ECONOMIE
Bush wil integriteit bedrijven herstellen
Noordzij was de smeerolie
op het vastgelopen spoor
Opnemen vakantiedagen steeds groter probleem
I: snelle stijging
jjro is niet goed
l idesa laat Remu
i ifinitief vallen
>|aas Beheer
hrapt 125 banen
>3 rgentinië past
(leid niet aan
,£C dwarsboomt
Uitalia en Air
:rance bij fusie'
Strengere wetgeving en straffen van topmannen
'Toezicht op
accountants
moet beter'
Belastingdienst
legt beslag op
filialen Palthe
'Onvoldoende kennis bij
gemeenten over bouwen'
Achterstand vergroot kans bouwfraude
Bijna 70 procent van de werknemers houdt ieder jaar dagen over
Een sterkere euro is
voor de economie, maar
lelheid waarmee de munt
pt op de dollar baart zor-
Dat zei EU-commissaris
les (monetaire zaken) in de
se krant El Pais. De euro
vrijdag op een hoogste
de van iets meer dan 0,99
lar terecht. Twee weken ge
en noteerde de munt nog
Ier de 95 dollarcent. Volgens
bes toont de inhaalslag wel
j6 i dat de verhouding euro-
is lar niet in lijn was met de
arde van de twee economie-
7 zoals in Brussel wordt be-
>o erd.
iO,
>0,
I® iecht - Energiebedrijf Remu
u rdt definitief niet overgeno-
>5 n door Endesa, de grootste
ianse energieleverancier.
S4 desa heeft definitief besloten
!3 e zien van de koop van het
ivincale Utrechtse elektrici-
>1 sbedrijf. De beslissing hing
ang in de lucht. Endesa kan
54 t uit de voeten met de be-
!0 kingen die de Nederlandse
irheid oplegt aan privatise-
12 gvan nutsbedrijven. Demis-
'5, nair minister Jorritsma keur
ig de overname anderhalfjaar
is eden af.
19,
14 ddinxveen - Netwerkbou-
rBaas Beheer schrapt maxi-
>9 al 125 arbeidsplaatsen, on-
feer 10 procent van haar per-
ij leelsbestand. Voor tachtig
>3 dewerkers dreigt gedwongen
slag. Baas Beheermoet in-
?o npen omdat telecombedrij-
'i igeen nieuwe netwerken
ig er laten bouwen. De vak-
Ï9 id FNV Bondgenoten zegt
'6 r niet overtuigd te zijn van
30 noodzaak om zo fors in te
[9 pen. Mochten er toch men-
1 moeten afvloeien, dan zet
39 V Bondgenoten in op een
l?èd sociaal plan, waarbij over
ig ige medewerkers een andere
ïjan krijgen binnen het TBI-
ï1 icern, waarvan Baas deel uit-
akt.
h
14 isHiNGTON Argentinië past
n monetair beleid naar aan-
10 ling van gesprekken met het
15 ernationaal Monetair Fonds
IF) niet aan. Dat heeft minis-
50 r van economische zaken
17 vagna gezegd. Het IMF vraagt
ast een monetaire steun voor
zwakke peso hervormingen
-6 1 de bankensector, herstel
f3 ide zelfstandige positie van
8 centrale bank en de voltooi-
van het belastingstelsel. Zo-
39 g het land deze hervormin-
a 1 niet doorvoert kan Argenti-
;g niet op steun rekenen.
)4
'i emens: afzet
obieltjes daalt
RiiJN - De wereldwijde afzet
1 mobiele telefoons zal dit
j 5 r achterblijven bij de ver-
i|i chting, aldus Siemens-baas
?4n Pierer in de zakenkrant
H wdelsblatt. Hij verwacht een
L koop van iets meer dan 400
1 ïjoen mobieltjes, een hele
11 ine toename ten opzichte
).3ti vorig jaar. In het voorjaar
'•3 ig Siemens nog uit van 420
j,c Ijoen stuks.
maandag 1 JULI 2002
1 kussel/anp - De nauwe samen-
l'pking tussen Alitalia en Air
siance is in gevaar. Volgens de
'financial Times van zaterdag
jn de mededingingsambtena-
i|#n van de Europese Commissie
;$en de huidige plannen.
$at zou een nieuwe tegenvaller
M n voor vooral Alitalia, de ver-
jjsgevende Italiaanse lucht-
aitmaatschappij. Die zag en-
Ij le jaren eerder (om andere re
nnen) een verregaande samen-
«rking met de KLM stranden,
j'j Igens de krant vindt 'Brussel'
g t door het samengaan nauwe-
|J s concurrentie overblijft op
routes tussen Italië en Frank-
g Bij een soortgelijke samen-
rking tussen Lufthansa
rits) en Austrian Airlines
k astenrijks) werden de maat-
lappijen gedwongen bepaal-
f| routes op te geven,
i. tialia en Air France benadruk-
n dat de Commissie nog geen
ilffinitief besluit heeft genomen.
We werken de komende weken
uw samen met de Commissie
).i de samenwerking in lijn met
I' mededingingsregels te krij-
aldus Air France-topman
inetta.
n collega Megozzi van Alitalia
i| jst erop dat de samenwerking
n eerste stap is in een verder
i Bengaan met Air France die
st in het consolidatiebelied
n 'Brussel'. „Ik heb geen re
in aan te nemen dat de Com-
^sie geen toestemming zal ge-
P Bij de Europese Commis-
&was niemand voor commen-
3ar bereikbaar.
washington/anp-rtr - De Amerikaanse
president Bush heeft zich zaterdag fel
uitgelaten over de boekhoudschandalen
die het Amerikaanse bedrijfsleven teiste
ren. „Geen enkele inbreuk op het ver
trouwen van het publiek wordt getole
reerd", aldus Bush in een radiotoe
spraak. Hij wil met nieuwe wetten en re
gels het vertrouwen in de integriteit van
het bedrijfsleven herstellen.
Bush reageert met zijn toespraak op de
diverse boekhoudschandalen die de af
gelopen weken zijn onthuld. Na Enron
volgden nog enkele andere bedrijven,
met deze week WorldCom als grote
klapper. Het bedrijf boekte bijna 4 mil
jard dollar aan kosten als investering,
met een gunstig effect op de winst. Vrij
dag bleek kopieermachinefabrikant Xe
rox de afgelopen jaren de omzet met 2
miljard te hebben opgepompt. Ook
amusementsconcern Disney heeft in
zijn jaarrekeningen over 2000 en 2001
te lage winstcijfers gegeven.
Bush benadrukte dat de schuldigen
hard zullen worden aangepakt met
boetes en gevangenisstraffen. Om erger
te voorkomen stelde hij zaterdag voor
dat de topmannen die zich aan de mal
versaties schuldig maken nooit meer
een soortgelijke positie zouden mogen
bekleden. Bazen van bedrijven die han
delen in het eigen aandeel zouden dat
binnen twee dagen moeten melden,
dat is nu een jaar.
Senator Sarbanes, voorzitter van de
bankencommissie van de Senaat, be
nadrukte dat haast geboden was bij de
invoering van nieuwe regels. „We heb
ben te maken met een crisis die het
vertrouwen van het publiek in de fi
nanciële markten ondermijnt en een
reële bedreiging vormt voor de econo
mische gezondheid", aldus Sarbanes.
Telecomconcem WorldCom is onder
streng toezicht gesteld van de recht
bank in New York. Een toezichthouder
moet in de gaten houden of het bedrijf
geen documenten vernietigt die van
belang kunnen zijn in liet onderzoek
naar het bedrijf. Ook is de betaling van
salaris en bonus tot een maximum van
100.000 dollar beperkt om verrijking te
voorkomen.
Bij de val van energiehandelaar Enron
vernietigden medewerkers op grote
schaal papieren bewijzen.
In een brief aan president Bush liet
WorldCom-topman Sidgmore weten
verrast en verontwaardigd te zijn over
de ontdekte fraude en beloofde alle
medewerking aan het onderzoek. Door
de malversaties lijkt het telecomcon
cem af te stevenen op een bankroet
Het bedrijf is in gesprek met banken
over aanvullende kredieten voor de
rentebetaling, zo liet Sidgmore tevens
in de brief weten.
WorldCom heeft een schuldenlast van
30 miljard dollar. De fraude kan voor
banken reden zijn om onmiddellijke af
lossing te eisen.
Vrijdag maakte het bedrijf een begin
met eerder aangekondigde reorganisa
tie waarbij 17.000 banen verdwijnen.
Om aan meer geld te komen zou het
bedrijf ook overwegen onderdelen te
verkopen.
utrecht/gpd - Hij wilde stroeve
raderen van de Nederlandse
Spoorwegen oliën, zei topman
Noordzij een halfjaar geleden
vlak na zijn aantreden. Bij zijn
vertrek vandaag klinkt eensge
zinde lof: zijn opzet is geslaagd.
De chaos bij de NS maakte
plaats voor mst. En ook al mop
pert de klant nog steen en been,
'Noordzij was het zetje in de mg
dat we nodig hadden'.
In januari trof de tijdelijke presi
dent-directeur, voormalig voor
zitter van Transport en Logistiek
Nederland en lid van de directie
van Schiphol, nog een'ontred-
derd bedrijf aan. Murw van een
geëscaleerd conflict tussen di
rectie en rijdend personeel en
met een droevig imago door
vertraagde treinen en stakingen.
„We krabbelen nu weer over
eind", concludeert personeels -
directeur Noten een half jaar la
ter. „Maar wij zijn nog steeds in
stabiel. De ene week is de punc
tualiteit van de treinen goed, de
andere week niet Er zitten ex
treme verschillen tussen." De
NS zitten weer in de lift, meent
Noten. Dat is deels te danken
aan Noordzij. Hij schafte de hië
rarchische manier van leiding
geven af en ging praten met
conducteurs en machinisten.
„Noordzij was de eerste die echt
direct met het personeel com
municeerde", aldus WMC-be-
stuurder Vankan. „Ook als de
directie hard moet ingrijpen
durft hij dat tenminste te zeg
gen. Voorheen werd er te vaak
kiekeboe gespeeld."
De vrede werd onlangs nog be
zegeld door het beruchte rondje
om de kerk tot het verleden te
verklaren. Vanaf december
wordt gewerkt volgens een
nieuw, door de ondernemings
raad uitgedacht, dienstrooster.
Het zware werk, zoals het rijden
op agressielijnen, wordt eerlijker
verdeeld. NS'ers kunnen de blik
gezamenlijk weer richten op de
verwaarloosde klant.
Noordzij lijkt het gezicht van de
herstelde vrede geworden. Maar
het is teveel eer om alle verbete
ringen aan hem toe te schrijven.
„Het is een optelsom van zijn
gedrag en de schok van januari
toen we dachten: Waar zijn we
in godsnaam met z'n allen mee
bezig geweest?", zegt voorzitter
Sweers van de Centrale Onder-
nemings Raad.
Toen in januari directeur
Huisinga en de voltallige Raad
van Commissarissen met voor
zitter Timmer onder enorme
politieke druk aftraden was de
schok enorm. Zij belichaamden
de verziekte verhoudingen en
hun positie was niet meer houd
baar. „Door het vertrek van
Huisinga kwam er al rust", weet
personeelsdirecteur Noten. „Er
was tijd gecreëerd, maar die
moest wel goed worden ge
bruikt."
De tijd was rijp voor verande
ring. De directie had haar starre
houding over het rondje om de
kerk losgelaten, de stakingen
waren ten einde en er werd
weer gepraat. FNV-bestuurder
Van den Berg: „Iedereen wilde
dat het goed zou gaan. De nieu
we directeur had de wind dus al
mee."
De vrees bestond dat een sa
neerder als interim-directeur
zou worden aangesteld. Het
werd Noordzij. „Een aimabel en
integer mens", aldus CNV-be-
stuurder Kusters. „Die combi
natie maakt hem zeer aan
spreekbaar. Dat kwam over bij
de NS."
De rust herstelde zich geleide
lijk. Want Noordzij gaf vertrou
wen, maar verwachtte dat ook
van zijn personeel. „Hij com-
NS-topman Noordzij in gesprek met reizigers bij de vijf miljoenste reiziger van de sneltrein naar Parijs
eerder dit jaar. Foto: ANP/Marcel Antonisse
municeerde dat je elkaar nodig
hebt in het bedrijf en dat je niet
alle problemen eerst moet voor
leggen aan zestien miljoen Ne
derlanders", aldus COR-voorzit-
ter Sweers. „Hij heeft het goede
voorbeeld gegeven."
De rust is slechts een begin. Met
de ingrijpende veranderingen
die de NS staan te wachten heeft
Noordzij zich het afgelopen
halfjaar niet zichtbaar bemoeit.
Zo gaat het bedrijf fors bezuini
gen op kantoorpersoneel. De NS
moeten zich voorbereiden op
een concurrentieslag om spoor
lijnen die de overheid in de aan
bieding doet en in de verdere
toekomst worden stations een
elektronisch betalingssysteem.
„Ik geloof niet dat Noordzij we
zenlijk iets heeft veranderd",
meent WMC'er Vankan. „Hij
laat een huizenhoge hypotheek
achter. Daarom moet zijn op
volger de werkvloer laten mee
denken, want er is een herwaar
dering nodig van het vakman
schap van de machinist en con
ducteur."
amsterdam/anp - Het toezicht
op Nederlandse accountants
moet op korte termijn verbete
ren. Dat vindt A. Docters van
Leeuwen, voorzitter van beurs-
waakhond de Autoriteit Financi
ële Markten. De bedrijfstak heeft
echter ook een eigen verant
woordelijkheid, zo benadrukte
hij. De controleurs van grote be
drijven liggen onder vuur door
opeenvolgende boekhoud
schandalen bij Amerikaanse be
drijven.
Volgens Docters van Leeuwen
kan fraude echter overal gebeu
ren. Hij sluit daarmee niet uit
dat ook in Nederland zulke ge
vallen kunnen voorkomen. Het
toezicht op accountants is al
langer onderwerp van overleg
van De Nederlandsche Bank,
Autoriteit-FM en Pensioen- en
Verzekeringskamer, verzameld
in de Raad van Financiële Toe
zichthouders waar Docters van
Leeuwen ook voorzitter van is.
Het mag echter geen jaren meer
duren voordat er nu een vorm
van publiek toezicht komt op de
controlerende accountants,
vindt Docters van Leeuwen. Het
zou hem logisch lijken dat die
taak bij de Autoriteit-FM terecht
komt, omdat die sinds dit jaar
ook de jaarverslagen van bedrij
ven nakijkt.
almelo/gpd - De Belastingdienst
heeft beslag laten leggen op de
stomerij-filialen van Palthe, uit
gezonderd de franchise-zaken.
De actie is het gevolg van een
grote schuld die Palthe heeft. De
ingreep heeft geen gevolgen
voor de klanten. De stomerij
blijft actief.
Controller H. Kamp vindt 'dat
de fiscus wat overijverig' heeft
gehandeld. Volgens hem liggen
er plannen klaar om de Belas
tingdienst en andere schuldei
sers af te betalen. „We zijn in
gesprek met de fiscus. Het was
verstandiger geweest als ze ons
hadden gevraagd hoe ver we
met de plannen zijn. Volgende
week kunnen we die afronden."
Hij wil niet vooruitlopen op het
schuldsaneringsplan. Evenmin
wil hij kwijt of er sprake zal zijn
van een reorganisatie.
De financiële man van Palthe
ontkent niet dat er problemen
zijn. „We hebben geen florissan
te resultaten geboekt", meldt
hij. Boekjaar 2001 is verliesge
vend afgesloten. Van een drei
gend faillissement is volgens
Kamp evenwel geen sprake. Ook
is er geen noodzaak uitstel van
betaling aan te vragen: „Want
dan was dat al wel gebeurd."
De slechte gang van zaken heeft
volgens de controller te maken
met het „euro-effect." In mei
toonden de resultaten een ver
betering, zegt Kamp.Hij ontkent
dat de schuldpositie een gevolg
is van het faillissement in 1993.
Toen ging de stomerijketen na
een müjoenenverlies op de fles.
De activiteiten werden overge
nomen door investeringsmaat
schappij Manaus (Amsterdam).
Het 130 jaar oude Palthe is, met
110 vestigingen, de grootste sto
merijketen van Nederland.
Daarvan zijn er dertig eigendom
van het bedrijf, de rest bestaat
uit franchise-zaken, die door
zelfstandige ondernemers wor
den geëxploiteerd. Ook zijn er
haal- en brengpunten bij NS-
stations, supermarkten en tank
stations.
den haag/gpd - Gemeenten
zouden zich beter moeten wa
penen tegen bouwfraude bin
nen hun grenzen. Om niet lan
ger een speelbal te zijn van
bouwconcerns moeten ze ken
nis over de bouwwereld in huis
halen. Nu ontbreekt die kennis
doorgaans. Dit stelt de Nijmeeg
se PvdA-wethouder Paul Depla.
Hij verwacht dat gemeenten
meer greep op de sector krijgen
als ze samen bureaus oprichten
die bij alle bouwprojecten in
hun regio betrokken zijn.
De lokale overheid heeft over
het algemeen nog te weinig ken
nis van bouwen en dat maakt
haar kwetsbaar. Zeker als een
gemeente complexe gebouwen
of andere ingewikkelde projec
ten, zoals bruggen e'n dergelijke,
verlangt. Bestuurders en ambte
naren tasten in dergelijke situa
ties veelal in het duister over de
precieze financiële aspecten van
hun voorstellen. Omdat bou
wers een enorme kennisvoor
sprong hebben, kan bij hen de
verleiding ontstaan van het op
voeren van te hoge kosten.
Om die achterstand in specifie
ke kennis in te lopen, wil Depla
samen met andere Gelderse ge
meenten een regionaal bouw
bureau oprichten. Dat bureau
zou bij alle facetten van ieder
gemeentelijk bouwwerk betrok
ken moeten zijn, van planning
tot oplevering. Zo kan gemeente
gaandeweg aan kennis winnen.
De bouwwereld is al maanden
in opspraak. Vrijwel de hele sec
tor wordt verdacht van ongeoor
loofde prijsafspraken, prijsop
drijving en kartelvorming. Justi
tie, de NMa en een parlementai
re enquêtecommissie onderzoe
ken de beschuldigingen van ille
gale praktijken.
De Vereniging Nederlandse Ge
meenten reageert enthousiast
op Depla's voorstel, dat nieuw is
voor Nederland. De VNG zegt
het initiatief dan ook te willen
steunen.
door Florien van Rees
utrecht/Amersfoort - Een berg
vakantiedagen hebben, maar niet
weg mogen in de gewenste pe
riode. Of korter dan gewenst. Het
overkomt elk jaar duizenden
werknemers. De Nederlandse
werknemer heeft gemiddeld 24,5
vakantiedagen. Bijna de helft
heeft daarnaast nog recht op adv.
Uit recent onderzoek van de FNV
blijkt dat ruim driekwart van de
werknemers (bijna) altijd de va
kantieperiode krijgt die wordt ge
vraagd. Ongeveer één op de tien
ondervindt problemen bij het op-
Dat laatste heeft soms te maken
met het bedrijfsbelang, want als
iedereen dezelfde vier weken vrij
neemt, ligt het productieproces,
het ziekenhuis, de distributie, de
hele economie stil. Dus wordt er
gepland. Vele maanden, soms
een jaar tevoren worden de va-
kantieroosters vastgesteld. Bij de
Mona-toetjesfabriek in Woer
den, een bedrijf met 250 men
sen dat 24 uur per dag produ
ceert, worden in december de
vakantiewensen voor de zomer
verzameld. In januari krijgt het
personeel te horen wie in welke
periode op vakantie mag.
Fabrieksdirecteur André: „Tij
dens de schoolvakantieperiode
wordt de lijn met de langer
houdbare producten gesloten.
Dat scheelt. Op de lijnen met
dagverse producten geldt: wie
niet strak gebonden is aan de
schoolvakanties, stimuleren we
in het voor- of naseizoen vrij te
nemen. Dat gaat in overleg. In
het hoogseizoen kun je hooguit
aanspraak maken op drie aan
eengesloten weken. Wat je extra
krijgt, is meegenomen."
Omdat de productie 24 uur per
dag doorgaat, moeten de lege
plekken wel worden gevuld. Dat
gebeurt door studenten die, op
voorwaarde dat ze in de zomer
vier weken beschikbaar zijn, ook
al in andere periodes bij Mona
werken.
Frans van Breukelen, jurist bij
de FNV-ledenservice in Rotter
dam, ziet de problemen toene
men. „Dat komt doordat in
steeds meer gezinnen beide
partners werken.
Het wordt voor werkgevers
steeds lastiger om iedereen te
vreden te stellen en inmiddels
het bedrijf door te laten draaien.
Maar het is uiteindelijk de werk
gever die de vakantie vaststelt,
want het is ook de werkgever die
het bedrijf draaiende moet hou
den. Wie zelf z'n vakantie in een
schema zet, kan er niet op reke
nen dat het echt die periode
wórdt."
Van Breukelen heeft het vooraf
nooit tot een juridische strijd
zien komen. De grootste proble
men doen zich na de vakantie
vpor, als mensen niet terugko
men. Van Breukelen: „In secto
ren met veel allochtonen wordt
in de planning rekening mee ge
houden dat mensen lang aan
een vrij willen om naar hun
moederland te gaan. Ze krijgen
dan bijvoorbeeld om de drie
jaar zo'n lange periode. Maar
Recht op vakantie
In het Burgerlijk Wetboek is
vastgelegd, dat iedere werkne
mer recht heeft op minimaal
vier keer het aantal werkdagen
dat hij per week werkt. Bij een
vijfdaagse werkweek zijn dat
dus twintig dagen. Als een
werknemer vakantie wil opne
men, moet zijn baas binnen
twee weken reageren. Het uit
blijven van een reactie wordt
beschouwd als goedkeuring.
De werkgever moet met vakan-
het gebeurt nogal eens dat er, na
een ziekmelding, toch een paar
weken aan vast wordt geplakt."
Het opnemen van vakantie is
een gevoelig onderwerp binnen
bedrijven, zegt Van Breukelen.
„We werken allemaal erg hard
en leven erg toe naar vakantie.
Als de werkgever niet kan geven
wat wordt gevraagd, voelt de
werknemer zich onbegrepen en
wordt 'ie boos."
Uit het FNV-onderzoek blijkt
tiewensen instemmen, tenzij
dat problemen oplevert voor
het bedrijf. In dat geval moet
hij akkoord gaan met een an
dere aaneengejipen vakantie
periode van tweeweken of
tweemaal een week. Ligt de va
kantie eenmaal vast, dan mag
de werkgever de werknemer
alleen in uitzonderlijke geval
len vragen om een wijziging.
Hij moet dan wel eventuele
annuleringsschade vergoeden.
dat werknemers bij het aanvra
gen van vakantie vooral reke
ning houden met de vakantie
van collega's en de schoolva
kanties. Doet het personeel dat
zelf niet, dan stuurt het bedrijf
er meestal wel op aan. Ook blijft
elk jaar een hele berg dagen
over. Over 2000 had bijna 70
procent van de werkenden zijn
vakantiedagen niet opgemaakt.
Tien procent had er zelfs meer
dan vijftien over.
De ontslagen financiële topman van WorldCom Scott Sullivan laat een enorm huis bouwen in Florida. Het is niet bekend of het huis ook wordt afgebouwd. Foto: AP/Carl Seibert
