KUNST 8c CULTUUR
'Werken met een orkest inspireert'
iieiiMs
Creaties van gehandicapten
'North Sea': te ve
om samen te vatt
Def P. Beatbusters op Veens Zomer Splotsz Festival
Boegbeeld van 'method acting
Gino Vanelli speelt met Metropole Orkest op North Sea Jazz Festival
Tekening van
Michelangelo
Film Powers
over Keith Moon
De Kift speelt
in De Burcht
Tekenfilmpiotiier
Kimball overleden
Elk groen blaadje wordt gespot
Staatsloterij koopt a
kaarten voor Aznavi
IN MEMORIAM
In
Rod Steiger
1925-2002
woensdag lO JULI
20o;f
Foto: AP/Design Museum
new york - Medewerkers van
het Design Museum in New
York hebben tussen allerlei
schetsen uit de renaissancetijd
een tekening van Michelangelo
gevonden. De tekening is vol
gens deskundigen tussen tien
en twaalf miljoen dollar waard.
De ongesigneerde tekening is
een ontwerp voor een zevenar-
mige kandelaar uit het midden
van de zestiende eeuw. De te
kening zat in een doos met
schetsen van verlichtingsarma
turen. Die had het museum in
1942 voor zestig dollar gekocht.
londen - De komiek Mike My
ers, beter bekend als Austin Po
wers, wil een film maken over
Keith Moon, de legendarische
drummer van The Who die in
1978 overleed na een overdosis.
Hij heeft het idee inmiddels be
sproken met Who-voorman Ro
ger Daltrey, die er positief te
genover staat. Volgens Daltrey
is Myers perfect om de rol van
,.de drummer met zijn anarchis-
- tische gevoel voor humor te
vertolken.
leiden - De Kift speelt vrijdag
om 20.30 uur de muziekvoor-
stelling Vier voor Vier' in socië
teit De Burcht. Het programma
is gebaseerd op de avond 'Drie
linkse uren', zoals die plaatshad
in het Huis van de Pers op 24
januari 1928 te Sint-Petersburg.
De gedichten zijn van Daniil
Charms. Cineast André van der
Hout zorgt voor de filmische
begeleiding.
los angeles - Ward Kimball, die
deel uitmaakte van Walt
Disney's befaamde Nine Old
Men die voor de eerste grote te
kenfilms verantwoordelijk wa
ren, is op 88-jarige leeftijd over
leden. Kimball kwam in 1934 bij
de Walt Disney Studio's terecht.
Hij werkte onder meer aan klas
siekers als Sneeuwwitje en de
Zeven Dwergen, Pinokkio, Fan
tasia en Peter Pan. Belangrijke
creaties van Kimball waren de
nieuwe gedaante van Mickey
Mouse en Japie Krekel, het
maatje van Pinokkio.
door Hans Piët
den haag - „Ik weet inmiddels uit
ervaring wat voor uitdaging het
is om met een zestig man tellend
orkest op een podium te staan",
reageert Gino Vanelli (49) vanuit
Montreal. „En hoewel de kans dat
het hoorbaar mis gaat groter is
dan bij een rockgroep, klinken de
composities zoveel dynamischer
dan met bijvoorbeeld een popk
wintet"
De Canadese musicus, die in de
jaren zeventig en tachtig een be
scheiden aantal hits scoorde
met 'Powerful people', 'Hurts to
be in love' en 'Black cars', is te
gast op het North Sea Jazz Festi
val waar hij zondag, met het
Metropole Orkest, optreedt in
de Statenhal. „Ik ben door mijn
werk met het orkest van Dick
Bakker en het Montreal Sym
phony Orchestra zo geïnspi
reerd geraakt dat ik inmiddels
een opera heb geschreven. 'The
fooi' speelt in de Middeleeuwen
en gaat over een nar aan het En
gelse hof die wegens zijn uitla-
tingen wordt vervolgd door de
kerk."
Die flirt met andere muziekstij
len dan pop en rock is voor Gi
no Vanelli minder vreemd dan
het lijkt Zo kreeg hij zijn liefde
voor de jazz mee van zijn vader
die in een bigband speelde. Al
heel vroeg bracht Vanelli jr. - hij
was dankzij het succes van
'People gotta move' net gebom
bardeerd tot 'snoepje van de
week' - een met synthesizer ge-
injecteerd jazzalbum uit, 'Storm
at sunup' (1975), om dat tien
jaar later te herhalen met Ton
der tree'.
Anderhalf jaar geleden maakte
Nederland voor het eerst kennis
met Gino Vanelli, de jazzmuzi
kant. Programmeur Jeroen de
Rijk kwam op het idee de Cana
dees met Italiaanse voorouders
te vragen voor het jazzfestival in
Roosendaal, weet Frits Bayens,
die eerst als NOS-muziekregis-
seur bij het Metropole Orkest
was betrokken en sinds 1994 als
NPS-producer van jazz-projec-
ten met het orkest te maken
heeft „Omdat het om een nogal
dure productie ging, kwam De
Rijk bij mij langs met de vraag of
de NPS bereid was te participe
ren. Vanelli zou bekende stuk
ken als 'Brother to brother' spe
len. Die popcomposities waren
door een Canadees van een mo
dem arrangement voorzien. En
die kwamen in de buurt van de
jazz terecht. Wat mij vooral aan
sprak waren de musici die Gino
had toegevoegd: Jimmy Haslip,
bassist van de Yellow Jackets en
de Colombiaan Otmaro Ruiz,
echt een fenomenaal pianist. Ik
heb hem een keer in Montreal
meegemaakt en ben daar letter
lijk van mijn stoel gevallen. Zo
ongelooflijk goed. Om die reden
was ik met het verzoek behoor
lijk in mijn sas. En door die toe
voeging kreeg het geheel een be
hoorlijk jazz-gehalte. Al zal Van-
nelli altijd een popzanger blij
ven."
De reacties op het optreden in
Roosendaal waren voor North
Sea Jazz voldoende om Vanelli
samen met het Metropole Or
kest voor een concert in de Sta
tenhal te contracteren. Bayens:
„Ik ben er vast van overtuigd dat
die samenwerking een dolen
thousiast publiek tot gevolg zal
hebben. Vergeet niet dat de ge
middelde North Sea Jazzbezoe-
ker Vanelli uit zijn jeugd kent."
Frits Bayens, zelf arrangeur,
componist en leider van een
bigband, weet niet precies voor
welk materiaal Gino zal kiezen:
„Het zou mij niets verbazen
wanneer het programma sterk
overeenkomt met Roosendaal.
De bedoeling van Vanelli was
om met het Metropole Orkest
en zijn twee gastsolisten een
korte tournee door Italië te
doen, maar dat is op het laatste
moment afgeketst Het optreden
op North Sea Jazz is nu het enig
overgebleven concert."
De bedoeling is dat Vannelli
eind deze week in Nederland ar
riveert om in het Muziekcen
trum van de omroep te oefenen.
„Hij is echt ongelooflijk profes
sioneel", zegt Bayens. „Ik heb
hem meegemaakt terwijl hij
midden in het orkest staat, nau
welijks meezingt, elke fout regi
streert en daar onmiddellijk een
oplossing voor weet. Een echte
vakman. Vanelli heeft overigens
al te kennen gegeven vaker met
den haag - Tot vlak voor de
aanvang van het festival ver
liest North Sea Jazz dit jaar
attracties. Béla Fleck, de vir
tuoze Amerikaanse banjoso
list, is de laatste in het rijtje
afhakers. Anders dan voor
speld hebben de afzeggingen
weinig te maken met de na
sleep van 11 september. De
oorzaken zijn velerlei. Het
aantal Amerikaanse attracties
op 's werelds grootste over
dekte festival blijft groot.
Aan het begin van de 21ste
eeuw staat het North Sea
Jazz Festival op een kruis
punt. Net als aan het begin
van de jaren tachtig toen de
groten van toen of net dood
(Ellington, Basie, Mingus) of
aan hun laatste kunstje (Mi-
les, Dizzy) bezig waren. De
Europese festivals moesten
toen om zelf te overleven
helpen nieuwe trekpleisters
(Chick Corea, Herbie Han
cock, Wynton Marsalis, Bob
by McFerrin) te ontwikkelen.
Ditmaal ligt de oplossing
minder voor de hand.
Het North Sea Jazz Festival
volgt eigenlijk de trend die in
jazzland al decennialang
zichtbaar is. Elke vertakking
wordt zo goed als mogelijk
gevolgd: elk groen blaadje
wordt gespot, in Den Haag
op het podium onder de loep
gelegd en op zijn houdbaar
heid onderzocht. Het levert
een veelkleurig en vooral
multicultureel beeld op. Vol
gens Branford Marsal
Amerikaanse tenorsaxi
en bandleider die dit ja
vallend afwezig is, ka
ook niet anders. „Wa
zwarte kunstvorm? Jaz
Afrikaanse wortels, woi
speeld op Europese
menten, slokt latijni
joodse stijlvormen er
merken op en kan de
nologie niet anders da
armen; het is een veel
ge draak" Dus: wat
nieuw? Het antwoord:
om samen te vatten.
Het muziekspektakel
vrijdagavond in het I
Congrescentrum. De b
kondigde Senegalese
Youssou N'Dour is da
bij, want hij heeft a
Hij prefereert een tüF
door zijn eigen land af
leden van het Senegala
tal op het afgelopeifj
voetbal. Zangeres Anf
Kidjo vervangt hem. 1
Loungeformatie St. Ge
saxofonist Wayne Sho
soulzangeres Angie
zijn enkele van de gr<
men die optreden tijd
27ste editie van Non
Maar ook Herbie Haf
Archie Shepp, Gino
Ike Turner, Chaka P
Toots Thielemans zijnjj
partij.
North Sea Jazz Festi
derlands Congres Ce
Den Haag, 12 t/m 14 j
Gino Vanelli heeft zich ontwikkeld van 'snoepje van de week' tot begenadigd jazz-zanger. Foto: GPD
onze musici te willen werken.
Hij had direct door dat de pro
fessionaliteit en het vakman
schap bij het Metropole Orkest
verschrikkelijk groot zijn. Het
orkest heeft ook een heel goede
naam in de Amerikaanse
jazzwereld. Daar staat het hoger
aangeschreven dan in eigen
land."
Gino Vanelli en het Metropole
Orkest o.l.v. Dick Bakker, zon
dag 14 juli, 16.15 uur, Staten
hal, Nederlands Congres Cen
trum, Den Haag.
roelofarendsveen - 'Bubbel' is dit jaar
het thema van het Zomer Splotsz Festival
dat zaterdag wordt gehouden in Roelof-
arendsveen. Daarmee wordt aangesloten
op de hoofdact van dit jaar: Def P.
Beatbusters. Hun single 'Bubbelbad'
groeide een paar maanden geleden uit
tot een enorme hit.
De Veense band Ail-Out Effort opent om
19.00 uur het festival. Ze speelt een ener
gieke vorm van hardcore-punk In kriti
sche teksten wordt commentaar geleverd
op onderwerpen als politiek, criminaliteit
en geweld. Smogus is ook een regionale
formatie, die geïnspireerd wordt door
bands als Kom en Limp Bizkit. Smogus
speelt volgende maand op Lowlands,
zondag op Werfpop in Leiden, maar za
terdag eerst in Splotsz.
Als derde groep staat Supersub gepro
grammeerd. De band heeft zich ver
noemd naar voetballende supersubs als
Pierre van Hooijdonk en Youri Mulder,
teamspelers die onverwacht spectaculair
uit de hoek kunnen komen. Dat beoogt
Supersub ook. De afsluiting van het festi
val wordt in handen gegeven van Def P.,
frontman van de Osdorp Posse, en de
ska-band Beatbusters. Ze ontdekten dat
ska en rap uitstekend samengaan. Dat re
sulteerde in het album 'Aangenaam' en
de monsterhit 'Bubbelbad'.
amsterdam/gpd - De concerten
die Charles Aznavour tijdens
zijn afscheidstoumee in Neder
land geeft, kunnen alleen wor
den bijgewoond door deelne
mers aan de Nederlandse
Staatsloterij.
Fans van de Franse chanson
nier die geen klant zijn, zijn
daar tot hun verbazing en er
gernis achter gekomen. Bij hun
poging kaarten te bemachtigen,
kregen ze van concertorganisa
tor Charles Aerts in Amsterdam
te horen dat ze niet in aanmer
king komen. Daarmee lijkt hun
kans om in Nederland een con
cert van de nu 78-jarige Azna
vour bij te wonen, voorgoed
verkeken.
De afscheidsconcerten van Az
navour hebben plaats op 29
september (Amsterdam), 2 ok
tober (Rotterdam) en 14 en 15
oktober (Den Haag). De Staats
loterij heeft alle kaarten opge-
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor de
amateur-kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad- en regioge
noten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fotogra
feren of op andere wijze actief zijn. Vandaag: Phila del Art in
Leiden.
Jacqueline Fransman zit ach
ter een groot raamwerk. Ge
concentreerd kijkt ze naar het
strak gespannen stuk stof voor
haar. „Zijde", zegt zij. „Mooie
zijde." Op de stof is een reeks
vrouwenfiguren geschilderd.
„Vind je het mooi?', vraagt ze
hoopvol. Fransman heeft ze zelf
geschilderd. Nu is ze bezig de
figuren in te kleuren. Ze doopt
haar penseel in een potje en
stipt heel zorgvuldig de haren
van één van de vrouwen. Ze
kleuren langzaam rood, door
dat de zijde de verf opzuigt
Fransman is een van de men
sen die in het fraaie monumen
tale pand naast het Pesthuis,
een voormalige vrouwengevan
genis, bezig is met het maken
van kunst. Zij doet dat in het
kader van een dagbestedings
project voor verstandelijk ge
handicapten, Phila del Art Dick
Lankers is een van de vrijwilli
gers die de verstandelijk gehan
dicapte kunstenaars begelei
den. „We bieden ze een zinvolle
bezigheid waar ze zekerheid uit
kunnen halen. We proberen de
ze mensen zoveel mogelijk te
laten doen waar ze waar ze
goed in zijn. Bij Jacqueline is
dat schilderen. En Leendert is
bezig met klei en keramiek."
Leendert is Leendert Parlevliet.
Hij wil dolgraag laten zien wat
hij gemaakt heeft. Een verdie
ping hoger heeft hij zijn eigen
kamer waar hij zijn spullen
maakt. Zijn keramiek. Dat doet
hij vaak met voorgevormde
mallen. „Ik rol eerst een stukje
klei uit op een wals. Dan doe ik
dat om een mal heen." Maar
niet altijd. Soms boetseert hij
zijn creaties zonder mal. In een
oventje worden die vervolgens
gebakken. Potten, vazen, fi
guurtjes van dieren. Hele kas
ten vol.
Zoals het hele pand tjokvol
kunst zit. Allemaal gemaakt
door de verstandelijk gehandi
capten van Phila del Art. Uit
Een strakgespannen doek van zijde. Jacqueline Fransman kleurt de door haar geschilderde vrouwenfi
guren in. Foto: Hielco Kuipers
Leiden, maar ook elders uit het
land. Keramiek en beschilderde
zijde dus. Ook beelden en voor
al schilderijen. Van miniatuur
tjes tot metershoge doeken. Van
die kunstwerken heeft Phila del
Art een expositie ingericht, die
nog het hele jaar te zien is. Dick
Lankers: „Hier staat en hangt
maar een heel klein deel. Er
wordt zo verschrikkelijk veel ge
maakt" Zo liggen op zolder, die
voor een deel ook wordt ge
bruikt als expositieruimte, nog
stapels schilderijen. „Daar
moeten we nog een hoop van
uitzoeken. Archiveren. En kij
ken welke geschikt zijn voor de
expositie. Het is in elk geval zo
dat de expositie steeds wisselt,
zodat we zoveel mogelijk kunst
werken laten zien. De meeste
zijn te koop. Al zijn er zo hier en
daar kunstwerkjes waar de ma
kers geen afstand van kunnen
doen."
Kees van Heemskerk knikt
goedkeurend. Hij is hier niet
om kunst te maken, hij is hier
voor andere zaken. „Ik ben hier
conciërge. Maar er hangt hier
wel een schilderijtje van me.
Boven. Heb je dat gezien?" Jac
queline Fransman wenkt. Ze
loopt naar de gang en wijst naar
een rekje. Daar hangen alle
maal beschilderde doeken van
zijde. Ze pakt er eentje en zegt:
„Deze heb ik gemaakt." Ze pakt
er nog één. „En deze ook. Vind
ik leuk om te doen."
Phila del Art, Pesthuislaan 4,
Leiden. Open: dinsdag t/m za
terdag 9.00-17.00 uur.
Herman Joustra
kocht om ze te koop a
den aan haar dei
Woordvoerder Anne
van de Staatsloterij
tie: „Het is een vorm J
tenbinding. We doen z
gen wel vaker."
Het is overigens wel
keer dat alle toegai
voor een evenement IJ
Staatsloterij zijn opgei
navour geeft in Nede
concerten. Een ervan
ten. Alle 8.000 kaartei
overige vier concerten
serveerd voor het ad
stand van de Staatslote
De loterij heeft ongeve
half miljoen abonnees
ge zegt zich te realisen
deren daarvan de d
„Natuurlijk is dat snei
mensen", zegt hij. „1
kunnen er nog extra
worden ingelast, maai
daar natuurlijk niet ov5_
jol
Als op vrijdag de Oscars wor
den uitgereikt, weten op maan
dag weinig mensen meer wie er
hebben gewonnen. En na een
paar jaar herinnert niemand
zich meer iets." Dat zei de
Amerikaanse acteur Rod Steiger
ooit in een interview. Steigers
carrière haalde echter zijn eigen
stelling onderuit. Hij werd drie
keer voor een Oscar genomi
neerd, voor achtereenvolgens
'On the Waterfront', 'The
Pawnbroker' en 'In The Heat Of
The Night'Voor de laatste film,
waarin hij een politiechef speel
de, mocht hij in 1967 daadwer
kelijk het beeldje mee naar huis
nemen.
Karakterspeler Rod Steiger,
boegbeeld van 'method acting',
overleed gisteren op 77-jarige
leeftijd in een ziekenhuis in Los
Angeles. Hij stierf aan de gevol
gen van een longonsteking. Ook
werkten zijn nieren niet meer
nadat een galblaas was verwij
derd.
Steiger speelde mee in meer
dan honderd speel- en televi
siefilms. Daarin zette hij over
tuigend historische figuren als
Mussolini, Raspoetin, Rudolf
Hess, Paus Johannes XXIII,
Pontius Pilatus, Napoleon en Al
Capone neer.
De afgelopen drie jaar stond hij
nog in meer dan twintig films.
„Ik haat het om niets te doen.
Soms verbeeld ik me dat ik ook
gelukkig zou kunnen zijn als ik
een winkeltje had met boeken
aan de ene kant en schilderijen
aan de andere kant. Maar ver
moedelijk zou ik me toch snel
vervelen. Ik bezit het soort per
soonlijkheid dat voortdurend
uitgedaagd wil worden."
Vorig jaar speelde Steiger sa-
men met Burt Reynolds in de
film 'The Hollywood Sign', naar
een boek van Leon de Winter.
Steiger vertolkte daarin de rol
van een uitgerangeerde acteur
die met twee collega's een
kraak zet om hun comeback te
financieren. Een rol die hij niet
eens als vergezocht beschouw
de. „Wat de mensen misschien
niet weten, is dat veel acteurs
elke klus moeten aanpakken
om te kunnen eten."
Rodney Stephen Steiger werd
op 14 april 1925 geboren in
Westhampton, New York, als
enig kind van een constant kib
belend echtpaar dat spoedig na
zijn geboorte scheiddejs'
over zijn leeftijd en kwr
zijn zestiende terecht liï
rine. Na de Tweede
log voegde hij zich bij
teurgezelschap van acfc
ging hij drama studer»
American Theater Wiijr
hij terecht in een klas j|
ook Marlon Brando zap
leerde hij, zoals hij zeis
binnenuit te acteren,
dere personen in het v»
spreken in plaats van
oplezen met een gek sh|
tje."
Regisseur Elia Kazan Mm,
ger in 1954 uit om de
len van de oudere br<
Marlon Brando in 'Oi
terfront'. Zowel Brandy
zan kreeg een Oscar, 951
moest het doen met et~
natie. Steiger was latei
de acteurs die zich uitiir
gen een ere-Oscar aanl
1999. De regisseur waL
spraak gekomen vanv^it
medewerking aan de <L
sie die onderzoek deer
vermeende anti-Ameri
activiteiten van acteult
tijd noch een uitzond
prestatie in de kunste
excuus om een misda
gen", zei Steiger.
De acteur is vier keer
en vier keer gescheidf
hem eens werd gevrai
hij zou willen sterven
ger:Als het voor de
zou gebeuren, zou ik
bezwaar tegen hebbe
keuze voor een tekst
zerk had hij al gemaal^
later.
Peter Kuijt
