KUNST CULTUUR
Padvindersbluesy barbershop en een Leidse
Hogepriester van het sensuele slaapkamergeg
Slotconcert korenontmoeting vol speelplezier
Topregisseur uit de jaren zestig
>k. Ill
Duo Vuursteen
wint songfestival
Gratis dag Fries
Museum succesvol
Lid van The Cult
naar The Doors
'Geheim Gouda'
is uit de kosten
Men in Black li
overtreft deel I
Portret Rembrandt onder de hamer
Straatmuzikanten strijden in Leidse binnenstad om Gouden Pet
IN MEMORIAM
«O
I
maandag 8 JULI 2002,
Apeldoorn - Het nationaal
songfestival voor verstandelijk
gehandicapten in Apeldoorn is
afgelopen weekeinde gewon
nen door het duo Vuursteen,
bestaande uit Perry Buijel en
Marco Teske uit Made-Drim-
melen. Met het zelfgeschreven,
gevoelige nummer 'Afscheid'
wisten zij beslag te leggen op de
eerste plaats. Dat betekent dat
zij Nederland op 9 oktober mo
gen vertegenwoordigen op de
Europese versie van het festival.
Foto: ANP/Eric Brinkhorst
Leeuwarden - Door de gratis
woensdagopenstelling van het
Fries Museum in Leeuwarden is
het bezoekersaantal het eerste
halfjaar op woensdagen meer
dan verdubbeld. Het initiatief
heeft geleid tot een toename
van het totale aantal bezoekers
met veertig procent. Het experi
ment met de gratis woensdag
geldt in eerste instantie voor
een jaar. Het museum heeft een
sponsor gevonden die de gratis
openstelling financiert.
los angeles - De nog levende
leden van de rockband The
Doors hebben zanger Ian Ast-
bury van The Cult aangetrok
ken voor een reünieconcert op
6 september in Los Angeles.
Het zal voor de derde keer zijn
dat de Doors-leden Ray Manza-
rek, John Demsmore en Robby
Krieger weer samen spelen
sinds de band in 1973 formeel
stopte. Dat was twee jaar na de
dood van zanger Jim Morrison.
gouda - Dertigduizend mensen
hebben de expositie 'Het Ge
heim van Gouda' bezocht. De
tentoonstelling van de vierhon
derd jaar oude werktekeningen
van de Goudse Glazen is daar
mee volgens museum Het Ca-
tharina Gasthuis een groot suc
ces geworden. De Goudse Gla
zen zijn de eeuwenoude ge
brandschilderde ramen van de
St. Janskerk. Het grootste en
duurste tentoonstellingsproject
dat Gouda ooit heeft gekend,
had naast het toegezegde spon
sorgeld 25.000 bezoekers nodig
om uit de kosten te komen.
new york - De komische scien-
cefiction-film 'Men in Black II'
is haar voorganger in de eerste
dagen na de première ver voor
bijgestreefd. Het vervolg op
'Men in Black' uit 1997 bracht
in het Onafhankelijkheidsweek-
einde volgens de voorlopige cij
fers 91,8 miljoen euro op. Dat is
ruim zes miljoen euro meer
dan het eerste deel in dezelfde
periode en een nieuw record.
'Men in Black n' gaat op 1 au
gustus in Nederland in premiè-
londen - Het Londense veilinghuis Sotheby's
brengt woensdag een meesterwerk van Rembrandt
van Rijn onder de hamer. Het is een portret van een
jonge vrouw, dat de in Leiden geboren schilder in
1633 maakte. Sotheby's denkt dat het doek tussen
de 15 en 25 miljoen euro kan opbrengen. Het zou
dan tot de topstukken uit de afgelopen 25 jaar be
horen. Het kunstwerk wisselde 48 jaar geleden voor
het laatst van eigenaar en is nu voor het eerst weer
in de openbaarheid te zien. Het verkeert volgens
een woordvoerder van Sotheby's in 'buitengewoon
goede staat'. Rembrandt schilderde het portret in
een tijd dat Amsterdamse kooplieden aandacht
voor hem begonnen te krijgen.
Foto: EPA/Nicolas Asfouri
muziek recensie
Peter Bruyn
Concert: Isaac Hayes. Gehoord: 7/7,
Paradiso, Amsterdam.
Het simpele feit dat Isaac Hayes
zondagavond voor het eerst
sinds de jaren tachtig weer eens
een concert in ons land gaf, was
eigenlijk belangrijker dan hoe en
wat hij precies zong en speelde.
Ook het publiek in het uitver
kochte Paradiso leek er zo over
te denken. Als de soulman die in
de jaren zestig reeds het biljart
bal-kapsel introduceerde zijn
klassieke 'Theme from Shaft'
maar speelde, leek iedereen te
denken. En hij speelde het.
In 1995, toen Hayes wat inter
views ga bij het verschijnen van
zijn laatste en alweer vergeten
album 'Branded', zei hij tegen
iedereen die het maar horen
wilde dat hij de volgende keer
met een groot orkest zou ko
men. Het draaide weer eens uit
op een batterij synthesizers die
blikkerige strijkers- en blazers
klanken produceerden. Maar
ach, een realistisch denkend
mens had niet anders verwacht.
Toch waren het natuurlijk de or
kestrale arrangementen, gecom
bineerd met een funky gitaarge
luid, die de muziek van Hayes in
de vroege jaren zeventig uniek
maakten. Hij was de Black Mo
ses die de soulmuziek transfor
meerde van compacte drie-mi-
nutenliedjes tot suite-achtige
stukken van een kwartier; vol
spanningsopbouw, waarbij hij
met zijn diepe zangstem de
commerciële weg plaveide voor
iemand als Barry White. Met de
doorbraak van de disco en later
de hiphop en house was het
Hayes-tijdperk voorbij - al ble
ven zijn platen gewilde bronnen
voor 'sampelaars'.
Bij vlagen weet de inmiddels 59-
jarige Hayes in Paradiso zijn
klassieke 'Hot Buttered Soul'-
sfeer nog op te roepen. Min
stens zo vaak verliest zijn tien
koppige band - inclusief tame
lijk vals zingend koortje - zich
echter in vrijblijvende jams en
minutenlange richtingloze
spierballensolo's.
Maar tijdens het aloude "Walk
on By" heeft Hayes de oude vibe
toch weer helemaal te pakken.
En ook Tke's Plea' en de Sting-
cover 'Fragile' - van het 'Bran
ded-album - krijgen een perfec
te, ruim een kwartier durende
ie pi
Hayes-behandeling. be
dertig jaar oude traneihet
de ballad 'I stand !um
wordt voorafgegaan 14
vele minuten lange p|
het behagen van
waarin Isaac schittert
voriete rol van hogepi
het sensuele slaapkam
Dat blijven de kurkei
twee uur durende
drijft. Met als finale
het filmthema, dat de
voor het gemaakt
lang heeft overleeffi c
Goed, dat die kara tan
dwarsfluit ook weer ijje. 5
thesizer komt dat ka iaii
helemaal niet. Maar
het enige stuk van de
feilloos strak door d$en
ingestudeerd. Hayes
tuurlijk drommels
zijn publiek voor kom enl
Leii
He
Jt,c
laii
ien
du
Op 72-jarige leeftijd is in Los
Angeles de Amerikaanse filmre
gisseur John Frankenheimer
overleden. Hij zal worden her
innerd als een man die tussen
1960 en 1970 een handvol fa
meus geworden bioscoopfilms
heeft gemaakt en vervolgens
dertig jaar bleef uitdrijven op
zijn routine. In de Amerikaanse
tv-industrie was zijn prestige
groter. Met vooral sociale dra
maseries en single plays wist hij
in een halve eeuw tijd twaalf
Emmy Awards te vergaren.
Politieke thrillers vormden een
specialiteit van deze cineast die
in 1961 zo ongeveer de uitvin
der van het genre was met 'The
Manchurian Candidate', waarin
Frank Sinatra de hoofdrol
speelde van een Koreaveteraan
die gehersenspoeld terugkeert
uit krijgsgevangenschap en een
aanslag beraamt op een Ameri
kaanse politicus. Frankenhei
mer werd bij uitstek een man
van het betere actiegenre en
was zeer bedreven in het ensce
neren van auto-achtervolgin
gen, tot nog grotere techneuten
hem op dit gebied in de scha
duw stelden.
Als in New York geboren zoon
van een katholieke Ierse moe
der en een Duits-Joodse hande
laar in effecten, ontdekte John
Frankenheimer zijn affiniteit
met drama pas toen hij eigen-
Tijk-al-had gekozen voor eerrte-
gercarrière. Op de militaire aca
demie ging hij zich bezighou
den met toneel. Eenmaal in
dienst bij de luchtmacht kreeg
hij gedaan dat hij werd overge
plaatst naar een nieuwe opge
richte eenheid die zich bezig
hield met het maken van pro
paganda- en instructiefilms.
Na het uitdienen van zijn con
tract vond hij een betrekking bij
het tv-station CBS en kreeg de
kans zich te bekwamen in
speelfilms. In de jaren vijftig re
gisseerde hij een slordige 125
televisieproducties. Over de
enige bioscoopfilm die hij in
die tijd wist te maken, 'The
Young Stranger', was hij zelf
dusdanig ontevreden dat het
tot 1961 duurde voor hij met
'The Young Savages' nog eens
een gooi deed naar het brede
doek.
Meteen het jaar daarna beleef
de Frankenheimer al het hoog
tepunt van zijn carrière, toen
hij niet alleen twee Oscarnomi
naties haalde voor 'The Manch
urian Candidate' maar ook nog
vier voor de film die hem de
meeste faam heeft bezorgd:
'The Birdman of Alcatraz'. Hier
in speelde Burt Lancaster de rol
van een tweevoudige moorde
naar die zich in de gevangenis
de zorg aantrekt voor een
spreeuw met een gebroken
vleugeltje en zich ontwikkelt tot
expert in de ornithologie.
De uitstekende/werkrelatie tus
sen de regisseur en ster-acteur
John Frankenheimer
1930 - 2002
Lancaster leidde in 1964 tot
hernieuwde samenwerking
voor de films 'Seven Days In
May' (weer een politieke thril
ler) en de oorlogsfilm 'The
Train'. Twee jaar later vervaar
digde Frankenheimer 'Grand
Prbc' (met James Gamer, Yves
Montand en Toshiro Mifune),
een film die nog altijd wordt
beschouwd als de beste film die
ooit over het Formule-1-racen
is gemaakt.
Nadien is de reputatie van deze
cineast enigszins vers e
een drankprobleem z Beri
oorzaak zijn geweest, k g
van een gladde confei
die geen sensatie mei ura
oorzaken. Toen hij in
vraagd werd 'The Fre e Vl
nection 2' te regissere
vervolg op de door W
Friedldn vervaardigde 1
die Gene Hackman toenc
gemaakt - resulteerde 201
een tweederangs prof
waarin alleen de acht
gen interessant wari
latere films is in 1977
'Black Sunday' nog h|
waard. Die ging overl
terroristen die probe
reclameballon te lati
storten op een volge)
on.
Op basis van zijn vr<
putatie is het voor Jol
kenheimer nog lang 1
geweest voor zijn fiLn J
teurs te strikken, zoal
Marlon Brando in eel
make van 'The Island ffl
Moreau'. Maar zelfs t
vier jaar geleden Rob
ro in een hoofdrol ha o
heim agent in 'Ronin
gedraaid in Frankrijk,
resultaat niet anders k';
delmatig en ongeins) f
noemen. Alleen de ai
volgingen zagen er n< v
perfect uit.
Pieter van Lierop
De winnaars van het Gouden Pet Festival 2002: Ferm, een gezelschap dat close harmony zingt. Foto's: Dick Hogewoning
door Herman Joustra
leiden - Je kunt het best een flinke tip
pel maken om het Gouden Pet Festival
in je op te nemen. Want op liefst twin
tig plekken in de binnenstad staan de
deelnemers aan het straatmuzikanten
concours te musiceren. En om het half
uur maken ze plaats voor een ander. Zo
krijg je een gevarieerd aanbod, als je
loopt met je oren.
Daar, op het Stadhuisplein, staat Tino
van Leeuwen. Hij doet qua uiterlijk
onmiddellijk aan de jaren zeventig
denken: lang sluik haar, knalrode
broek, blauw overhemd. Ook de mu
ziek: gitaar niet helemaal zuiver ge
stemd, beetje lijzige zang. Oeioei, wat
een leed stort hij over zijn toehoorders
uit. 'It's not so easy to find a job, ifs not
so easy to stay alive'. Oftewel: mijnheer
klaagt zijn nood. Omdat het niet mak
kelijk is een baantje te vinden en in le
ven te blijven.
Op de hoek van de Beschuitsteeg en
de Nieuwe Rijn gaat het er heel wat
vrolijker aan toe. Daar staat het Oost-
Europakoor Mila te zingen. In kleder
dracht. Roemeens, Russisch, Bul
gaars? Is niet duidelijk. En het land
van herkomst van het lied dat ze zin
gen is ook niet goed thuis te brengen.
Maar het lied klinkt wel helder. Negen
vrouwenstemmen zweven over de
straat. Om even later flink te swingen.
Met veel dynamiek, dan weer hard,
dan weer zacht.
Hup, naar de Botermarkt. Op het
hoekje met het Gangetje zitten twee
zingende meisjes in het wit. Het zijn
Diane en Elsmarijn. Ze zingen door
pilonnen om beter hoorbaar te zijn.
Die truc werkt. 'Life is pretty, life is pu
re'. Het leven is mooi, het leven is
puur. Tweestemmige zang, een beetje
Twarres-achtig. Met van die kamp
vuurstemmetjes. Aan de overkant, op
de hoek van de Nieuwe Rijn en de
Hartesteeg, staat een duo zich het
vuur uit de sloffen te spelen. Het zijn
Bram en Nina. Die namen zijn niet op
de deelnemerslijst te vinden, maar dat
mag de pret niet drukken. Volksdeun
tjes spelen ze. Hartstochtelijk, maar
meestal droevig klinkend. Kortom, de
minder vrolijke kanten van het leven.
Op de hoek van de Beschuitsteeg en
de Nieuwe Rijn staan de heren van
Demeter klaar. „Succes", zegt een
koorlid van het Oost-Europakoor.
Nou, dat zal wel lukken, want al tij
dens de opwarmminuutjes blijkt dat
het gezelschap heel wat in zijn mars
heeft. De twee saxofonisten en de
trompettist laten een paar vloeiende
toonladders horen. Dan zet de contra
bassist in. Zoem-zoem. Knippende
vingers. Jazz! Zo te horen een bewer-
muziek recensie
Lidy van der Spek
Slotconcert: Internationale
Korenontmoeting Leiderdorp door alle
deelnemende koren, koordirectie Peter
Siereveld en Jos Schohaus, m.m.v. Lisette
Emmink, sopraan, Jules Schaap, tenor,
Frans Huyts, bariton, het Leiderdorps
Kamerorkest en het Rijnlands Amateur
Muziekensemble Ramuze o.l.v. Stephan
Pas. Gehoord: 6/7, Hooglandse kerk,
Leiden.
Bij het plechtig binnendragen
van de vlaggen weerklinkt tot
zes keer toe een orkestraal
volkslied van Canada, Denemar
ken, Hongarije, Polen, Slowakije
en tot slot het Wilhelmus, uit
volle borst meegezongen door
ruim duizend man. Net als bij
de Olympische Spelen; het doet
je wat. Op de voorste rij zit een
belangstellende burgemeester
Zonnevylle van Leiderdorp.
In het voorwoord van het pro
gramma 'Slotconcert Internatio
nale Korenontmoeting Leider
dorp' schrijft de burgemeester
onder meer: „Onze regeringslei-
ring hevig toe als alle koren
meedoen in de 'Messe Solennel-
le' van Charles Gounod. En dat
is lang niet makkelijk. Want
Gounod is in deze mis allesbe
halve spannend, spectaculair of
inspirerend. De muziek is vrij
drakerig en soms op het lijzige
af. Van de solisten maken vooral
Frans Huyts en Lisette Emmink
indruk, meer door hun kwaliteit
en inzet dan door spanning of
schoonheid. De tenor Jules
Schaap valt uit de toon door zijn
blikkerige scherpe timbre.
Het orkest speelt adequaat en
sfeervol, megakoor 'society of
friends' onder leiding van Jos
Schohaus zingt overtuigend op
een enkele passage na. Zoals
vlak voor het Amen in het Cre
do, waar iedere stem maar
eventjes geheel op z'n eigen
houtje wat broddelt. Deze mis
heeft zoals gezegd weinig schok
kends te vertellen, is overwe
gend theatraal. Niettemin ma
ken koor, solisten en orkest van
deze avond een onvergetelijke
happening, boordevol intense
betrokkertheië-tiïTpuur zing- en
speelplezier.
ders praten over de toekomst
van Europa. Door deze koren
ontmoeting laten wij zien dat er
al veel in de praktijk gebeurt."
En wel in de meest positieve zin.
Want zó samen zingen, high
lights uit musicals,
gezegend door een
(weliswaar zoetge
vooisde) plechtige
mis, brengt saam
horigheid. Schiller
zei het al: böse
Menschen haben
keine Lieder.
Het grote orkest -
bestaande uit de
amateurgezel
schappen Leider
dorps Kameror
kest en Ramuze,
beide onder lei
ding van Stephan
Pas - levert een
belangrijke bijdra
ge aan dit slotfeest in de Hoog
landse Kerk. Pas voegt aan de
reeks volksliederen nog eens
een overdonderend Fins 'volks-
lied' toe, het welbekende 'Fin-
landia' van Jean Sibelius. De
Pancras schudt bij tijd en wijle
op zijn grondvesten. Het mid
dendeel verrast door zijn maag
delijke schoonheid, met name
in de blazerssectie.
Zo'n groot symfonieorkest doet
het geweldig als begeleiding van
de musicaltop
pers. Sfeervol
klokgelui, zange
rige violen, don
kerbruine con
trabassen in
'What a beautiful
morning'
(Oklahoma),
kruidige samba
ballen, lekker
klopwerk in 'To
night' (Westside
Story) en voluit
er tegenaan in
'Climb every
Mountain' uit de
Sound of Music.
Een zee van stra
lend enthousiaste Nederlandse
koorzang, meegesleept door een
alert spelend orkest, inclusief
"pittig-piano- en orgelspel maakt
het concert voor de pauze tot
een waar festijn.
Na de pauze slaat de verbroede-
Bertje Doperwtje maakt er weer een lollige boel van. Het levert de winnaar van twee jaar geleden de tweedP
king van 'If I had a hammer' van Trini
Lopez.
Voor de Hooglandse Kerk, in de
Nieuwstraat, staan acht zingende da
mes met een zwarte cape. La tuna fe-
menina. Een tamboerijn, twee man
dolines en vijf gitaren. Ze zingen een
Spaans lied. Iets met manana, de dag
van morgen. En ze zingen
'ayayayayay'. Een smartelijke uitroep,
maar ze lachen er wel bij.
Voor De Uyi van Hoogland in de
Nieuwstraat staat een haag van men
sen. Te kijken en te luisteren naar
Bertje Doperwtje, de winnaar van
twee jaar geleden. Bertje, groen hoed
je op, maakt er een lollige boel van.
Hij zegt dat de mensen in de Middel
eeuwen niet zo oud werden, gemid
deld maar een jaar of 45. Waarom?
Omdat ze geen kroketten aten. Dat
doen de mensen nu wel en kijk maar
eens hoe oud ze worden. Van die logi
ca. En gezongen logica als: 'Ik ben een
klein kaboutertje en ik woon in een
tuin, als het regent word ik nat en als
de zon schijnt word ik bruin'.
Op de hoek van de Breestraat en het
Gangetje staat een trio: Franky H@.
Twee meisjes en een jongen. Weer
van die Twarres-achtige muziek.
Meerstemmige padvindersblues. 'Na-
nananana'. Maar wel zuiver, dat moet
gezegd. Bij het Van der Werfpark, op
het hoekje met de Garenmarkt staat
BHQ. Een zogenoemd barbershop-
kwartet. Meerstemmige zang, a capel-
la, zonder begeleiding dus. Vooraf
maakt de leider al zijn excuses. Ver
derop, vanaf het terrein waar bet culi
nair festival plaatsvindt, schettert har
de bigbandmuziek. „Het is zo heel las
tig om de juiste toonsoort te houden,
als daar mensen staan te tetteren."
Maar kop op mensen, we blijven het
leven van de zonnige kant zien. 'And I
think to myself, what a wonderful
world'. En ze bezingen die mooie we
reld nog eens spatzuiver ook get
Nog even naar de Brei
hoogte van de Pieterskerk»
Daar staat het Trio Gestriktl
sterk, dus maar even omge
het Trio Gestrikt Plus. Leii
kanten. „We houden van
veel rrr erin. We hebben Lei»
Daar klinkt het ook: 'Uit
zuid, wat ken me dat nou igf
lang ik de rrr maar hoor uitT
zend kelen. Uit oost uit wesft -
me echt niet boeien. Dat kootteer
nare, mag van mij nog grott
Voorwaar, de deelnemers
Gouden Pet festival schil»
zondagmiddag een rijk g»
muzikaal landschap. Uitei
de finale op het Stadhuis^
het publiek de winnaar kif
een stembriefje in te le\
wordt Ferm, een gezelschaj
harmony zingt, vóór Bertje
enBlz.15.
