MEDIA
KRO's Ontbijt TV telt af naar het einde
Mooi tijdsbeeld over Drentse veenvolk
Uitzenden tot de laatste bal
'RTL 4 en RTL 5 zijn
Nederlandse zenders'
erkdiensten
televisie
oeten veel
oderner
'Het wordt geen afscheid vol weemoed en verdriet'
ince gaat
euwe quiz
esenteren
Dramaserie Bruin Goud op herhaling bij de NPS
iius Hiddink
k goed voor
kijkcijfers
RTL 5 brengt Wimbledon 'op Engelse wijze'
Verdwijnen 'U-bocht' scheelt mogelijk miljoenen
HDC 648
zaterdag 22 JUNI 2002
ftrsum/mediaredactie De
N en de NCRV stoppen met
uitzenden van complete re-
aties van kerkdiensten op
tisie. De twee zendgemach-
willen komen tot een 'ei-
ajdsere vorm van geloofs-
tdracht via de tv1. Zendtijd
j Kerken, die kerkdiensten
jSfendt, bestemd voor de meer
Ipiodoxe gemeenschappen,
Mb wel gewoon door met de
9 itraties. Ook de rooms-ka-
jeke eucharistieviering, ge
it door KRO/RKK blijft ge
in bestaan.
nog verzorgen IKON en
[V samen met Zendtijd voor
;en elke zondagochtend een
Bt of viering. De IKON doet
tweemaal per maand, Zend-
roor Kerken en de NCRV ie-
eén keer. „De kijkcijfers zijn
raarloosbaar", aldus een
irdvoerder van de NCRV.
omroep stopt daarom in
ember met de huidige uit
togen. Die worden voorlo-
vervangen door herhalingen
kerkdiensten. „We willen er
mee doorgaan, maar dan in
heel andere vorm. Hoe we
gaan aanpakken wordt op
noment nog bekeken."
halen
stopt in oktober. De
itraties worden vervangen
een meer op tv toegespits-
enst, al blijft de boodschap
elfde, benadrukt een IKON-
rdvoerster desgevraagd:
nsen voelen zich niet meer
bij de diensten. De vorm
(moderner. Uit kijkcijferon-
oek bleek ons dat steeds
r mensen wegzappen. Als ze
dienst zien denken ze 'wat
laar aan de hand?' Het
ekthen niet aan."
irom is het tijd om het over
andere boeg te gooien. De
stante liturgie blijft ge-
ihaafd, alleen worden som
elementen vervangen door
neer eigentijdse vorm."
KON denkt aan een verha-
irteller die tijdens de dienst
ilverhalen vertelt en een
of meer bekende Neder-
die vertelt over zijn of
geloofsbeleving.
t do
Volgende week vrijdag verdwijnt
Ontbijt TV definitief van het
scherm. Ondanks de teleurstel
ling heerst in de studio een week
voor het einde allesbehalve een
grafstemming. „Na acht fantasti
sche jaren maken we er een fees
telijk, knallend afscheid van",
zegt presentatrice Jeanne Kooij-
mans. Janken doen we wel ach
ter de schermen."
door Berrit de Lange
Hilversum - Het is typisch zo'n
ochtend waarop iedereen al
voor het ochtendgloren kan
voorspellen dat er met de gasten
geschoven zal moeten worden.
Noodweer teistert het vroege
ochtendverkeer, het zou een
wonder zijn als de gast uit Lim
burg voor half acht Hilversum
weet te bereiken. Gelukkig is
fïlmdeskundige Vincent de Merk
te vroeg. Hij schuift meteen aan
bij Jeanne Kooijmans om Don-
nie Darko, waarin een reusach
tig griezelkonijn figureert, toe te
lichten.
Kooijmans, die nog geen jaar
geleden op woensdag, donder
dag en vrijdag Dieuwertje Blok
opvolgde, is in de studio opge
wekt en enthousiast als altijd.
Eenmaal thuis is ze ook 'pissig'
op de KRO-bazen, vertelt zij na
de uitzending boven een kop
koffie en een tosti in haar kleed
kamer. „Voor zo'n ochtendpro
gramma moet je toch wel wat
overhoop gooien in je bestaan.
Je helpt niet je sociale leven om
zeep om zo'n rubriek maar een
klein jaar te doen."
Vervelend is ook dat iedereen
maar blijft vragen waarom het
programma, waarvan zij samen
met Frits Spits het 'gezicht' is,
moet verdwijnen. „Het is moei
lijk uit te leggen dat een pro
gramma dat 's ochtends zoveel
kijkers trekt te duur is geworden
voor de publieke omroep."
Een week geleden regende het
echter opeens felicitaties. AVRO,
KRO en NCRV maakten toen be
Jeanne Kooijmans tijdens een van de uitzendingen van Ontbijt-tv. Nog een week en dan stopt het ochtendprogramma van de KRO. Foto: GPD
kend dat zij volgend seizoen sa
men een ochtendprogramma
gaan maken als opvolger voor
Ontbijt TV. Kooijmans: „Ik moet
nu steeds uitleggen dat Ontbijt
TV hoe dan ook stopt. Dat de
nieuwe ochtendrubriek géén
doorstart voor ons betekent."
Ochtendgevoel
Schrijfster/cabaretière Nilgün
Yerli arriveert even na zevenen
per taxi om haar bijdrage te le
veren aan het plexiglazen kunst
werk dat in de hal van het om-
roepgebouw het einde van Ont
bijt TV markeert. Zij voegt haar
'ochtendgevoel' toe aan dat van
andere vaste gasten als Ameri-
ka-deskundige en kampioen-
Ontbijt TV-gast Willem Post, po
liticus Bram Peper, ex-schaats-
ter Christine Aaftink, SP-kamer-
lid Agnes Kant en Oranje-ken
ner Fred Lammers.
Kooijmans spoedt zich vanuit
de met Netwerk en Get the Pic
ture gedeelde studio op weg
naar de hal om Yerli te laten uit
leggen dat haar bijdrage in
dichtvorm de nacht symboli
seert: „Ik leid eigenlijk een om
gekeerd bestaan. Ik werk het
liefst 's nachts, als na een voor
stelling de adrenaline nog door
mijn lijf giert." Ontbijt is onder
tussen overigens nergens te be
kennen. Te duur wellicht voor
een ochtendprogramma waar
van het budget zelfs taxivervoer
voor de gasten maar mondjes
maat toelaat.
Een nieuwe ontbijtshow uit de
grond stampen voor een kwart
van het huidige budget, lijkt dan
ook schier onmogelijk, meent
eindredacteur Gerben Bakker.
„Bovendien gooi je alle ervaring
en kennis min of meer weg.
Zo'n nieuw programma gaat
weer acht jaar terug in de tijd."
Bakker, die zich in de afgelopen
zes jaar van redacteur en sa
mensteller opwerkte tot eindre
dacteur vindt het 'persoonlijk
verschrikkelijk' dat Ontbijt TV
verdwijnt. „Ik probeer steeds te
gen mezelf te zeggen: 't is maar
een tv-programma."
Na iedere uitzending, als de ca
meralampjes doven en de tl-
buizen de studio weer in het
volle licht zetten, zet Bakker in
gedachten onwillekeurig een
kruisje: „Nog zes, nog vijf... 't Is
nu toch echt aftellen."
De kijkers, die de afgelopen
maanden massaal hun ongeloof
over de stopzetting kenbaar
maakten, moeten volgens Bak
ker niet lastig gevallen worden
met de grieven van de makers.
Bakken „Het moet wel een beet
je een vrolijk afscheid zijn. We
hebben geen zin om af te sluiten
met weemoed en verdriet."
De allerlaatste uitzending zal
een half uur langer duren en
wordt bijgewoond door relaties
van de KRO. Een panel kiest op
merkelijke, spraakmakende en
ontroerende fragmenten uit
acht jaar Ontbijt TV.
Ontbijt TV heeft onder
zoeksjournalistiek nooit gezien
als belangrijkste taak, zegt Bak
ker. „Maar we hebben denk ik
wel goed oog gehad voor onder
werpen die dicht bij de mensen
staan. Als ik terugkijk, springen
de komst van de euro en Maxi
ma er echt uit. Wij zijn al heel
snel, nog voor de verloving, be
gonnen met een dagelijks Maxi
ma-journaal. Sindsdien hebben
we regelmatig eigen nieuws
rondom de Argentijnse ge
bracht."
Ontbijt TV is meer dan een ge
zellige ochtendshow waarin de
net wakkere kijker even onbe
kommerd wordt bijgepraat over
de actualiteit, zegt Jeanne Kooij
mans. „Ik vind het juist snel en
afwisselend. Het programma
heeft iets heel eigens, ik was er
graag mee doorgegaan. De kijk
cijfers zijn de afgelopen tijd zelfs
gestegen. Natuurlijk speelde
mee dat het een mooi nieuws-
jaar was, maar we hebben ook
gewoon goed werk geleverd.
Nee, ik heb nooit stiekem ge
hoopt we alsnog gered zouden
worden. Ik geloof niet in
sprookjes."
De grootste droefenis is al voor
bij. Kooijmans: „Het moeilijkst
was het voor mij toen ik zo'n
vier maanden geleden het over
lijdensbericht van Ontbijt TV
moest voorlezen. Pas als je het
nieuws hardop uitspreekt, besef
je ineens: verdomme, het is écht
eksum/mediaredactie
te gaat de nieuwe TROS Tv
presenteren. In het enter-
nentprogramma strijden
lidaten voor brons, zilver of
kleur van het metaal geeft
de hoogte van het prijzen-
aan. De vragenhebben be
ing op tv, film, cabaret,
iek en theater. Kandidaten
len aan de hand van frag-
len vragen beantwoorden,
te presenteert meerdere
sementsprogramma's bij de
S. Dagelijks leidt ze het
dspel Lingo. Ook presen-
ze samen met Bert Kuizen-
e land, ter zee en in de
De TROS Tv quiz begint
tondag 7 juli om 21.50 uur
ederland 2.
Hilversum - Het is nog geen
honderd jaar geleden dat veel
Nederlanders leefden zoals we
nu alleen gewend zijn van tele
visiebeelden uit een Derde We
reldland. Geen elektra, geen
stromend water en vooral ar
moede en onderontwikkeling.
De dramaserie Bruin Goud, over
turfstekers tussen 1880 en 1925,
laat mooi zien hoe Nederland er
toen voorstond. En dan wordt
maar weer eens duidelijk dat het
vroeger lang niet altijd beter
was.
Voor een aantal televisiekijkers
zal Bruin Goud bekend in de
oren klinken. De serie was eer
der in 1995 al op tv. Deze keer
gebruikt de NPS de zomer om
Bruin Goud te herhalen. Helaas
gebeurt dat op zaterdagmiddag
waardoor het er alle schijn van
heeft dat de NPS dit slechts doet
om de zendtijd te vullen. Maar
de serie is een aanrader, dus is
het misschien een idee de vi
deorecorder op scherp te zetten
voor Bruin Goud.
Tijdsbeeld
De zeven afleveringen van Bruin
Goud (de eerste was vorige
week) bieden een mooi tijds
beeld en bovendien een aantal
aardige verhalen over het Drent
se veenvolk rond de vorige
eeuwwisseling. De serie is geba
seerd op volkslegenden en ver
telt over het harde leven van de
veenwerkers die geheel weer
loos waren tegen de grillen van
de steenrijke veenbazen. Ze kre
gen geen loon uitbetaald en
werden gedwongen hun levens
middelen aan te schaffen in de
winkel van hun veenbaas. De
arbeiders, die doorgaans niet
konden lezen en schrijven, wer
den bovendien opgelicht en uit
gebuit. Ze leefden als ratten in
donkere, armoedige plaggen
hutten.
De afleveringen van elk een half
uur spelen zich af in de periode
van 1880 tot 1925. Het was de
tijd dat de meeste veengebieden
al geheel waren afgegraven. De
veenwerkers vertrokken toen
naar de Zuiderveldse Zak, een
gebied van veenmoerassen ten
zuiden van Emmen. Het was het
laatste gebied waar nog veen in
overvloed was. „Het was een
vergeten land van mist en mod
der. Daar moesten we vechten
voor ons bestaan. We moesten
zien te overleven."
Het idee voor de serie werd ge
boren toen regisseur Jonne Se-
verijn bezig was met 'Het voor
deel van de Achterstand', een
documentaire over de ontwik
keling van Zuidoost Drenthe
vanaf 1900. Dat is inmiddels bij
na 33 jaar geleden. Tijdens de
vervaardiging van die film ver
telden voormalige veenarbei
ders hem verhalen die ze via
overlevering hadden gehoord.
Het duurde tot 1990 voordat Se-
verijn een vorm had gevonden
om de veenverhalen te vertellen
en de NOS de dramaserie wilde
betalen. Vijf jaar later was Bruin
Goud klaar.
Aftrap
Voor de NOS, in 1995 inmiddels
omgedoopt tot NPS, was de dra
maserie de aftrap voor veel
meer drama. Severijn nu: „Zo
ver is het nooit gekomen. Des
tijds kwamen er andere mensen
in de leiding van de NPS en is er
geen groot drama meer ge
maakt. Ook voor mij was geen
plaats meer na jaren voor de
NPS te hebben gewerkt."
In 1995 was er veel kritiek vanuit
de hoofdstedelijke grachtengor
del op Bruin Goud, herinnert
Severijn zich. „Men begreep
daar niet dat er een serie ge
maakt werd over wat er vroeger
op het platteland gebeurde. Het
interesseerde ze niet. In het
noord, oosten en zuiden van het
land werd de serie wel goed ont
vangen".
De regisseur wilde met Bruin
Goud laten zien dat ondanks de
armoede er ook veel levens
vreugde was in de veenstreek.
„De veenarbeiders die ik sprak,
vertelde vooral over de leuke
tijd. En wat me verbaasde was
de levenskracht van de mensen
toen. De verhalen zijn schets
matig. Ik houd meer van een
schets dan van een compleet
schilderij. Ik weet dat ik daar
mee langs het randje ben ge
gaan wat mensen nog kunnen
volgen op televisie."
Dolf Rogmans
Bruin Goud wordt vanmiddag
om 14.40 uur bij de NPS op Ne
derland 3 uitgezonden.
«sum/gpd - Het WK voet-
laa8^ eindelijk een beetje te
,d" ibij het Nederlandse tv-pu-
en dat komt vooral door
-Korea van Guus Hid-
Afgelopen dinsdag werd
itrijd tegen Italië met 1,3
kijkers het best bekeken
deweekse duel. Bij Zuid-
Spanje rekent de afde-
Kijk- en Luisteronderzoek
1 van de NOS vandaag op
miljoen Nederlandse kij-
visie je naar de statistieken kijkt,
je zeker spreken van een
pnk-effect", zegt NOS-on-
«ker René van Dammen,
vedstrijden van Zuid-Korea
nhoog."
alleen de wedstrijden met
•Korea worden goed beke-
ook andere programma's
in de verrassing van het
wordt belicht, mogen zich
ugen in stijgende kijkcij-
Zo trok Netwerk donderdag
'el zo veel kijkers dan nor-
itu door een reportage over de
n t, ink-gekte in Zuid-Korea uit
T>den. In totaal keken maar
1,3 miljoen Nederlanders.
in pen telefonische enquête
LO onder bijna 800 Neder-
rs bleek deze week dat
Korea het favoriete land is
nensen die een voorkeur
en. Omgerekend naar heel
fland hopen ongeveer twee
en mensen ouder dan vijf
aar dat het elftal van Guus
het WK wint.
door Eric de Bie
Hilversum - Op de BBC zijn de
ze week spotjes te zien waarin
oud-tennisser John McEnroe
zijn nukkigheid weer eens ten
toonspreid. De Engelse zender
maakt daarmee de kijker warm
voor de rechtstreekse uitzendin
gen vanaf Wimbledon, waar
maandag weer het 'enige, echte
tennistoernooi' begint. McEnroe
geeft dan dagelijks commentaar
voor de BBC. Maar de Ameri
kaan zal ook enkele keren te
zien zijn bij RTL 5, dat in Neder
land het evenement twee weken
lang uitzendt.
„Hij heeft inderdaad beloofd
een paar keer langs te komen
voor het geven van een analy
se", vertelt Erland Galjaard, pro
grammaleider bij RTL 5. „Dat
hebben we te danken aan Jacco
Eltingh. Die oud-spelers kennen
hem natuurlijk allemaal en dan
is de vraag wat makkelijker ge
steld. Ook Jim Courier komt een
paar keer op bezoek in onze stu
dio op Wimbledon."
RTL 5, dat nog tot en met 2004
de uitzendrechten van het gras-
toemooi bezit, rukt dit jaar met
een grote equipe uit naar Zuid-
Londen. Maar liefst 22 mede
werkers stuurt de commerciële
zender op pad. Tot die groep
behoren de presentatoren Wil
fred Genee, Mari-Carmen Ou
dendijk en Marcel Maijer. Voor
het commentaar gaan Mariëtte
Pakker, Albert Mantingh, Evert
Jacco Elthing, hier op de Davis Cup 1998, werkt mee aan de Wimble-
don-uitzendingen van RTL5. Foto: ANP
Schneider en Jacco Eltingh zor
gen. Eén ding weten zij nu al:
het worden lange dagen. RTL 5
brengt namelijk twee weken
tennis 'naar Engels voorbeeld'.
„Dat betekent dat we elke dag
uitzenden tot en met de laatste
bal", aldus Galjaard. Ergernis
sen zoals tijdens Roland Garros,
toen de NOS regelmatig partijen
niet tot einde kon laten zien
omdat de uitzendtijd erop zat,
blijven de tennisliefhebber dit
maal dus bespaard. „Dat is ons
voordeel: wij kunnen ons eigen
schema invullen. Vorig jaar on
derbraken we de live reportages
nog voor 5 In het land, maar de
tennisliefhebbers schakelden
dan weg. Daarom doen we het
ditmaal anders. Vanaf 13.00 be
ginnen we met uitzenden en na
de laatste bal kijken we in een
magazine-achtig programma te
rug op de dag."
Daarin zijn behalve samenvat
tingen ook door Eltingh ge
maakte items te zien. „En dan
gaat het niet over de aardbeien
met slagroom. Dat weten we nu
wel. Jacco kent dat tenniswe-
reldje natuurlijk zo goed dat hij
genoeg meer interessante on
derwerpen kan verzinnen. Daar
naast concentreren we ons ui
teraard op de Nederlandse deel
nemers en proberen we na de
partijen zo veel mogelijk een live
interview met ze te brengen.
Tijdens de eerste week van
Wimbledon is het WK voetbal in
Japan en Zuid-Korea ook nog
aan de gang. Galjaard vreest
echter geen zware concurrentie.
„In die week worden op het WK
alleen de halve finales op
woensdag en de finale op zon
dag gespeeld. Die zondag zijn er
volgens traditie ook nog geen
wedstrijden op Wimbledon."
De tennisliefhebber kan de ko
mende twee weken dus aan zijn
trekken komen. En als de aan
pak van de RTL 5-commentato-
ren niet bevalt, kan hij altijd
overschakelen naar BBC 2. Daar
doet John Barrett op ongetwij
feld weer deskundige wijze ver
slag van de gebeurtenissen op
het heilige gras. Hij wordt bijge
staan door een keur van oud
spelers, onder wie John McEn
roe, Pat Cash, Martina Navrati-
lova en Virginia Wade. De BBC
heeft dit jaar tevens Boris Becker
en Steffi Graf kunnen strikken
voor het geven van analyses.
De geschiedenis van Wimbledon,
laatste aflevering van driedelige
serie. Zondag RTL 5, 23.10 uur.
Wimbledon 2002, vanaf maan
dag 24 juni, RTL 5 en BBC 2,
13.00 uur.
door Eric de Bie
hilversum/gpd - De creatieve
geesten bij RTL 4 en RTL 5 moe
ten deze zomer wellicht fiks aan
de slag om te zorgen dat de re
clame-inkomsten bij de com
merciële zenders niet teruglo
pen. De Amsterdamse recht
bank bepaalde gisteren namelijk
dat RTL 4 en RTL 5 vanaf 1 juli
onder de Nederlandse Media
wet vallen en dan niet meer te
boek staan als Luxemburgse
zenders. Dit kan het moederbe
drijf HMG jaarlijks enkele mil
joenen euro's aan sponsorin
komsten schelen.
Licenties
Het Commissariaat voor de Me
dia kreeg gisteren wederom ge
lijk in de juridische strijd die al
vijf jaar wordt gevoerd met
HMG. Volgens de mediawaak
hond zijn RTL 4 en RTL 5 ge
woon Nederlandse zenders,
want het hoofdkantoor van
HMG is in Nederland gevestigd,
het merendeel van het perso
neel is werkzaam in Nederland
en HMG heeft de redactionele
verantwoordelijkheid voor de
programmaschema's van RTL 4
en RTL 5. Dus moeten deze zen
ders zich qua programmaspon-
soring en reclame aan de - Eu
ropees gezien strenge - Neder
landse Mediawet houden.
Unilever
HMG houdt echter vast aan
haar Luxemburgse licenties en
maakt nog steeds dankbaar ge
bruik van de zogeheten 'U-
bochtconstructie'. Ook nu geeft
HMG de strijd nog niet op. Het
bedrijf gaat in beroep bij de
Raad van State en vraagt daarbij
meteen een schorsing aan van
de gisteren gedane uitspraak.
Daarmee kan de zaak weer en
kele maanden worden gerekt.
Indien het Commissariaat voor
de Media ook bij de Raad van
State gelijk krijgt, zal dat voor
RTL 4 en RTL 5 een groot aantal
beperkingen betekenen. Met
name op het gebied van pro-
grammasponsoring zijn de Ne
derlandse regels veel strenger
dan de Luxemburgse. „Een pro
gramma dat door één bedrijf
wordt betaald en waarin de pro
ducten van dat bedrijf worden
aangeprezen, mag dan niet
meer", geeft een woorvoerder
van het Commissariaat voor de
Media als voorbeeld. Onder
meer Life Cooking met Carlo
Boszhard en Irene Moors, dat
geheel betaald wordt door Uni
lever, zou dan moeten worden
aangepast.
„De verschillen zitten vooral in
titelsponsoring, de aftiteling en
billboards (reclamespotjes van
de sponsor aan het begin en
einde van wn programma, red.)
laat een woordvoerster van
HMG weten. „Je mag dan niet
meer zomaar de naam van een
sponsor in de titel van een pro
gramma noemen."
Yorin
Hoeveel HMG dit precies aan
inkomsten kan schelen, is moei
lijk te schatten. Over het geld
dat omgaat in programmaspon-
soring is weinig bekend. Het
verschil kan in de miljoenen lo
pen. „Maar als het zover komt,
zijn we niet bang dat er opeens
veel minder geld binnenkomt.
We zijn een commercieel bedrijf
en zullen dan naar nieuwe we
gen zoeken om dat verlies te
compenseren", voorspelt de
HMG-woordvoerster, die daar
bij naar Yorin wijst. De derde
HMG-zender valt al onder de
Nederlandse Mediawet.
„Daar worden ook gesponsorde
programma's uitgezonden. TV
Woonmagazine en Yorin Travel
bijvoorbeeld. Je moet alleen cre
atief met de regels omgaan."
