BUITENLAND
'Britten verbergen
topman al-Qaeda'
Russische ruimtevaart blijft dromen van rode planeet
Justitie: Verkeersleider Zürich
maakte grote fouten voor ramp
I
1
'Over drie jaar medicijn voor helft aidspatiënten'
Milosevic: Kosovaren
gingen uit picknicken
Ijrkse coalitie
sliest draagvlak
ivel in New York
or bosbranden
ditie LA raakt
ter in opspraak
utistan pakt
J verdachten
"onderzoekt
relierszaken
yer 39 doden
mijnexplosie
I dental brand
'mbang stijgt
Londen wil wraak na uitlevering voorkomen
Redding op ruwe zee
Berooide oude
Argentijnsen
in prostitutie
Extremistische
groepen steeds
actiever op net
Israëli's nemen
contact op met
Palestijnse top
te«RA - Turkije stevent af op
i cfoegde verkiezingen. Vice-
nier Ozkan, een sleutelfi-
fin de broze drie-partijen-
dJtie van premier Ecevit,
5nt gisteren zijn functie neer-
19 bd. Kort daama stapte ook
,eEter van cultuur Talay op.
jen waren lid van Ecevits
jj Democratisch Links. Coa-
jenoot Nationalistische Ac-
—litij riep eerder al op tot
E^oegde verkiezingen. Ecevit
js al sinds begin mei we-
jai ziekte uit de roulatie.
vork - De hevige bosbran-
Jn het noorden van de Ca-
»se provincie Quebec en
krachtige wind hebben
jjjYork en andere grote ste-
het noordoosten van de
j.pigde Staten in een nevel
d ijd. Mensen met hartklach-
lebben het advies gekregen
_|men dicht te doen en niet
"■buiten te gaan. De rook-
/fen werden vanuit de
^haarden in Quebec 2.000
iaWer naar het zuiden ge-
;n. In Montreal, zo'n acht-
le ierd kilometer van de
heden, ligt een laag as.
celes - De politie van de
aanse stad Los Angeles
bpspraak geraakt door vi-
ppnamen die zijn gemaakt
en toerist. Op het beeld-
Haal, geschoten vanuit een
te zien hoe een blanke
t een geboeide zwarte ar-
nt op de kaak slaat. De be
ien agent is geschorst, al
le media. De leiding van
plitiekorps neemt de zaak
jop. De hardhandige arres-
van de zwarte Rodney
in 1991 leidde tot hevige
B pellen, toen de betrokken
ten in een rechtszaak wer-
lijgesproken.
chi - Pakistaanse com-
lo's hebben gisteren in
»hi drie mannen opgepakt
•denking van betrokken
lij de in juni gepleegde
op het Amerikaanse
laat in de havenstad. De
ijn volgens het leger lid
in verboden moslimgroep
iden heeft met al-Qaeda.
islag kostte twaalf Pakis-
het leven. De drie zouden
(trokken zijn geweest bij
islag in mei op het Shera-
itel. Daarbij stierven
;n mensen, onder wie elf
:n. Ze zouden verder een
iben gespeeld in een
lot om president Mushar-
•vermoorden.
dinsdag 9 JULI 2002
9,j
igton - Agenten van de
Cucaanse federale recher-
fBI) en immigratiedienst
lebben de afgelopen
iken circa 75 juweliers-
doorzocht. Ze hoopten in
J^len, die voor het meren-
arep Pakistaanse handen
formatie te vinden over
geldbronnen van terro-
'od^ie groepen- Er zijn in to-
vaalf mensen aangehou-
[olgens een agent zijn on-
:r in Philadelphia, Pitts-
Atlanta en New York ju-
':en doorzocht. Een
(in eigenaars verklaarde dat
jnlang aan de tand werd
}n: ld over mogelijke contac-
et het terreurnetwerk al-
en Osama bin Laden.
2 vtoNG - Zeker 39 mijnwer-
ijn gisteren omgekomen
x>p|en gasontploffing in een
ild.tnijn in het noordoosten
hina. Vier mijnwerkers
aas% nog vermist. De explo-
[:gr d zich voor in de kolen-
l .5; an Dingsheng. Volgens
)01 pverleners is er weinig
at de vier vermisten nog
*tHr z'in- Een reeks mijnon-
heeft de laatste weken
_jat dodelijke slachtoffers
ikt in China. Vorige
d nog kwamen 115 mijn-
lts om bij een explosie in
Sjn in dezelfde regio.
ing - Het aantal men-
zondag om het leven
[door een uitslaande
een karaokebar in Pa-
ig op het Indonesische
Sumatra is gestegen naar
dodental zal volgens de
'nsten nog verder oplo-
|e brandweer heeft van-
Ie hitte de bovenste ver-
j van het gebouw nog al-
kunnen betreden. Veel
•£•#1 zouden daar door het
.0 oljn ingesloten en omge-
|4 De brand ontstond ver-
lijk door kortsluiting. De
^eer had het vuur pas zes
j er onder controle.
new york - De Britse geheime
dienst houdt een leidende figuur
van Osama bin Ladens terroris
tennetwerk al-Oaeda verborgen.
Het gaat om Abu Oatada, die de
leiding zou hebben over de al-
Oaeda-cellen in Europa. Dat
meldt het Amerikaanse weekblad
Time in zijn jongste uitgave.
Oatada zou met zijn gezin zijn
ondergebracht in een 'safe house'
van de inlichtingendienst.
De gedachte achter deze con
structie is dat Qatada op deze
manier geen contact kan heb
ben met extremisten, maar dat
hij niet kan worden gearresteerd
of uitgewezen omdat niemand
officieel weet waar hij is, zei een
hoge functionaris van een Euro
pese inlichtingendienst tegen
Time. Het blad zei dat de Franse
autoriteiten dit verhaal hebben
bevestigd.
De Britten zouden Qatada niet
willen uitleveren omdat zij dan
het gevaar lopen dat al-Qaeda
wraak neemt. Door hem te ver
bergen, hopen zij dat zij niet het
verwijt krijgen dat zij enerzijds
de strijd tegen het terrorisme
steunen en anderzijds een top
terrorist laten rondlopen, zeiden
de bronnen van Time.
Jordanië zoekt Qatada, die wel
wordt omschreven als de rech
terhand van Bin Laden, wegens
zijn vermeend aandeel in terro
ristische acties. Sinds medio de
cember vorig jaar is Qatada
spoorloos. De Britse autoriteiten
hadden hem kort daarvoor zijn
paspoort ontnomen, zijn finan
ciële tegoeden bevroren en hem
huisarrest opgelegd in zijn wo
ning in Londen. Bovendien
trokken de Britten zijn uitkering
van de sociale dienst in. Het is
overigens niet duidelijk hoe het
mogelijk is dat hij die kreeg, ter
wijl hij honderdduizenden eu
ro's op zijn bankrekening had.
De Britten hadden Qatada ove
rigens al in februari 2001 gear
resteerd wegens vermeende ter
roristische activiteiten, maar
hem zonder aanklacht weer op
vrije voeten gesteld. Veiligheids
kringen verwachtten vorig jaar
dat hij opnieuw zou worden ge
arresteerd zodra de nieuwe, ver
gaande Britse antiterrorisme
wetten van kracht zouden zijn.
Dat zijn ze inmiddels.
door onze correspondent
Bob Kroon
zürich - 'Dood door nalatig
heid'. Dat is de rechtsgrond van
het onderzoek dat de Zwitserse
justitie heeft ingesteld tegen de
luchtverkeersleiding van Zürich
na de noodlottige botsing van
een Russische Tupolev 154 en
een Boeing 157 vrachtvliegtuig
van DHL, vorige week maandag
bij het Bodenmeer, waarbij 71
mensen omkwamen.
Uit de analyse van de vluchtge-
gevens van de 'zwarte dozen'
blijkt in elk geval dat het TCAS
anti-botsingssysteem waarmee
beide toestellen waren uitgerust
perfect functioneerde, en dat
menselijk falen de oorzaak van
de ramp is geweest.
Ongeveer 40 seconden voor de
botsing kreeg de Russische ge
zagvoerder Gross van zijn TCAS
de automatische waarschuwing
'stijgen, stijgen' en de piloot van
de Boeing gelijktijdig de op
dracht 'dalen, dalen'. De Boeing
zette terstond een duikvlucht in,
maar een seconde later gebood
de Zwitserse verkeersleider de
Russische piloot ook 300 voet
hoogte te verminderen.
Gross volgde die order op en
zette zijn Tupolev daarmee op
een ramkoers met de Boeing.
Volgens Jean Ovemay, de direc
teur van het Zwitsers bureau
voor luchtvaartongevallen, 'weet
iedere gezagvoerder, dat hij op
zo'n kritiek moment moet ver
trouwen op het TCAS systeem,
dat de ontwijkingsmanoeuvres
van elkaar naderende toestellen
elektronisch coördineert'.
Maar de Russische piloot aarzel
de, totdat vijftien seconden later
de Zwitserse luchtloods zijn in
structie om te dalen herhaalde.
Daaraan gaf hij toen gevolg. Tijd
voor een handmatige koerscor
rectie was er niet meer, en een
halve minuut later klapten de
vliegtuigen op elkaar.
Voor de Russische luchtvaartau
toriteiten blijkt hieruit onweer
legbaar de schuld van Skyguide,
het luchtverkeersleidingssys
teem in Zürich. Volgens de Rus
sen is er geen internationale re
gelgeving om TCAS voorrang te
geven boven mondelinge in
structies uit de verkeerstoren. In
het internationale onderzoek,
waarbij Duitse, Russische en
Zwitserse deskundigen zijn be
trokken, wordt dit nog een heet
hangijzer. De Zwitserse ver
keersleider die de rampzalige in
structie gaf, verkeert nog in
shocktoestand en kon nog niet
worden gehoord.
Dat de geroemde Zwitserse pre
cisie het in de noodlotsnacht
heeft laten afweten is echter wel
duidelijk. Niet alleen was het
anti-botsingssysteem in de ver
keerstoren van Zürich 'wegens
onderhoud' uitgeschakeld, maar
ook de speciale telefoonverbin
ding werkte niet. Daarom kon
de verkeersleiding van Karls
ruhe, die het ongeluk wel zag
aankomen, geen contact krijgen
met de collega's in Zürich.
Taipei - Taiwanese reddingshelikopters haalden
vanmorgen zo'n honderd Chinese vissers van het
brandende schip 'Yaunshen 2' bij de havenstad
Kaohsiung. De boot was een drijvende slaapplaats
voor de Chinezen, die werken voor Taiwanese vis-
bedrijven. Ze hebben geen visum en mogen daarom
niet verder dan de haven komen. De oorzaak van de
brand is waarschijnlijk kortsluiting. Het vuur werd
door de harde wind snel aangewakkerd.
Foto: AFP
barcelona/gpd-ap - De VN-
aidsconferentie in Barcelona
heeft gisteren op haar eerste dag
een versneld medicijnenplan af
gekondigd. De belofte, die werd
gedaan door de Wereld Gezond
heids Organisatie (WHO), houdt
in dat vóór 2005 de helft van de
40 miljoen HIV-besmette men
sen in de wereld aidsremmers
krijgt toegediend. Nu profiteert
slecht 2 procent van deze medi
cijnen.
Verschillende sprekers herinner
den aan de fraaie beloftes die op
de conferentie twee jaar geleden
in Durban werden gedaan. Van
de vele miljarden die daar wer
den beloofd zijn er maar weinig
terechtgekomen bij de aidspati-
enten. In Afrika, de Oost-Euro-
pese landen, het Midden Oosten
en in Latijns-Amerika is de situ
atie daardoor de laatste jaren
flink verslechterd.
Overigens was er gisteren ook
nog goed nieuws. In de VS is het
aantal kinderen dat met een
HIV-besmetting ter wereld komt
de afgelopen tien jaar met 80
procent afgenomen. Dat blijkt
uit onderzoek van de Ameri
kaanse gezondheidsdienst. Het
succes wordt toegeschreven aan
de bereidheid van aanstaande
moeders zich te laten testen en
voorlichten en de toepassing
van therapieën om de ziekte te
bestrijden.
In ontwikkelingslanden, waar
het normaal is een kind de borst
te geven, raakt ongeveer 30 pro
cent van de baby's van seropo
sitieve moeders besmet, in stre
ken waar borstvoeding niet ge-
De Braziliaanse kunstenares Adriana Bertini trok gisteren in Barcelona de aandacht met een jurk die ze
van 5.000 condooms heeft gemaakt. Zo wil ze de noodzaak van goede bescherming tegen aids bena
drukken. Foto: AP/Dennis Doyle
woon is 20 procent Voordat in
de VS preventieprogramma's
voor aanstaande moeders be
gonnen, lagen de percentages
daar ongeveer op hetzelfde ni
veau. In 2000 was dat gedaald
tot 6 procent
De onderzoekers bevelen aan
soortgelijke programma's in te
voeren in de Derde Wereld,
waar vorig jaar ongeveer 700.000
kinderen met een HIV-besmet-
ting werden geboren. Nieuwe
medicijnen als nevirapine, die
minder dan vier dollar per dosis
kosten en slechts éénmaal be
hoeven te worden ingenomen,
brengen de ervaringen van de
VS en Europa binnen bereik van
de ontwikkelingslanden, aldus
de onderzoekers.
door Simone van Driel
den haag - Ex-president Slobo
dan Milosevic van Joegoslavië
omschreef in maart 1999 de Al
banese inwoners die het geweld
in Kosovo ontvluchtten als
mensen 'die aan het picknicken
waren'. Ook waren de huizen
van die inwoners volgens Milo
sevic niet door Servische en Joe
goslavische troepen in brand
gestoken. „U kijkt te veel naar
CNN", zei Milosevic tegen Knut
Vollebaek, oud-minister van
buitenlandse zaken van Noor
wegen.
Vollebaek verklaarde dit gisteren
in het proces tegen Milosevic
voor het Joegoslavië-tribunaal.
De Noor was in 1999 ook voor
zitter van de OVSE (Organisatie
voor Veiligheid en Samenwer
king in Europa). In die hoeda
nigheid sprak hij Milosevic her
haaldelijk, de laatste keer luttele
uren voordat de NAVO op 24
maart 1999 begon met het bom
barderen van Joegoslavië.
Vollebaek probeerde in dat ge
sprek Milosevic tot nieuwe on
derhandelingen met de Kosovo-
Albanezen te bewegen. „Maar
Milosevic' visie op de wereld en
het conflict was nogal anders",
aldus Vollebaek. „De antwoordde
Milosevic dat het mij vreemd
leek om te gaan picknicken en
dan al je bezittingen op een
tractor mee te nemen." Maar
volgens Milosevic werd Volle
baek voor de gek gehouden
door CNN.
Vollebaek onderschreef in zijn
verhoor verklaringen van andere
buitenlandse politici en militai
ren die met Milosevic hebben
onderhandeld over Kosovo: de
president was in Joegoslavië de
man die de zaken volledig onder
controle had. .Alles werd met
hem overlegd." Milosevic is on
der meer aangeklaagd voor het
plegen van misdaden tegen de
mensheid en oorlogsmisdaden
in Kosovo.
Vollebaek citeerde gisteren een
uitspraak van Milosevic over de
moslims in Bosnië. De Noor
riep in 1993 de hulp van Milose
vic in om de rebellerende Ser
viërs in Kroatië te bewegen tot
geheime onderhandelingen.
„De Kroatische regering vocht
op dat moment tegen de Ser
viërs in Kroatië en de moslims
in Bosnië. Milosevic vond dat de
Kroaten in staat moesten wor
den gesteld om de moslims te
bevechten. 'Het is belangrijk
voor ons allemaal dat er geen
moslimrepubliek in Europa
komt', zei hij."
Milosevic noemde Vollebaeks
verklaring gisteren 'absolute
fantasie'. „Wij hebben het nooit
gehad over een moslimstaat,
maar over een extremistische
moslimstaat. Ik had het over
fundamentalisme.
sao paulo/gpd - De diepe eco
nomische crisis in Argentinië
heeft een nieuw en mensonte
rend gezicht gekregen. Aan lager
wal geraakte vrouwen tussen de
60 en 80 jaar bieden op straat
hun seksuele diensten aan voor
bedragen tussen de 4 en 6 euro.
Het tv-programma Puntodoc
filmde dezer dagen met een ver
borgen camera een aantal 'om
a's van lichte zeden' op de Plaza
Flores, een kwartier lopen van
de Obelisk in het hartje Buenos
Aires. Een 74-jarige vrouw ver
telde - zonder in de gaten te
hebben dat ze werd gefilmd -
dat de klanten vanzelf komen
als zij op de bankjes van het
plein gaat zitten. „Negen op de
tien zijn jongeren", verklapt een
andere dame, die haar vergevor
derde leeftijd verbergt onder
een laag make up.
Bejaarden zijn in de onstuitbare
Argentijnse crisis tot een van de
meest kwetsbare maatschappe
lijke groepen geworden. De
doorsnee aow-uitkering in Ar
gentinië is na de opeenvolgende
devaluaties van de peso nog
slechts 42 euro per maand.
berlun/rtr - Extreemrechtse
groepen vinden in toenemende
mate hun weg op internet Aan
moedigingen tot geweld en zelf
moordacties zijn sinds de aan
slagen van 11 september steeds
meer op het web te vinden,
evenals gruwelijke schietspelle
tjes. Dat zegt het Simon Wiesen-
thal Centrum.
De onderzoekers stuitten op
3.300 websites die ze als 'proble
matisch' betitelen. Een jaar gele
den waren dat er nog 2.600. Op
vallend is dat er op websites
meer aandacht is voor zelf
moordacties, en ook het terro
risme wordt online meer en
meer aangemoedigd, aldus het
centrum.
Verder zijn in computerspelle
tjes minderheden vaak doelwit
van gewelddadige acties. Het
centrum is in het bijzonder be
zorgd over het spelletje 'Ka-
boom'. Daarin speelt de com
puteraar een zelfmoordenaar
die door een straat rent, op zoek
naar zoveel mogelijk potentiële
slachtoffers. In het spelletje 'KZ
Manager' figureert de Turkse
gemeenschap in Oostenrijk als
slachtoffer.
tel aviv/gpd - Israël en de Pales
tijnse Autoriteit hebben voor het
eerst sinds maanden weer con
tact op hoog niveau. Minister
van buitenlandse zaken Peres
heeft gisteravond gesproken
met de nieuwe Palestijnse mi
nister van financiën Fayed. Het
gesprek ging onder meer over
Palestijnse tegoeden die Israël
heeft bevroren.
Vandaag ontmoet Peres de Pa
lestijnse minister van binnen
landse zaken Yechiyeh, die on
der meer toezicht uitoefent op
de veiligheidsdiensten. Tijdens
die ontmoeting zal Peres de be
reidheid van Israël overbrengen
om 5.000 Palestijnse arbeiders
toe te laten en het regime van
afsluitingen en uitgaansverbo
den in de Palestijnse gebieden
wat te verzachten. Hij wil ook
dat de Israëlische en Palestijnse
veiligheidsdiensten hun samen
werking hervatten.
Het is geen toeval dat beide ge
sprekspartners van Peres nieu
we Palestijnse ministers zijn. De
Israëlische regering weigert za
ken te doen met 'de kliek rond
om Yasser Arafat', zoals ze de
oude Palestijnse regering aan
duidt Niettemin hebben de
contacten de zegen van de Pa
lestijnse president
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Rusland hoopt in 2015 een bemande
missie naar Mars te sturen. De plannen zijn al
meer dan veertig jaar oud, maar Russische we
tenschappers zijn hoopvol dat ruimtevaarders
nu eindelijk afreizen naar de rode planeet. Niet
iedereen begrijpt dat optimisme. Het grootste
probleem voor een expeditie naar Mars blijft het
slijk der aarde: geld.
Het plan is al tot in de details uitgewerkt. In
2015 zullen zes ruimtevaarders afreizen rich
ting Mars. De trip zal in totaal 440 dagen du
ren, langer dan een mens ooit in de ruimte
was. De daadwerkelijke ontdekking van Mars
zal maximaal zestig dagen duren, en beperkt
blijven tot twee onderzoekers. Die moeten
vaststellen of er leven is op de planeet.
De rest van de bemanning zal in een ruimte
schip rond Mars blijven zweven om een goede
terugkeer mogelijk te maken. De Russische
wetenschappers hebben zelfs al tot achter de
komma uitgerekend wat er nodig is om te
overleven op de rode planeet: 1,75 kilo voed
sel, 2,5 liter water, 4,85 liter technologisch wa
ter en 0,96 kilo zuurstof per persoon per dag.
Vitali Semjonov, hoofd van het Russische
Mars-project, zorgde het afgelopen weekeinde
voor opwinding door te verklaren dat er 'grote
internationale belangstelling' bestaat voor dit
Russische plan. Met hulp van het Amerikaanse
NASA en het Europese ESA kunnen de Russi
sche ruimtevaarders htm ruim veertig jaar ou
de droom alsnog verwezenlijken, denkt Sem
jonov. „Het moet wel een internationaal pro
ject worden, want geen enkel land kan dit al
leen aan", aldus de wetenschapper.
Het is niet de eerste keer dat Rusland hoop
heeft op een expeditie naar Mars. In 1960
stuurde de Sovjetunie al twee onbemande
ruimtesondes richting Mars. Helaas explo
deerden beide sondes kort na de lancering.
Ook in de jaren daama mislukten alle pogin
gen om de rode planeet te bereiken. In 1996
verongelukte de 300 miljoen dollar kostende
ruimtesonde Mars 96 nog in de Stille Oceaan.
De motoren hadden het plotseling begeven.
Sindsdien spreken Russische ruimtevaarders
over de 'vloek van Mars'.
Niet helemaal duidelijk is waarop het nieuwe
zelfvertrouwen van Semjonov en zijn onder
zoekers gebaseerd is. De wetenschappers zeg
gen dat het project 20 miljard dollar gaat kos
ten, waarvan NASA en ESA 70 procent moeten
ophoesten. De ruimtevaartagentschappen
kampen echter met krimpende budgetten en
lijken niet in staat zo'n ambitieus project te
ondernemen. De NASA wilde dit weekeinde
helemaal geen commentaar leveren op het
Russische plan. De vertegenwoordig van ESA
in Rusland, Alain Foumier-Sicre, verklaarde
dat een reis naar Mars nog 'zeer ver weg' is.
Nog twijfelachtiger is of Rusland geld heeft
voor een trip naar Mars. „De regering weet
niet eens hoe de financiële situatie van het
land er over twee jaar uitziet", schreef de za
kenkrant Vedomosti gisteren in een hoofdre
dactioneel commentaar. „Het idee dat er in de
begroting een post vrijkomt voor een vlucht
naar Mars in 2015 lijkt op dit moment ridi
cuul." De Russische overheid heeft de finan
ciering van de ruimtevaart het afgelopen de
cennium juist met een factor vijftien vermin
derd. Er zijn urgentere problemen in Rusland
dan de vraag of er leven is op Mars. „De expe
ditie naar Mars moet niet ten koste gaan van
iedereen die niet vliegt", concludeert Vedom
osti nuchter.
Ook het hoofd van het Russische ruimtevaart-
agentschap Rosaviakosmos, Joeri Koptev, lijkt
niet helemaal te geloven in de expeditie. „Het
grootste probleem is geldgebrek", zei de hoog
ste baas van de Russische ruimtevaart al in de
cember vorig jaar. Koptev gelooft bovendien
niet dat 200 miljard dollar voldoende is. „Een
bemande vlucht zal 600 miljard dollar kosten",
aldus Koptev. Ook de vrouwelijke kosmonaute
Elena Kondakova heeft twijfels over de ambiti
euze plannen. „Een bemande vlucht naar
Mars zal niet voor 2025 mogelijk zijn", ver
moedt zij.
