVkwam die medische verkla
ring van Havels eigen lijfarts. Hoe dan ook
vinden veel Tsjechen dat de betreffende be
stuurder er zo wel érg makkelijk vanaf komt.
Toen hij in 1990 aantrad, tekende Havel een
zeer omstreden amnestie voor 23.000 van
de 31.000 mensen die op dat moment in
Tsjechoslowakije gevangen zaten. Kort
daarop gingen de misdaadcijfers omhoog,
en veel burgers waren overtuigd dat dat
door die gratieregeling kwam.
Nadien heeft de Tsjechische president aan
een kleine 2.000 mensen gratie verleend en
regelmatig leiden die beslissingen tot forse
debatten. Grootste knelpunt is dat Havel
gratie kan verlenen voordat er een rechts
zaak is geweest. Hij kan vervolgingen stop
zetten, en bemoeit zich daarmee dus recht
streeks met het functioneren van de rechte
lijke macht.
Havel maakt van die bevoegdheid vooral ge
bruik in gevallen die hij als gerechtelijke ab
surditeiten ziet. Daarbij gaat het om alle
(volgens de wet strafbare) beledigingen aan
zijn adres, maar ook om bijvoorbeeld een
zigeunerin die een paar jaar geleden voor de
televisie had staan schelden op de Tsjechen
die een muur midden in haar straat wilden
bouwen. Of om pater Protivinsky, een pries
ter die was aangeklaagd omdat hij de Com
munistische Partij had bekritiseerd.
Verder spelen medische of humanitaire re
denen vaak een rol bij zijn beslissingen. Zo
verleende hij een 22-jarige Roemeense bor
deelhoudster gratie toen ze in de gevangenis
een baby kreeg. Het kind was zonder de
presidentiële gratie in een kindertehuis be
land. Daarnaast grijpt de president in als hij
straffen absurd hoog vindt Zo werd een 19-
jarige jongen door hem op vrije voeten ge
steld, nadat die na zeven maanden voorar
rest vier jaar cel kreeg omdat hij 18 stickies
had verkocht.
Volgens Jiri Pehe, naaste vriend en adviseur
van Havel, grijpt de president vooral in om
te voorkomen dat mensen vanwege een
klein vergrijp eindeloos in voorarrest zitten.
Dat geldt ook voor mensen van wie volgens
hem bij voorbaat duidelijk is dat ze vrijge
sproken moeten worden, zoals de eerder ge
noemde pater Protivinsky. Laatstgenoemde
is zelf overigens niet onverdeeld blij met de
presidentiële gratie. Hij had liever pas gratie
achteraf gekregen, want hij had graag een
principe-uitspraak over zijn zaak gehad.
Als ik veroordeeld zou zijn, was dat een
grote klap geweest voor de vrijheid van me
ningsuiting in de Tsjechische republiek."
Politiek commentator Vaclav Zak vindt de
macht van de president om vervolging stop
te zetten te ver gaan. „Havel had in de afge
lopen twaalf jaar veel kunnen doen om het
juridisch systeem te verbeteren. Maar wat
hij steeds doet, is aan de bevolking laten
zien dat hij zelf geen enkel vertrouwen heeft
in de rechtelijke macht"
Volgens Zaoralek zou in de toekomst ieder
gratiebesluit van Havel ook door de premier
getekend moeten worden. De vorige rege
ring heeft geprobeerd om Havels macht te
beperken via een verandering van de grond
wet, maar kreeg daarvoor niet de vereiste
tweederde meerderheid in het parlement.
Critici menen dat er nog een goede reden is
waarom de presidentiële macht moet wor
den ingeperkt. Havels beweegredenen zijn
over het algemeen aantoonbaar humanitair.
Maar een volgende president kan die macht
ook gebruiken om bijvoorbeeld onderzoe
ken naar corruptiepraktijken van zijn eigen
vrienden stop te zetten. Dat eigenbelang is
volgens sommigen ook de reden waarom
een deel van de parlementariërs in het ver
leden tegen een grondwetswijziging stemde.
- De Ierse politie in
heeft een grote lading
»s onderschept. Het gaat
1 hoeveelheid van 4 tot 6
Peking-Washington - Een Chinese moeder, die keurig voldoet aan
het door Peking al jaren met harde hand toegepaste één kind-beleid,
staat voor een slogan op de muur die meldt dat 'geboorteregeling een
van de pijlers van het regeringsbeleid' in het overvolle land is. De Ver
enigde Staten maakten gisteren bekend dat zij hun financiële bijdrage
staken aan het VN-bevolkingsfonds Unfpa, omdat het geld zou heb
ben gegeven aan Chinese organisaties die zich zouden bezighouden
met gedwongen abortus en gedwongen sterilisatie. Volgens velen zijn
die uitwassen een gevolg van het harde bevolkingsbeleid van Peking.
De 34 miljoen dollar die voor dit jaar was gereserveerd voor Unfpa
gaat nu naar ontwikkelingshulp, zo meldt Washington. Het bevol
kingsfonds, dat zich bezighoudt met gezinsplanning en geboortebe
perking, ontkent dat het steun heeft gegeven aan gedwongen abortus
en sterilisatie. VN-secretaris-generaal Kofi Annan betreurt de stap van
de VS. Die kan tot gevolg hebben dat andere landen meer moeten bij
dragen om het werk van de Unfpa op peil te houden. Begin vorig jaar
zette president Bush alle financiële bijdragen van de overheid aan or
ganisaties die zich inlaten met abortus stop. „Naar mijn overtuiging
moet het geld van Amerikaanse belastingbetalers niet worden ge
bruikt om voor abortus te betalen", stelde hij in een schriftelijke toe
lichting. Die maatregel trof zowel organisaties die de VS als thuisbasis
hebben als buitenlandse organisaties. Het hoofd van de Unfpa, Tho-
raya Obaid, waarschuwde maandag de Amerikaanse regering dat het
stopzetten van de hulp tienduizenden mensen het leven gaat kosten.
Het verlies van 34 miljoen dollar is 'funest voor vrouwen en kinderen
in de armste landen', aldus Obaid. Het geld zou twee miljoen onge
wenste zwangerschappen, 800.000 abortussen, 4.700 doden onder
zwangere vrouwen en 77.000 gevallen van kindersterfte hebben voor
komen, zo rekende de Unfpa-cheffin voor.
Foto: Reuters/Guang Niu
new york/anp - De Iraanse re
gering heeft de toenmalige Ar
gentijnse president Carlos Me
nem 10 miljoen dollar betaald
om stil te houden dat Iraanse
agenten achter een bomaanslag
in Buenos Aires zaten. Dit heeft
een getuige verklaard, zo schreef
de New Vork Times gisteren.
De krant kreeg de geheime ge
tuigenis van Argentijnse onder
zoekers, die gefrustreerd zijn
omdat het onderzoek naar de
aanslag nog steeds niet vordert.
Het gaat om een bomaanslag op
18 juli 1994 op een centrum van
de joodse gemeenschap in de
Argentijnse hoofdstad. Daarbij
kwamen 85 mensen om en
raakten er 200 gewond.
De getuige, de uit Iran uitgewe
ken ex-medewerker van de ge
heime dienst Abdolghassem
Mesbahi, stelt in zijn verklaring
dat Menem, president van 1989
tot 1999, het geld opstreek
dankzij zijn goede contacten
met Iraanse functionarissen.
Het onderzoek naar de aanslag
is vrijwel van het begin af aan
moeizaam door het verdwijnen
van bewijsstukken, zwijgzame
getuigen en ondoelmatig wer
ken. Iran heeft altijd elke betrok
kenheid ontkend, en er zijn tot
dusverre weinig aanwijzingen
geweest die op een Iraanse rol
wijzen. Mesbahi's getuigenis
zou dat evenwel veranderen.
Menems familie behoort tot de
kleine, maar invloedrijke Sy-
risch-Libanese gemeenschap in
Argentinië. De Iraniërs zagen in
hem een belangrijke figuur met
islamitische wortels in het Mid
den-Oosten. Menem denkt op
nieuw president te worden, on
danks zijn door schandalen
overschaduwde politieke loop
baan.
Een medewerker van Menem
spreekt het verhaal ten stelligste
tegen, en zei dat de beschuldi
gingen waarschijnlijk politiek
gemotiveerd zijn. Hij ontkent
dat er van regeringswege pogin
gen zijn gedaan de zaak in de
doofpot te stoppen.
brussel/anp - Het aantal men
sen uit de entourage van presi
dent Mugabe van Zimbabwe dat
voorlopig niet welkom is in de
Europese Unie, wordt steeds
groter. De Europese ministers
van buitenlandse zaken voeg
den gisteren nog eens 52 namen
toe aan een oude lijst van twin
tig. Afgezien van mevrouw Mu
gabe gaat het om alle ministers
en vooraanstaande leden van de
regeringspartij ZANU-PF.
Nederland stelde zich volgens
diplomatieke bronnen in Brus
sel het hardste op. Landen met
Afrikaanse belangen zoals
Frankrijk, België en Portugal be
ginnen eraan te twijfelen of het
sanctieregime tegen Zimbabwe,
dat ook slaat op het bevriezen
van financiële tegoeden van
Mugabe en zijn clan, wel zin
heeft. De lijst werd niettemin
unaniem aanvaard.
Nederland vindt een duidelijk
politiek gebaar, ook naar andere
Afrikaanse landen, op zijn
plaats. De visumbeperkingen te
gen Mugabe die van februari
dateren, hebben amper effect.
De onteigeningen van blanke
boeren ten gunste van landloze
oorlogsveteranen, zijn ondanks
toenemende voedselschaarste
opgevoerd. De Unie wil wel de
dialoog met Zimbabwe doorzet
ten, want Europa heeft volgens
de ministers een probleem met
Mugabe, niet met Zimbabwe.
De EU-ministers uitten ook hun
zorg over de voedseltekorten el
ders in de regio en beloofden
extra geld om de nood te leni
gen. Tot nu toe dit jaar is al 130
miljoen euro aan voedsel en
noodhulp verleend. Maar ze we
zen ook op de eigen verant
woordelijkheid van de betrok
ken regeringen.
londen/anp-afp - De Britse re
gering heeft gisteren erkend fou
ten te hebben gemaakt bij de
bestrijding van de mond- en
klauwzeercrisis in 2001. Dat zei
minister Beckett van landbouw
in het parlement Zij reageerde
op een officieel rapport over de
wijze waarop Londen de crisis
heeft aangepakt.
Volgens het onderzoek onder
leiding van dr. Iain Anderson
reageerde de regering te lang
zaam nadat de eerste besmet
tingshaarden waren ontdekt.
Ook hadden de strijdkrachten
veel sneller ingezet moeten wor
den in de zwaarst getroffen ge
bieden. Dit werd al aangeraden
in een officieel onderzoek na de
laatste mkz-crisis in 1967.
Beckett bevestigde dat vaccina
tie onderdeel wordt van de stra
tegie om de omvang van de zeer
besmettelijke veeziekte in de
toekomst te beperken. In eerde
re officiële rapporten werd ook
al gepleit voor het inenten van
gezonde dieren om verdere ver
spreiding te voorkomen.
In het parlement bekende Bec
kett dat door de buitengewone
omstandigheden van vorig jaar
fouten gewoon niet te voorko
men waren. Zij zei dat de be
trokken ministers in het begin
van de crisis niet hadden beseft
hoe ernstig de situatie was.
sydney/anp - In de opstandige
Indonesische provincie Atjeh
duiken steeds vaker op Oost-Ti-
morese leest geschoeide milities
op. Met buitensporig geweld
treden ze op tegen vermeende
onafhankelijkheidsstrijders en
hun aanhangers.
Volgens de lokale bevolking
worden dergelijke extreem ge
welddadige groepen gesteund
en opgeleid door het leger, zo
meldt The Sydney Morning Her
ald.
Ondanks officiële lezingen van
het Indonesische leger dat het
Nationaal Bevrijdingsfront Atjeh
Sumatra (Anslf) verantwoorde
lijk is voor het geweld dat de
burgerbevolking treft, zijn bur
gers een andere mening toege
daan. Zij geven het leger, de po
litie en de nauw met hen sa
menwerkende milities de schuld
van moorden, verdwijningen,
brandstichtingen, martelingen
en vernielingen.
Naast het opsporen van separa
tisten en hun aanhangers heb
ben de milities ook opdracht
systematisch de economische
en sociale structuren van de At-
jehse samenleving te vernieti
gen, zo blijkt uit verhalen van de
lokale bevolking. Tegen de Au
stralische krant bevestigde een
voormalig lid van zo'n militie
deze verhalen.
„We kregen opdracht van het le
ger de Atjehers te laten lijden, te
laten zien dat ze niet kunnen
winnen, en hun maatschappij te
vernietigen", aldus het militie-
lid, dat uit vrees voor represail
les anoniem wenste te blijven.
Volgens officiële cijfers over af
gelopen jaar zijn in Bandar At
jeh 1.900 huizen in brand gesto
ken en vielen er ongeveer 400
doden. Jakarta houdt het Anslf
verantwoordelijk voor deze ver
nielingen en moorden. De wer
kelijk schade in Bandar Atjeh
ligt vermoedelijk hoger, aldus
The Sydney Moming Herald.
Niet alleen de hoofdstad wordt
echter zwaar getroffen. Milities
zouden verantwoordelijk rijn
voor wijdverspreide terreur en
verwoestingen die de regionale
economie tot stilstand hebben
gebracht. Veel scholen en klinie
ken rijn vernield en hele dorpen
rijn platgebrand of verlaten. Ve
le duizenden mensen hebben
de wijk genomen.
Washington - De Verenigde
Staten zien de hervormingsge
zinde Iraanse president Khatami
niet langer als een potentiële
partner om democratische her
vormingen in Iran te bewerk
stelligen. President Bush schrapt
daarmee een beleid dat al vijf
jaar gemeengoed is, aldus The
Washington Post. Khatami en
rijn aanhangers zouden 'zwak
en ineffectief rijn.
De Amerikaanse president
schaarde Iran eerder met Irak
en Noord-Korea onder de 'as
van het kwaad', landen die mas
savernietigingswapens versprei
den. De beleidswijziging is een
overwinning voor de haviken op
het Witte Huis. Die pleitten al
langer voor nadrukkelijker steun
aan hervormingsgezinde bewe
gingen binnen het Iraanse volk,
zoals de onlangs nog demon
strerende studenten.
Het ministerie van buitenlandse
zaken, onder leiding van de ge
matigde Colin Powell, had liever
gezien dat Bush rijn handen
niet van Khatami had afgetrok
ken. Khatami trad in 1997 aan.
Hij werd vorig jaar herkozen. De
president staat bekend als een
hervormer en iemand die tegen
wicht kan bieden aan de conser
vatieve en uitgesproken anti-
Amerikaanse geestelijk leider
ayatollah Khamenei.
Volgens The Washington Post
heeft zowel Khatami als Kha
menei afwijzend gereageerd op
de beleidswijziging in Washing
ton, die ze via de Amerikaanse
propagandazender Voice of
America te horen hebben gekre
gen. Beiden Menen dat de VS
zich niet met interne Iraanse za
ken moeten bezighouden.
Khatami, vandaag op bezoek in
Maleisië, betichtte de VS ervan
de 'oorlog te promoten'. „Ik
denk dat het gedrag van de VS
dezer dagen zowel het land zelf
als de wereld niet ten goede
komt." Volgens Khatami kan de
Amerikaanse ideologie van 'wie
niet voor ons is, is tegen ons'
niet worden geaccepteerd.
De Iraanse president haalde ook
uit naar de intussen weinig ge
heime plannen van de VS om de
Iraakse leider Saddam Hussein
te wippen. Een oorlog tegen Irak
zal de regionale stabiliteit on
dermijnen, waarschuwde Kha
tami. Irak en Iran vochten tus
sen 1980 en 1988 zelf een oorlog
uit die aan een miljoen mensen
het leven kostte.
