KUNST CULTUUR
Kunstenaars hekelen karigheid Lakenhal
Parkpop: pech en kleine mankementen
Carrière die een
mensenleven omspant
Ïïphens stadhuis op slot tijdens architectuurdag
w
r
tordbedrag
ir kinderboe k
tor kind
R5
ladino voor
mln Entwistle
el prominenteiri
ita Kok
Geen vergoeding voor deelnemers aan manifestatie Beeld en Evenbeeld
hij miljoen voor
ch»edplaats'
Mary Poppins
fraai in dans
gevangen
'Sommige architecten zijn te veel bezig met het opbouwen van een oeuvre'
Rosemary Clooney 1928-2002
fERDAM/LEIE
maandag 1 JULI 2002
rdam/leiden - Het k in-
ikdebuut 'De gevleu gelde
.fan Isabel Hoving is voor
;ecordbedrag verkoch t. De
tlse uitgever Walker B< )oks
Bt Amerikaanse Candl e-
Press betalen ruim 10 0.000
voor de vertaalrechte] n, al-
•Qjitgever Querido. Het iboek
in1 vo'8en<^ jaar i*1 E°ge land
Verenigde Staten op de
V( t gebracht. Al voor de pu-
Jr; ie in maart werden d< i
1(! e vertaalrechten verk< >cht.
irste oplage in Nederl; ind
ia goede kritieken bininen
w ïaand uitverkocht. Hoving
s literatuurwetenschaj iper
e Rijksuniversiteit Lei( ien.
evleugelde kat' is een
urenverhaal over de
fjarige Jasje Tak, die n, a-
een mysterieus handi ïls-
j ïaar het verleden reist
is]
sti
1S<
BktojcELEs - De bassist Pini 3
dino neemt tijdens de ko-
je toemee van The Who de
s in van John Entwistle, die
1 e week overleed. De dood
llntwistle kwam vlak vocir
van de nieuwe toeir.
iders verbazing maakte
Vho vrijdag bekend dat de
lee gewoon doorgaat. Pi no
dino heeft in het verledt ;n
■samengewerkt met Pet e
I ishend en Roger Dal trey,
prist en zanger van de lc ï-
Irische Britse popgroep
ilveen - Vele duizenden
;n hebben de tentoonsil el-
textielkunst van Rita
Museum Jan van der
Amstelveen bezocht,
in, op de laatste dag,
ien nog zo'n duizend br j-
s. Volgens directeur J.
loor is het een van de
bezochte exposities in
boqim tienjarig bestaan vai i
ïuseum. De echtgenote
p premier had haar wee f-
St nog nooit in Nederlancll
jokongesteld. Wel is haar
uj/orig jaar twee maal in J a-
is zien geweest. Onder do
lte jkers in Amstelveen wan en
e prominenten. Zo kwam
s sirins Claus een kijkje ne-
saJ
)e^
door Theo de With
leiden - Een aantal Leidse kun
stenaars is boos op de directeur
van Stedelijk Museum De Laken
hal omdat zij geen financiële ver
goeding krijgen voor hun deelna
me aan de manifestatie Beeld en
Evenbeeld.
Aan Beeld en Evenbeeld wordt
meegedaan door 45 hedendaag
se kunstenaars, van wie werk te
zien is in negen Leidse musea.
Ook Peter Duivenvoorden werd
daarvoor benaderd. Hij stelde
daarbij wel als voorwaarde dat
hij een onkostenvergoeding zou
ontvangen. Volgens museumdi
recteur Jetteke Bolten kon daar
geen sprake van zijn en moest
hij dan maar afzien van deelna
me.
„Dat is toch te gek voor woor
den", stelt Duivenvoorden. „Het
museum vraagt mij voor Beeld
en Evenbeeld. Dat is natuurlijk
leuk, maar kost mij ook tijd en
inzet. Daar staat geen enkele
vergoeding tegenover. Ik vind
het vreemd. De overheid hamert
op het cultureel ondernemer
schap. Wij worden als kunste
naars aan de vrije markt overge
leverd, maar als het op betalen
aankomt, geeft men plotseling
niet thuis."
Jetteke Bolten ziet het anders.
„Een museum is geen galerie. Er
wordt geen kunst verkocht. Als
kunstenaars in een galerie expo
seren, moeten ze de helft van de
opbrengst aan de galeriehouder
afstaan. Daar is bij ons geen
sprake van. Een kunstenaar
hoeft geen geld af te staan. Inte
gendeel, wij investeren in hem.
De Lakenhal steekt in het geval
van Beeld en Evenbeeld bijvoor
beeld geld in het inrichten van
de exposities, in publiciteit en in
het uitgeven van een catalogus."
Volgens Duivenvoorden, die in
zijn protest gesteund wordt
door Christiaan van Tol, Hester
Keijser en Rob van 't Zelfde, zijn
andere musea ruimhartiger. Hij
wijst in dat verband op het Ste
delijk Museum in Amsterdam.
„Kunstenaars hebben daar on
langs hun werk tentoongesteld
in het kader van de aankoop
ronde van de gemeente Amster
dam en kregen een onkosten
vergoeding van 450 euro."
Museumdirecteur Jetteke Bolten
vindt niet elke situatie vergelijk
baar. „Ik heb daar domweg geen
budget voor. De gemeente Lei
den heeft wel een presentatie
budget, waar getoetste kunste
naars een beroep op kunnen
doen. Daar heb ik Peter Duiven
voorden ook naar verwezen.
Voor Beeld en Evenbeeld heb ik
alleen in uitzonderingsgevallen
een vergoeding gegeven. Zo
heeft Jan Kleingeld geld gekre
gen voor het laten vervaardigen
van die manshoge letters die in
de Hortus Botanicus zijn ge
plaatst. Hij doet dan ook meer
dan alleen schilderijen van zijn
atelier naar het museum verhui
zen."
Bolten wijst er fijntjes op dat het
ontbreken van een vergoeding
voor geen enkele kunstenaar
aanleiding is geweest af te ha
ken. „Zelfs Peter Duivenvoorden
is overstag gegaan." De betref
fende kunstenaar bevestigt dat.
„Ik ben uiteindelijk akkoord ge
gaan, omdat Bolten heeft toege
zegd twee dingen van mij aan te
kopen."
jkei
sJRDam - De gemeente Au a-
igjeim investeert 4 miljoen
|n de NDSM-werf in Am-
im-Noord. Het terrein
i gebruikt door 150 kun-
ars. Het geld is bedoeld
1 ^t casco van de Cultuur-
fV en de Docklandshal op
rrein te herstellen. De
jialige scheepswerf word t
sivormd tot multidiscipli-
fbeicultuurwerf. Het moet
ezejek worden waar theater-
seijnmakers, muzikanten,
'Ofcnd kunstenaars, am-
e^iieden en kleine onder-
rs kunnen experimente-
Heiok moet er ruimte kome n
e, arrote, publiekstrekkende
door Hans Piët
den haag - De Parkpop-editie
van gisteren had wat minder
kleur dan de voorgaande afleve
ringen en dat had vooral te ma
ken met kleine mankementen. Zo
duurde het lang (tot Kane) voor
dat het volume van de Green Sta
ge op peil was. Gevolg daarvan
was onder meer dat het grootste
deel van de mensenzee die zich
kwam verlekkeren bij Di-rect te
maken kreeg met 'een groep-op-
afstand'.
Pijnlijker misschien was, dat de
regisseurs die de videoschermen
van beeld voorzagen, absoluut
geen idee hadden waarmee ze
bezig waren. Zo hield de één bij
voorbeeld minutenlang de rus
tig tikkende drummer van Ser-
gent Garcia in beeld terwijl de
percussionist aan een adembe
nemende solo bezig was. Steeds
hadden ze net het verkeerde in
beeld.
Dat het programmeren van Ne
derlandse groepen, zelfs dege
nen die deze zomer op bijna alle
festivalaffiches voorkomen, niet
nadelig hoeft te zijn, bewezen
Kane, Di-rect, Bintangs, Within
Temptation en Kirsten. Het eni
ge dat bijvoorbeeld Kirsten en
Di-rect nog missen, is een soort
festivalallure. De grote gebaren
ontbreken waardoor het moei
lijk wordt de groep onbevangen
te omarmen. Gelukkig wordt dat
volop gecompenseerd door de
kracht die uit hun composities
spreekt. Hun liedjes zorgen er
voor dat ze zich gemakkelijk
staande kunnen houden. En
daar is natuurlijk niets mis mee.
Wat dat betreft, is Kane volledig
klaar voor het grote werk. De
show heeft de grandeur en mu
zikale souplesse om moeiteloos
met welk Europees, Engels of
Amerikaans publiek ook te flir
ten en de groep doet dat op een
opwindende manier.
Grappig op deze nogal winderi
ge Parkpop-editie is wel dat ze
vrijwel allemaal de grootste
drommen publiek trekken. Al
leen de Bintangs, die een strak
ke en dampende r&b-show (met
Zangeres Sharon den Adel van Within Temptation tijdens Parkpop. De sprookjesmetalformatie uit Waddinxveen kreeg een platinaplaat voor de cd 'Mother Earth waarvan er al
80.000 zijn verkocht. Foto: ANP/Robert Vos
veel boogie, en tijdens 'Little de-
vil' zeven percussionisten) bren
gen, hebben in eerste instantie
te lijden onder Di-rect die op
het andere podium speelt. Jam
mer is wel dat geen van de groe
pen zijn optreden wat meer al
lure meegeeft, door met iets bij
zonders uit te pakken. Of had
Di-rect speciaal voor Parkpop
'The life I'm living' van Q65 in
gestudeerd. En was de platina
plaat die Within Temptation van
presentator Jan Douwe Kroeske
kreeg uitgereikt tijdens de met
de met duizenden witte snip
pers geladeerde show, minder
spontaan dan het leek.
Pech achtervolgde vooral pro
grammeur Ben van Vueren.
Haakte vooraf eerst X-ecutio-
ners af, gisteren bleek dat ook
vervanger Arno en T.O.K. niet
kwamen opdraven. Mimezine
was er blij mee, want hierdoor
verhuisde de zeer swingende
(maar qua tekst wat eenvoudi
ge) muziek van het drietal naar
het hoofdpodium, terwijl X-ecu-
tioners-vervanger Ekova (uit
Frankrijk) er met een heerlijke,
muzikaal veelal oosters-getint
programma ook mocht zijn. Met
de zon hoog aan de hemel zou
de muziek nog beter tot zijn
recht zijn gekomen. Hetzelfde
geldt voor Sergent Garcia die,
ondanks zijn drie uitbundig mu
sicerende blazers, het veld maar
moeilijk aan het dansen kreeg.
Wat dat betreft leek Suzanne Ve
ga, met haar vaak dromerige
composities en durf - 'Tom's
dinner' deed ze a-capella - beter
op zijn plaats op Parkpop, net
als een funkende Ozark Henry
en The Dandy Warhols trou
wens. Die groep overtuigde met
een in gitaren ondergedompel
de rock, die ouderwets aandeed,
maar tegelijkertijd sprankelde.
Zo was de 22ste editie van Park
pop rampzalig, maar had muzi
kaal ook genoeg kleur om niet te
wanhopen.
dans recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Kreatief Danscentrum
Leiderdorp danst Mary Poppins.
Choreografie en instudering: Ellis van
Evert en Margriet de Jong.
Kostuumontwerp: Tiny Huigsloot en Leny
de Vrind. Muziek: Richard en Robert
Sherman, Delibes, Scott Joplin, Vivaldi.
Howard Blake en anderen. Gezien: 30/6,
Leidse Schouwburg.
Wat is het toch een heerlijke
Engelse tut, Mary Poppins. Ze is
niet alleen de ideale gouver
nante, daarvan lopen er wel
meer rond op het eiland van de
stijve bovenlip, ze kan ook nog
toveren. En onder alle omstan
digheden, bovennatuurlijk of
niet, blijft ze baas over de situa
tie. Mary Poppins is oerdegelijk,
magisch en cool tegelijk. Net
wat het gezin van Mr. Banks
nodig heeft. Hij werkt saai bij
een bank en gedraagt zich zoals
hij denkt dat hij zich hoort te
gedragen. Dat betekent onder
meer dat hij altijd een keurig
pak aanheeft, nooit lacht en
geen tijd besteedt aan zijn kin
deren. Wonderlijk genoeg spant
zijn vrouw zich in voor het
vrouwenkiesrecht; het verhaal
speelt aan het begin van de
twintigste eeuw.
Het Kreatief Danscentrum Lei
derdorp heeft Mary Poppins ge
kozen als centrale persoon voor
de grote uitvoering, die eens in
de twee jaar op touw wordt ge
zet in de Leidse Schouwburg.
Eerdere hoofdrolspelers van de
verhalende voorstellingen wa
ren Pinocchio, de hobbit, Oliver
Twist en Peer Gynt. Gelukkig
voor al die vrijwilligers gebeurt
dat niet elk jaar, want het is
spectaculair wat de dansschool
allemaal overhoop haalt. Ruim
vierhonderd kinderen dansen
mee, verdeeld over drie voor
stellingen. Ze doen dat in de
prachtige kostuums die Tiny
Huigsloot en Leny de Vrind niet
alleen ontwierpen, maar met
vijftien andere vrouwen ook
nog maakten.
Mary Poppins kan prachtig ver
tellen, en neemt de kinderen
mee naar andere werelden; de
choreografen Margriet de Jong
en Ellis van Evert maken er
dankbaar gebruik van en laten
elfjes, harlekijnen, piraten, pin
guïns, cowboys, vlinders, geis
ha's, Afrikaanse dieren, meisjes
van plezier en nog veel meer
dansen. De dansjes zijn een
voudig en verzorgd; met de
kostuums, de grote groepen en
de muziek komt het allemaal
heel gevarieerd, sfeervol en
feestelijk over. Meestal is het
klassieke ballet de basis voor de
choreografieën, met invloeden
van bijvoorbeeld jazzdans, line-
dance en Afrikaanse dans.
Om een beter inzicht te krijgen
in de kwaliteit van de voorstel
ling nam ik twee Mary Poppins-
kenners mee. Lot (7) wilde al
snel zelf meedoen, vond het
halverwege de eerste helft wat
lang duren, maar bleef de drie
uur inclusief pauze verder
moeiteloos geboeid. Gijs (8)
vond de lengte juist een voor
deel: „Het mooie van het lange
is dat je veel tijd hebt om van
het mooie te genieten."
iezo
chai
t gr
k al
;r te
iterheo de With
[ij gi
s v£i aan den rijn - Het bijn a
naaide stadhuis bleef voo r
u- iibliek gesloten. Dat wa s
tcoi!ag dé teleurstelling van de
efo(jan de Architectuur in Al -
ct j-jaan den Rijn. Door diverse
en ie gebouwen werdei 1
voedingen gegeven, maair
ts igonkjuweel van het nieuwt
hterfart bleef op slot. Ondank.»
jenvaller kwamen tochi
te (^honderd mensen op de:
mrmanifestatie af.
[arit Geluk van het orga-
ide Rijnlands Architec-
jëziiflatform (RAP) is dat een
ieevaller. „Het zijn even-
lezoekers als vorig jaar
;t gebied achter het NS-
uiefl in Leiden kwamen en
k dp had ik niet durven ho
les iplphen is toch een ander
pmmeerde architecten ge
en deel van het Alphense
Mn een metamorfose. En
pordt over gepraat in de
-Het door Erick van Egeraat
ien stadhuis is de 'talk of
Zijn glazen palet do-
het zuidelijk deel van
ihart. De oplevering is
:ld, omdat er twee maan-
;leden brand heeft ge-
Dat is ook de reden om
ie te doen aan de Dag
Architectuur. Marit Ge
let de aannemer is tot het
inderhandeld, maar HBG
ÜKjjbiet. De brand heeft veel
gezet."
Het kantoorpand van Wereldhave maakt vooral indruk vanwege het uitzicht over de stad. Foto: Eric Taal
Het Centrum Beeldende Kunst
(CBK), ontworpen door René
van Zuuk, is de centrale plek
van de manifestatie. Er is infor
matie over alle projecten in het
stadshart verkrijgbaar en kinde
ren kunnen hun eigen gebouw
ontwerpen. Josje (8) werkt inge
spannen aan een maquette van
een woning. Een zwembad in de
tuin, een glijbaan vanaf het dak.
„Ik zou er best willen wonen",
zegt ze. Michel de Bakker van
het RAP begeleidt de kinderen.
„Ik maak ze duidelijk dat er
meer manieren van wonen zijn
dan alleen het rijtjeshuis."
Het klinkt mooi, maar de moge
lijkheden zijn beperkt. De Al
phense architect Ton Veenman
weet er alles van. Hij ontwerpt
een woning voor een van de
vrije kavels in de nieuwbouw
wijk Kerk en Zanen. „De ge
meente schrijft een bepaalde
stijl en de bouwmaterialen voor.
Je kunt er als architect maar
weinig creativiteit in kwijt. Het is
ook erg frustrerend voor de op
drachtgever die toch het liefst
zijn eigen droomhuis wil creë
ren."
Veenman is enthousiast over
het kantoorpand dat hij maakte
voor een bollenboer in Hille-
gom. „Een behoudend bedrijf,
maar het koos voor het bru
taalste ontwerp." Aan brutaliteit
ontbreekt het in het Alphense
centrum ook niet. Er worden ge
durfde gebouwen uit de grond
gestampt. Architect Veenman
plaatst er een kritische kantteke
ning bij. „Sommige architecten
zijn meer bezig met het opbou
wen van een oeuvre dan met de
functie van een gebouw. Er
wordt een pracht van een stad
huis neergezet, maar niemand
weet nog hoe de ramen moeten
worden gewassen. Of neem hqt
CBK. Het idee is mooi, maar in
de praktijk blijken de expositie
ruimten op de eerste verdieping
nauwelijks vindbaar. Aan de
zichtbaarheid is niet gedacht."
Van verre te zien in het stads
hart is het Wereldhavegebouw.
Een hoog pand dat al vanaf de
Nil tussen Alphen en Leiden
waarneembaar is. Hyike Zijlstra,
ontwerper bij het architecten
bureau Karelse van der Meer,
leidt de excursie naar dit kan
toorgebouw aan het Raoul Wal
lenbergplein. Hij vertelt over de
bijzonderheden van deze bak
stenen kolos, maar de 25 'mee
lopers' zijn vooral voor het uit
zicht gekomen. Dat is inderdaad
prachtig vanaf het zogeheten
stadsbalkon op de zevende ver
dieping. „Wat een groen. Nu be
grijp ik pas waarom ik we die
prijs voor groenste gemeente
hebben gekregen." Een oudere
vrouw kan haar ogen niet van
het nieuwe stadhuis afhouden.
„Het lijkt de Titanic wel.'
Haar carrière omspande bijna
zestig jaar, maar behalve bij de
echte muziekliefhebbers was
Rosemary Clooney de laatste
jaren toch vooral bekend als
'de tante van George Clooney'.
Misschien weet hier en daar
nog iemand dat de hit 'This 01'
House' van Shakin' Stevens
oorspronkelijk één van haar ve
le Top Tien-hits was. Dat is de
pech als je als actrice of zange
res (Rosemary Clooney was
beide) een carrière hebt gehad
die bijna een mensenleven om
spant De randverschijnselen
gaan overheersen en overscha
duwen een indrukwekkende
staat van dienst.
Rosemary Clooney was zowel
popzangeres (in de jaren vijftig)
met hits als 'Come On-a My
House', 'Botcha-Me' en de eer
der gememoreerde 'This 01'
House' als de zangeres die na
haar comeback als jazzvocalis-
te in 1974 maar liefst 27 albums
bij hetzelfde label (Concord
Jazz) maakte. Tussendoor was
ze ook als actrice te zien in suc
cesvolle films als "White Christ
mas' (1954) met Bing Crosby
en Danny Kaye en veertig jaar
later in verschillende afleverin
gen van de ziekenhuisserie
'ER', samen met haar neef Ge
orge Clooney.
Tussen die hoogtepunten in
haar leven lag echter ook een
Rosemary Clooney. Foto: AP
diep dal, dat werd gekenmerkt
door de twee echtscheidingen
van haar echtgenoot Josa Fer
rer, bij wie ze vijf kinderen had,
haar verslaving aan drank en
drugs, de moord op Robert
Kennedy, waarvan zij ooggetui
ge was (ze stond slechts op en
kele meters afstand toen de se
nator werd doodgeschoten) en
de opname op een gesloten af
deling van een psychiatrische
inrichting.
Na jaren van indringende the
rapeutische behandelingen
kwam Rosemary Clooney er
weer bovenop en kreeg ze als
jazzzangeres grote bewonde
ring en waardering van collega
muzikanten en haar vele fans
die zich weer in drommen aan
dienden. Haar stem en inter
pretatie waren erop vooruitge
gaan, zo vond iedereen. Ze
zong veelal het repertoire (bal
lads) uit het American Song-
book dat ze een subtiele swing
meegaf. Met haar levenserva
ring en -wijsheid, haar zang- en
acteercapaciteiten gaf ze zelfs
de meest 'platgezongen' song
uit het standaardrepertoire
weer een nieuw en spranke
lend leven.
Rosemary Clooney werd in ja
nuari van dit j&f geopereerd
aan longkanke^waarbij een
deel van haar linkerlong werd
verwijderd. De vooruitzichten
leken zo positief dat de dokto
ren toentertijd geen noodzaak
zagen om haar te bestralen of
chemotherapie te laten onder
gaan. De afgelopen week verer
gerde haar gezondheidssituatie
echter plotseling. Na een korte
ziekenhuisopname werd ze
naar huis gestuurd, waaruit
kon worden afgeleid dat de
doktoren haar hadden opgege
ven. Afgelopen zaterdag over
leed ze in haar huis in Beverly
Hills. Rosemary Clooney is 74
jaar geworden.
Tom van Rijswijk
