Voetbal opgepompt met
gemeenschapsgeld
'\f
V:
ARALIS
'Terwijl er niet
eens opvang
is voor dak
en thuislozen'
MARKT 16
08370 10010
20 JULI
2002
Schoonmaken
in het groot
op Schiphol
P0S1
pos
dt e
pei
5SET
in, sl
idert
ting
Dag
oor
ïoudr
iB'
s va
n ge
veh
dat
erss
derd
;ndi
Zo kan het eruit gaan zien wanneer de gemeente geen geld meer wil stoppen in het betaald voetbal. Dit is de tribune van FC Wageningen dat tien jaar geleden failliet ging omdat de gemeente geen trek
had een tekort van 90.000 gulden weg te werken. Het complex ligt er nu treurig bij. Het dak van de tribune lekt, op het beton van de staanplaatsen groeit het onkruid en de doelen leunen een tikkeltje
achterover. Foto: GPD/Phil Nijhuis
Zonder geld van de
gemeente zouden de meeste
clubs uit het betaald voetbal
al lang failliet zijn. Status,
historie en angst voor
supporters die ook nog eens
kiezers zijn, blijken voor
politici steeds weer genoeg
reden om de profclub in
stand te houden. Maar het
oproer kraait: „Er is niet eens
opvang voor dak- en
thuislozen. Wat is nou
belangrijker?"
door Dick Hofland
oetbal is een zeer onze
kere business, maar dat
maakt allemaal niets uit.
Je mag overal aankomen, maar van
het voetbal moet je afblijven. Het is
een prestigeproject: kijk onze stad
eens geweldig zijn!", zegt Margriet
Twisterling. Ze is fractievoorzitter
vein de Socialistische Partij (SP) in
Zwolle, waar het gemeentebestuur
waarschijnlijk zestien miljoen euro
gaat bijdragen aan de bouw van een
nieuw stadion voor de plaatselijke
FC.
„Als een club goed presteert, is dat
goed voor het image van de stad",
weet Gerrit Valk, oud-kamerlid van
de PvdA, die nu werkt aan een proef
schrift over de geschiedenis van het
betaalde voetbal in zijn woonplaats
Alkmaar. „Prestaties trekken bedrij
ven aan, want die willen zich er
graag vestigen, hun naam aan de
stad en de club verbinden. En het
voetbal voorziet in de behoefte van
supporters - die natuurlijk ook kie
zers zijn. Ja, zo is het wel."
Het is weliswaar geen kerntaak van
de overheid om een voetbalclub met
gemeenschapsgeld overeind te hou
den, maar toch gebeurt het. Soms
openlijk, maar vaker via constructies
als een renteloze lening (die later
wordt kwijtgescholden), door het
stadion op te kopen voor een sym
bolisch bedrag van één euro, door
grond voor een nieuw complex aan
de club te verkopen voor een fractie
van de werkelijke waarde, of door
aandelen te kopen in het stadion. El
ke keer weer zeggen gemeenten dat
het de laatste keer is, dat ze deze
keer beter zullen opletten, dat de le
ning nu écht moet worden terugbe
taald, maar net zo vaak zwichten ze.
Soms omdat een club dreigt de stad
te verlaten als de gemeente niet bij
springt, soms door demonstrerende
supporters, soms omdat gemeenten
het belangrijk vinden voor hun stad.
Daardoor voelen bestuurders van de
clubs zich niet bezwaard dure spe
lers aan te trekken, hoge salarissen
aan spelers te betalen en om plan
nen voor peperdure stadions te ma
ken. Naar dat laatste gaat veruit het
meeste gemeentegeld.
Nico van Duijn is huisarts, fractie
voorzitter van Leefbaar Almere en
hij weet weinig van voetballen. Met
afschuw ziet hij dat veel gemeenten
miljoenen naar de plaatselijke prof
club brengen. „Terwijl er niet eens
opvang is voor dak- en thuislozen.
Wat is nou belangrijker?" En dat de
voetbalclub van Almere op kosten
van de gemeente een profclub wil
worden met een mooi stadion, daar
heeft hij helemaal geen woorden
voor. Nou ja, deze dan: „Als de ge
meente Rotterdam zegt dat ze Sparta
wil steunen, omdat die club een so
ciale functie heeft in de wijk, dan is
dat terecht. Sparta heeft daar hon
derd jaar over gedaan, die club is ge
schiedenis en heel belangrijk voor
Spangen. Die functie is gegroeid en
niet bij elkaar gekocht. Maar FC Om-
niworld in Almere... toe zeg! De
voetballers zijn volstrekt kansloos
om tot een topploeg uit te groeien.
Ze staan in de middenmoot van de
hoofdklasse amateurs, maar de he
ren krijgen nu al ongeveer het salaris
van een huisarts. En praatjes dat ze
hebben... het is een hoop gebakken
lucht. Als ze het niveau van Ajax
hebben gehaald, dan hoor ik het
graag. Wij als gemeente betalen dan
met plezier de lantaarnpalen langs
de toegangsweg naar het nieuwe sta
dion van die topclub. De rest moe
ten ze maar op een andere manier
voor elkaar zien te krijgen."
Almere heeft plannen liggen om
voor eigen risico een stadion te ont
wikkelen en te exploiteren waar de
huidige amateurclub FC Omniworld
tot een profclub zou kunnen uit
groeien. Gaat de gemeenteraad ak
koord, dan verwacht ze niet alleen
25 miljoen aan subsidie te moeten
betalen, maar ook nog eens de ko
mende dertig jaar op te zullen draai
en voor een tekort van 72 miljoen op
een project dat in totaal zo'n 110
miljoen kost. Die beslissing is aan
Leefbaar Almere, PvdA en twee klei
nere partijen.
Identiteit
.Almere is interessant, omdat die
gemeente voor de keuze staat: gaan
we meedoen of gaat het ons toch te
veel kosten?", zegt Gerrit Valk. .Al
mere is nog niet gesetteld in de sa
menleving, de bewoners van Almere
hebben nog geen band met die club,
zoals Spangen die wel heeft met
Sparta. Toch moet je ook beseffen
dat een profclub die stad een identi
teit kan geven, kan zorgen voor sa
menhang onder de bevolking. Die
afweging zal gemaakt moeten wor
den."
Diverse gemeenten hebben dat al
gedaan. Een kleine bloemlezing.
Breda leende NAC vijf miljoen euro
voor de bouw van het Fuji-stadion.
De club betaalde het bedrag niet te
rug, maar kocht dure spelers en
vraagt nu nog^ens ruim vier miljoen
om het tekort op de begroting weg te
werken. Vitesse heeft een schuld van
zo'n dertig miljoen aan gemeente en
provincie, maar krijgt toch weer 5,4
miljoen van het Arnhemse stadsbe-
stuur. FC Groningen heeft de ge
meente bereid gevonden garant te
staan voor een lening van 7,5 mil
joen voor drie jaar en krijgt 5,7 mil
joen voor de bouw van een nieuw
stadion. FC Zwolle krijgt waarschijn
lijk 16 miljoen van de stad voor de
bouw van een nieuw stadion. Sparta
krijgt vrijwel zeker twee miljoen van
de gemeente Rotterdam. MW heeft
bijna een miljoen gekregen van de
gemeente Maastricht en een lening
Vein de Bank Nederlandse Gemeen
ten van ruim een miljoen. FC Den
Haag werd al een lening van 3,9 mil
joen kwijtgescholden en krijgt nu
een bankgarantie van twee miljoen
alsmede 2,6 miljoen voor de bouw
van een nieuw stadion. Emmen
krijgt dit jaar eens niets, maar heeft
al een schuld van ruim 5 miljoen bij
de gemeente.
Hevige strijd
„Niemand wil de doodgraver van de
voetbalclub zijn", zegt fractievoor
zitter Jan Taks van de WD in Breda.
De gemeente twijfelt formeel nog of
ze NAC opnieuw uit de nood moet
helpen en heeft de club tot eind sep
tember de tijd gegeven om met be
hulp van een accountantsbureau
aan te tonen dat ze nog (financieel)
perspectief heeft. Ondertussen
woedt een hevige strijd tussen de
Bredanaars. Voorstanders vinden
dat Breda zonder NAC geen vol
waardige stad meer is, en tegenstan
ders vinden het te gek voor woorden
dat er omgerekend zo'n 200 euro per
gezin aan zwaar overbetaalde voet
ballers wordt uitgegeven.
„NAC is niet meer het cluppie van
dertig jaar gelden", zegt Taks. „Het
is, zoals alle betaalde voetbalclubs,
een onderneming geworden, een
commercieel bedrijf. En een ge
meente hoort geen gemeenschaps
geld in een privé-bedrijf te stoppen."
Taks vindt dat de gemeente Breda de
afgelopen dertig jaar alles heeft ge
daan om NAC te helpen. Met subsi
dies, locaties, erfpacht, zachte lenin
gen, noem maar op. „Dat deden we
omdat we ervan overtuigd waren dat
het beter zou worden. Dat is niet
meer zo. De grens is bereikt, het
houdt een keer op hè. In mijn hart
ben ik ervan overtuigd dat NAC geen
toekomst meerheeft. Er zijn zoveel
afbreukrisico's, het vertrouwen is
compleet weg."
Taks zal er geen nacht minder om
slapen als NAC failliet gaat. „Het zou
jammer zijn, maar zeker geen dra
ma. Het is de wet van de markteco
nomie. Als je voetbalclubs op die
manier benadert, zal NAC echt niet
de enige club zijn die verdwijnt.
Nou, dan moet er maar een compe
titie komen met minder clubs of een
internationale competitie, bijvoor
beeld een Benelux-competitie, voor
de topclubs die wèl gezond zijn. Ik
heb er geen enkel probleem mee als
er in Brabant één of twee betaalde
clubs overblijven. Dat zullen ver
moedelijk PSV en Willem II zijn. Als
je dat niet wilt, moet je je als ge
meente realiseren dat je straks tien
tallen miljoenen euro's naar een
club overmaakt die je nooit meer te
rugziet."
Margriet Twisterling van de SP in
Zwolle vraagt zich af waarom ge
meenten toch altijd maar weer de
plaatselijke voetbalclub uit de geld
zorgen halen. Nu FC Zwolle is ge
promoveerd naar de eredivisie speelt
het probleem daar nog nadrukkelij
ker. Vorig jaar kreeg de club al een
'lening' van vier miljoen, dit jaar
kwam daar al meteen een miljoen bij
voor een KNVB-licentie, maar de
knaller is de zestien miljoen die de
club wil om een nieuw stadion te
bouwen.
Verandering
Twisterling herinnert zich nog dat de
gemeente het huidige stadion ter
waarde van ruim tien miljoen euro
kocht toen de club nog PEC Zwolle
heette. Over die tijd wil ze geen oor
deel vellen, maar nu gelden andere
regels. „Clubs zijn commerciële on
dernemingen geworden en moeten
onderhand hun eigen broek ophou
den. Maar een club is voor een stad
toch een soort status geworden. Po
litiek en bedrijfsleven vinden het
goed voor de'promotie van 'hun'
stad als er een voetbalclub op hoog
niveau speelt en ze zitten graag bij
elkaar in de VIP-room of de business
seats. Dat mag blijkbaar wat kosten.
Maar zestien miljoen euro alleen
voor de bouw van een stadion!? Dat
is bijna 140 euro per hoofd van de
bevolking in onze stad, dus voor een
gezin met twee kinderen 560 euro.
"Dat zouden we dan dus doen om
pakweg achtduizend mensen eens in
de twee weken een voetbalwedstrijd
te laten zien. En dat zijn dan elke
keer ook nog ongeveer dezelfde
achtduizend. Los van de vraag hoe
veel daarvan overblijven als Zwolle
straks degradeert, vind ik dat we zo
veel geld veel beter kunnen uitgeven
aan het bestrijden van de armoede,
aan een betere samenhang tussen
mensen die nu allemaal zo leuk
langs elkaar heen leven. Zwolle heeft
een grote toename van dak- en
thuislozen. Mensen ontsporen en
dat is een landelijke tendens. Wat
doen wij als gemeente? Wij zetten
dure gebouwen neer. Waarbij het
nog maar de vraag is of er zoveel
mensen in dat voetbal geïnteres
seerd zijn. Iemand uit het Zwolse
bedrijfsleven zei dat 'ie onder colle
ga's een miljoen euro ging ophalen
om nieuwe spelers te kunnen kopen.
Hij heeft 65.000 euro bij elkaar ge
kregen. Er is helemaal niet zoveel
animo voor dat voetbal. Iedereen
denkt van wel, maar het is echt niet
zo."
Er loopt een onderzoek naar de
noodzaak van het nieuwe stadion en
als dat klaar is, schrijft de SP een re
ferendum uit. De partij wil dan van
de Zwollenaren weten of ze het er
mee eens zijn dat 'hun geld' voor het
stadion wordt gebruikt.
Twisterling zou het liefst zien dat er
een landelijke discussie op gang
komt over de vraag wat we nou ei
genlijk willen met dat voetbal, of we
er met z'n allen wel zoveel geld aan
willen uitgeven.Als een gemeente
de club niet meer steunt, moeten de
spelers maar voor een normaal sala
ris gaan voetballen. Het is allemaal
zo vreselijk uit de hand gelopen."
Jan Rijpstra, kamerlid van de WD en
onder meer woordvoerder sportza
ken, ziet wel iets in het plan. „Ik vind
het een zorgelijke ontwikkeling dat
zoveel clubs niet meer kunnen be
staan zonder financiële steun van de
gemeente. Het is geen taak van de
landelijke overheid om zich af te vra
gen of het betaald voetbal nog toe
komst heeft, wel om er in Europees
verband met ministers van sport
over te spreken. Kijk eens naar Real
Madrid. Die club heeft iets van 500
miljoen euro schuld, maar koopt
doodleuk een Zidane voor ik weet
niet hoeveel. Zo'n club zou uitgeslo
ten moeten worden van betaald
voetbal. Maar ja, ik ben natuurlijk
uitgepraat als er een bank komt, die
zegt: Ik wil dat risico wel dragen."
Kiezen
Volgens PvdA'er Gerrit Valk moeten
gemeenten wel goed beseffen dat ze
zich afhankelijk maken van de club
vanaf het moment dat ze zich er fi
nancieel mee gaan bemoeien. „Een
stad die de club steunt en deze na
verloop van tijd failliet laat gaan,
sleurt zichzelf mee in de financiële
diepte. Dan weet je namelijk zeker
dat je nooit meer iets van je geld te
rugkrijgt. De keuze tussen failliet la
ten gaan of toch weer steunen, is
dus een beetje kiezen tussen twee
kwaden."
Partijgenoot Marjo van Dijken, frac
tievoorzitter in Groningen, wijst er
op dat FC Groningen elke thuiswed
strijd minimaal tienduizend toe
schouwers trekt. „Dan heb je als ge
meente een maatschappelijke ver
plichting om die club in leven te
houden. Net zoals er voor anderen
een schouwburg is. Als er maar
tweeduizend mensen naar FC Gro
ningen zouden gaan kijken, vind ik
het een ander verhaal. Dan kun je
niet meer zeggei^fct je je burgers
een plezier doet. ten nieuw stadion
kost een hoop geld, maar wij denken
dat het goed is voor Groningen en
goed te exploiteren, omdat er meer
te doen is dan voetbal. Er komen
bioscoopzalen, een casino, kanto
ren, winkels, zelfs appartementen
voor de echte die-hards."
Van Duijn en zijn partij Leefbaar Al
mere moeten er allemaal niets van
hebben. Hun slogan is: minder geld
in marmer, meer in mensen. Nico
van Duijn: „FC Omniworld is een
NV waarin naast de voetbalclub ook
een volleybal- en basketbalvereni
ging zijn ondergebracht en die krijgt
nog steeds geld van de gemeente. Ze
verbranden bijna een half miljoen
euro per maand. Ja. per maand! De
leiding van de NV zegt steeds dat het
geld een investering in de toekomst
is en dat het goed komt. Dat geloof
ik niet meer. Wij hebben daar als ge
meente al veel te veel geld naar toe
gedragen. Dat moet ophouden. De
houding dat je voor geld alles kunt
kopen, is voorbij."
