LEIDEN REGIO
Uk cijfer staat voor een mensenleven'
Speeltuinen
college
Leiden
ale van LEF in
dse Schouwburg
gefeliciteerd
Groot bewonersfeest
in Zeeheldenbuurt
R3
erzoek borstkanker wordt voortgezet ondanks licht tegenvallende resultaten
(godeCLERCQ
HART
VOORDE
ZAAK
MIDDEN
ZUID
Leidsch DagbladAHCHlEVlïN
HDC 972
vrijdag 21 JUNI 2002
>rf>rde Booys
van de Gezondheids-
loot minister Borst van
ondheid dat preventief
naar borstkanker bij
iwen doorgaat. Het
Kankercentrum in Lei-
nu de rust terug-
tej jw
cht Kaï
c. v rt dat r
ng overheerst bij het
Kankercentrum West,
1(j ssionair minister Borst
llcsgezondheid) bekend
)SÜj maakt dat het bevol-
•jaI lerzoek borstkanker ge-
ijai »rgaat. „Daar zijn we
•Ic c heel blij mee, want
de afgelopen maanden
even spannend", ver-
stl Bun, coördinerend ra-
n bij het kankercentrum
der
ssie over de effectiviteit
bevolkingsonderzoek
bi? ter bij vrouwen van
r en ouder laaide de af-
naanden weer hevig op
uitkomsten van een
'v^kudie. Daaruit blijkt dat
j^u olkingsonderzoek niet
t ewenste daling van het
erfgevallen door borst-
V0( irgt. Bij de start in 1988
ervan uit dat het be-
inderzoek voor meer
aff töS Procent sterfteda-
lO0 zorgen. Dat percentage
op ongeveer achttien
zal naar alle waar-
ïeid over een paar jaar
ets lager uitkomen.
OU, volgens het Deense
jjej k, de behandeling van
;er weer veel nadelen
voor de gezondheid.
Door de bestraling na een borst-
amputatie neemt de kans op
hart- en vaatziekten toe. Volgens
de Deense onderzoekers zou de
overlevingswinst die door het
bevolkingsonderzoek wordt ge
boekt, door de bestraling weer
teniet worden gedaan. Het on
derzoek was voor demissionair
minister Borst aanleiding om de
Gezondheidsraad een onder
zoek te laten doen naar de effec
tiviteit van het Nederlandse be
volkingsonderzoek borstkanker.
De conclusie van de Gezond
heidsraad luidt nu dat er inder
daad wel wat kanttekeningen te
plaatsen zijn bij de effectiviteit
van het bevolkingsonderzoek,
maar dat het dalende aantal
sterfgevallen genoeg fundament
is om door te gaan. Minister
Borst, groot voorstander van het
bevolkingsonderzoek, nam die
conclusie deze week over.
Petra Bun van het kankercen
trum in Leiden hoopt dat de be
slissing van de minister weer
wat rust brengt. „Wij merken
het altijd meteen als er iets ne
gatiefs over het bevolkingson
derzoek in de media is geweest.
Dan worden wij overspoeld met
telefoontjes van bezorgde vrou
wen, die zich afvragen of het
onderzoek wel zin heeft gehad.
Het kost veel moeite om die
mensen dan weer gerust te stel
len. En dat is soms wel eens
frustrerend."
Dit is overigens niet de eerste
keer dat het onderzoek in twijfel
wordt getrokken. „In 1994 was
er ook zo'n hausse. Toen is de
financiering zelfs even stopge
zet. Ik ben dus wel wat ge
wend", vertelt Bun die al twaalf
jaar bij het Integraal Kankercen
trum werkzaam is. Toch heeft
Het bevolkingsonderzoek borstkanker is volgens de minister nuttig genoeg om in stand te worden ge
houden. Foto: Picture Partners Leiden
de coördinerend radioloog niet
direct de indruk dat de negatie
ve berichtgeving invloed heeft
op de deelname aan het onder
zoek. „Nee, de deelname blijft
behoorlijk constant. Vrouwen
(advertentie)
ABN AMRO
Kamsteeg
AUTO LEASE
Arenthals Grant Thornton S
accountants en adviseurs
HAMER VAN KOOPHANDEL
RIJNLAND
Leidsch Dagblad GSfi Automatisering
Leiden
doen over het algemeen toch
behoorlijk fanatiek mee. Op het
platteland halen we de tachtig
procent vaak, in de Randstad is
dat altijd wat minder. Daar
moet meestal nog een tweede
oproep op de mat vallen voor
dat de vrouwen komen." Reden
daarvoor is waarschijnlijk het
hogere aantal allochtone vrou
wen in de Randstad. Die zijn
vaak wat minder geneigd om te
komen, omdat ze bang zijn om
door een man te worden onder
zocht. Onterecht, want het on
derzoek wordt uitsluitend door
vrouwen gedaan.
Een andere verklaring voor de
ikv
nbc""'
chn
Gee rteus Waarsenburg
inze
Breide is de beste begin-
amv dememer van het jaar?
wordt dinsdag beant-
17101 dens de finale van de
11 wedstrijd voor starten-
n> Ppemers LEF in de Leid-
iwburg. Ten overstaan
ch" ïonderd aanwezigen
lca' winnaars van de vier
L Ni houden voorrondes -
n- R lboratories, Telecom
Wolkyshop en Van
Jijfr an Tafel - zich nog-
7aa senteren. Een deskun-
iaP kiest de winnaar, een
raaI eter beoordeelt welke
ran ïer de publieksprijs in
er, I
mag nemen.
117111 boratories van Ruud
en 11 Henk de Jong is een
Eril umbedrijf dat grond
en, B es uitvoert voor ge-
om, elenproducenten. De
Ku de Santing tijdens de
Hoi monde door naar de
.ubl t een lovend oordeel.
- Sterft een gat in de markt
auü En ondanks de moei-
obbfcrie waarmee het be-
oezighoudt, heeft San-
jnja p een heldere en dui-
illan lanier gepresenteerd,
imu b ik het nog niet over
/an i ef gehad die een on-
°ri, nodig heeft om een
Heeijal van j-uim vier mil-
vesteren", liet jurylid
iw toen weten,
nseivoorronde werd vo-
yer wonnen door een in-
dat een van de deel-
ek werd, kreeg Has-
ije BF slechts een dag voor
ebe< -
eno<
in Iti
de presentatie de vraag of hij
wilde invallen. Met succes. Bas-
hir overtuigde in lef, in het ne
men van risico's en in doorzet
tingsvermogen, aldus het jury
rapport. Bovendien presenteer
de hij zijn bedrijf op een zeer
humoristische manier. Bashir
ging dan ook naar huis met zo
wel de jury- als de publieksprijs.
In januari won Hub Sillen van
de Wolkyshop de derde voor
ronde. De eigenaar van de win
kel, waar schoenen aan de man
worden gebracht 'waarmee je
op wolkjes loopt', had volgens
de jury enthousiasme, geloof in
zijn eigen product en genoeg
uitstraling om iedereen te over
tuigen van zijn lef en onderne
merschap.
Helga van Manen, bedenker en
oprichter van de serviesspeci
aalzaak Van Manen aan Tafel
aan de Hogewoerd, voegde zich
als laatste bij het rijtje finalisten.
De jury beloonde Van Manen,
die op 46-jarige leeftijd een goe
de, vaste baan opgaf voor haar
nieuwe winkeltje met een finale
plaats omdat zij een 'starter in
de meest pure zin van het
woord is'. „Haar durf, intuïtie,
zeer gedegen bedrijfsplan en
oog voor detail, maken haar tot
een terechte winnaar", sprak de
jury. En het publiek dacht daar
net zo over, want ook Van Ma
nen wist de jury- en de pu
blieksprijs in de wacht te slepen.
De finale - aanstaande dinsdag
in de Leidse Schouwburg - be
gint om 19.30 uur. Kaarten zijn
nog te verkrijgen bij het Stads-
bouwhuis.
m
jlJs
(advertentie)
Reqionaal Opleidingen Centrum 0
k. pt ID College Leiden
jliciteert
"jnegal/Kafountine
et de behaalde winst!
Het ID Collége is een
reqionaal opleidingen
centrum waar ruim
12.000 studenten
middelbaar beroeps
onderwijs, educatie
en contractonderwijs
volqen.
ID College Leiden
Storm Busyingstr. 18c
2332 VW Leiden
(071) 535 33 55
kies voor ontwikkeling
De Leidse speeltuinen riepen bij menigeen warme
herinneringen op. Bij Anneke Bink bijvoorbeeld:
„Als klein meisje heb ik veel in de speeltuin 'Ons
Eiland' gespeeld. Ik woonde in een andere buurt,
maar mijn moeder had twee zusters in de Zeehel
denbuurt wonen. Bovendien bezocht ik daar de
Christelijke Lagere School aan de Munnikenstraat.
Om in de speeltuin te mogen spelen moest je lid
zijn van de speeltuinvereniging. Als niet-lid kon je
er ook spelen, maar dan moest je een klein toe
gangsbedrag betalen. Mijn moe
der vond dat zonde van het geld
en ik werd dus geregeld door
haar of door een tante de speel
tuin binnengesmokkeld. Mijn
tante deed dat door een praatje
te maken met de opzichter. Of
ze bracht hem thee met wat lek
kers."
„Als er een opzichter was met
wie mijn tante geen goede band
had, dan werd ik over het hek in
haar achtertuin, die uitkwam op
de speeltuin, getild. Ik speelde
er dus altijd illegaal. De speel
tuinvereniging 'Ons Eiland' or
ganiseerde ook lampionoptoch
ten. Waarschijnlijk op Koningin
nedag vermoed ik. Ook daarin
liep ik mee. Ik herinner me ver
der nog dat koningin Juliana de
speeltuin heeft bezocht. Of dat
ter ere van de opening was weet
ik niet. Van dat bezoek is een
film opgenomen die ik wel eens gezien heb. Ik sta
er al schommelend op. En dat voor een kind dat
niet eens lid was! Misschien is die film nog wel bij
iemand in bezit. Ik zou het enig vinden die beel
den nog eens te zien."
„De speeltuin had natuurlijk een glijbaan. De 'ho
ge' noemden we die. Er was ook een jes, maar
daar was ik, met al die wilde jongens, niet zo dol
op. Voorts was er een klimrek, een zandbak, om
heind met kippengaas vanwege de talloze katten
in de buurt, en uiteraard de schommels. Maar het
mooist van alles was het huisje van de opzichter.
Vrijwilligers hadden een gebouwtje gemaakt in de
vorm van een paddestoel, compleet met een rood
dak met witte stippen. Prachtig vond ik dat. Naast
het gedeelte waar de speeltoestellen stonden was
er nog een veldje waar gevoetbald kon worden.
Dat veld was een hobbelig stukje land met kuilen.
Hier speelde ik met mijn vriendjes en vriendinne
tjes van school verstoppertje."
„Ik herinner me nog dat ik met twee jongetjes uit
mijn klas, Hans en Piet, in zo'n kuil zat. Van Piet
kreeg ik een appeltje en van Hans een kransje ge
maakt van zelf geplukte madeliefjes. Ik had toen,
zonder dat ik het wist, twee aanbidders tegelijk."
Wil den Heeten denkt vooral terug aan de ver
schillende clubs binnen de speeltuinvereniging.
Vooral „aan de kindertoneelclub 'De vrolijke Ka
bouters', waar ik menig rolletje heb gespeeld
(soms de hoofdrol!). We oefenden in de Meelfa-
lagere opkomst in de Randstad
is het ontbreken van sociale
controle. Op het platteland gaan
vrouwen vaak samen naar het
bevolkingsonderzoek.
Bun krijgt regelmatig brieven
van vrouwen die er dankzij het
bevolkingsonderzoek op tijd bij
waren en nog goed behandeld
konden worden. „Dat werkt
heel stimulerend en geeft vol
gens mij ook precies aan waar
om we gewoon dóór moeten
gaan. Ook al vallen de cijfers nu
een beetje tegen. Als je bedenkt
dat elk cijfer staat voor een
mensenleven, dan is er toch
geen enkele reden meer om te
twijfelen."
Jan Willem Coebergh, epidemi
oloog verbonden aan de Eras
mus Universiteit Rotterdam,
blijft ondanks het besluit van
Borst vraagtekens bij het bevol
kingsonderzoek borstkanker
zetten. „Niet vanwege het Deen
se onderzoek, ik heb die twijfels
al vanaf het begin. Ik roep al ja
ren dat een bevolkingsonder
zoek zoals dat naar borstkanker
een veel te grote wissel trekt op
de gezondheidszorg. Toen het
onderzoek begon en er ruim
voldoende artsen, specialisten
en radiologen waren, vond ie
dereen dat onzin. Maar met de
huidige tekorten in de zorg, be
gint men mij gelijk te geven. Met
het bevolkingsonderzoek is zo'n
gigantische logistiek gemoeid,
het vergt enorm veel werk van
de ziekenhuizen. Dat is haast
niet meer op te brengen onder
de huidige omstandigheden. En
dét vergeet minister Borst als ze
vanachter haar bureau zo'n op
zichzelf goede beslissing
neemt."
Volgens Coebergh krijgt de Ne
derlandse vrouw door het be
volkingsonderzoek onterecht
een veilig gevoel. „Preventie is
natuurlijk wel goed, maar als de
vrouw na het vaststellen van een
beginnende borstkanker maan
den moet wachten op een ope
ratie of bestraling, dan is het ef
fect van het bevolkingsonder-
zoekweg."
Petra Bun herkent het pro
bleem. In het centrum in Lei
den, maar ook in de rest van het
land is een chronisch tekort aan
radiodiagnostisch laboranten.
WIJKLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
uit de buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
naar stadsdeel. Persberichten en wijkbladen kiuïnen worden
gestuurd naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden.
Fax: 071-5321921; e-mail: redacrie.ld@damiate.hdc.nl
PANCRAS Het Filosofisch Café houdt dinsdag 25 juni om 20.00 uur
een bijeenkomst in La Corona aan de Nieuwe Rijn 5. Spreker is Re-
né Randsdorp over het onderwerp: Zwervend denken met Zhuang
Zi, een taoïstisch denker uit de vierde eeuw voor onze jaartelling,
die tot de invloedrijkste filosofen van China behoort. De toegang
bedraagt 5 euro, voor studenten is de toegang 3 euro. Meer infor
matie bij Jos Delnoij, 5122771 of Jeannette Monshouwer, 5131038.
PIETERSWUK Het Leids Anjercomité heeft zaterdag 29 juni het
Stadhuisplein geclaimd voor een aantal activiteiten. Zo is er vanaf
elf uur een Rad van Avontuur met prijzen die beschikbaar zijn ge
steld door de Leidse markt. Vanaf half twaalf treden diverse Junior
Twirlgroepen uit Leiden op. En vanaf half één is er een optreden
van muziekgroep 'De Sleutels'van stichting Club 58.
CRONESTEIN In het bezoekerscentrum Het Reigersbos in polder
park Cronesteyn is een nieuwe tentoonstelling over Water in onze
omgeving'. Deze tentoonstelling gaat over het werk van het Hoog
heemraadschap van Rijnland voor droge voeten en schoon water
en is elke zondag van 14.00 tot 16.00 uur te bezoeken. Voor groe
pen kan een afspraak worden gemaakt, eventueel met excursie en
een lunch, met de Dienst Milieu en Beheer, afdeling Natuur- en
milieueducatie, tel. 5214996 of het Reigersbos, tel. 5769805.
leiden - De bewoners van de
Zeeheldenbuurt vieren morgen
feest in het park aan de Tas
manstraat. De hele dag zijn er
activiteiten voor jong en oud.
Het buurtfeest is een poging om
de betrokkenheid bij de wijk te
vergroten.
Naast individuele bewoners
hebben zich vrijwilligers van de
speeltuinvereniging Ons Eiland,
buurthuis 't ScWppertje, de
buurtvereniging en de activitei
tencommissie in de wijk ingezet
om een volwaardig feestpro
gramma op te stellen. Het feest
wordt gefinancierd via het pro
ject Onze Wijk Aan Zet van de
gemeente, dat zich richt op ver
groten van de leefbaarheid en
veiligheid in de buurten in de
noordelijke binnenstad en de
Slaaghwijk.
Het buurtfeest begint om 9.45
met een kinderoptocht vanuit
speeltuin Ons Eiland. Voor de
jongsten zijn er verder tal van
activiteiten: kindertheater, pony
rijden, een zweefmolen en nog
veel meer. Maar ook andere
leeftijdsgroepen komen aan hun
trekken. Waaghalzen kunnen
met spectaculaire Airbikes loop
ings maken. Verder is er een
playbackshow, een optreden
van een buikdanseres en de
monstraties Country street-
dance, breakdance en salsa.
Koopjesjagers komen aan hun
trekken op de rommelmarkt in
het park. De festiviteiten zijn om
een uur of vijf afgelopen.
briek. De directeur, de heer De Koster, was be
schermheer van Ons Eiland. We hadden twee keer
per jaar uitvoering. De jaarlijkse hoogtepunten
waren de uitvoering in april, in de Leidse Schouw
burg, en die van eind november/begin december
in Zalencomplex De Burcht. Daarnaast was er nog
een ritmische dansgroep en een accordeonclub.
Die droegen ook hun steentje bij aan de jaarlijkse
uitvoeringen. Wie herinnert zich nog de jaarlijkse
bazars, tuinfeesten, vakantiebezigheden? Ook was
er een korfbalclub. Veel enthou
siaste en gedreven vrijwilligers
gaven leiding aan het geheel.
Pas later kwam er een clubhuis
en dat werd door vrijwilligers
zelf gebouwd. Hoogtepunt was
het bezoek van koningin Juliana
aan 'Ons Eiland' in mei 1954. Ik
mocht de koningin bloemen
aanbieden.
„Er was ook een eigen clublied
(ik heb de tekst). De laatste twee
regels luiden: „Wij allen, wij blij
ven er steeds voor paraat, ons
grootst ideaal: De jeugd van de
straat!" Al met al een mooie
jeugdherinnering, die ook vor
mend voor mijzelf is geweest
Later kwam ik als medewerkster
van de Stichting Dienstverlening
Leiden (Gecoördineerd Bejaar-
denwerk) in diezelfde Zeehel
denbuurt werken en zag ik een
aantal van die voormalige vrij
willigers weer terug, als leidsters van een soos of
Wijkouderenraad. Heel verrassend."
Maar waarom heet die grote schommel nou een
jesVolgens W.S. de Wolf luidde de oorspronkelij
ke naam jazzschommel. „Jazz was in de tijd vlak
na de 2de wereldoorlog zeer populair. En die
schommel had wel een beetje een jazzbeweging,
vonden wij. Overigens: door jongens uit de buurt
werd de schommel vaak gebruikt om verspring-
wedstrijden te houden. De springer ging op de
punt van de schommel staan en als de schommel
zijn hoogste punt had bereikt, dan sprong hij eraf
en probeerde zover mogelijk te komen. Dat waag
stuk was natuurlijk wel voorbehouden aan specia
listen!"
Met dank verder aan S. Bavelaar; Riek Bakker-
Bakker (Roelofarendsveen), Cor Mulder, C.M.
Kleer-Oudshoorn en T.M.J. Dingjan-Zonneveld
(Leiderdorp); A. Gijzenij-Eikerbout (Oegstgeest);
G. Vlaanderen-Hagenbeek (Almere), Henk van der
Reijden, mw. W. Stavleu.
Hans Heestermans
Reacties en rips voor deze rubriek kunt u sturen
naar de redactie van deze krant, Postbus 54,
2300 AB Leiden, onder vermelding van de ru
brieksnaam 'Leids dialect'. E-mailen naar de au
teur kan ook: heestermans@inl.nl.
uit de
ANNO 1902
Zaterdag 21 Juni
LEIDEN - Het Gymnastiek- en Sportterrein van de
L.G.- en S.- Vereeniging 'Hercules' is geopend. Het
terrein is mooi gelegen achter ,'t Posthof' en gemak
kelijk te bereiken. Het ligt in de lengte van den Sta
tionsweg, is lang 135 M. en breed 20 M., het heeft
aan de zijkanten een baan voor hardloopen en esta-
fettenloop, lang 100 M.; en een hindernisbaan van
125 M.; hierom heen ligt een lange baan van 250
M. Tusschen de banen liggen de kleinere banen voor
hoog-, ver-, pols- en lengte-springen, één voor het
touwtrekken en verder staat er een rek en een paard.
Een huisje dient voor het opbergen der werktuigen
en bewaren der kleederen. Het terrein ligt goed
hoog, want van den velen gevallen regen droeg het
geen sporen.
Na afloop der wedstrijden keerden de aanwezigen
voldaan huiswaarts. Zeer zeker zullen allen over
tuigd zijn dat 'Hercules' wijs deed met in den zomer
haar oefeningen buiten te houden; dat staalt niet al
leen de spieren, maar de frissche buitenlucht doet
tevens meer goed dan het stof in het gymnastieklo
kaal.
ANNO 1977
LEIDEN-Vijftien ou
ders werken op het
ogenblik in de avond
uren aan de verbete
ring van de speel
plaats van kleuter
school 'De Zonne
bloem' aan de Asser
straat. Op initiatief
van het oudercomité
worden de bestrating
en de zandbak verbe
terd en klimrekken
aangeschaft. Het geld
is door de ouders op
vrijwillige basis be
schikbaar gesteld.
Foto: Archief Leidsch
Dagblad
Dinsdag 21 juni
LEIDEN - "Ja, er mag hier gerust van een unieke
vondst gesproken worden", zegt districtsgeoloog
A.P. Pruissers van de Rijks Geologische Dienst,
staand in de bouwput op de hoek van de Breestraat
en het Gangetje. Met de troffel wijst hij op een don
kergrijze kleilaag enkele meters onder het huidige
wegdek. Dat moet het allereerste dijklichaam van de
Oude Rijn zijn geweest. De waterkering waarmee de
allereerste bewoners van Leiden zich tegen het op
dringerige rivierwater beschermden. Een dijk, die
dateert uit de twaalfde eeuw.
De vondst van deze 'oerdijk' is van groot belang, om
dat daarmee weer een belangrijk stuk in de histori
sche legpuzzel van Leiden is gevonden. Zekerheid
dat de dijk ook werkelijk in de bodem verborgen zat
bestond er tot dusver niet. Het vermoeden bestond
alleen, dat hij ergens tussen de Langebrug en de Bo
termarkt zou kunnen liggen. Werkzaamheden ten
behoeve van een nieuwe riolering in de Breestraat
hebben aan die onzekerheid een einde gemaakt.
Maandagmiddag werd de interessante bodemstruc
tuur bij het Gangetje voor de eerst maal ontdekt.
Geoloog Pruissers is daarna direct aan het werk ge
gaan en heeft de verschillende lagen blootgelegd.
Gisterochtend was dat werk voltooid en nam het
Leids college van B en W een kijkje in de bouwput.
Een fotograaf van de afdeling Monumentenzorg foto
grafeerde de lagen in de loop van de dag in kleur.
Nadat de geoloog zijn onderzoekingen had afgerond,
werd dat deel van de bouwput gistermiddag weer ge
sloten.
De vondst is een grote verrassing voor Pruissers, die
al twee jaar bezig is met een wetenschappelijke stu
die over het ontstaan en de ontwikkeling van de
Rijn. De vondst van het dijklichaam past in de ver
hogingen, die elders zowel aan de noordkant als aan
de zuidkant van de Oude Rijn zijn gevonden. Aan de
noordkant loopt die verhoging via Lage Rijndijk,
Haarlemmerstraat en Morsweg naar de 'haak' bij De
Vink, waar de Oude Rijn afbuigt in de richting van
de zee. Aan de zuidkant past de vondst in de Bree
straat in de verhogingen langs de Rijndijk, Haagweg,
Hogewoerd en Hoge Rijndijk.
plaatsing) of door contante betaling a
Leidsch Dagblad, Roosevdtstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
