BUITENLAND
België wijzigt;
omstreden
genocidewet
J1
'Indonesische militairen hebben wat uit te leggen'
Forse kritiek op ontwerpen voor Ground Zero
Peterselie-operette in de Middellandse Zee
Marokko woedend na
actie Spanje op eiland
jpende agent
et voorkomen
ekenland pakt
Ier '17 Nov.'
lukte aanslag
loord-lerland
Kevie-zaak
stil om ziekte
I vermisten na
nverschuiving
oa
av Havel voor
zoek terug
de verdachte
leda gepakt
Congres: Spionagediensten
VS hadden gebrek aan geld
Op de valreep nieuw materiaal in zaak rond vermoorde journalist Thoenes
icELES - De blanke Ameri-
agent die bij de arresta-
,een zwarte tiener grof
gebruikte, moet van-
joorkomen. Hij arresteer-
t enkele collega's op 6 juli
j-an Jackson en diens va-
Los Angeles. De agent
de jongen op de motor-
j sloeg hem met zijn vuist
gezicht. Een toerist film-
voorval. Volgens de ad-
van de agent handelde
[zelfverdediging. Jackson
agent in zijn kruis heb-
egrepen.
De Griekse politie
rjsteren een 63-jarige
earresteerd, die vermoe
de leider is van de links-
listische terreurbeweging
vember. Volgens berich-
de Griekse media gaat
n de medeoprichter en
van de beweging De poli-
ssteerde de man en zijn
nkrijk geboren vrouw op
land Lipsi, toen zij pro-
|en met een draagvleugel-
laar Turkije te vluchten,
leemlinkse terreurbewe-
ervvijst met de naam 17
nber naar de datum
pin 1973 een bloedige
itenopstand uitbrak te-
toenmalige junta in
»nland. Zeker 23 moorden
n sinds 1975 toegeschre-
n de radicale beweging.
- Twee politieagenten
steren in Belfast aan de
intsnapt toen hun pa-
ewagen werd bestookt
■n granaat, die het voer-
hter mistte. De politie
Ie buurt waar de aanslag
•epleegd meteen af en be-
n onderzoek. Het is niet
dwie de mislukte aanslag
epleegd. De aanslag
en dag na de excuses van
voor het doden van on-
650 burgers bij de dertig
irende strijd tegen de
aanwezigheid in Noord-
Er worden deze
pen zittingen meer ge
il in het Milosevic-pro-
tden zijn opnieuw ge-
Bidsklachten van de ver-
Milosevic heeft proble-
net zijn bloeddruk. Die
worden behandeld met
medicatie. Het proces
de 60-jarige Milosevic,
februari begon, is eerder
keer wekenlang onder-
geweest wegens griep
verdachte. De rechters
1 daarom een grondig
rth onderzoek van de ver-
gelast. De resultaten
in worden mogelijk vol-
week bekend.
■MALE
lidor
nens
donderdag l8 JULI 2002
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Het publieke de
bat over de herinrichting van
'Ground Zero' moet nog begin
nen, maar tot dusverre valt er
weinig enthousiasme over de
zes alternatieve ontwerpen te
bespeuren. Weinig geïnspireerd,
timide, te veel kantoren en ziel
loos, zo klonk het in New York
na de presentatie van Memorial
Plaza, Memorial Square, Memo
rial Triangle, Memorial Park,
Memorial Promenade en Me
morial Garden.
Dit is een begin, de uitkomst
kan ook Memorial nummer 7
zijn, klonk het gehaast uit de
mond van John Whitehead, de
voorzitter van de Lower Man
hattan Development Corpora
tion. Ook de burgemeester van
New York, Mike Bloomberg,
noemde de onthulde modellen
'een startpunt'. „Het zijn aardi
ge, competente ideeën. Maar we
hoopten op iets dat echt prach
tig zou zijn, en dat zien we niet
terug", zei voorzitster Willis van
de vereniging van omwonenden
tegen de krant Daily News.
Uitgangspunt bij het maken van
de 'blauwdrukken' voor het bij
na 8 hectare grote gebied rond
de plek waar de torens van het
World Trade Center stonden,
was dat er straks evenveel kan
toor-, hotel- en winkelruimte
beschikbaar komt als vóór 11
september. Maar daaraan valt
de komende maanden te tor
nen, zo was uit de reactie van
Whitehead af te leiden.
Middelpunt van de plannen is
de herdenkingsplek voor de
slachtoffers die vielen bij de
aanslag op de Twin Towers, en
een groot hotel.
De ruimte voor het herden
kingspark met het nog te ont
werpen gedenkteken varieert
van net geen twee hectare tot
bijna vijf. De nieuwe wolken
krabbers worden een stuk lager
dan de 110 verdiepingen tellen
de torens van het WTC, waar
door er met de ruimte gewoe
kerd moet worden. De zes alter
natieven kennen elk vier tot zes
torens. De hoogste - in het ont
werp Memorial Triangle - telt 85
etages. Er is wel een ontwerp
met een naald op een van de to
rens, om de skyline het gevoel
van hoogte te geven.
Teleurgestelde nabestaanden
menen dat in de ontwerpen
meer aandacht is besteed aan
de commerciële exploitatie van
het gebied dan aan de noodzaak
om te gedenken. Veel families
vinden dat onder geen beding
mag worden gebouwd op de
fundamenten van de vroegere
torens, iets waarmee in vier
voorstellen rekening wordt ge
houden. Volgens architecten
heeft het gebrek aan creatieve
vrijheid ervoor gezorgd dat alle
ontwerpen op elkaar lijken.
„Een herdenkingspark inge
klemd door hoge kantoorgebou
wen, dit is de binnenstad die we
niet willen", sneerde de com
mentator van The New York Ti
mes.
Zeker is dat er in december een
definitief ontwerp moet zijn, na
uitgebreide inspraakrondes. Het
is de bedoeling het aantal alter
natieven in september terug te
brengen tot drie. De modellen
zijn op internet (www.renewny-
c.org) te bezichtigen. Zaterdag is
de eerste inspraakbijeenkomst.
De kans dat een van de alterna
tieven het in de huidige vorm
haalt, wordt bijzonder klein ge
acht. „Ik denk dat we uiteinde
lijk op iets uitkomen dat nie
mand zich vandaag kan voor
stellen", aldus burgemeester
Bloomberg.
Marrokanen maken het overwinningsteken en zwaaien met de nationale vlag vlakbij het eilandje Perejil, dat op de achtergrond zichtbaar is. De omstreden rotspartij voor de
Noord-Afrikaanse kust is niet groter dan een paar voetbalvelden. Op een paar geiten na is het eilandje onbewoond. Foto: Reuters/Desmond Boylan
iles - De autoriteiten
lor vrezen dat ongeveer
ïensen zijn bedolven
modderstromen als ge
il een aardverschuiving
zuiden van het land. De
iffers zouden dinsdag
- trast toen zij in hun voer-
ten. Ook twee bussen
dolven. De aardverschui-
eed zich op ongeveer 270
iter ten zuiden van de
itad Quito voor. Stortre-
dichte mist bemoeilijk-
reddingswerkzaamhe-
De Tsjechische presi-
'Jav Havel heeft op-
:ondheidsproblemen.
gisteren een driedaags
aan Frankrijk af en is te-
logen naar Praag voor
oek. Volgens een woord-
r heeft de president last
n linkerlong, waarvan in
mi deel is verwijderd. Ha-
pgenomen in een mili-
kenhuis in Praag, en zal
ree a drie dagen blijven
antibioticakuur. De
oud-dissident en
wordt al jaren ge-
door ademhalingspro-
Havels tweede en laat-
ijn als president loopt
03.
De Spaanse politie
(teren opnieuw een ver
lid van de terroristische
1-Qaeda van Osama bin
'gepakt. Dinsdag had
al drie arrestaties ver
arrestant, een Span-
1 Syrische komaf, is een
artner van de verdach-
j werden opge-
i die arrestaties zijn vi
lden in beslag genomen
Mop gebouwen en mo
ten in de VS.
door Arnout Heemskerk
De 'Peterselie-oorlog' lijkt al weer
voorbij voordat 'ie goed en wel
was begonnen. Spaanse militai
ren verwijderden gisteren met
groots machtvertoon de twaalf
Marokkaanse soldaten die het ei
landje voor de kust bij Ceuta
sinds vorige week bezet hielden.
Waar gaat het eigenlijk om?
Waarom bezette Marokko Pere
jil?
We willen drugs- en mensen
smokkelaars beter bestrijden,
zeggen Marokkaanse diploma
ten. In Madrid wordt om deze
officiële verklaring smakelijk ge
lachen, evenals om de minder
serieuze verklaring dat het Ma
rokkaanse volk koning Moham
med VI een uniek huwelijksca
deau wilde geven. De Marok
kaanse bezetting viel namelijk
anp/afp
precies samen met de feestelijk
heden rond het huwelijk van de
jonge koning. De ware reden
voor de bezetting ligt in de ver
stoorde verhoudingen tussen
beide landen over andere kwes
ties.
Rabat en Madrid ruziën al een
ruim een jaar over visserijbeleid,
drugshandel en illegale immi
gratie. De bezetting was blijk
baar niet meer dan een provo
catieve uiting hiervan. Mogelijk
speelt de kwestie-Gibraltar op
de achtergrond. Er komt moge
lijk een akkoord tussen Spanje
en Groot-Brittannië om de
macht over 'De Rots' te gaan de
len. Marokko zou wellicht ge
bruik willen maken van dit mo
ment om 'de anachronismen uit
de koloniale tijd', zoals Rabat
Perejil en enkele andere kleine
eilandjes voor de Noord-Afri
kaanse kust noemt, ook be
spreekbaar te maken.
Van wie is het eiland dan?
Dat is nu juist niet duidelijk,
omdat beide landen er verschil
lend over denken. Sinds 1956,
toen er een eind kwam aan het
Spaanse protectoraat in Noord-
Marokko, hoort het bij ons, zeg
gen de Marokkanen. In hun
ogen is er dus geen sprake van
een bezetting. Historisch gezien
hoort het eilandje bij het vlakbij
gelegen Ceuta. Dit stukje grond
in Marokko is sinds 1668
Spaans. Daarna zijn er nog vele
verdragen geweest, maar daarin
wordt Perejil niet met name ge
noemd, omdat het niet belang
rijk genoeg was.
Zolang Marokko geen aanspraak
maakt op Ceuta - en dat doet
het niet, althans niet officieel -
lijkt Spanje het gelijk aan zijn
kant te hebben. Overigens had
den de meeste Spanjaarden tot
vorige week nog nooit van het
eilandje gehoord.
Is er sprake van een groot con
flict?
Nee, al leek het daar gisteren
wel even op. Marineschepen,
gevechtshelikopters, onderzee-
ers en F-18's ondersteunden de
Spaanse commando's toen die
de Marokkanen terug de Mid
dellandse Zee instuurden. Hét
was een staaltje machtsvertoon:
Spanje liet zijn spierballen zien.
Misschien niet zonder reden:
Marokkanen heten in de Spaan
se geschiedenisboekjes nog al
tijd Moren. Die hebben het een
kleine acht eeuwen voor het
zeggen gehad op het Ibirische
schiereiland. Oude wonden zijn
opengereten.
Kan het conflict escaleren?
Aan het Peterselie-front zal het
weer jaren stil zijn, ondanks de
oorlogszuchtige taal van Marok
ko. Het land zal zich simpelweg
militair niet willen meten met
het veel machtigere Spanje. Wel
maken diplomaten van beide
landen de komende dagen over
uren. Niet zozeer om Perejil,
maar om de andere geschilpun
ten op te lossen. Nee, het wordt
dus geen nieuwe Falklandoor-
log. Marokko zal niet dezelfde
overmoedige stap zetten als de
Argentijnen in 1982. Dat neemt
niet weg dat dit soort kwesties
bilaterale verhoudingen langdu
rig kunnen verzieken.
brussel/anp - België gaat sleute
len aan de genocidewet, die het
mogelijk maakt om in het bui
tenland gepleegde schendingen
van mensenrechten in Brussel te
berechten. Zo kan in de toekomst
geen vervolging plaatsvinden
van zittende staatshoofden, pre
miers of ministers van buiten
landse zaken.
Aan de andere kant zal er wel
sprake zijn van een verruiming,
doordat de wet ook van toepas
sing wordt op personen die bui
ten België verblijven. De recht
bank van Brussel gebruikte dit
argument vorige maand juist
om een klacht van Palestijnse
zijde tegen de Israëlische pre
mier Sharon ongegrond te ver
klaren. Daardoor kon België een
verstoring van de diplomatieke
relaties met Israël ternauwer
nood voorkomen.
Door de voorgestelde wetswij-
zing kan Sharon hoe dan ook
niet meer vervolgd worden. De
wijziging is ingegeven door het
grote aantal klachten dat vanuit
het buitenland in België is inge
diend. Anderhalf jaar terug zijn
voor het eerst vier buitenlandse
verdachten in België veroor
deeld, voor in eigen land ge
pleegde schendingen van men
senrechten. Het ging om vier
Rwandezen, onder wie twee
nonnen, die zouden hebben
aangezet tot massaslachtingen.
Binnen de regeringspartijen be
staat overeenstemming over de?
voorgestelde wetswijzigingen.^
Een zestal senatoren van de.'
paars- groene regeringspartijen
zal ze na de zomer indienen. D§>
liberale senator Van Quicken-,,
bome wil daar bovendien de be
paling aan toevoegen dat klager» x
uit landen die het Internationale'
Strafhof van de VN in Den Haag
erkennen pas een klacht kun
nen indienen als zij minstens
een jaar in België wonen.
Bovendien stelt Van Quicken-
bome dat verdachten die door
het Internationaal Strafhof zijn
vrijgesproken, niet opnieuw
voor vervolging in België in aan
merking kunnen komen. Vol
gens Van Quickenbome zou zijn
land anders volledig uit de pas
lopen met internationale juridi
sche verdragen.
vesteringen herhaaldelijk ver
keerde prioriteiten stelden.
Verder vermeldt het rapport dat
de CIA, de FBI en de Nationale
Veiligheidsdienst onvoldoende
medewerkers in dienst hebben,
die de talen beheersen waarvan
leden van terreurbewegingen i
vaak gebruik maken. De com:
missie komt echter niet tot de
conclusie dat de inlichtingen- t
diensten de aanslagen van 11
september hadden kunnen
voorkomen.
De Congrescommissie raadt de
instanties aan nauwer samen te
werken in de strijd tegen het ter
rorisme. Verder adviseren de
commissieleden de diensten
maatregelen te nemen om te
voorkomen dat geheime infor
matie weglekt.
washington/afp - De Ameri
kaanse inlichtingen- en recher
chediensten kampten tot 11
september met een tekort aan
financiële middelen en kennis.
Tot deze conclusie komt een
Amerikaanse Congrescommissie
die onderzoek heeft gedaan
naar het functioneren van de
diensten.
De commissie heeft een notitie
met haar bevindingen opge
steld, waarvan een samenvat
ting gisteren is vrijgegeven. In
een toelichting op het rapport
stelde commissievoorzitter Sax-
by Chambliss dat de CIA en FBI
mede door geldgebrek moesten
werken met verouderde techno
logie.
Verder meldde Chambliss dat
de inlichtingendiensten bij in-
barcelona/dpa-afp-gpd - Ma
rokko heeft woedend gerea
geerd op de actie van Spaanse
militairen op Perejil (Peterselie-
eiland) van gisteren, en eist dat
de Spanjaarden zich onmiddel
lijk en onvoorwaardelijk terug
trekken. Het diplomatieke over
leg over het eilandje gaat intus
sen wel door.
Marokkaanse troepen namen
een week geleden bezit van het
eiland, dat in him ogen aan Ma
rokko toebehoort. Spanje rea
geerde direct door enkele mari
neschepen naar het gebied te
sturen. De Spaanse actie duurde
niet langer dan een uur. Kort na
de inname werd de Marokkaan
se vlag, die sinds een week op
het eiland wapperde, gestreken.
Nu hangt er een Spaanse vlag.
De zes Marokkaanse militairen
die zich op het eiland bevon
den, werden gearresteerd en
korte tijd later overgedragen aan
de Marokkaanse autoriteiten.
Marokko spreekt van een daad
van agressie. Het steekt de Ma
rokkanen vooral dat Spanje de
uitkomst van diplomatiek over
leg niet heeft afgewacht. De
Marokkaanse minster van bui
tenlandse zaken Benaïssa vond
dat de Spaanse actie veel weg
heeft van een oorlogsverklaring.
Spanje krijgt in het conflict met
zijn zuiderbuur steun van de
NAVO en de Europese Unie.
VN-secretaris-generaal Kofi An
nan heeft zich gisteren opge
worpen als bemiddelaar tussen
Spanje en Marokko. Annan zei
erg bezorgd te zijn over het con
flict. Hij heeft met beide partijen
contact gelegd en de hoop uit
gesproken dat Spanje en Marok
ko het conflict om Perejil langs
vreedzame weg oplossen. De
Arabische Liga heeft het voor
Marokko opgenomen en vindt
dat Spanje uit Perejil moet ver
trekken.
De crisis was gisteren duidelijk
merkbaar in de drukke zeestraat
van Gibraltar. Het vliegverkeer
met Melilla, ook een Spaanse
enclave op de Marokkaanse
kust, werd tijdelijk stopgezet.
Sommige vluchten op Malaga
en Jerez de la Frontera werden
afgezegd. De veerboten vanuit
de Zuid-Spaanse havensteden
naar Ceuta en Tanger bleven ge
woon varen. Duizenden Marok
kanen uit heel Europa wachten
daar op de oversteek voor een
vakantie in hun geboorteland'.
De Marokkaanse gemeenschap? j
in Spanje onthield zich gisteren
angstvallig van commentaar.
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - De Nederlandse rechercheur Gerrit Thiry,
die de moord cab september 1999 op de Nederland
sejournalist Sander Thoenes in Oost-Timor onder
zocht, informeerde gisteren de procureur-generaal
in Jakarta opnieuw over zijn bevindingen. Op de val
reep droeg hij nieuw materiaal aan, in de hoop
daarmee het onderzoek nieuw leven in te blazen.
In een brief aan de Nederlandse ambassade in Ja
karta liet procureur-generaal Muhammad Abdul
Rachman een maand geleden weten geen reden
te zien voor verder onderzoek naar de moord op
Thoenes. Dit ondanks sterke aanwijzingen van de
Nederlandse recherche dat het Indonesische leger
verantwoordelijk was voor de moord.
Debrief van Rachman leidde tot grote verwarring.
Gisterochtend sprak rechercheur Thiry twintig
minuten met hem. Daarna gaf hij een presentatie
met zijn bevindingen, maar Rachman woonde die
niet bij wegens 'andere bezigheden'. Op de val
reep kon Thiry wijzen op het bestaan van tot nog
toe onbekende video-opnamen.
Volgens Thiry gaat de procureur-generaal bekij
ken of het aanvullend materiaal bruikbaar is.
Rachmans woordvoerder bevestigde later dat het
wordt vergeleken met materiaal dat eerder be
schikbaar was.
Het nieuwe materiaal toont hoe een zwarte mo
torfiets met een lekke achterband op een leger
truck wordt gehesen. De rechercheur meent dat
dit de motor is waai Thoenes op zat toen hij door
mannen in legeruniform werd beschoten. „Tot
nog toe ontkent het leger er iets van te weten. Als
blijkt dat dit de motor is waai' Thoenes op zat, dan
heeft het leger toch iets uit te leggen", meent
Thiry, die de band beschouwt als ondersteunend
bewijs.
Thiry wil dat Rachman het materiaal voorlegt aan
de rechter, die vervolgens over voortzetting van
het onderzoek moet oordelen. „De familie zal zich
bij zo'n uitspraak neerleggen." Nederland meent
dat serieus onderzoek naar de moord de geloof
waardigheid van het uiterst wankele juridisch sys
teem in Indonesië sterk verbetert.
Amper een week na de moord op de 30-jarige
journalist in Dili, sprak Thiry met diens chauffeur
en andere getuigen. In zijn rapportage noemt hij
de hoofdverdachten, leden van het bataljon 745,
met naam en toenaam.
Op de procureur-generaal in Jakarta maakte dat
geen enkele indruk, en de zaak Thoenes, die aan
vankelijk deel zou uitmaken van het Timor-tribu
naal, verdween in de onderste bureaulade. Dit tot
grote teleurstelling van de familie van de journa
list, die onder meer werkte voor Vrij Nederland en
de Christian Science Monitor in de VS.
Een reden die Jakarta noemt om niet verder te
ga^un met de zaak is dat verklaringen vaja de getui
gen die de Indonesiërs maanden na het drama
hoorden op details afweken van eerdere uitspra
ken. Volgens Thiry is dat juist heel normaal. „Het
geheugen vertekent na zo'n lange tijd." De Neder
landse rechercheur kan zelf nu niet veel meer
doen. „Wat op Oost-Timor gedaan kon worden, is
gedaan. Ik heb geen jurisdictie om verder te
gaan."
Samen met tal van andere journalisten reisde
Thoenes op 21 september 1999 naar Dili, toen de
eerste troepen van de Verenigde Naties daar voet
aan wal zetten. Dat gebeurde na een orgie van ge
weld die volgde op de volksraadpleging van 30 au
gustus over de toekomst van Oost-Timor. Toen
bleek dat de Oost-Timorezen massaal kozen voor
onafhankelijkheid, ontketenden het Indonesische
leger en pro-Indonesische milities een ware ter-
reuicampagne. In drie weken werden zo'n dui
zend mensen vermoord, en werd een derde van
de bevolking gedeporteerd en negentig procent
van de bebouwing inbrand gestoken.
Hoofdinspecteur Gerrit Thiry. F
to: GPD/Theo Haerkens
