KUNST CULTUUR
V
I
Stoelendans rondom Mondriaan
'Er gaan zoveel vrouwen met mij naar bed' Van der ploe§ teru§ naar college»
Rus houdt spannir
er in met 'minima
art' van Philip Gla:
Hillegomse kunstenaar pakte
uit met geurende kunstwerker
Mariska van Kolck wordt de nieuwe Mammaloe
Grachtenfestival met ruim 70 optreder
Sharon Stone
is weer terug
Moderne beelden
in gotische kerk
Vrieze directeur
Cobra Museum
Tafels, stoelen en krukjes in de geest van de kunstenaar
(Ier'
Interpol achter kunstboek
Appie Baantjer grapt zich door Leiderdorpse signeersessie heen
IN MEMORIAM
maandag 22 JULI 2002
amsterdam/gpd - Mariska van
Kolck is na een eindeloze reeks
audities en proefopnamen ge
kozen voor de rol van Mamma
loe in de film 'Pipo de clown'.
„Ik ben het geworden, hoorde
ik. Heerlijk. De tijd is er rijp
voor en ik ook", zegt de actrice
en zangeres, die de afgelopen
jaren bij Joop van den Ende in
de musicals 'De Jantjes' en
'42nd Street' zat.. „Er worden
zoveel kinderfilms gemaakt,
met succes, en ik ben nog net
jong genoeg om te weten hoe
belangrijk de serie indertijd was
op tv."
Pipo de clown verscheen eind
jaren vijftig en begin jaren zes
tig, op de televisie - in zwart wit
nog - met Christel Adelaar en
Cor Witsche in de hoofdrollen.
Later gaf Adelaar de rol terug
en Marijke Bakker werd Mam
maloe, de vrouw van Pipo. De
schepping van Wim Meuldijk
ging toen van de VARA naar de
NOS. In 1970 werd Pipo voor
het eerst verfilmd met Cees van
Oyen en Janine van Wely, maar
die versie sloeg niet aan en Wit
sche en Adelaar kwamen terug
op de televisie, opnieuw bij de
VARA. In 1979 stopte de reeks.
De nieuwe Pipo wordt als bio
scoopfilm en als tv-serie weer
gemaakt door Wim Meuldijk,
de originele auteur, ditmaal in
samenwerking met Peter Ro
mer namens de producent.
Johnny Kraaijkamp is de meest
waarschijnlijke kandidaat voor
Pipo. Paul de Leeuw wordt ge
noemd als Dikke Deur.
amsterdam/anp - Meer dan zeventig concerten
telt het vijfde Grachtenfestival in Amsterdam dit
jaar. Het evenement, uitgegroeid tot podium voor
jong talent, wordt gehouden in en rond de Prin
sen-, Keizers- en Herengracht in de hoofdstad en
vindt plaats van 14 tot en met 18 augustus. Het
hoogtepunt vormt het Prinsengrachtconcert dat
op de 17de wordt gehouden.
Het thema van het festival is 'Heimwee'. De optre
dens zijn afwisselend in panden van instellingen
aan de grachten en op pontons in het water. Vorig
jaar trokken de concerten zo'n 40.000 bezoekers.
De helft daarvan kwam voor het Prinsengracht-
ied
NO
Dw
Hei
concert. NO
Dit laatste evenement wordt voor de 21st
gehouden en is de oorsprong van het festh at^
het programma van het door de AVRO ge|
ceerde concert staat een optreden van de
aanse tenor Juan Diego Flórez met aria's v
sini. Na de pauze zal het pianoduo Pieter-
Boer/Mariana Izman en violiste Liza Ferst
optreden. Het concert speelt zich af op een
on voor de deur van hotel Pulitzer en word
de pauze rechtstreeks op televisie uitgezont "0
Zowel het festival als het Prinsengracht
heeft een speciaal programma voor kindere
Sharon Stone. Foto: AP
los angeles - Na een afwezig
heid van drie jaar is actrice Sha
ron Stone binnenkort terug op
het witte doek. De filmster gaat
de hoofdrol vertolken in de film
'Cold Creek Manor'. De nu 44-
jarige Stone heeft een verbinte
nis gesloten met productie
maatschappij Touchstone, een
onderdeel van Disney. Dennis
Quaid vertolkt naast Stone de
hoofdrol in de film over een
echtpaar dat een huis op het
platteland betrekt van een ver
oordeelde misdadiger. De
schurk wil na zijn vrijlating het
huis terug.
Amsterdam - Tegen een achter
grond van gotische architectuur
is deze zomer in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam moderne
beeldhouwkunst te zien. De
tentoonstelling 'Beelden 1947-
2002 Sculpture' is de eerste van
drie die in samenwerking met
het Stedelijk Museum worden
gehouden. Het museum gaat
dicht in verband met een grote
verbouwing. De instelling laat
de komende drie zomers delen
uit haar collectie zien in de
Nieuwe Kerk. De eerste exposi
tie bestaat uit ruim tachtig wer
ken van beroemde kunstenaars
als Karei Appel, Henri Moore,
Donald Judd en Jeff Koons. De
tentoonstelling duurt van 27 ju
li tot en met 20 oktober.
Amstelveen - John Vrieze wordt
de nieuwe directeur van het
Cobra Museum in Amstelveen.
Het huidige hoofd Tentoonstel
lingen van de Nieuwe Kerk in
Amsterdam volgt daar Ruvert
Ophorst op, die op 1 juli vol
gend jaar vertrekt. Vrieze treedt
al in januari in dienst van het
Amstelveense museum. Vrieze
organiseerde in De Nieuwe
Kerk een aantal spraakmakende
tentoonstellingen, waaronder
'De zwarte farao's' in 1997 en
dit jaar 'Kunstschatten uit het
oude Mexico, een goddelijke
reis'.
door Thea Figee
Amersfoort - Op uitnodiging van
het Mondriaanhuis en de Eg-
mondse galeriehoudster Conny
van Kasteel maakten 37 kunste
naars een tafel, een krukje of een
stoel in de geest van Mondriaan.
Zeer waarschijnlijk zou Mondri
aan blij zijn dat ze ver na zijn
dood ontstonden, want zeg nou
zelf: een kruk met afbeelding van
je eigen schilderij als zitvlak. Dat
is geen ode. Dat is uitvlakken.
Het Mondriaanhuis in Amers
foort lijkt deze zomer een beetje
op een meubelwinkel, maar dan
wel van het minst stijlvaste
soort Stoelen van kunstgras en
koeienvel, gestapelde plastic af
wasteiltjes, niet te tillen massie
ve kubussen, te bouwvallig
luchtige creaties en zelfs een ta
fel met bewegende Mondriaan-
koppen. Zevenendertig odes van
evenzoveel verschillende kun
stenaars uit binnen- en buiten
land.
Mondriaan heeft zich in zijn le
ven slechts één keer aan het ma
ken van een stoel en tafel ge
waagd. Ze ontstonden voor zijn
nieuwe atelier in New York, ge
maakt van de latten van de kis-
ten waarin zijn schilderijen in
1940 van Europa naar Amerika
verscheept werden. De wat stof
fige schuchtere resultaten zijn in
het Mondriaanhuis te zien.
Waarom deze meubilair-ode?
„Een tafel is het middelpunt van
communicatie. Eromheen moet
je krukken hebben en geen stoe
len, want die zitten te gemakke
lijk. Een kruk. Daarop blijf je ac
tief," meent galeriehoudster
Conny van Kasteel. „We bergen
Mondriaan niet op. We gaan
met hem aan tafel."
Naast 28 krukken, 7 tafels en 2
stoelen is van elke kunstenaar
ook het autonome werk te zien
wat de kunstenaars normaal ge
sproken maken. Het bestaat uit
schilderkunst, beeldhouwwerk
of tekenkunst De tentoonstel
ling kent met keuzes voor dui
delijke, stevige constructivisti
sche kunst nogal wat hoogte- en
dieptepunten en je mag ze alle
maal uitproberen. Zitten op een
schilderij van Mondriaan kan,
evenals op het krukje van de Ita-
De kruk van Alfons Kunen met een schilderij van Mondriaan als zit
vlak. Foto: GPD
Het krukje van Henk Peeters met poten van kunstgras en een zitting
van koeienvel. Foto: GPD
liaanse kunstenaar Luio del Pez-
zo en op een kruk van Alfons
Kunen. Dat het nog erger dan
een Mondriaan-trui kon...
Henk van Gemer reageert min
der voorspelbaar met zijn kruk,
die bestaat uit 24 gestapelde,
transparante afwasteiltjes of het
meest stereotiepe krukje dat je
maar kunt bedenken, waarvan
twee poten zijn afgezaagd. Het
ligt er wat hulpeloos bij. De on
dernemende kunstliefhebber
mag het erop wagen, wat een
voortdurende strijd oplevert het
evenwicht te bewaren. En dat
was weer in de lijn van Mondri
aan, die zijn leven lang even
wicht zocht in zijn abstracte
schilderkunst van rechte lijnen
en primaire kleurvlakken en
strenge leer van het neoplasti-
cisme. Het krukje heet 'Boogie
woogie' naar de muziek die
Mondriaan in New York leerde
kennen en ook naar zijn belang
rijke Broadway Boogie Woogie-
schilderij vertaalde.
Werkelijk hout snijdt 'een kruk
voor Piet' van Resz Somfai (Boe
dapest 1932). Zijn krukje bestaat
uit een- gespleten boomstam
met erbovenop een eveneens
gespleten zitvlak. De tweedeling
verwijst naar de tegenstelling
tussen mannelijk en vrouwelijk
in Mondriaans denkwereld, een
hoofdstuk waaraan nog eens
een aparte tentoonstelling ge
wijd zou moeten worden, om
dat het onderbelicht is. Mondri
aan zag de horizontale lijn in
zijn werk als vrouwelijk, materi
eel en eindig. De verticale lijn
stond voor het mannelijke, het
geestelijke en oneindige. Mond
riaans angst voor vrouwen moet
er ook wat mee te maken heb
ben.
De rechte lijn waarin Mondri
aan dacht wordt door beeldhou
wer Roel Teeuwen opgepakt als
een symbool voor de constante
inspiratie die voor hem van deze
meester uitgaat. Hij laat hem
doorlopen in de ringen van een
krukje dat oogt als een boom
stam. „Voor mij is Mondriaan
altijd de schilder van de eindelo
ze ruimte geweest. Een ruimte
zonder begin en einde", verant
woordt Teeuwen zijn creatie.
Mondriaan had niets met de na
tuur waardoor Teeuwen zich
nog meer geïnspireerd voelt.
Het knikje van Henk Peeters,
bestaande uit poten van kunst
gras en een zitting van koeien
vel, geeft daarop een speels
commentaar.
Stoelendans rond Mondriaan,
t/m 22 september, Mondriaan
huis, Kortegracht 11, Amers
foort. Open: di t/m vr 10-17
uur, za en zo 13-17 uur.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Charles Rus, orgel. Gehoord:
20/7, Hooglandse Kerk, Leiden.
De wandelconcerten in de
Hooglandse kerk zijn in een
nieuw jasje gestoken; niet ont
worpen door de organist van de
week, maar door Theo Visser de
vaste organist op het De Swart-
/Van Hagerbeerorgel. In nauwe
samenwerking met de koster-
/beheerder Arnold Vromans,
die elke keer weer sponsors
zoekt en vindt. Want zonder
geld ben je nergens.
Was vorige week zaterdag de
opdracht 'quatre-mains' op het
orgel, nu moest Charles Rus
(o.a. organist in San Francisco)
zorgen voor een concert met
een fiks Amerikaans tintje en
dat lukte Rus meesterlijk. Wie
alleen de eerste helft van dit
concert gehoord heeft, zal wel
stiekem gedacht hebben 'moet
je déér nou een Amerikaan voor
laten overkomen'. Ze hebben
gelijk. Coplands 'Fanfare for the
common man', Conte's 'Solilo
quy' en zelfs het Cappriccio in
B van Bach waren niet veel
meer dan de opmaat voor de
gestaag narcotiserende 'Dance
no. 4' van Philip Glass.
Wie Glass kent weet wat hem-
/haar te wachten staat: minimal
art, muzikale tijdsstructuren
waarin minimale verschuivin
gen in herhalingspatronen op
treden. Door die verschuivin
gen ontstaan langzaamaan
nieuwe patronen. Die verande
ringen bij Glass ontstaan door
tijdens de voortdurende herha-
Tax
hilc
ma
Op:
Op:
ma
Vil!
NCI
0u<
Nai
her
ling het zwaartepunt te ^'n
gen door klankkleurwijzi
(registercombinaties in
val), of door tonen toe
gen. Glass' muziek word
atonaal, zit juist vol 'ma
kende' harmonieën.
Wat Charles Rus niet lui
voorgaande stukken,
hem bijzonder goed af
dans van Glass: tempo ei
ning vast houden tot he
toe. Het onophoudelijk
neerd wisselen van
houdt Rus een klein h
voorbeeldig vol. Zijn
arm 'raast' als de gt
bliksem. De baskant ziiLn
langzame lieflijke melo .30
bij het dalen juist het K)z
van de rap ratelende ra
oproept. Soms houdt de
adem in, houdt de ha We.
welhaast op te bestaan S,as
het constant doorgaan 1
onveranderd fragment van
diskant. Tot de atmosfe fit-
van ingehouden spannii
één grote opleving in
(steeds drie dalende
daarboven een stralend
mo van 'verkleurd' moti
machtig akkoord..., 'the
over'.
Zonder de gevaren van d O-OC
narcose kan de luister;
reflecterende bewustzij 3dV;
bepaalde tijd uitsch ide
maar dat lukt nog belde-
Glass grote 'muziekt
Stukken als 'Einstein
beach' en 'Civil wars' di
vijf uur duren brengen
der gevaar in trance,
verrijking in het menseBu
staan.
Volgende week zaterdag
wandelconcert staan in
ken van '400 jaar VOC'
utrecht - Een kunstboek ter
waarde van ongeveer 450.000
euro is ontvreemd uit de
Utrechtse Universititeitsbiblio-
theek. De politie Utrecht heeft
het onderzoek overgedragen
aan Interpol, omdat ze denkt
dat het boek inmiddels in het
buitenland is. Het boek 'Les Li-
liacéees' van de Franse
en schilder Pierre
doute, dat uit 1802 dateejtëh
volgens de politie al viei de.
den geleden uit de bit 1c
gestolen. De bibliothee
er pas onlangs achter
boek niet is uitgeleen jje-
daadwerkelijk vermist wt b'
door Rody van der Pols
leiderdorp - Even geduld moe
ten ze wel hebben, maar dat
vinden de wachtenden geen
probleem. Ze weten immers
waarvoor ze in de rij staan: de
laatste kans op een hand en een
krabbel van Appie Baantjer, de
geestelijk vader van De Cock -
'met cee-oo-cee-kaa' - de be
kendste rechercheur van Neder
land.
Afgelopen zaterdag gaf de au
teur bij boekhandel De Kier in
Leiderdorp zijn laatste signeer
sessie in de Leidse regio. Met
het naderen van zijn tachtigste
verjaardag zet de auteur een
punt achter de vermoeiende
tours langs boekhandels. „Je
bent er iedere zaterdag en zon
dag aan kwijt. Je moet het hele
land door. Dat hoeft van mij
niet meer zo."
Desondanks geniet Baantjer
zichtbaar van zijn laatste bezoek
aan de Leiderdorpse boekhan
del. Monter en met jongensach
tig plezier wijdt de oud-politie
man zich aan zijn taak. Met ie
dereen wisselt hij wel een paar
woorden. .Vanzelfsprekend
zegt de auteur. „Ik zou het niet
netjes vinden om dat niet te
doen."
Daniëlle Holsberg (21) bezorgt
Baantjer wel even werk Ze heeft
een hele stapel boeken meege
bracht. Niet alleen voor zichzelf,
maar ook voor haar vriend en
vader, die haar een paar jaar ge
leden de liefde voor de detecti
ve-reeks bijgebracht. „Het is
echt een verslaving. Het is alle
maal heel werkelijk opgeschre
ven. Net alsof het naast je eigen
voordeur gebeurt. Als ik een
den haag/gpd - Rick van der
Ploeg, die vandaag afscheid
heeft genomen als (demissio
nair) staatssecretaris van Cul
tuur, keert terug naar het do
mein waar zijn hart ligt: de we
tenschap. Vanaf september is hij
Visiting Professor' aan de Uni
versiteit van München.
Van oktober tot half december
geeft Van der Ploeg ook gastcol
leges aan de London School of
Economics en (vanaf eind de
cember) aan de Humboldtuni-
versiteit in Berlijn. Vanaf vol
gend jaar is Van de Ploeg als
hoogleraar verbonden aan de
economiefaculteit in het Robert
Schuman Centrum van de Eu
ropese Universiteit in Florence.
Van der Ploeg memoreert in een
brief aan de media nog eenmaal
zijn wapenfeiten in het tweede
Paarse kabinet. Onder zijn regi
me is binnen de rijksbegroting
het budget voor cultuur relatief
het meest gegroeid: sinds 1998
valt er jaarlijks ruim 140 miljoen
euro extra te verdelen 'onder
jong en oud talent'. Volgens de
scheidend staatssecretaris valt
er in Nederland 'meer dan ooit
te genieten van podiumkunsten
en beeldende kunst, ook buiten
nett
Dis
A
IS D-
de muren van theaters, 1 ien
burgen en musea'.
Van der Ploeg spreekt t
uit dat de cultuurbegrot
een procent van de netl
uitgaven gaat bedragei
laatste is een standpunt
langenorganisaties in d
sector steeds hebben 11
gen, maar waar de bewi
niet al te hard voor lei
pen. „Hij had daar b«
best voor kunnen doen i
dat er nog zoveel geld
dus woordvoerder ft
Versteegh van belange
satie Kunsten '92.
De laatste kans op een hand en een krabbel van Appie Baantjer. Foto: Henk Bouwman
maal aan een boek begin, kan ik
niet meer stoppen."
Baantjer heeft het vaker ge
hoord „Weet je", reageert hij.
„Er gaan zoveel vrouwen met
mij naar bed, dat houd je niet
voor mogelijk." Daniëlle en haar
vriendin schateren het uit.
Baantjer vervolgt: „Zo'n dame
leest dan een boek van mij voor
het slapen en kan niet meer
stoppen. Haar man wil slapen,
het licht moet uit, maar ze gaan
maar door. Tot de laatste pagi
na."
Els de Haan uit Leiderdorp her
kent zich wel in die karakterise
ring. „Als ik aan een nieuw deel
begin, lees ik het in één ruk uit.
Ik begin 's middags en pas 's
nachts leg ik hem weer weg. Je
bent even helemaal weg. Heer
lijk vind ik dat. En het leest ver
domd makkelijk." Haar ex-man
heeft nog met Baantjer gewerkt
op het politiebureau in de War
moesstraat in Amsterdam. „Ik
ken de buurt dus heel goed
waar het zich allemaal afspeelt"
57 Delen telt de serie inmiddels,
die behalve in Nederland ook in
landen als Zuid-Korea, Polen,
Rusland en Amerika wordt ver
slonden. En aan de bijna zes
miljoen boeken die inmiddels
over de toonbank zijn gegaan,
zullen de komende jaren nog
wel wat worden toegevoegd. Tot
oktober 2004 staan nog vijf de
len op stapel.
Harry zal ze zeker kopen. Hij
heeft bijna de hele serie in huis,
laat hij Baantjer weten. De
schrijver knikt. „Harry", zegt hij
plechtig, „ik blijf voor je schrij
ven. Als jij mij blijft lezen." „Dat
doe ik", mompelt de fan in
stemmend.
De Nederlandse kunstenaar JAS
(Johannes Adriaan Smit) is vrij
dagavond overleden. Dat heeft
een medewerker van museum
Van Lien in Fijnaart zaterdag
bekendgemaakt. JAS was al ge
ruime tijd ziek.
JAS, geboren in 1945 in Hille-
gom, verwierf de afgelopen
twintig jaar internationale roem
met zijn werken, geïnspireerd
door de bollenstreek. In zijn ab
stract expressionistische schil
derijen is de invloed van kunste
naar Willem de Kooning terug te
vinden. JAS heeft een paar
maanden bij De Kooning in zijn
atelier in New York gewerkt.
Ook heeft hij zelf krijt ontwor
pen en geproduceerd, het zoge
naamde JAS-krijt, dat later ook
is gebruikt door De Kooning en
Karei Appel.
JAS
1945-2002
JAS was een autodidact. In 1958
maakte hij zijn eerste schilderij
en met olieverf. Twee jaar later
vertrok hij naar Duitsland en
werkte er in de bloembollen-
handel. Het was in deze tijd dat
hij gefascineerd raakte door het
Duits expressionisme. Bloemen
bleven gedurende de rest van
zijn leven een rol spelen in zijn
werk, niet alleen in zijn schilde
rijen, maar ook in zijn speciale
kunstobjecten.
Zo vervaardigde hij een giganti
sche triomfboog van zo'n hon
derdduizend hyacinten. Deze
zogenaamde 'Grande Arche
Mu', die maar liefst tien bij tien
meter mat, kreeg in 1994
plekje vlakbij het monur
Huys Dever in Lisse, wa;
laatste overzichtstentooi
in de regio werd gehoud
Ook gooide JAS in 1999
joen gele tulpen in de H; VEI
Hofvijver als hommage 1
cent van Gogh. JAS werd "ve
dit soort acties gezien als me
soort Christo. Maar in pl
iets inpakken, wilde hij 1 |q(
ken met geurende kunst rd-i-
Zelf omschreef hij zijn 01 grai
als „emoties van de land Jo
der", ook wel „emotioni
In 2001 sierde JAS de Ho
opnieuw, maar ditmaal 1
twaalf arken van 7,5 bij 2
ter waarop potplanten sl |gJ
Het kunstwerk was ookl 16.i
om geld bijeen te brengi «jw
Unicef. w
