<t
KUNST CULTUUR
Hoofdprijs: logger met uitrusting en stoomspil
itaarvirtuoos Satriani terug bij de rock 'n roll
Alphense galerie gered
Saltvis zoekt altijd naar nieuwe wegen
'Vier voor Vier' door De Kift:
een krachtige adrenalinestoot
I reacties
lortretten
o's van
t artiestes
Iierworkshops
Idhouwen
itesische
in museum
De Nederlandsche Visscherij- en Schilderijen Tentoonstelling uit 1902 weer te zien in Katwijks Museum
7
zaterdag 13 JULI 2002
met het witte hoedje.
iteitsfoto
(SCH - De tentoonstelling
i op het eerste gezicht' in
Dordbrabants Museum
I veel reacties op te roepen
publiek. Bij deze exposi-
rdt bezoekers gevraagd
ivoriete portret te kiezen
getoonde portretkunst,
dels hebben vierduizend
m dat gedaan. 'Dame met
tte hoedje' van Vilmos
:ve r blijkt het meest geliefd.
tweede plaats staat
rv vin prieel' van Leo Ge-
aarna volgen portretten
on ikt door Paid Citroen,
',n chumacher en Micha
elf
i - De twintig belangrijk-
uwen in de hedendaagse
c zijn vanaf maandag in
n te zien op een fototen-
elling in de National
ie it Gallery. De expositie is
ie ireerd door het boek 'She
The Definitive History of
n in Rock, Pop and Soul'
voormalige muziekjour-
Lucy O'Brien over onder
;n Chrissie Hynde, Dusty
field en Madonna. De
'«ten zijn gemaakt door
lfen als Jill Furmovosky
Smith, Val Wilmer, Ca-
Coon, Gered Mankovitz
Watson.
l aan den run - De Al-
I kunstenares Petra Jobse
leze zomer workshops
rouwen in een beelden-
jZwammerdam. De les-
Irden gegeven op woens-
Tdag en in het weekein-
fordt gewerkt met zach-
isoorten als serpentijn,
In speksteen. In de tuin
jerk van Jobse, maar ook
n uit Zimbabwe. Meer
fctie: tel. 0172-431631.
Het Rijksmuseum voor
inde in Leiden toont
tot en met 27 okto-
inesische stripverhalen.
onder de titel 'Ma-
dat betekent voor-
De jonge Indonesische
inaars die nu hun werk
:n, hebben deze titel ge-
im te onderstrepen dat
op zoek zijn naar we-
hun werk in kwaliteit,
lit en populariteit te la-
eien. In hun eigen land
deze strips praktisch
immerciële waarde; ze
beschouwd als cultuur
ten. De strips waren eer-
ien tijdens de Haarlem-
dagen.
sche
zij is
g en
iciale
door Herman Joustra
leiden - Het is een beetje ska. Maar het is
ook een beetje cajun. Er zit ook een vleugje
latin door. Met een snufje fanfare. En hier
en daar wat a capella. Kortom, de muziek
die Saltvis maakt, is niet goed in een hokje
te plaatsen. „Dat hoop ik in elk geval niet",
zegt Ruud Souhoka (38). „Wij houden niet
zo van vergelijkingen. Laat ons nou maar
onze eigen muziek maken. Met de nadruk
op eigen."
Verwacht de Leidse percussionist morgen in
De Lakenhal dan ook niet achter een drum
stel. Of met een setje conga's of bongo's
voor zijn neus. Nee, Souhoka heeft zo zijn
eigen ideeën over slagwerk. „Met mijn lin
kerhand maak ik de bastonen, met mijn lin
kervoet doe ik de hi-hat, met mijn rechter
voet het pedaal voor de koebel. En met mijn
rechterhand bespeel ik de rest. Zoals de
Thai-gongs." En wat hij doet, geldt ook voor
de rest van de band. Die betreedt ook niet
de platgetreden paden. De bezetting is op
zijn minst apart te noemen. Zo neemt Amo
Bakker, die verder ook trombone bespeelt,
met zijn sousafoon de baspartijen voor zijn
rekening. Bram Groothof op baritonsax en
tenorsax, en Tommie Freke op sopraansax
en tenorsax, completeren het geheel.
De band zegt zelf dat de muziek past in
kroeg en kerk, in kelder en slaapkamer, op
straat en op een podium. „Vroeger maakte
ik ook popmuziek", zegt Souhoka. „Maar
tijden veranderen. Muziek is en blijft toch
een zoektocht. Naar iets waarvan je zegt: dót
is het. Soms kun je daar dichtbij zitten.
Maar het kan best zo zijn, dat je het pas
vindt als je tachtig bent. Als je het al vindt. Je
moet in elk geval blijven zoeken, vind ik.
Stilstand is niet goed, stilstand is saai. De
mensen met wie ik speel, zijn ook op die
manier bezig. We willen met z'n allen iets
neerzetten. Waarvan we denken: hé, er ge
beurt iets, de boel is in beweging."
Het huidige popwereldje is zijn wereldje ook
niet. Veel te veel plastic artiesten. Muzikan
ten die alleen maar uit zijn op roem, zegt
hij. „Zo ben ik niet begonnen. Thuis werd
gewoon muziek gemaakt. De een pakte een
gitaar, de ander en ukelele. Dan zaten we
met z'n allen te spelen aan tafel. Gewoon
omdat dat een leuke bezigheid was. Ik wist
al heel jong: dit is wat ik wil doen. Zonder
dat ik daar toen al bij dacht dat ik daar mijn
beroep van wilde maken."
Inmiddels is dat wel het geval. Behalve met
Saltvis treden Souhoka en zijn collega's ook
op met theatergezelschappen als het Ro
Theater en Dogtroep. Niet zo vreemd. Salt
vis is een muziekgroep die is geformeerd
door leden van Salt the Band, die eerder was
te horen en te zien als huisband van het
Oerolfestival op Terschelling van '97 tot en
met '99, waar ze de theatergroep Salt onder
steunden. En Saltvis, zonder theatergroep, is
daarop een vervolg. „Ja, of een uitbreiding
zo je wilt. Want we doen al weer heel andere
dingen. Soms ter plekke. Zitten we ineens
jazz te spelen, terwijl dat vooraf niet was af
gesproken. Maar ja, dan zit de groove er zo
lekker in, dat we maar even doorgaan."
Saltvis speelt zondag om 14.00 uur in Ste
delijk Museum De Lakenhal in het kader
van de expositie 'Beeld en Evenbeeld'.
door Theo de With
alphen aan den rijn - Ondanks
het faillissement van de Uljee
Groep kan galerie Helga Hof
man haar activiteiten voortzet
ten in het bedrijfspand aan de
rand van Alphen aan den Rijn.
Het moederbedrijf Sparks Eu
ropa heeft de onderneming die
beursstands ontwerpt, gered
met een financiële injectie en
zet het in afgeslankte vorm
voort. De 'inwonende' galerie
houdster Helga Hofman was
even bevreesd voor haar toe
komst, maar kan morgen 'met
een gerust hart' een nieuwe ex
positie openen.
„Ik heb de afgelopen weken
veel bezorgde reacties gehad",
vertelt Hofman. „Mensen wa
ren bang dat het faillissement
ook de ondergang van de gale
rie betekende. Ik heb zelfs het
aanbod gekregen om elders in
Alphen een herstart te maken.
Maar dat is gelukkig niet no-
dig."
De galerie is sinds een paar jaar
gevestigd in de ruime hal en de
gangen van het bedrijf, waarin
in het verleden kwekerij Lem-
kes was gevestigd. Voordien
had Hofman een galerie in het
centrum van Alphen. „De toen
malige eigenaar van de Uljee
Groep, Hans Uljee, bood mij
onderdak aan. Het bedrijf was
happy met de mooie kunst aan
de muur. Ik was blij met de
prachtige ruimte. Voor ons al
lemaal bood die constructie
voordelen. Er verandert in die
zin weinig. Hans Uljee is nog
altijd eigenaar van dit gebouw.
Hij verhuurt het aan Sparks en
aan mij."
Ze realiseert zich dat als er een
compleet ander bedrijf zijn in
trek had genomen, dat het ein
de van haar galerie had kunnen
betekenen. „Ook nu heb ik niet
de garantie dat ik hier tot in
lengte der jaren kan blijven. Als
het fout loopt, zoek ik gewoon
wat anders. Ik maak me voorlo
pig echter geen zorgen meer. Ik
wil me weer concentreren op
de kunst."
Galerie Helga Hofman opent
morgenmiddag om 16.00 uur
een expositie met werk van drie
kunstenaars. Uit Berlijn heeft
zij schilderijen, tekeningen en
objecten gehaald van Gudrun
Fischer en Edda Krullmann. De
derde is de Nederlandse kun
stenares Carla Kleekamp.
De tentoonstelling blijft tot en
met donderdag 29 augustus te
door Herman Joustra
katwijk - Het is weer 1902 in het
Katwijks Museum. Met de ten
toonstelling 'Kunst, Visserij en
Handel' is de klok precies een
eeuw teruggedraaid. Want in
1902 had de 'Nederlandsche Vis
scherij- en Schilderijen Tentoon
stelling' plaats, een soort huis
houdbeurs voor de visserij. Be
doeld om de handel, en dan met
name de visserij, nieuw leven in
te blazen. De kunst zou het ge
heel nog meer uitstraling geven.
Veel van die spullen die destijds
aan het publiek werden getoond,
zijn ook nu weer te bezichtigen.
De huidige tentoonstelling ver
telt het verhaal van toen, een
reisje naar het verleden aan de
hand van schilderijen, foto's,
tijdschriften en allerhande voor
werpen. Katwijk kende een
eeuw geleden een bloeiend
kunstleven. De zee en de dui
nen, het vissersleven, de sche
pen en houten badkarren op het
strand van het vissersdorp oe
fenden een grote aantrekkings
kracht uit op kunstenaars. De
combinatie visserij en kunst op
een tentoonstelling was dan ook
niet zo vreemd. Burgemeester
De Ridder, een van de drijvende
krachten, was twee jaar eerder
betrokken geweest bij de Neder
landse inzending naar de We
reldtentoonstelling in Parijs. En
hij zag daar dat kunst een extra
dimensie gaf.
De schilders Willy Sluiter, Mor-
genstjeme Munthe en Jan Toor-
op die toen in het kustdorp
woonden, grepen de gelegen
heid die ze kregen met beide
handen aan om hun kunstwer
ken te exposeren. En de Leidse
architect Jesse ontwierp het ten
toonstellingspaviljoen, met een
poort die was opgebouwd uit
haringtonnen. Daarmee is dan
ook meteen een van de grootste
verschillen met vroeger ge
noemd, want dat paviljoen is
niet meer. Aardig is weer wel,
dat ook het Katwijks Museum
aan de Voorstraat is ontworpen
door Jesse.
Het paviljoen mag er dan niet
meer zijn, de inhoud van toen
voor een groot deel dus wel.
Toorop is uiteraard wel de be-
Eeri van de grootste trekpleisters van de expositie: 'Geloof en loon' van Jan Toorop. Publiciteitsfoto
kendste kunstenaar van de ten
toonstelling. Zo hangt er zijn
doek 'Geloof en loon'. Daarop
houdt een visser met zijn gelooi
de kop, geflankeerd door zijn
vrouw, zijn karig loon (een paar
muntstukken) in de hand. Op
de achtergrond hangt een beel
tenis van Christus aan de muur.
Een ander opvallend schilderij:
'Aankomst van een pink' (een
koopvaarder) van Munthe,
waarop een man te paard de zee
inloopt, temidden van woeste
schuimkoppen, naar een zojuist
gearriveerd schip. Vissersvrou
wen slaan het tafereel gade van
af het strand.
Klein, maar toch in het oog
springend is een lot uit de Lote
rij der Nederlandsche Visscher
ij- en Schilderijen Tentoonstel
ling. De opbrengst van de loten
zou geheel worden besteed aan
de bouw van een weeshuis in
Katwijk. De eerste prijs: 'een
loggervaartuig met uitrusting en
stoomspil, of naar keuze, de
waarde daarvan ad fl. 20.000,
onmiddellijk na de trekking
contant betaalbaar'. Het wees
huis werd later gebouwd, maar
de hoofdprijs is om onbekende
redenen nooit uitgekeerd, voor
zover de organisatoren van de
huidige tentoonstelling kunnen
nagaan.
De Nederlandse Visscherij- en
Schilderijen Tentoonstelling,
t/m 5 oktober, Katwijks Muse
um, Voorstraat 46, Katwijk.
Open: dinsdag t/m zaterdag
10.00-17.00 uur.
Een ontwerp van Morgenstjerne Munthe voor het aanplakbiljet dat in 1902 de Nederlandsche Visscherij-
en Schilderijen Tentoonstelling aankondigde. Publiciteitsfoto
Neijenhuis
dam - 'Strange beautiful music' heet
ïwe album van meestergitarist Joe Sa-
Vat er zo beautiful is aan de instru-
rock van de Amerikaan is duidelijk,
is namelijk niet alleen' een virtuoos
instrument, maar vooral ook iemand
gevoel, melodie en het liedje belang-
jn dan techniek. Maar wat er nou zo
is aan zijn muziek? Aan de andere
n de telefoon klinkt een licht gegrin-
Satriani zit in Wenen, waar hij een
Ier een concert heeft gegeven. Zijn
e tournee voert hem dinsdag naar
dam.
0 heel erg vreemd is die muziek in-
1 ook weer niet", reageert Joe Satriani.
>asis is het gewoon rock 'n roll. Maar
;eval natuurlijk instrumentale rock 'n
arin het draait het om hoogstaande
ities en vooral ook om onderlinge
en interactie. Dat bij elkaar is mis-
wat ongebruikelijk, maar eerlijk ge-
!b ik daar verder niet zo over nage-
'Strange beautiful music' is er voor
namelijk niet eentje van de laatste
1 eerste is het al jaren de naam van
en muziekuitgeverij en vooral is het
•praak die Jimi Hendrix deed in de
ürd stone from the sun' van zijn eer-
im 'Are you experienced'. „Hendrix
ar als het (ware een buitenaards we-
Hij spreekt tot de mensen en het eer
hij zegt 'is 'strange beautiful'. Dat
pi grote indruk op me gemaakt. Het is
|oie combinatie van woorden, die pre-
orc hgeeft welke muziek mij aanspreekt.
Jimi Hendrix bijvoorbeeld? „O ja,
Joe Satriani: Jimi Hendrix is een van mij grote helden." Foto: AP/Fabrice Coffrini
zonder enige twijfel. Hij had het unieke ta
lent om muziek tegelijkertijd mooi en agres
sief te laten klinken. Hij gebruikte bovendien
heel aparte schema's en technieken. Hendrix
is een van mij grote helden."
Inmiddels is Joe Satriani ook uitgegroeid tot
een bescheiden held. Zeker voor menig roek-
gitarist op deze aarde, maar ook veel niet-gi-
taristen kunnen de uit duizenden herkenba
re gitaarkunsten van Satriani bijzonder waar
deren. Inmiddels maakte de Amerikaan tien
albums en enkele live-cd's, waaronder vorig
jaar de magnifieke dubbelaar 'Live in San
Francisco'. Daarnaast toerde hij onder meer
met Mick Jagger en hielp hij in 1994 Deep
Purple uit de brand toen gitarist Ritchie
Blackmore er plotseling de brui aan gaf.
Maar het liefst doet Joe Satriani z'n eigen
ding. Waarbij hij wel veel belang hecht aan
goede begeleiders, die iets kunnen toevoegen
aan zijn songs. Niet voor niets praat hij con
stant over 'ons'. Wat dat betreft is 'Strange
beautiful music' inderdaad weer een ouder
wetse rockplaat, waarin een belangrijke rol is
weggelegd voor drummer Jeff Campitelli en
bassist Matt Bissonette. Dit in tegenstelling
tot Satriani's vorige cd 'Engines of creation',
die de gitarist grotendeels in zijn eentje
maakte, met behulp van veel elektronica. Dat
was pas een vreemde plaat!
„Met het oog op wat mensen van mij ver
wachten wel, ja", antwoordt de gitarist.
„Maar ik houd ervan om af en toe iets heel
anders te doen. Ik kan nog wel tien platen
maken vanuit weer een andere invalshoek.
Dat soort dingen zal ik op zijn tijd best blij
ven doen. Hoewel de fans dat niet altijd
waarderen., maar als artiest kan ik me daar
niet steeds wat van aantrekken. Maar 'Engi
nes' heeft me ook nieuw publiek opgele
verd."
Maar nu was het voor Satriani tijd om terug
te gaan naar de rockbasis. Met echte drums
en bassen. „Ik heb in mijn eigen studio de
songs voor de nieuwe plaat geschreven en
opgenomen en toen de andere jongens de
mo's gegeven, waar ze hun eigen ideeën op
los konden laten. Ik wilde ze niet sturen,
maar ze zichzelf laten zijn. Net als mijn gitaar
moesten ook de andere instruménten ge
noeg ruimte krijgen."
Op het podium speelt Satriani tweeënhalf
uur. „Met nummers van al mijn albums.
Maar met ook genoeg ruimte voor de andere
jongens om hun talenten te tonen. Het is
niet zozeer aan mij om te oordelen over mijn
eigen show, maar afgaande op de reacties tij
dens deze tour, geloof ik dat het zeer de
moeite waard is."
Joe Satriani en band: 16/7, Heineken Music
Hall, Amsterdam.
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Vier voor Vier" door De Kift met Jaco
Huijpen en Wilma Paalman.
Gebaseerd op werken van Danill Charms. Muziek:
Ferry Heyne. Gehoord: 12/7, Sociëteit De Burcht,
Leiden.
Op 24 januari 1928 presenteerde het Pe-
tersburgse Oberioe (de Vereniging voor
Reële Kunst) 'Drie Linkse uren'. Het Oberi-
oe-manifest werd voorgelezen, een mon
tage van filmfragmenten vertoond, gedich
ten gedeclameerd en tot slot werd Elisa
beth Bam, een toneelstuk van Daniil
Charms, opgevoerd.
Vier voor Vier' van De Kift is een vrije re
constructie van die avond, en tevens een
voorfase, een 'schetsvertoning' van de vol
gend jaar op Oerol te presenteren opera
'Elisabeth Bam'. Maar voor alles is Vier
voor Vier' een krachtige adrenalinestoot,
een muzikaal spektakel door gedreven
missionarissen, ook al blijft het manifest
dit keer achterwege.
De filmvondsten van cineast André van
der Hout zijn magistrale voorbeelden van
beelden-poëzie. Hoekige, stokoude film
pjes, van een accordeonist en dansende
paartjes, van kindervoetjes die langs stok
ken naar beneden glijden, en van bomen
die niet gekapt maar gewoon vermoord
worden en als trofee weggevoerd. Daarbij
declameren Ferry Heyne en Frank van den
Bos Charms' gedichten. De absurdistische,
Van Ostaijen-achtige dada-poëzie en rea-
dy-mades zijn op papier vooral onderkoeld
komisch, maar Heynes oprechte pathos
geeft ze een diep schrijnend randje. Door
de volkomen ernst en de enorme inzet
overstijgt Vier voor Vier' de reconstructie
volledig.
Het tweede deel van de avond, de 'voorfa
se' van Elisabeth Bam, moet het vooral
hebben van de stevig||^onheilspellende,
snijdende, ontregelende muziek, de gekke,
vervreemdende intermezzi - en Jaco Huij
pen. Het verhaaltje is een korte, goed aflo
pende, zichzelf in de staart bijtende vari
ant van Kafka's Der Prozess: Elisabeth
Bam dreigt te worden gearresteerd door
Ene en Andere omdat ze Ene heeft ver
moord. Maar ondanks de geringe lengte
trekt het toch een beetje, te meer omdat
veel tekst ten onder gaat in de versterking.
Wilma Paalman blijft als de verschrikte Eli
sabeth bovendien een beetje bleek naast
de angstaanjagende overgave van Ferry
Heyne en de griezelige dreiging van Jaco
Huijpen, die Ene en Andere verbeelden.
Huijpen zorgt bovendien voor een fraai
evenwicht in de voorstelling. Hij heeft prè-
sence, en houdt zijn personage klein en
ironisch. Daarbij voegt zijn warme, diepe
stem, die met gemak over de kopersectie
van de achtkoppige band schalt, zich
prachtig naar de intense, hallucinerende
muziek. Hij vormt het contrapunt van de
hartstocht die van deze voorstelling af
knalt.
