BOEKEN
Een schrijver om zuinig op te zijn Platteland met een vleugje Mal|
Kinderboeken voor op vakantie
Openhartig dichtersdagboekH
Provo Reynaert draait
establishment een loer
MAANDAG 1 JULI 2002
toi
•sn
DE LEESTAFEL
lllustatie uit 'Zwemmen, zon en zand'.
door Willeke Heijkoop
Wekelijks ligt een ander genre
boeken op de leestafel. Deze
week de recente oogst kinder
boeken.
Vakantieboeken, dat is uiteraard
het thema van deze kinderboe
kenleestafel. Een beetje liefheb
ber zet er speciaal een klapkratje
voor in de stationcar. Of kinde
ren ook dat grote-mensen-visi-
oen hebben van eindeloos lezen
onder een boom met een lekker
drankje, valt te betwijfelen. Dat
laat onverlet dat een verhaaltje
voor het slapengaan er ook in
Zuid-Frankrijk bijhoort. We
hebben het ruim genomen. Va
kantie betekent: veel tijd om
(voor) te lezen.
Zwemmen, zon en zand (Van
Holkema Warendorf, €22,50)
heeft als ondertitel Het grote
boek over de zomer en dat is het
ook. De bundel bevat meer dan
honderd verhalen en versjes
met een zomerse insteek. Een
fors aantal jeugdboekenschrij
vers en illustratoren leverde
werk voor deze tweehonderd
pagina's tellende aanrader. On
der hen grootheden als Marian
ne Busser Ron Schroder, Im-
me Dros, Francine Oomen, Jac
ques Vriens, Wim Hofman en
Thé Tjong-King.
Zwemmen, zon en zand is let
terlijk een zomerboek; het eerste
verhaal speelt zich af op 21 juni
en het laatste op 21 september.
Je zou kunnen denken dat de
(voor)lezer op die manier blad
zijde voor bladzijde door de zo
mer wordt geleid. Soms is die
datum ook relevant Zo bevatten
de eerste verhalen nog een ver
wijzing naar school; Prinsjesdag
wordt genoemd en op de laatste
bladzijden komt de naderende
herfst aan de orde. Maar voor
het overige kan de chronologie
moeiteloos aan de laars worden
gelapt.
Zwemmen, zon en zand is voor
al zo'n boek waar je doorheen
bladert totdat je een verhaal of
vers vindt dat past bij de stem
ming van het moment. Zo'n
boek waaruit kleuters dégen
achtereen dat ene verhaaltje wil
len horen; zo'n boek waarin al
tijd wel een 'nou-vooruit-nog-
eentje-dan' is te vinden. Zo'n
boek dat mee moet op vakantie.
Van Kop tot Staart (Lemniscaat,
€19,99) van dierenkenner Hans
Post is een pil die je voor de se
curiteit beter thuis kan laten.
Het beduimelen met Zwitsal in
't zonnetje, klodders ijs en zand
zou doodzonde zijn. Het teken
duo Ingrid Dieter Schubert
maakte de illustraties en dat al
leen mag al een aanbeveling
zijn. Dit boek heeft weinig tot
niets met vakantie van doen.
Het ligt toch op deze leestafel
omdat je er uitgebreid de tijd
voor moet nemen. Hans Post
publiceert al jaren over dieren;
vier jaar geleden verscheen zijn
eerste boek (Het dierentuin-
boek voor kinderen), deze uit
gave van Lemniscaat is zijn
tweede. Per thema beschrijft
Post alle mogelijke aspecten van
een dierenleven. Hoe ze wonen,
reizen, paren, baren, eten en
drinken; hoe ze zich voortbewe
gen, hoe ze er van binnen uit
zien, welke dieren ooit op aarde
leefden. Alles wat je in een vuist
dikke dierenencyclopedie kan
flRD
pek<
fan
teco
fee i
&t Aj
Pre
VOO
vinden, staat ook in Van Ko]
Staart, maar dan gegoten in -J^c
vorm die om te smullen is. I1 e
verhalende informatie is ov(&e.
zichtelijk op onderwerp genie 1
schikt Her en der staan ond e Vi
het kopje Wist je dat... wetei1
waardigheden vermeld die 1ia
een spelletje Triviant nog w *?.a
eens van pas zouden kunne
komen. (Wist je dat sommig e
meeuwen meer dan dertig j;ev
kunnen worden? Dat somm
slakken een zomerslaap hoi
om de droogte te ontlopen?
De vergelijking met Midas Eraa
kers dringt zich op en dat is I
paald geen belediging. Post i
minder grof dan Dekkers sol—
kan zijn, hij blijft wat serieur
Dat neemt niet weg dat van jp
Kop tot Staart een genot is
te lezen en heel goed te bek^iGi
ken, van a tot z en temg. dini
Jet
ure
'fjai
- b in
De beroemde Zuid-Afrikaanse
schrijver J.M. Coetzee omschreef
Nederland nog niet zo lang gele
den als een tergend saai laagland
waar een kunstenaar niets te
zoeken heeft. Een even rusteloze,
kritische geest als Fouad Laroui
noemde Nederland juist bijzon
der inspirerend. Van de Marok
kaanse Nederlander kwam deze
maand zijn debuut, 'De tanden
van de topograafin vertaling
uit Een verrassend, verfrissend
en buitengewoon rijk boek.
roman recensie
Nico de Boer
'De tanden van de topograaf door
Fouad Laroui. Vertaling: Frans van
Woerden. Uitgeverij CA van Oorschot.
Prijs: €16,00
'In Nederland mag je kritische
vragen stellen. Hier zijn stijl en
steen verweven in één stad, om
je beter in staat te stellen van je
leven een kunstwerk te maken',
schrijft de Amsterdamse schrij
ver van Marokkaanse komaf in
Vreemdeling, aangenaam. Dat
boekje schreef Laroui recht
streeks in het Nederlands speci
aal voor de Boekenweek 2001,
waarin allochtone schrijvers
centraal stonden. De vraag is of
Coetzee en Laroui er in het hui
dige grimmige politieke klimaat
in Nederland nog hetzelfde over
denken.
Feit is dat ons land als toe
vluchtsoord voor vervolgde
schrijvers een zekere naam heeft
op te houden. Laroui wijst daar
in zijn essay nog eens fijntjes op.
Kon Voltaire, een van de mees
ters van de Verlichting, hier im
mers niet zijn meest controver
siële boeken laten drukken om
aldus de kracht van de satire te
bewijzen? Met Voltaire voelt La
roui zich als satiricus verwant.
Evenals de 18e-eeuwse meester
neemt hij in zijn werk de sa
menleving op de korrel en kaart
hij op speelse en genadeloze
wijze fundamentele zaken aan
als religieuze (onverdraagzaam
heid en het verschijnsel voor
oordelen.
Maar Laroui is geen nestbevui
ler, hij bestrijdt niet zozeer de is
lam en de cultuur waaruit hij
voortkomt, maar wél de uitwas
sen ervan. Hij voert in zijn ro-
klassieken recensie
Ton Verbeeten
'Reinsert in tweevoud', deel I Van den
vos Reynaerde', bezorgd door André
Bouwman en Bart Besamusca, deel II
'Reynaerts historie', bezorgd door Paul
Wackers. Uitgeverij Bert Bakker
(Deltareeks). Prijs: €43.00 (beide delen
tezamen).
Een rakker is die Reynaert, een
schaamteloze uitvreter en een
roekeloze schelm. Allemaal ei
genschappen die de jonge lezer
van weleer zeer aanspraken. La
ter zag je in hem een provo die
het establishment menige loer
draaide. Och, de tijdgeest stelt
zo zijn eisen waar het gaat om
de eigentijdse interpretatie van
een oud verhaal.
Het kan gebeuren dat je, nog la
ter in je leven, de Reynaert pro
beert te lezen in zijn eigen tijd,
de Middeleeuwen. En dan is het
een zedenschets om bij te likke
baarden, een satire die je doet
grijnzen. Bovendien is de listige
vos terecht befaamd om zijn
mooie woorden, zijn 'scone ta
le'.
Al deze aspecten liggen nu open
in Reynaert in tweevoud. Niet al
leen zijn er de fraaie met oude
noutsneden geïllustreerde tek
sten. Als in andere uitgaven van
historische Nederlandse literaire
teksten in de Deltareeks, wordt
de lezer uitmuntend en uitvoe
rig literair-historisch en tekstkri
tisch begeleid. En dat maakt van
het lezen en bestuderen van de
beide Reynaerts een feest.
De schrijver van Van den vos
Reynaerde stelt zichzelf in de
eerste regels voor: Willem die
Madocke maecte,/ Daer he dic-
ken omme waecte,/ Hem ver-
noyde so haerde/ Dat die avon-
ture van Reynaerde/In Dietsche
onghemaket bleven...'
Lezer, wees gerust! Reynaert in
tweevoud biedt je op elke blad
zijde meer dan voldoende noten
met vertaling en uitleg om het
Middelnederlands te kunnen le
zen en daarnaast nog eens zo
veel 'Aantekeningen' dat je je
zelf, na grondige bestudering
daarvan, welhaast een deskun
dige mag noemen.
Tot nu toe deden we het met de
vertaling van Arjaan van Nim-
wegen, waarvan in 1998 een
zesde druk met als titel Over de
vos Reinaert bij uitgeverij Het
Spectrum verscheen. Dus Wil
lem op de linkerpagina en Ar
jaan op de rechter. Arjaan: Wil
lem, die Madoc heeft gemaakt/ -
't kostte hem zijn nachtrust vaak
mans figuren van Marokkaanse
komaf op die in het Westen hun
weg proberen te vinden en er
achter komen dat ze bij terug
keer 'vreemdeling in eigen land'
zijn geworden. Ze kunnen er
niet meer aarden.
Fouad Laroui is in Marokko ge
boren maar deels in Frankrijk
getogen, waar hij wis- en na
tuurkunde en civiele techniek
studeerde. Hij woonde kort in
Engeland, week in 1989 uit naar
Amsterdam, en bezit sinds 1995
de Nederlandse nationaliteit.
Momenteel is hij onderwijsdi-
recteur van het Instituut voor
Milieuvraagstukken van de Vrije
Universiteit in Amsterdam. Hij
schreef drie romans, alle in het
Frans. Zijn recente dichtbundel
Verbannen woorden schreef hij
wél direct in het Nederlands. Dit
boek werd genomineerd voor de
C. Buddingh'-prijs, die uiteinde
lijk ging naar de Vlaming Erwin
Mortier met diens Vergeten licht.
In zijn poëziedebuut betoont
Laroui zich een geëngageerd
dichter zonder dat die maat
schappelijke betrokkenheid de
poëzie al te zeer in de weg zit.
Zijn derde roman verscheen
twee jaar geleden als eerste in
Nederlandse vertaling: het schit
terende Kijk uit voor de para
chutisten over een jonge ingeni
eur wiens leven een onverwach
te wending neemt als een zon
derlinge parachutist bijkans in
zijn armen landt. Daarna ver
scheen zijn tweede boek, het
tragikomische liefdesverhaal Ju
dith en Jamal, een moderne va
riant op Shakespeares Romeo en
Julia. Judith is van joodse af
komst, Jamal van Arabische.
Onlangs verscheen zijn debuut
uit 1996 in Nederlandse verta
ling, De tanden van de topograaf
dat in Frankrijk werd bekroond
met de Prix Albert Camus. Het is
een buitengewoon rijk boek, als
debuut verrassend en verfris
send, maar van zijn drie romans
toch de minste. Niet omdat La-
roui's vermoedelijk meest auto
biografische boek teleur stelt,
maar omdat die twee andere
boeken zo goed zijn.
Hoofdfiguur van De tanden van
de topograaf is een jongeman
die naar het Franse lyceum in
Casablanca gaat Hij laaft zich
aan de Franse Verlichtings
schrijvers Diderot en Voltaire -
voor Laroui geldt wat voor de
Franse meesters gold: vrijheid is
de kem van het schrijven. Zijn
vader verdwijnt spoorloos en
met zijn moeder heeft hij geen
contact meer. In een eindeloze
reeks anekdotes krijgen we een
beeld van de Marokkaanse sa
menleving, die door en door
corrupt is, waar de leugen re
geert en niets en niemand op
recht lijkt. De verteller knapt af,
niets bindt hem nog. Hij wil als
individu niet langer opgaan in
de onoprechte, kleurrijke grijs
heid van het collectief. Op het
einde gebeurt er iets verschrik
kelijks waardoor de navelstreng
met zijn vaderland definitief
wordt doorgesneden.
Laroui beschrijft de wederwaar
digheden van zijn antiheld in
een wervelende vaart van mo
nologen, associaties en dialo
gen, brutaal, hilarisch, erudiet,
weerbarstig, aangenaam chao
tisch zonder dat de schrijver het
overzicht verliest. Het is vaak
onweerstaanbaar geestig, maar
met een bittere ondertoon. Al
leen aan het slot, waarin Laroui
zich wat al te nadrukkelijk een
geëngageerd schrijver toont, is
het hem dodelijke ernst. Hoe
het zij, met De tanden van de to
pograaf bewijst Fouad Laroui
wederom dat hij een bijzonder
schrijver is op wie we zuinig
moeten zijn.
- voelde zich zo erg bezwaard/
dat de vertelling van Reinaert,
die Amout nooit heeft afge
schreven/ bij ons dus onbe
schreven bleef...'
Je kunt zeggen dat het lezen van
de oorspronkelijke tekst aan de
hand van een notenapparaat
meer inspanning vergt dan de
lezing met een vertaling ernaast.
Zeker. Toch is het wel zo bevre
digend om de eerste weg te
gaan.
En dan hebben we het tot nu
toe alleen over deel één - Van
den vos Reynaerde - van de twee
delen Reynaert in tweevoud ge
had. Juist de uitgave in twee de
len maakt het mogelijk - en dat
is dan weer een gemakje - Van
den vos Reynaerde en Reynaerts
historie naast elkaar te leggen.
Reynaerts historie is zo'n eeuw
later, in de veertiende, dan Van
de vos... geschreven door - waar
schijnlijk - een met naam en
toenaam onbekend gebleven in
woner van het Vlaamse Diks-
muide. Hij neemt Willems pro
loog goeddeels over:
"Willam die Madock maecte,/
Dair hi dicke om waecte,/ Hem
jamerde zeer haerde/ Dat die
geeste van Reynaerde/ Niet te
recht en is gescreven'.
Vervolgens gaat deze nijvere
anonieme scribent het werk van
Willem even dunnetjes over
doen. Waar Van den vos Rey
naerde 3469 versregels telt, heeft
"Van Diksmuide' er 7810 neerge
pend. En, historisch gesproken
heeft hij naar oplage en edities
zijn illustere voorganger Willem
ook nog eens verre overtroffen.
Wat literaire waardering betreft
lag dat lange tijd anders. Arjaan
van Nimwegen zei daar in 1979
behartenswaardige dingen over.
'Lange tijd is deze Reinaerts His
torie of Reinaert II beschouwd
als een zwak aftreksel van Wil
lems werk, maar sinds de letter
kundige K. Heeroma een langs
brak voor deze versie wordt het
geschrift meer op zijn eigen me
rites beoordeeld.
Het vermeende 'burgerlijke' ka
rakter van de tweede Reinaert
blijkt, ook volgens Heeroma, uit
het verschil van de positie van
de hoofdpersoon. De oude
Reinaert zou alleen staan tegen
over de domme, corrupte,
schijnheilige hofwereld, de
nieuwe gebruikte dezelfde wa
pens van list, bedrog en vleierij
om andere redenen: hij wil bij
het hof horen, macht uitoefe
nen.' Belangwekkend is dat al
les. Niettemin ligt 'the proof of
the pudding in the eating'.
Smullen dus maar.
MOOISTE BOEK
'De Hollandse koe was de DAF onder de dieren'.
Met die vaststelling begint illustrator, tekenaar en
vormgever Joost Veerkamp in het V-Boek' een in
dringende beschouwing over het tragische lot van
mevrouw koe. 'Een deerniswekkender schepsel is
niet denkbaar*, vertelt Veerkamp over het met me-
gatieten gezegende dier. Veerkamps betoog in de
ze bibliofiele uitgave is bedoeld als een waarschu
wing voor een toekomst, waarin dit prachtige
rood-bonte dan wel zwart-witte vee in het Neder
landse landschap ontbreekt. 'Help', roept Veer
kamp, 'zonder koeien geen landschap. Rundvee is
bruisend Openbaar Kunstbezit'. Van dit 'V-Boek'
zijn 127 exemplaren gemaakt. Het bevat vier teke
ningen en vijf etsen van Veerkamp (zie de lezende
koeien, hiernaast) ben zes gedichten over bijzon
dere rundersoorten van Patty Scholten. Alle exem
plaren (uitsluitend verkrijgbaar bij Statenhofpers
of bij www.veerkamp.nl voor 150,00) zijn gesig
neerd door dichter en kunstenaar.
Afbeelding uit besproken boek
non-fictie recensie
Tim Brouwer de Koning
'Kleurrijk Platteland' door Jan Douwe van
der Ploeg (redactie). Uitgeverij Van
Gorcum. Prijs: €25,00.
Het platteland is in trek. Zeker
in de 'week van het platteland',
die van 21 tot en met 28 juni
duurt, kun je aankomen met
een boek over de nieuwe land
en tuinbouw. Dat doet Jan Dou
we van der Ploeg dan ook ruim
honderd bladzijden met de titel
Kleurrijk Platteland.
De landbouwprofessor laat er
geen gras over groeien. Twaalf
min of meer markante Neder
landers met een mening over de
agrarische sector geven het boek
vaart. Vooral de bijdragen van
schrijver Geert Mak en acteur
Bram van der Vlugt, die daar
voor geen interviewer nodig
hebben, smaken naar meer.
Ook de tientallen kleurenillu
straties maken het werk van Van
der Ploeg de moeite waard.
Maar bij de nieuwe landbouw
gaat het niet alleen om de vorm,
maar tevens om de inhoud. Pro
fessor Van der Ploeg heeft onge
twijfeld goed nagedacht over de
opzet van zijn boek, want het zit
met een beschrijving van acht
moderne landbouwgebieden
goed in elkaar. Alleen slaat de
brei aan informatie over nieuwe
vormen van land- en tuinbouw
op de Wadden, in de Friese
Wouden, Flevoland, Twickel
(Twente), het Groene Hart, Wal
Een oer-Hollands beeld: koeien in de wei. Foto uit besproken boqim
ïus
,ep
cheren, Noord-Brabant en Lim
burg op den duur dood. Het is
net als een bord havermout
voedzaam en gezond, maar in
wezen toch taaie kost
Juist door de bijdragen van Mak
en Van der Vlugt hoopt een le
zer dat de rest van Van der
Ploegs boek als een roman of
ten minste een krantencolumn
leest. Zij bieden niet alleen in
formatie, maar nemen ook stel
ling. Wie meer uitgesproken
meningen zoekt, komt in Kleur
rijk Platteland bedrogen uit.
Aan andere doelgroepen is het
fraaie boekwerk ongetwijfeld
beter besteed. Voor instanties
die dicht bij de natuur staan, zo
als Natuurmonumenten, St no
bosbeheer en wellicht ookonj
wat biologische boeren i4r0I
acht beschreven regio's is
rijk Platteland verplichte «kei
Ook al komt de laatste gr01
vaak jonge ondernemers aftn
aan lezen toe, als we de sal
steller mogen geloven. De
genwoordigers van de nil
land- en tuinbouw zijn vol
hem zo veel tijd kwijt aan
broodwinning, dat zij vf
zuivere leestijd overhot
Misschien moeten zij zich
beperken tot plaatjes kijkei
vijf minuten voor het sfRD
gaan nog gauw een vleugjeim
of Van der Vlugt. In c
im
ars
dagboek recensie
Jeroen de Valk
'Hier heeft de oudste steen gelijk' door
Ingmar Heytze. Uitgeverij De Prom. Prijs:
€14.75-
Enkele weken na het verschij
nen van Het leukste jaar uit de
geschiedenis van de mensheid,
waarin schrijver Ronald Giphart
van dag tot dag verslag uitbrengt
van het jaar 2001, ligt er een
tweede dagboek in de winkels:
ditmaal de ontboezemingen van
de Utrechtse dichter Ingmar
Heytze (1970).
En wéér is het een dagboek ge
worden zoals het hoort: eerlijk
en openhartig, niet getuigend
van een overmatig gevoel van
eigen belangrijkheid, stilistisch
verzorgd en zo invoelbaar opge
schreven, dat je werkelijk kennis
maakt met de schrijver. Dat je,
na een aantal pagina's, vindt dat
de ikfiguur niet anders kan doen
dan doen wat hij doet, al is dat
gedrag nog zo merkwaardig.
Er zijn ook verschillen. Giphart
vulde 326 pagina's met het com
plete jaar 2001, Heytze hield al
leen een 'zomerdagboek' van
dat jaar bij, en had daarvoor ge
noeg aan 105 velletjes. Opval
lend is ook dat Giphart zich niet
blijkt te gedragen zoals je zou
denken, en Heytze wel. Giphart
houdt zich in al die pagina's met
werkelijk van alles bezig, maar
niet met het schrijven van boe
ken - zijn dagboeknotities uitge
zonderd.
Heytze daarentegen, is een
dichter en dat zullen we weten
ook. Hij komt, zonder daar op
zettelijk naar te streven, tege
moet aan alle clichés van de ge
kwelde poëet; zelfs Jean Pierre
Rawie kan hem niet verbeteren.
Heytze beklaagt zich in zijn zo
merdagboek Hier heeft de oudste
steen gelijk - een regel uit een
van zijn gedichten - over de tv-
producers en tijdschriftredac
teuren die dichters bij voorbaat
op zolderkamertjes te midden
van lege flessen en problemati
sche vrouwen afbeelden.
Maar kijk eens aan: Heytze
wóónt op een zolderkamer,
drinkt voortdurend te veel en
rolt van het ene bed in het an
dere; dat wordt u op vrijwel ie
dere pagina ingepeperd, met al
lerlei details erbij. Er komt een
vrouw in voor die aan zijn zaad
kan proeven wat hij eerder die
dag heeft gegeten. De dichter
zelf treffen we voortdurend in
etablissementen aan. Als hij 's
ochtends - beter gezegd: 's mid
dags - uit zijn bed kruipt, pijnigt
hij zijn toch al pijnlijke hersenen
om zich te herinneren wat hij de
nacht tevoren heeft uitgespookt.
Kortom: Ingmar Heytze is een
Dichter met een hoofdletter, of
hij dat nou wil of niet.
Dichten doet hij om de haver
klap, en met stijgende intensiteit
als zojuist een relatie is beëin
digd. Op '9 augustus, 4.21 uur,
thuis in bed' noteert hij: „Ik heb
me altijd verzet tegen het cliché
dat een dichter het moeilijk
moet hebben om mooi te schrij
ven, maar nu Jeanne weg is ram
ik er wel het ene gedicht na het
andere uit - domweg omdat
woorden weer iets voor me be
tekenen als ik ze uitspreek, om
dat ik er weer iets bij voel als ik
ze opschrijf. Misschien is het
Kal
werkelijk zo belachelijk svoi
dat inspiratie uit zelfbetul
leed voortkomt." Op dezelek
statering volgt een hele serhn
dichten, die begint met 'Ofcn<
dag ben ik een puzzel e£ii(
iemand me in elkaar.' rs 1
Wat verder opvalt, is Heiok
voorliefde voor curieuze, afro
de bezigheden. Hij houdimt
'adynamische rondleiding
het Centraal Museum, me=
doel zo veel mogelijk roi^
drentelen zonder kunst te
schouwen. Die rondlef
vindt inderdaad plaats; ti J
de museumnacht, half
leidt hij een groepje bezo
langs gangkasten, liftscha
en trappenhuizen. Het gi)
slinkt zienderogen, ook al
dat Heytze er niets over te
den heeft, maar de dichter!*1©
het erg naar zijn zin. Hij gl
de kantoorboekhandels 1
Domstad uren op zoek na»
Lama Notitieboekje nr.
Hij bedenkt als 'Kunstcoij'
een concert voor zaktelefoi
Het dichten, benadrukt 1
in al deze aantekeningen i
durend, is noodzakelijk vod
welzijn. „Als ze ooit iets ld°n
ders uitvinden dan dichtei#ar
ik het erbij doen." ï£gÉ
springt een gedicht niet te™er
schijn 'wanneer het de dPct
behaagt over zijn lamp teMa
ven'. „Ik heb altijd onPd
hardst geroepen dat poëzie*31
dank volkomen nutteloos P1(
de ontreddering die me o\Pe:
op dagen dat het lezePet
schrijven ervan even nief
wordt pijnlijk duidelijk dP
omgekeerde waar is: alles iNP
teloos, behalve poëzie." ?ta'
TOP TIEN FICTIE
1. (1) Nicci French, De bewoonde wereld. Ambo/Anthos, 18,90
2. (2) Leon de Winter, God's gym. De Bezige Bij, 18,50
3. (4) Marianne Fredriksson, Elisabeths dochter. De Geus, 22,50
4. (7) AC. Baantjer, De Cock en de moord op bestelling. De Fontein, 9,9f
5. (-) John Grisham, Het dossier. AW. Bruna, 19,95
6. (-) Jean Auel, Een vuurplaats In steen. AW. Bruna, 29,50
7. (10) Erwin Mortier, Sluitertijd. Cossee, 18,90
8. (-) Nilgün Yerli, De garnalenpelster. De Arbeiderspers, 12,00
9. (3) Nicci French, Bezeten van mij. Ambo/Anthos, 12,00
10. (-) John Grisham, De straatvechter. AW. Bruna, €12,50
Geen opvallende nieuwe boeket
toptien. Kennelijk is de zomer L
kenland al definitief begonnen f'
kiezen veel mensen een erkend»"
turner in de kofferbak. Zoals <f
Grishams (het pas verschent
dossier en de goedkope herdi
De straatvechter); de vuistdikl
we Auel volgens beproefd pih
risch recept, en de eerste indfe j
van Nilgün Yerli in Nederland.
De boekentoptien wordt wekelijks si
steld op basis van verkoopcijfers v*On
naeum Boekhandel en H. ae vries Btnj.
Haarlem, Boekhandel Kooyker in
Plantage Boekhandel Harkema in I lü KC
Boekhandel Los in Bussum en Bod
De Ark in Almere.
