LEIDEN REGIO
Een compleet jaar Leiden in één middag
Individueel grondbezit tast cultuur Indianen aan
Brandstichtster wil
niet naar tbs-kliniek
Haast met uitbreiding
markt op Stille Rijn
HONDERZOEK
I1M30ZH3CIN0
HORA EST
R3
aa
EL CID-commissie wil band tussen stad en studenten smeden
Het onzichtbare leven van de inheemse Surinaamse vrouwen
woensdag- 19 juni 2002
As
Wilfred Simons
a a
Was het EL die in zijn vis-
va mi overleed, of CID? Voorzit-
3nk Parlevliet (21) weet het
èit is dat één van de twee
molly's die de commissie bij
lantreden kreeg, de atmos-
kste
1 het benauwde Plexus-
amertje niet heeft over-
en jk noem hem gewoon EL
1 was Maar één vis is genoeg voor
fliet en zijn vijf medecom-
:n om de Leidse binnen-
ian maandag 12 tot en met
da g 16 augustus op z'n kop te
stel
rdoei
01
sma'
irgai
CID-commissie is de drij-
kracht achter de intro-
vocfcweek voor studenten die
in de tweede week van
itus voor eerstejaarsstu-
wordt gehouden. De EL
week geeft een enorme
t ie in de dan doorgaans
wal rergoten stad. De naar ver-
d( ting 1500 eerstejaars krij-
)slic een stoomcursus met drie
iaat! liënten: universiteit, (stu-
jijverenigingen en stad.
ussiommissie legt dit jaar de
ct v uk op de stad, aldus Parie
de „We vonden dat voorgaan-
[ommissies de eerstejaars
heefcten te weinig kennis lie-
ia A naken met Leiden als ge
en a ite. De Lakenfeesten, de
loop, de Leidse Marathon,
ties I eurbakkentocht, drie okto-
aslin ïoem maar op, er zijn stu
il die er pas na jéren ach-
üs n imen dat deze dingen alle-
in Leiden gebeuren." Ook
- CID de studenten kennis
rs i maken met niet-universi-
verenigingen en organisa-
it4„We hebben bijvoorbeeld
•r w ^vereniging Roomburg
105 tagd om tijdens de infor-
markt op dinsdag een
te bemannen, maar
ook het COC, het psycho-medi-
sche centrum Parnassia en de
Thuiszorg."
De EL CID-commissie heeft een
dagdeel ingepland voor de ken
nismaking met Leiden onder de
titel 'een compleet jaar Leiden
in één middag'. Vaste prik is de
'cursus Leids', die als vanouds
gegeven wordt door de bekende
Leidenaar Peter Labruyère. Om
de cursus een wat wetenschap
pelijker tintje te geven, heeft de
commissie ook hoogleraar en
Leidsch Dagbladcolumnist
Hans Heestermans uitgenodigd.
„Wij willen de eerstejaars op die
ene middag zo veel over Leiden
leren, dat ze er de de rest van
hun studietijd profijt van heb
ben", zegt Parlevliet. „Niet voor
niets is het thema 'de Leidse
Odyssee' - we vatten de studie
tijd op als een reis die met de EL
CID-week begint en die met het
afstuderen eindigt."
De nadruk op Leiden komt
voort uit de misschien wat idea
listische behoefte van de com
missie om iets te doen aan de
kloof tussen student en stad.
Het is heel goed mogelijk om vijf
a zes jaar in Leiden te studeren
en in die tijd nooit een Leide
naar te spreken, op de groente
boer en de bakker na. „De stu
denten staan toch nog altijd te
genover de Leidse burgers", zegt
Parlevliet. „Dat is geen goede
zaak. Studenten moeten in de
stadssamenleving integreren,
bijvoorbeeld door ook lid te
worden van burgerverenigin
gen."
Het concept van de EL CID-
week is steeds gelijk, al wordt er
in het weekprogramma elk jaar
wel wat geschoven. Zo maken
de studenten dit jaar op woens
dag kennis met de faculteiten en
de opleidingen waar zij gaan
studeren. Vaste prik is de rond
leiding in het LAK-gebouw,
waar de studenten kunnen mee
zingen en -spelen met muziek
verenigingen als Collegium Mu-
sicum en Sempre. Dezelfde for-
den haag/leiden - Een 47-ja-
rige Leidse krijgt nog één
kans persoonlijk uit te leggen
waarom zij niet ter beschik
king van de staat gesteld wil
worden. De Haagse recht
bank heeft besloten de straf
zaak tegen de vrouw voor dit
doel uit te stellen.
De Leidse moest voorkomen
omdat zij op 10 maart van dit
jaar haar woning in de Leidse
Genestetstraat in brand heeft
gestoken. Het huis brandde
geheel uit. De vrouw kwam
tot haar daad om aandacht te
vragen voor haar psychische
problematiek. Zij is al sedert
haar zeventiende jaar sui-
cidaal. Tot verbazing van de
rechtbank was de vrouw ech
ter niet meegekomen met
haar advocaat mr. J. van Roy.
Zij zou de spanningen van de
rechtszaak niet aankunnen.
In een psychiatrisch rapport
over de vrouw komen de ge
dragsdeskundigen tot het ad-
vies om haar tbs met dwang
verpleging op te leggen. Zelf
wil de vrouw echter beslist
geen tbs. Zij geeft de voor
keur aan behandeling in het
medisch circuit op grond van
een bijzondere opname in
een psychiatrisch ziekenhuis.
De zitting wordt op een na
der te bepalen tijdstip voort
gezet.
De EL CID-commissie bestaat dit jaar uit (vanaf links) Enna Bongers, Peter Rietman, Alexander Kuhlmann, Frank Parlevliet en Richard Aar-
noudse. Anita de Bruijn staat niet op de foto. Foto: Hielco Kuipers
mule geldt voor de kennisma
kingsdag op het Universitaire
Sport Centrum. Donderdagmid
dag is er weer het Leids Eerste
jaars Festival met terrasjes en
barbecue in de Leidse Hout.
Eveneens vaste gewoonte is de
watersportdag op en om het
Galgewater op dinsdagmiddag,
met als onontkoombaar studen
tikoos hoogtepunt: de even-
wichtsbalk boven het zwembad.
Gooi je mentor in het water!
De EL CID-commissie besloot
dit jaar minder bekende Neder
landers in te huren. Met een
budget van 193.000 euro zijn
grote publiekstrekkers al snel te
duur, oordeelt penningmeester
Alexander Kuhlmann (22). Bo
vendien vindt de commissie dat
'niet essentieel'. „We hebben
ons echt afgevraagd wat je wil
met een introductieweek", zegt
Enna Bongers (23). „Bekende
Nederlanders binnenhalen of
informatie geven?" Daarom be
perkt de commissie zich dit jaar
tot mensen als schrijver Joost
Zwagerman, die komt voorlezen
en winnaar Javier Guzman van
het Leids Cabaretfestival.
leiden - Aan het water van de
Stille Rijn verschijnen mogelijk
vanaf volgend jaar de eerste
marktkramen. Zo gauw de re
constructie van de Stille Rijn
klaar is, gaat de gemeente seri
eus werk maken van deze uit
breidingsmogelijkheid van het
marktgebied. De werkzaamhe
den worden volgens planning
nog deze zomer afgerond.
De Stille Rijn staat al tien jaar op
de nominatie als mogelijke uit
breiding voor de woensdag- en
de zaterdagmarkt. Maar voordat
er daadwerkelijk kramen kun
nen worden opgezet, moeten
burgemeester en wethouders
nog officieel het besluit nemen
om de Stille Rijn aan te wijzen
als marktgebied. „Daartegen
kunnen bewoners en onderne
mers dus nog bezwaar maken",
legt beleidsmedewerker C. Smit
uit. Hij verwacht dat de ge
meente in september met alle
belanghebbenden om de tafel
gaat zitten om de plannen vqr-,
der uit te werken. Daarbij staan
zowel de opstelling en het aan
tal kramen als het soort handel
dat wordt toegestaan nog ter
discussie.
De extra kramen kunnen wor
den gevuld door ondernemers
die nu nog op de wachtlijst
staan voor een plekje op de,
Leidse markt. Het is op dit mo
ment niet de bedoeling om
marktkooplui die al een plekje,
hebben, te verplaatsen naar de
Nieuwe Rijn. De uitbreiding van
de markt zal daarom in eerste
instantie beperkt van omvang
zijn. Maar ook los daarvan is het
niet de bedoeling dat de Nieuwe
Rijn helemaal tot aan de Kip-
penbrug wordt volgezet met
kramen. „Want we zitten nog
met de toegang tot de inpandige
parkeervoorziening van een ap
partementencomplex. Die moet
natuurlijk vrij blijven", aldus
Smit.
DOOR WIJNAND NOOT
1 en
ïeva
:t
ilecli
icie:
niet
ijgt
kas t wsgierigheid is de belang-
je{ e drijfveer voor de weten-
•der shriek In Onder
doet een greep uit de vele
De nverpen waar Leidse on-
belapekers zich in hebben ver-
Vandaag: juriste Ellen-
ibel (33).
_iiza
gro
j de woonde bij een gezin in een
len huisje met twee slaap-
vou^iers. Ik sliep in de ene, de
vi Hie in de andere." Ellen-Ro-
uigd ambel (33) verbleef twee
nt dfnden in de Surinaamse
Casipora en Galibi voor
joed twee jaar durend onder-
de re naar de rechtspositie van
bestpaamse vrouwen van in-
herkomst. Donderdag
met mi promoveerde zij aan de
1 Lei Ise universiteit op een
in Li afschrift hierover, Resource
l'cte, gender and indigenous
ïider in Suriname genaamd,
jkeri takkelijk was dit onderzoek
>en( altijd, 's Morgens nog wel.
on Q baadde ik in de kreek. Dat
en is koud, maar heerlijk. Tus-
iof elf en vier is het te heet om
itsen erken. Dan rustten we. De
veau 'sen daar houden van hun
ovfcy je moet niet denken
Leid dies er collectief gaat. De
ies staan tussen groepen
ten, dus je ziet elkaar niet
:rveren heeft geen zin. Je
't afspraken maken om
isen te spreken te krijgen,
tijden het dorpsplein. Al-
bij een belangrijke gebeur-
snét °Pereren ze ofs gemeen-
wjj
Kambel, in 1969 in Suriname
geboren, heeft tot haar veer
tiende in Nederland gewoond,
waarna ze enkele jaren naar
haar geboorteland terugging.
Gedurende de zes jaar dat ze in
Leiden woonde, bezocht ze het
Bonaventura. De belangstelling
voor de rechten van inheemse
vrouwen werd gewekt toen ze
in de laatste fase van haar stu
die een college rechtsfilosofie
volgde over multiculturalisme.
„,Toen wist ik wat ik wilde. Ik
had al gekozen voor rechten.
Maar ik wist tot dan niet precies
wat ik ermee moest. Totdat die
link met mijn achtergrond werd
-gelegd." In 1994 studeerde
Kambel af. Ze werkt nu als be
leidsmedewerker voor de Com
missie Gelijke Behandeling in
Utrecht.
Bij de Surinaamse Indianen die
ze bezocht, bleken mannen en
vrouwen minder gelijkwaardig
dan zij zelf meenden. De mo
dernisering maakt onzelfstan
digheid bij vrouwen en afhan
kelijkheid van hun mannen al
leen maar groter. Mannen wer
ken in de houtkap of verdienen
anderszins geld en zijn daarom
minder geneigd landbouwgron
den voor hun vrouw aan te leg
gen. Landbouw wordt minder
belangrijk, terwijl vrouwen af
hankelijker zijn van landbouw.
De onzichtbaarheid van in
heemse vrouwen wringt bij de
bescherming van rechten op
grond en natuurlijke hulpbron
nen, zoals hout, palmproduc-
ten en medicinale planten.
Goudzoekers overspoelen de
inheemse leefgebieden: alleen
Ellen-Rose Kambel. Foto: Mark Lamers
al uit Brazilië zijn er 40.000 Su
riname binnengedrongen en
hebben prostitutie, wapens, al
coholisme en aids meege
bracht. Tegenover deze nieuw-
Opmerkelijke stellingen toegelicht
nheid is het onvermogen van een persoon
^de intelligentie van een ander te onder
ling 9 uit het proefschrift 'Applied legal epis-
ology: building a knowledge-based ontolo-
of the legal domain' van L. Mommers,
usgeleerdheid.
„Intelligentie wordt vaak gezien als een objec
tief te bepalen eigenschap, maar eigenlijk is het
een eigenschap in de ogen van anderen. De
vraag of iemand intelligent is is afhankelijk van
de vraag of hij intelligent wordt gevonden.
Mensen hebben hun oordeel vaak snel klaar en
nemen niet de tijd om de intelligentie van de
ander te onderzoeken."
komers staan in totaal slechts
zo'n 12.000 Indianen.
De vraag die Kambel zich stel
de, was bij welk instrument uit
het internationaal recht in
heemse vrouwen meer gebaat
zijn: het vrouwenrecht of de
verdragen ter bescherming van
inheemse bevolkingsgroepen.
Voor de landrechten van de
vrouwen die Kambel bezocht,
luidt haar conclusie: de laatste.
Vrouwen in dorpen als Casipo
ra en Galibi zijn meer gebaat
zijn bij collectief landeigendom,
terwijl het vrouwenrecht in in
dividuele titels voorziet. Als
grond individueel bezit wordt,
is de verleiding groot om die te
verkopen. Rijke stedelingen
doen vaak 'offers they can't re
fuse'. Maar zelfs als ze niet ver
kopen: op grond van het heer
sende systeem geldt het con
tract voor slechts veertig jaar. Er
zijn ingewikkelde procedures
voor nodig om die termijn te
verlengen, waarmee inheemse
vrouwen niet vertrouwd zijn.
Bovendien bebouwen ze geen
vaste, maar wisselende stukken
grond, terwijl het systeem vast
gebruik vereist - anders vervalt
het recht op het land.
Bovenal ontwrichten individue
le titels de traditionele manier
van leven van de inheemse be
volking. De gemeenschap
wordt versplinterd als mensen
een hek om hun tuin zetten.
Terwijl in onze moderne sa
menleving privébezit vaak als
de grondslag voor vrijheid
wordt beschouwd - in je eigen
ruimte kun je doen wat je wilt -
zeggen de vrouwen uit Casipora
en Galibi dat zij de sociale isole
ring die het met zich meebrengt
als een inbreuk op him vrijheid
ervaren. „Als ze dat doen zijn
we geen Indianen meer," ver
trouwden ze Kambel toe.
Kambel herinnert zich dat toen
zij met haar onderzoek begon,
de materie heel gevoelig lag. „Er
was een goudmijn in een Mar
ron dorp gepland. De concessie
was uitgegeven zonder mede
weten van de bewoners. Het
dorpje was al een keer ver
plaatst, de bewoners pikten het
niet langer. Pas in 2000 kwam
er verandering in de gespannen
situatie, toen president Wijden-
bosch de problemen van de in
heemse bevolking bespreek
baar maakte. Het was verkie
zingstijd, de kwestie is nu weer
van de agenda verdwenen."
Hoewel het inheemse-volke
renrecht volgens Kambel een
geschikter instrument is om de
positie van de vrouwen te be
vorderen dan het vrouwen
recht, is het geen wondermid
del. Ook moeten beide rechts
systemen niet lijnrecht tegen
over elkaar worden geplaatst
Beide typen rechten kunnen
hun waarde hebben voor de in
heemse Surinaamse vrouwen.
Met dit proefschrift wil Kambel
dan ook niet het laatste woord
over dit onderwerp hebben ge
zegd.
uit de Leidsch DagbladAllCHIËVEN
ANNO 1902
Donderdag 19 Juni
LEIDEN - Uit het advertentieblaadje 'De Aanwijzer'
kwam Zaterdagavond een brochuretje vallen naar
aanleiding der artikelen over de veemarkt, in het
'Leidsch Dagblad' verschenen. Wij willen er enkele
beschouwingen aan wijden. Moeilijk zal het echter
zijn om den schrijver op den voet te volgen omdat hij
als van 'den hak op den tak springt' en de eene in
consequentie stapelt op de andere. Hij veroordeelt
alle geschrijf over een zaak vóór dat bevoegde autori
teiten er zich over uitgesproken hebben als nutte
loos en op zijn minst voorbarig.
Eilieve, waar is dan de pers voor, als zij het publiek
niet mag voorlichten? En als zij het eerst mag doen,
wanneer de autoriteiten de zaak beklonken hebben,
is haar pleiten dan geen napleiten?
GEMENGD NIEUWS - De eerste nieuwe Holland-
sche haring, gisteren te Scheveningen ten verkoop
gekomen, gold van 73 tot 53 de ton. Amsterdam-
sche vischhandelaars deden het hoogste bod.
ANNO 1977
Zaterdag 18 juni
ZOETERWOUDE - Het feest is ten einde. Na een
kleine week is de Zoeterwoudse bevolking weer ont
waakt uit de feestroes rond 'Zoeterwoude 700 Jaren'
en heeft het dagelijks leven in het dorp zijn normale
gang weer hervat. Veertien dagen lang een voor Zoe
terwoude uniek feest, waarover nog lang gepraat zal
worden. Praten daarom met Zoeterwoudenaren die
allen op een verschillende manier bij het feest be
trokken waren, als organisator, als feestganger of als
burgemeester.
Burgemeester Detmars: "Ik vond het feest meer dan
geslaagd. Het heeft mij enorm verheugd dat dit initi
atief uit de burgerij zelf is voortgekomen". Gerard
van der Hoeven bekeek de feesten als bestuurslid
van de Oranjevereniging: "Zoeterwoude 700 was het
feest van de verbroedering. Toen begin 1976, heel
voorzichtig plannen werden gemaakt, heeft niemand
kunnen voorzien, dat dit jubileum zou uitgroeien tot
een dorpsfestijn waaraan iedereen vol enthousiasme
zou deelnemen". Weer een andere blik van onder
wijzer Ton van der Meer, die als begeleider van de
schoolkinderen intensief bij de feestelijkheden wer-
den betrokken: "Meneer wat betekent braderie? De
ze vraag werd mij drie weken geleden door een leer-
ling gesteld". Jan Kliffen was er als secretaris nauw
bij betrokken: "Als comité zijn we blij dat we er fi
nancieel behoorlijk zijn uitgesprongen. Alles bij el
kaar was het voor mij een enorme belevenis, die ik
niet snel vergeten zal". Suzan Vis deed eigenlijk
niets, behalve feestvieren dan. Ze is scholiere en zit
in de vijfde klas van het atheneum: "De klompen-
loop vond ik erg geslaagd. Erg dapper vond ik de
deelnemers die zo te zien die middag voor het eerst
op klompen stonden".
Jan van der Geest, een van de dertien kinderen van
'Ome Leen' zat ook in het organisatie-comité: "Over
al hebben wij elkaar bijgestaan. Na het pop-festival
hebben we met z'n allen de hal opgeruimd. Ondanks
dat verschillende mensen blaren op hun handen kre
gen van het vegen werd er niet gemord, maar ge
werkt". Het bejaarde echtpaar Zandbergen: "De
slotmanifestatie! Op een gegeven moment werd het
Wilhelmus gespeeld. Nou, man de koude rillingen
liepen over m'n rug".
ZOETERWOUDE - Twaalf feestvierders en organisatoren. Staand v.l.n.r. dhr. Paardekooper, mevr.
Zandbergen, dhr. Zandbergen, Jan Kliffen, burgemeester Detmers, Gerard van der Hoeven, Alice Klaas-
en en Jan van der Geest. Zitten v.l.n.r. Ton van der Meer, Suzan Vis, Harry Berg en Theo Engel.
Foto: Archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13
bij 18 In zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgever!) Damlatc b.v. Postbus 507,2003 PA Haarlem,
onder vermelding van IxHdsch Dagblad, ANNO d-d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het
leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
