BUITENLAND Bewaking op luchthavens VS scherper i Ontslagen vallen slecht in Palestijnse gebieden Qadir leidde controversieel en bloedig leven Kopstuk uit Srebrenica gearresteerd Afrikaanse Unie krijgt het zwaar Escalatie blijft uit in onrustig Noord-Ierland -jongeren op Urbaan gedood jdin mijn «levens rntal aanslag rijc naar 49 ewonden ..renloop len treffen )n in Quebec •tranen bij in| gestorven irts doodde atiënten' WNF: Aarde is over halve eeuw uitgeput Na schietpartij Los Angeles - Drie jongeren zijn in itvan zaterdag op zon- een spoorbaan bij Stutt- "°jhet leven gekomen. Zij ^,door een lege trein, die remise op weg was, 3r(en. De politie vermoedt eivee 17-jarige meisjes en jen van 16 via de spoor weg waren naar hun aêtuttgart. Een 17-jarige i|vist net op tijd weg te n. De machinist van de bbeerde een noodstop in, maar kon een aanrij- »t voorkomen. maandag 8 JULI 2002 *®i het oosten van Oekra- gisteren 33 mijnwerkers tenen door een brand in - Jnmijn. Twee anderen iVijgewond. De brand brak nds uit. Meer dan 70 fkers wisten zich in vei- [e brengen, maar de 33 1st. De brand woedde in (1 nabij de stad Donetsk neter diepte. Vorig jaar j in de verouderde Óe- Icolenmijnen ongeveer jwerkers. De mijnindu- ie vroegere Sovjetrepu- irdt geplaagd door zeer Werkomstandigheden. ukj Het dodental als ge- |de bloedige bomaan- »en markt in Algerije lerjag is in het weekeinde bcfen tot 49. Bij de aanslag lend Larba vonden 35 opop slag de dood. De iarj4 overleden later in jizen. De aanslag was vjigste die het land de af- VG,twee jaar heeft gekend. 1 wordt dat de bom het s van moslim funda tiën, die al tien jaar lang "*™i de regering omver te be!n die tijd zijn naar 120.000 Algerijnen - Bij de eerste tradi- Lejierenloop van dit jaar jli prd-Spaanse stad Pam- n gisteren zo'n vijftig gewond geraakt. Drie onder wie twee bui- rs, hebben zware kwet- gelopen. Een 19-jarige inse, een 20-jarige Au- 11 een 32-jarige Span- fden door de honder- 5 zware stieren op de enomen, en moesten frontatie met zware iden bekopen. 'enk - In het noorden van LÓfese provincie Quebec fuim veertig bosbran- 3 pfjn ontstaan door blik- r». gen en hebben al zo'n ictare verwoest. Meer jrandweermannen 1 uit alle macht de vu- ven. Het ziet er niet jat het vuur snel onder "zal zijn, want regen it eerder dan donder- acht. Een aantal bos- —adode opgeschreven, lar niet meer wordt ge- ter dat boven de bran- iegtuigen werd ge- lUklampte al voordat het i^^vas. HG - Zeker twintig j Jijn omgekomen bij l^ande brand in een W(»ntrum in Palembang donesische eiland Su- in i'n twintig mensen pwond. Het vuur brak - pag uit, en was pas af- iacht onder controle. n Rhpment dat de brand jaar faren nog veel mensen in het vijf verdiepin- gebouw, waarin on- Lejfvinkels, restaurants )orpraokebar zaten. Het B een ventilatiesys- kerfooduitgangen. t)e Britse huisarts Ha- plan, beter bekend als eath, heeft niet vijftien 0 driehonderd patiën- liord. Dat blijkt uit een iderzoek dat deze Und wordt gemaakt, enkele Britse kran- iden^g- De 55-jarige Ship ped begin vorig jaar ver legens de moord op !idingPënten- Hij kreeg vijf- lefonFVenslang. Hij bracht het leven met een iRjjectie- Shipman iq D ontkend. Zijn be steen blijven een mys- «nmissie begon vo lt het onderzoek naar ten van Dr Death, dijk dacht men zelfs logelijke moorden, pieken er 'slechts' 300 door onze correspondent Harm Harkema londen - Als de mensheid na tuurlijke bronnen op het huidi ge niveau blijft exploiteren, is er over vijftig jaar te weinig over om de wereldbevolking in leven te houden. Daarvoor waar schuwt het Wereld Natuur Fonds in een rapport dat later deze week wordt gepubliceerd, en waaruit gisteren werd geci teerd door het Britse zondags blad The Observer. Volgens het rapport kan het vermogen van de aarde om le ven te ondersteunen niet langer op tegen de mate waarin de planeet wordt geplunderd. Het huidige consumptieniveau in met name de westerse wereld moet dan ook drastisch omlaag, anders kan een groeiende we reldbevolking zich niet veel lan ger handhaven. Het rapport mreldt dat in de af gelopen dertig jaar zo'n dertig procent van de natuur op aarde is vernietigd door de mensheid. Het areaal aan bos is sinds 1970 afgenomen met 12 procent, ecosystemen met vers water met 55 procent en de biologi sche rijkdom in de zeeën met 33 procent. Hoewel het zwaarmoedige rap port uit de hoek van de milieu beweging komt, zijn ook de Ver enigde Naties niet optimistisch. In hun rapport GEÓ3 noemen de VN weliswaar geen jaartal, maar concluderen ze wel: „Als we blijven groeien zoals nu, ver stikken we onze planeet onver mijdelijk tot de dood er op volgt." Per hoofd van de bevolking worden verreweg de meeste na tuurlijke bronnen opgemaakt door de Amerikanen. Een Ame rikaan verbruikt ongeveer twee keer zoveel als een Europeaan en 24 keer zoveel als een Afri kaan. Volgens het WNF zouden er twee extra planeten zo groot als de aarde nodig zijn als ieder een op de aarde evenveel zou consumeren als in het rijke westen. Geboeid en geblinddoekt wachten twee in Gaza opgepakte Palestijnen op wat komen gaat. Voor hen liggen de wapens die ze bij zich had den, toen ze bij een joodse nederzetting door Israëlische soldaten werden aangehouden. Foto: Reuters/Tsafrir Abajov tel aviv/vervolg van voorpagi na - Tirawi heeft lange tijd het vertrouwen genoten van Israël, tot hij een paar weken geleden op de Israëlische zwarte lijst is gezet. De Israëlische veiligheids dienst zegt dat uit het verhoor van een in Irak opgeleide Pales tijnse militant is gebleken dat Tirawi hem een AK-47 geweer heeft gegeven, en hem in con tact heeft gebracht met een ver- zetscel in Ramallah. Volgens bronnen binnen de Pa lestijnse veiligheidsdienst heeft Arafat de ontslagbrief van Tirawi al getekend, maar een voormalig adviseur van de Palestijnse pre sident, Achmed Tibi, ontkende dat vanochtend. De chaos vertoont gelijkenis met de ontslagprocedure van Ji- bril Rajoub, het invloedrijke hoofd van de Palestijnse Preven tieve Veiligheidsdienst op de Westoever. Door de Palestijnen in het ongewisse te laten, hoopt Arafat aan de hand van de reac ties te kunnen opmaken of zijn besluit zijn positie in gevaar zal brengen of niet. Vooral sinds de jongste rede van president Bush, waarin deze in feite een politiek doodvonnis over hem uitsprak, voelt de Palestijnse lei der zich met de rug tegen de muur gezet. Het afgelopen weekeinde heb ben honderden leden van de preventieve veiligheidsdienst betogingen gehouden tegen het ontslag van het hoofd van hun dienst, Jibril Rajoub. Ze ver klaarden dat ze geen orders zul len aannemen van diens door Arafat benoemde opvolger, Zu- heir Manasreh, de oud-gouver neur van Jenin. Ook Rajoub zelf noemde gisteren het besluit 'een grote vergissing'. Hij voegde er aan toe dat dit zal leiden tot 'een opstand'. door onze correspondent Ans Bouwmans Washington - Reizigers in de Verenigde Staten zullen in de toekomst aanzienlijk meer gewa pende bewakers aantreffen op luchthavens. Dat heeft de Ameri kaanse transportveiligheidsdienst TSA dit weekeinde aangekon digd, in een reactie op de schiet partij donderdag op de luchtha ven van Los Angeles. Volgens de dienst heeft de aan wezigheid van gewapende vei ligheidsagenten van de Israëli sche luchtvaartmaatschappij El Al erger voorkomen.Als dit was gebeurd bij een andere ticketba lie, dan zou de situatie ernstiger zijn geweest", aldus de TSA in een verklaring. Hesham Mohamed Hadayet, een uit Egypte afkomstige inwo ner van Califomië, schoot don derdag twee mensen dood, voor hijzelf dodelijk werd getroffen door een veiligheidsagent van El Al. De FBI heeft nog geen motief kunnen vaststellen voor de daad, die door Israël wordt ge zien als een terreuraanslag. Hadayet was de eigenaar van een limousine-service en woon de al tien jaar in de VS. Hij stond een aantal jaren geleden op de nominatie te worden gedepor teerd, maar hij mocht blijven nadat zijn vrouw een perma nente verblijfsstatus kreeg. Vastgesteld is dat hij gewapend met twee pistolen en een mes naar de luchthaven ging, maar het is niet duidelijk waarom hij op 4 juli - zijn 41ste verjaardag en de Amerikaanse onafhanke lijkheidsviering - twee ogen schijnlijk willekeurige mensen neerschoot bij de balie van El Al. Volgens een voormalige mede werker had hij een hekel aan Is raëliërs. Andere bronnen mel den dat hij kwaad was op El Al, omdat de maatschappij een re kening voor de huur van twee auto's niet zou hebben voldaan. De schietpartij vond plaats in het openbare deel van een luchthaventerminal in Los An geles, waar in principe iedereen vrij en ongecontroleerd naar binnen kan. In tegenstelling tot andere luchtvaartmaatschappij - en heeft El Al gewapend perso neel bij zijn balies. Na 11 september zijn her en der gewapende militairen opgedo ken op Amerikaanse luchtha vens ter versterking van de luchthavenpolitie. Volgens TSA zullen straks overal in de sta tionsgebouwen speciale agenten in burger en geüniformeerd vei ligheidspersoneel patrouilleren om 'incidenten te voorkomen en verdachte figuren te onder scheppen'. De TSA is dit jaar van start ge gaan, nadat de Amerikaanse overheid besloot de controle op vertrekkende passagiers over te nemen. Vorige week werd be kend dat de controle op Ameri kaanse luchthavens nog steeds een gatenkaas is. Uit een onder zoek van de TSA op 32 grote luchthavens bleek dat bewa kingspersoneel een kwart van de namaakwapens die door under cover-agenten werden gesmok keld niet ontdekte. door onze correspondent Harald Doornbos new delhi - Als er iets als een rode draad door het leven liep van de zaterdag vermoor de en gisteren met veel eerbetoon begraven Afghaanse vice-president Haji Abdul Qadir, dan was het wel bloed. Qadir zou direct gezegd hebben dat hij het ook niet zo had gewild. En als de Russen aan het einde van de jaren 70 zijn land niet waren binnengevallen, dan was het waar schijnlijk heel anders gelopen. Maar toen het Rode Leger met tanks en manschappen binnenrolde, vond Qadir dat hij het aan zijn stand verplicht was om mee te doen aan de jihad, de heilige oorlog, die was uit geroepen door verscheidene moslimgroe pen. Zeker als hoofd van de familie die al sinds de 19de eeuw aan de macht is in de oostelijk Afghaanse provincie Nangahar, met als hoofdstad Jalalabad, kon hij het niet maken om van de zijlijn toe te kijken. En zo begonnen lange jaren van bloedige guerrilla-acties tegen de Russen. Qadir en zijn privéleger groeiden uit tot een van de belangrijkste mudjaheddin-groepen in Af ghanistan. Hij stond bekend als een taaie strijder, maar ook als een uiterst conserva tieve figuur. Niet verbazingwekkend, aan gezien Jalalabad zo ongeveer de bakermat is van de Pathanen, traditioneel Afghanis- tans meest reactionaire, meest gewelddadi ge en meest religieuze etnische groep. Met het vertrek van de Russen kwam er een einde aan de heilige oorlog. In de praktijk veranderde er weinig. Qadir keerde terug naar Jalalabad, maar behield zijn privéleger en begon nu te vechten tegen andere mud jaheddin-groepen. De oorlog ging door. Het ging Qadir allemaal om macht en rijk dom. Gedurende die vier jaar van sektarisch ge weld, van 1992 to 1996, plunderde hij grote delen van oost-Afghanistan. Ook floreerde de opiumhandel in zijn provincie als nooit tevoren. Tevens zette hij allerlei dubieuze handeltjes op. Alle handel in het gebied moest sowieso langs Qadir, waarbij hij al tijd mee wilde delen. „Hij was zo corrupt als maar kon zijn. Wij noemden hem altijd mister ten percentaldus een ingewijde. In 1996 was het Qadir die een belangrijke gast en vriend van de luchthaven van Jala labad afhaalde: Osama bin Laden. Die laat ste was door de Sudanese autoriteiten het land uit gegooid na zware Amerikaanse druk. Qadir bleek niet te beroerd om hem een nieuwe schuilplaats te verlenen. Maar er ontstond ruzie. Opnieuw Moeide er bloed. Leden van Bin Ladens staf ver moordden een paar van Qadirs mannen. Daarna kwamen Bin Ladens bondgenoten van de Taliban aan de macht. Qadir vlucht te naar Pakistan. Minder dan een maand na de val van de Taliban keerde de oude vos terug naar Jala labad. Opnieuw werd hij gouverneur, zij het dat hij twee andere groepen in de stad eerst een kopje kleiner diende te maken. Natuurlijk had hij nog steeds zijn eigen le ger, en heerste hij met harde hand als een klassieke krijgsheer, zoals Afghanistan er een paar heeft in iedere regio. Uit angst aan de zijlijn te belandden, was Qadir in eerste instantie fel gekant tegen de centrale inte rimregering van Hamid Karzai. Maar na een paar toezeggingen - waarschijnlijk heeft hij miljoenen dollars van de VS gekre gen om zich rustig te houden - wilde hij wel deel gaan uitmaken van de regering. Maar de man die zo vaak het bloed van an deren had zien vloeien, was afgelopen za terdag zelf aan de beurt: 36 kogels uit de wapens van twee nog onbekende aanval lers maakten een bloedig einde aan zijn le- den haag/anp - In het Oost- Bosnische stadje Bratunac bij Srebrenica is gisteren de Bosni sche Serviër Miroslav Deronjic gearresteerd. Twintig mannen in burger met VN-voertuigen haalden hem in zijn huis op. Hij wordt binnenkort naar Den Haag gebracht, waar hij wordt overgedragen aan het Joegosla- vië-tribunaal, dat hem zocht wegens misdrijven tegen de mensheid in Srebrenica. Deron jic is aangeklaagd voor zijn rol in de slachting in Glogova bij Bra tunac, die in mei 1992 zestig moslims het leven kostte. Deronjic zou het bevel hebben gegeven voor de aanval op het dorp waar vrijwel uitsluitend moslims woonden. In zijn bij zijn werden huizen en een mos kee in brand gestoken en zestig burgers geëxecuteerd. Deronjic was tijdens de oorlog districtshoofd van het gebied in Oost-Bosnië waartoe Srebrenica behoort. In die hoedanigheid onderhandelde hij regelmatig met moslimcommandant Nasr Oric van Srebrenica. In op dracht van Radovan Karadzic, toen nog president van Republi- ka Srpska, organiseerde hij na de val van de enclave de evacua tie van de moslimbevolking. door onze correspondent Harm Harkema londen - Bij korte rellen tijdens een traditionele mars van pro- testantste Oranjemannen zijn bij het kerkje van Drumcree, even buiten Portadown in Noord-Ierland, gisterochtend zo'n 25 politieagenten gewond geraakt. De omstreden mars leidde in het recente verleden tot zeer heftige en langdurige rellen in heel Noord-Ierland. Zover is het deze keer niet gekomen. Het ge weld kon eventjes oplaaien om dat een vrij rustige tocht was verwacht zodat de voorheen on doordringbare wegversperring was vervangen door een lichte. Boze protestantse jongeren en zelfs enkele Oranjemannen lie ten deze kans niet onbenut. Ze slechtten de barricade en beko gelden de politie met stenen. Nadat in allerijl een betere barri cade was opgetrokken, was het gebeurd met de rellen. De jaarlijkse parade gold sinds midden jaren negentig als een kruitvat in het brandbare Noord-Ierland. Omwonenden van de katholieke Garvaghy Road weigerden nog langer doortocht van de mars, die zij als provocerend beschouwen, en kregen gehoor bij de autori teiten. Sindsdien moeten de Oranje mannen, nadat halverwege de mars in de kerk van Drumcree de slachtoffers van de slag om de Somme uit de Eerste-Wereld- orlog zijn herdacht, dezelfde weg terug als zij zijn gekomen. De route door de katholieke wijk is steevast geblokkeerd, en wordt bewaakt door duizenden politiemannen en militairen. De onverzoenlijke Loge van de Oranjemannen in Portadown legde zich daar niet bij neer en eiste ook dit jaar weer vergeefs doorgang. Veel gematigde Oranjemannen in Noord-Ierland hebben on derhand echter tabak van hun al te radicale broeders in Port adown, die bijna openlijk flirten met loyalistische terroristen. Zij mijden tegenwoordig de parade. Kwamen er op het dieptepunt van het geweld, eind jaren ne gentig, soms wel tienduizend Oranjemannen en hun aanhang naar Portadown, gisteren waren het er niet veel meer dan dui zend. De climax van het marsseizoen lijkt zodoende verschoven van Portadown naar Belfast. Al vele maanden lang is het in verschil lende armere wijken in de Noord-Ierse hoofdstad vrijwel elke avond onrustig, en vol spanning wordt daar nu uitge keken naar 12 juli, komende vrijdag. Die dag - het hoogte punt van het marsseizoen - is voor protestanten een feestdag waarop zij de overwinning vie ren van de Nederlandse stad houder en Britse koning Willem IB op de katholieke koning Jaco bus II in 1690. Menig protestant wordt dan dronken, en een rel is vervolgens gauw geschopt. Vo rig jaar eindigde 12 juli met hef tige rellen in de wijk Ardoyne. door onze correspondent Eelco van der Linden pretoria - Afrika maakt zich op voor een nieuw tijdperk. En dat is niet de eerste keer. Maar met de vervanging van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) door een Afrikaanse Unie (AU), wordt vanaf morgen gepoogd een echte breuk met het verleden te bewerkstelligen. In plaats van blinde solidariteit wordt van de 53 leden 'kritische omgang' ver wacht. Hervormers en dictators slijpen de messen. Het idee een unie naar Euro pees model te vormen, com pleet met een parlement, een gerechtshof, een soort veilig heidsraad en uiteindelijk één munt, is natuurlijk vooral voer voor de 'afro-pessimisten'.Ze kunnen zeggen dat doelen die zó ver af staan van de Afrikaanse realiteit en zó sterk contrasteren met de bedroevende staat van dienst van de veertig jaar oude OAE-dictators en -autocraten hooguit de ruimte zullen ver schaffen om op de oude weg door te gaan. Paradoxaal genoeg is het idee van de AU geboren uit de nood zaak het plan van een dictator te keren. Zuid-Afrika's president Thabo Mbeki, woordvoerder van de Afrikaanse hervormers, had een antwoord nodig op een megalomaan plan van de Libi sche leider Muammar Gaddafi. Die ontdekte plots zijn Afrikaan se wortels, en wilde een Ver enigde Staten van Afrika oprich ten. Uiteraard met hém als pre sident en Tripoli als hoofdstad. Dat klinkt bizar, maar Gaddafi was een eind op weg de steun ervoor bij elkaar te kopen bij de arme leden van de OAE. Dat doet hij al langer, maar niet eer der voor een zo duidelijk poli tiek doel. Achterstallige contri butie, een chronisch probleem voor de organisatie, werd door Tripoli betaald, maar ook reis- en verblijfkosten van de deelne- Gaddafi met zestig auto's naar AU-top De Libische leider Muam mar Gaddafi is met zestig limousines naar de Afri kaanse top in Durban ge reisd. In de Zuid-Afri kaanse havenstad wordt morgen officieel de Afri kaanse Unie opgericht, opvolger van de Organisa tie van Afrikaanse Een heid (OAE). Kaddafi heeft er vergeefs naar gestreefd dat de top in Libië zou worden gehouden. Vol gens de Zuid-Afrikaanse krant Sunday Independent hebben Zuid-Afrikaanse veiligheidsfunctionarissen besloten dat de Libische leider slechts een deel van de auto's mag gebruiken. Verder moeten zijn lijf wachten hun wapens af geven. De limousines zijn per vrachtvliegtuig naar Zuid-Afrika overgebracht. De Libische leider wil na de top over land naar Tri poli teruggaan. mers aan de laatste - en geheel door Gadaffi gefinancierde - vergadering van de OAE in Zam bia. Dat Gaddafi na afloop zijn kameraad Mugabe in Zimbabwe bezocht en deze nog wat olie dollars toestopte, zegt genoeg over zijn intenties. Overmorgen moet in de Zuid- Afrikaanse havenstad Durban blijken hoeveel Afrikaanse lei ders zich de Libische vrijgevig heid herinneren en hoe sterk de 'partij van de dictators' is. In de tussentijd heeft Mbeki - die suc cesvol de pogingen van Gaddafi heeft weerstaan de vergadering uit te stellen en tot eerste voor zitter van de AU zal worden be noemd - niet stil gezeten. Hij heeft met rijke landen het Nepad-pact gesloten, waardoor investeringen en hulp zullen stromen naar Afrikaanse landen met een goed politiek en econo misch bestuur. De toezeggingen die de G8-landen vorige week deden waren mager, maar ge noeg voor Mbeki om de princi pes van Nepad ook los te kun nen laten op de AU. Democra tie, mensenrechten, voorkomen van oorlog en vooral economi sche hervormingen met daarin centraal de vrije (Afrikaanse) markt, staan stevig op de agen da. Deze week werd door de minis ters van buitenlandse zaken van de OAE/AU besloten tot de op richting van een vijftien leden tellende veiligheidsraad, die moet ingrijpen bij schending van mensenrechten, oorlog of genocide. Dit vormt een opmer kelijk breuk met de OAE, die sta tutair niet mocht interveniëren in lidstaten. Het besluit past na drukkelijk in de kritische geest van Nepad, en sluit aan op de hulp die de G8 vorige week toe zegde voor conflictpreventie en Afrikaanse vredesoperaties. De vraag blijft uiteraard hoeveel tanden de AU krijgt en of de goede bedoelingen van Nepad niet door de AU zullen worden gefrustreerd. Hetenthousiasme waarmee op Nepftd is gerea geerd door mensen die alles te vrezen hebben van het nieuwe initiatief, noopt tot grote voor zichtigheid. De meerderheid van de OAE/AU-leiders bestaat nog uit hele of halve dictators, die de organisatie vooral heb ben gebmikt om elkaar in het zadel en de democratie buiten de deur te houden. Mbeki weet dat, en zal met zijn hervormingsgezinde collega's uit onder meer Senegal, Ghana, Mozambique, Botswana en Ni geria proberen Nepad zo zelf standig mogelijk te houden. Nu wordt Nepad genoemd als het ontwikkelingsprogramma van de AU. Maar als de Mugabe's en Gadaffi's van het continent de AU én Nepad te liefdevol omar men, kan dat voor de buiten wacht het signaal zijn dat ook dit plan voor Afrika geen toe komst heeft. Woedende orangisten proberen bij Drumcree door een haag van agenten te breken. Foto: Reuters/Paul McErlane

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 5