BINNEN- BUITENLAND
n
r
'Begrafenis van Pim zal groots zijn
Jorritsma wil weer reclame maken voor politiek
Kanselierskandidaat
bouwt Dream Team
Spanje zit omhoog met 'Drie van Betlehem'
Stoiber zoekt het bij de jeugd
F
zaterdag 6 JULI 2002
387
let,
huu
;ar*
14t
ing
I
203
geii
r onze correspondent Wierd Duk
•rlijn - Ze is jong, knap, intelligent, vrouw en ze komt uit de
lormalige DDR. Katharine Reiche (28), kortom, is de droom
iedere campagnemanager. Helemaal als je te veel grijze
laren en teveel grijze pakken uit het katholieke zuiden in je
iaduwkabinet hebt, zoals dit bij de christen-democratische
•U/CSU in Duitsland het geval is.
islierskandidaat Edmund Stoiber, zelf zo'n strak in het pak
jehesen oude politicus uit Beieren, begreep de aantrekkings-
racht die Reiche op de jonge kiezers kan hebben. Hij vroeg de
inge vrouw uit Brandenburg toe te treden tot zijn 'Kompeten
team' als expert voor vrouwen-, jeugd- en gezinszaken, opdat
Duitse bevolking voorafgaand aan de Bondsdagverkiezin-
n van 22 september kennis kan maken met het 'open en mo-
ime gezinsbeeld' van de christen-democraten.
[et Reiche aan zijn zijde, zo denkt Stoiber, pareert hij glansrijk
gebruikelijke kritiek van de SPD en de Groenen dat zijn we-
ildbeeld hopeloos ouderwets en patriarchisch zou zijn. Maar
i at ging zomaar niet. 'Frau Reiche', die in 1995 als 20-jarige in
e Bondsdag werd gekozen, mag dan bijzonder kundig zijn -
is gediplomeerd chemicus, studeerde in de VS en Finland,
verkt mee in de onderneming van haar ouders en is ffactie-
rgtyoordvoerder voor ingewikkelde zaken als gentechnologie -
laftaar ze is ook een ongetrouwde moeder. En hoogzwanger ho
ge endien van een tweede, zonder dat er een bruiloft op de
{Algenda staat.
ia De conservatief-klerikale vleugel in de CDU/CSU kwam tegen
us' oveel vrijdenkerij in opstand. Katharina Reiche moest een bo-
)Cf irbrielje halen, of Stoiber moest een andere gegadigde voor
|rk ezinspolitiek naar voren schuiven. Maar de kanselierskandi-
aat liet zich niet van de wijs brengen. Stoiber bekende het in-
Bme brandje met 'enig gegniffel' te hebben gevolgd en pre-
;nteerde gisteren gewoon Katharina Reiche als lid van zijn
P -Ichaduwkabinet en daarmee als potentieel minister. Aan de
lin evoegdheden van de jonge kandidate die er zelf geen dogma
ar sche maar wel conservatieve denkbeelden op nahoudt, wordt
jiet getornd.
i.pDe media kijken met enig leedwezen naar de totstandkoming
1(jdan Stoibers beoogde 'Dream Team'. Tedere nieuwe kandidaat
jfg ikt weer een nieuwe discussie uit', schreef Der Tagesspiegel.
2g»at klopt. Zo raakte de 64-jarige Lothar Spath in het nauw toen
ij de voorstellen loofde van een regeringscommissie om de
ïassale werkloosheid terug te dringen. Spath is niet de eerste
e beste: onder kanselier Stoiber moet hij leiding geven aan
:n nieuw 'superministerie' van economische zaken, werkge-
;enheid en de wederopbouw van het oostelijke deel van het
d.
a geloofsbrieven zijn indrukwekkend. Zo slaagde Spath erin
DDR-dinosaurus Carl Zeiss in Jena om te vormen tot het in-
irnationaal succesvolle hightech-bedrijf Jenoptik. Bovendien
«ft hij zijn sporen verdiend als minister-president van de
ïlvarende deelstaat Baden-Württemberg. Dat uitgerekend
lath de plannen prijst die door de zittende regering-Schröder
zoveel voldoening werden gepresenteerd, is politiek niet
handig.
tici verwijten Stoiber dat hij zelf geen duidelijke keuzes
iakt waardoor de leden van zijn 'competentieteam' niet we-
welke standpunten verdedigbaar zijn. Zo zegt hij zowel
ir een traditionele als voor een moderne opvatting van het
:in te zijn. Dat Stoiber zijn zin heeft doorgezet en Reiche -
Ongetrouwde' zoals een krant haar doopte - blijft steunen,
ischouwen sommige commentatoren als een signaal dat de
risten-democraten duidelijker kiezen voor het midden,
idere zwaargewichten in het team van Stoiber zijn de voor-
'ige partijleider Wolfgang Schauble (buitenlandse zaken en
igheid), de huidige minister van binnenlandse zaken van
lieren Beckstein en Friedrich Merz, de CDU-ffactievoorzitter.
Imund Stoiber kijkt trots naar Katherina Reiche bij de presen-
SJktie van zijn 'Kompetenzteam', woensdag in Berlijn.
Qp ito: DPA/Stephanie Pilick
ertj
65
Steenhouwer Bruno Ambrosio naast de witmarmeren tombe die hij maakte voor zijn vermoorde vriend
Pim Fortuyn. Foto: ANSA/Massimiliano Missinato
De begraafplaats in het Noord-Italiaanse Provesano, waar Pim Fortuyn op 20 juli aanstaande begraven
zal worden. Foto: GPD/Harmen de Jong
door Mare Brink
den haag - De voorbereidingen
voor de herbegrafenis van Pim
Fortuyn in Italië zijn vrijwel vol
tooid. Bruno Ambrosio, een goe
de vriend van de doodgeschoten
LPF-leider, is er nauw bij betrok
ken.
De grote spierwitte tombe met
familiewapen is zo goed als
klaar. In Provesano zijn de voor
bereidingen voor de herbegrafe
nis van Pim Fortuyn vrijwel vol
tooid. Niet ver bij zijn tweede
huis vandaan, op anderhalf uur
rijden van Venetië, heeft For
tuyn afgelopen winter de plaats
gekozen waar hij begraven zou
willen worden. Zijn vriend Bru
no Ambrosio was daar bij.
Deze Italiaanse steenhouwer,
die jarenlang in Nederland heeft
gewoond, is al wekenlang bezig
om de begrafenis voor te berei
den. „We hebben geen idee op
hoeveel mensen we moeten re
kenen. Of het er nu vijftig of vijf
duizend zijn, we weten het niet.
Maar we kunnen het aan. Als
kleine jongen heb ik meege
maakt dat de Giro d'Italia hier
voorbij kwam. Dat was hartstik
ke druk. Misschien komen er
weer zo veel mensen. Het zal
groots zijn", zegt Ambrosio tele
fonisch vanuit het huis waar
Pim Fortuyn vaak kwam.
Hij heeft net een telefoontje ge
kregen van Simon Fortuyn, een
broer van Pim. Met hem heeft
hij de laatste bijzonderheden
besproken voor de begrafenis-
mis, die plaatsvindt in het kerkje
naast het huis dat sinds enkele
jaren de vakantiewoning was
van de doodgeschoten LPF-lei
der. „In het kerkje kunnen ruim
honderd mensen. Dat is niet
veel. Daarom komt er een ca
mera in de kerk zodat de men
sen op het dorpsplein kunnen
kijken naar een groot video
scherm", zegt Ambrosio.
De Gregoriaanse uitvaartmis
wordt opgeluisterd door het
koor Stelutis Alpinis. „Dat is een
militair bergkoor waarvan Pim
een paar optredens heeft bijge
woond. Hij genoot daar enorm
van." De mis begint pas 's mid
dags om half zes. Maar er is ook
een ochtendprogramma. Om
half elf begint in de nabij gele
gen stad Pordenone een sympo
sium over de sociale en culture
le achtergronden van Nederland
en Italië. „We willen dat mensen
meer te weten komen over de
landen die voor Pim belangrijk
waren", aldus Ambrosio.
Tot de sprekers behoort Jan 't
Hooft met wie Pim Fortuyn ja
renlang bevriend was. Verder
zijn er lezingen van Aart Heering
(Italië-correspondent van Alge
meen Dagblad) en Michael
Owen (journalist van The Times
Bruno Ambrosio zal tijdens het
symposium persoonlijke herin
neringen aan Pim Fortuyn op
halen.
Hij heeft ook zorg gedragen voor
een blijvende herinnering aan
Pim Fortuyn. In samenwerking
met de Italiaanse kunstenaar
Nane Zavagno is de tombe ge
maakt waarin het stoffelijk over
schot wordt begraven. „Van Za
vagno is werk te zien in het
Mondriaanhuis in Amersfoort.
Hij heeft zijn atelier in Provesa
no. Pim is daar een keer geweest
en was erg onder de indmk van
zijn werk. Hij was nog van plan
om iets van Zavagno te kopen.
Dat is dus niet meer gelukt.
Volgens Ambrosio zijn er inwo
ners van Provesano die de For-
tuyn-tombe overdreven groot
vinden. „Dat zijn jaloerse men
sen. Ze hebben hem niet eens
gekend. Anders zouden ze dat
echt niet zeggen."
Kunstmatige regenboog als
eerbetoon aan Pim Fortuyn
Het stoffelijk overschot van Pim Fortuyn krijgt op 20
juli bij vertrek uit Rotterdam een bijzonder eerbetoon.
Twee brandweerauto's verspreiden bij het voorbij taxi-
en van het vliegtuig een nevel, waardoor in het zon
licht een regenboog ontstaat Het toestel, een ATR 42,
vertrekt om elf uur van Rotterdam Airport. Na vertrek
maakt het vliegtuig met ruimte voor tweeënveertig
passagiers een 'ereronde' boven de stad. Dat gebeurt
op een hoogte van vierhonderd meter. Op de Rotter
damse luchthaven worden maatregelen getroffen, zo
dat daar zoveel mogelijk belangstellenden terecht
kunnen. De politie rekent op zo'n rijf- tot tienduizend
extra bezoekers. Het vliegtuig van Trans Travel Airlines
vliegt vanuit Rotterdam naar de Italiaanse luchthaven
Ronchi, zo'n vijftig kilometer verwijderd van het
plaatsje Provesano. Daar vindt 's middags de herbe
grafenis plaats. Het stoffelijk overschot van Fortuyn
ligt nu begraven op de begraafplaats Westerveld in
Driehuis. Op 19 juli wordt het tijdelijke graf in besloten
kring geopend.
door Marcel de Jong
den haag - Het is een turbulente
tijd voor vice-premier Annemarie
Jorritsma, zegt de 52-jarige WD-
'er zelf. Maar de stofwolken zul
len vanzelf neerdalen, weet ze.
Deze week zuiverde de Algemene
Rekenkamer haar blazoen. In sep
tember gaat ze in de Tweede Ka
mer duidelijk maken dat ze nog
niet weg wil.
Alle drukte en commotie van de
afgelopen maanden hebben
voor Jorritsma in ieder geval één
positieve kant. Ze weet nu zeker
dat ze van het roken af is. Er
kwam genoeg stress voorbij om
het oppakken van haar oude
verslaving te rechtvaardigen. „Ik
moest er echt vanaf. Twee pak
jes per dag is echt belachelijk."
Vorige week buitelden Jan en al
leman over haar heen omdat ze
zou hebben gezegd dat ze alleen
in de Tweede Kamer blijft zitten
in afwachting van een leuke
baan. Het ligt genuanceerder,
meent Jorritsma. Ze gaat als Ka
merlid aan het werk, maar er
kan een moment komen dat ze
er genoeg van heeft en voor een
ander bestaan kiest.
„Het enige wat ik heb gezegd, is
dat ik het op het ogenblik niet
erg leuk vind in de politiek. Dat
kan weer veranderen. Maar ik
gebruik de Tweede Kamer niet
als wachtkamer. Zo zit ik ook
niet in elkaar. Geloof me, ik ga
hard aan het werk en voor de
rest zien we het wel."
Als de voorzitter van de WD
WÉL- Mt-
Annemarie Jorritsma liet het zich goed smaken tijdens de traditionele barbecue ter afsluiting van het
parlementaire jaar. Na een turbulente tijd kan de demissionaire vice-premier eindelijk ontspannen. Foto:
ANP/Toussaint Kluiters
heeft gezegd dat ik voor Prins
jesdag duidelijkheid over mijn
toekomst moet geven, dan zeg
ik: Die heeft 'ie. Ik heb geen
plannen. Ik verwacht ook niet
dat bedrijven zomaar op mij zit
ten te wachten. Nee, dat heb ik
nooit gedacht. Zo werkt het ook
niet. Als ik iets wil, ga ik zelf wel
solliciteren."
„Soms is eerlijkheid lastig. Wat
me wel een beetje bezighoudt, is
de vraag waarom ze maar een
klein stukje oppikken van wat je
hebt gezegd? Want eerlijkheid is
meer dan een quote. Waar ik
voor pas, is voortdurend politiek
correcte uitspraken doen om te
voorkomen dat zoiets ontstaat.
Ik weet dat ik daar risico's mee
loop. Er wordt op het ogenblik
even kritisch geschreven. Dat is
dan maar zo."
„Ek denk altijd maar dat het een
beetje turbulent is op dit mo
ment. De stofwolken dalen op
enig moment wel weer neer. Zo
meteen is er een nieuwe rege
ring, daarna gaat iedereen op
vakantie en na de vakantie is er
een nieuwe situatie. De enige
manier om er werkelijk iets aan
te doen, is in de Kamer te laten
zien dat je je werk goed doet.
Toch?"
„Er zijn collega's die het op het
ogenblik ook niet zo leuk meer
vinden. Ik geloof dat dat mag na
alles wat er is gebeurd. Ik hoop
dat het gauw weer prettig en
plezierig wordt in de politiek.
Dat de debatten weer over de
inhoud gaan, dat we oplossin
gen met elkaar vinden."
„Niet meer alleen maar praten
over poppetjes. Je leest af en toe
iets over het regeerakkoord en
verder gaat het over Jantjes, Pie
tjes en Marietjes. Daar moeten
we snel vanaf. Er wordt ook nog
eens heel slordig over mensen
geschreven."
Vier jaar geleden heette Jorrits
ma op koers te liggen om het tot
eerste vrouwelijke premier van
Nederland te schoppen. Daar
voor tipt inmiddels niemand
haar meer. Ze kan er niet om
treuren. „Ik had die ambitie
nooit en vond het altijd gezeur.
Eindelijk geloven ze me ook." Ze
was wel de eerste vrouwelijke vi
ce-premier. „Dat houdt qua
werk niet zoveel in. Je ontleent
er status aan, maar dat is vooral
in het buitenland. Ach, het is al
tijd leuk om straks nog tegen
mijn kleinkinderen te kunnen
zeggen. Zo van: Oma was."
Van een hernieuwd minister
schap heeft de Bolswardse al
enkele weken geleden afscheid
genomen. „Misschien waren ze
helemaal niet van plan om mij
te vragen. Zo ver zijn we niet ge
komen. Ik heb gewoon gezegd:
je hoeft het niet te doen. Ik heb
acht jaar in een kabinet gezeten.
Er komt nu een kabinet van een
geheel andere samenstelling. Ik
ben van mening dat er ook an
dere mensen in moeten. Zo'n
kabinet moet ook de kans krij
gen om zijn eigen imago op te
bouwen."
Dat was de hoofdreden. Maar er
speelden andere zaken mee. Het
Algemeen Dagblad suggereerde
belangenverstrengeling bij de
verstrekking van subsidies en
trok haar integriteit in twijfel.
Het is rechtgezet. Maar haar
naam was te grabbel gegooid.
„Dat heeft me behoorlijk dwars
gezeten."
Dan waren er nog de moord op
Pim Fortuyn en de bedreigingen
die daar op volgden. Jorritsma
kreeg er ook haar portie van,
maar zat vooral in over de
hoofdpersonen. „Het kan niet
zo zijn dat mensen als Ad Mel-
kert en Paul Rosenmöller zo
zwaar bedreigd worden, zo
zwaar onder beveiliging staan,
dat ze nauwelijks meer kunnen
bewegen. Dan heb ik het niet al
leen over hen maar ook over
hun familie. Dat vind ik dus heel
erg."
„Ik heb daar absoluut van wak
ker gelegen. Het is gevaarlijk in
een democratie. Het moet niet
zo zijn dat mensen niet meer
hun nek durven uit te steken
met politieke uitspraken omdat
ze bang zijn voor fysieke bedrei
gingen."
„Ik ben door dat alles iets relati-
verender over de politiek gewor
den. Dat is jammer en ik hoop
dat het gauw overgaat. Ik wil ge
woon weer reclame maken voor
de politiek. De goede sfeer moet
terug. Je moet politiek ruzie
kunnen maken, maar daarna
gewoon een kop koffie kunnen
drinken."
onze correspondent
van den Boom
Spanje weet zich
ied raad met de drie Pa
len uit Betlehem die sinds
mei onder zware bewaking
1 opgesloten in een land-
in Soria. De guardia civil,
iei it met de bewaking, mop-
over de onduidelijke op-
ht die ze hebben gekregen,
•au nkse oppositie heeft vorige
veivragen gesteld in het
it nse parlement, de Cortes,
59 ingedrongen op terugkeer
/78 de drie naar Palestina.
7- 'alestijnen behoren tot een
:>al p van dertien die in de ge-
3kaftekerk van Betlehem door
sraëlische leger werd bele-
Om een einde aan de im-
vidfe te maken bood de EU be-
ei aan om de belegerde
,nstijnen naar Europa te laten
en. Geen van de Europese
-un en stond echter te trappe-
Tm de dertien op te nemen.
De Spaanse regering kon er, als
halfjaarlijks voorzitter van de
EU, niet onder uit om er zelf
drie voor haar rekening te ne
men. De anderen werden on
dergebracht op adressen in Ita
lië, Ierland, Portugal, Grieken
land en België.
De vraag is nu wat er met de
'Drie van Betlehem' moet ge
beuren. Volgens Israël zijn het
gevaarlijke terroristen. De Pales-
tijnen zelf hebben via het Rode
Kruis laten weten dat ze zo snel
mogelijk terug willen naar hun
land om 'de strijd tegen de on
derdrukkers voort te zetten'. De
status van de drie Palestijnen is
allerminst duidelijk. Het zijn
geen gevangenen, ze worden
nergens van beschuldigd, maar
ze hebben ook niet de status
van vluchteling.
Dat maakt het voor de guardia
civil extra moeilijk. ,Als de he
ren willen wandelen, kunnen
wij ze niet tegenhouden. Dan zit
er niets anders op dan dat we
meegaan. Als ze zouden willen,
kunnen ze gemakkelijk ontsnap
pen", zegt een van de politie
mensen. In totaal zijn 120 agen
ten belast met de bewaking. De
drie logeren op een landhuis
met veertig hectare grond, dicht
bij het plaatsje Lubia in de noor
delijke provincie Soria. Ze wor
den verzorgd door het echtpaar
dat het huis beheert en het Rode
Kruis. Het landgoed is van de
Spaanse staat. In 1983 heeft
toenmalig premier Felipe Gon
zalez er zijn vakantie doorge
bracht.
De politie heeft geklaagd over de
onmogelijkheid van haar op
dracht. Door de bosrijke omge
ving en het ontbreken van een
omheining is het ondoenlijk om
de Palestijnen af te schermen
van de buitenwereld. De guadia
civil in de provincie bestaat uit
ruim vijfhonderd mensen. Daar
van moet nu meer dan een vijf
de worden ingezet. Ook een he
likopter moet stand by blijven
om in noodgevallen te kunnen
worden ingezet.
Het ministerie van buitenlandse
zaken heeft voor de hele opera
tie een bedrag van zes miljoen
euro uitgetrokken. In die begro
ting wordt ervan uitgegaan dat
de 'drie van Betlehem' nog het
hele jaar in Spanje zullen blij
ven. Dat is overeengekomen
tussen de EU en de Israëlische
regering.
Intussen maken de gevangenen,
steeds onder strenge bewaking,
uitstapjes naar de hoofdstad So
ria. Ze zijn een paar keer naar de
moskee geweest en hebben in
een restaurant gegeten met een
familielid uit Madrid. Verder
brengen ze de tijd door met
sporten. De guardia civil zou er
inmiddels op hebben aange
drongen om de Palestijnen over
te brengen naar een apparte
ment of een hotel, zodat er niet
zo'n grote politiemacht hoeft te
worden ingezet voor de bewa
king.
De 'Drie van Betlehem' zitten met medewerkers van het Rode Kruis aan tafel in de tuin van hun tijdelijke verblijf in Lubia.
Foto: Reuters/Felix Ausin Ordonez
