GESPREK VAN DE DAG
Spreken
zwijgen
is zilver,
is goud
Pasar Malam: 's werelds grootste Euraziatische festival
Spiksplinternieuw grootoudergeluk
HOC 152
MENSELIJK
Theologe JACOBINE GEEL verruilt de
Ikon voor de NCRV. Per 1 september
bij de christelijke omroep in dienst tre
den als presentator/programmamaker
van onder meer Heilig Vuur. Daarnaast
gaat zij meedenken over vorm en in
houd van nieuwe levensbeschouwelijke
programma's. Jacobine Geel (39) was
tot nu toe werkzaam voor de Ikon tele
visie en radio, waar zij programma's
presenteerde als Geel, Ritueel 2001 en
Jacobine. Zij trad daarnaast op als co-
commentator bij de NOS-reportages
oyer de kerkelijke huwelijkssluitingen
van leden van het koninklijk huis. De
nieuwe NCRV-presentatrice studeerde
'theologie aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam en publiceert regelmatig
'artikelen in onder meer Trouwen Bul
letin.
De verkoop van stukjes maan lijkt in Nederland een gat
in de markt. Rene Veenema heeft in elf dagen tijd al en
kele duizenden lapjes van het hemellichaam verkocht.
„Ik heb al een bedrijf dat stukjes maan cadeau wil doen
als kerstpakket", aldus de zogenoemde MAAN MAKE
LAAR. Ook hebben al 1700 particulieren zich aange
meld. Veenema is de Nederlandse 'ambassadeur' van het
Amerikaanse bedrijf Lunar Embassy, dat al sinds 1980
maangrond verkoopt. Voor 29,99 euro kan elke Neder
lander de gelukkige bezitter worden van buitenaards on
roerend goed. Veenema is van plan ook stukjes grond van
planeten als Mars, Venus en de maan lo, bij Jupiter, te
verkopen. Binnenkort kan er ook besteld worden via zijn
website (www.maanmakelaar.com).
Sarah Ferguson, de ex-vrouw van de Britse prins Andrew,
heeft met de Amerikaanse firma Universal television een
contract gesloten voor een talkshow. Volgens Amerikaan
se media gisteren is de première van het een uur duren
de praatprogramma 'Fergie' voor september 2003 ge
pland. Als grote voorbeelden noemde Ferguson de Ameri
kaanse presentatoren Rosie O'Donnell en Oprah Winfrey.
FERGIE heeft al televisie-ervaring. Zij presenteerde al
eens een Britse talkshow en treedt af en toe op als cor
respondent voor de Amerikaanse televisiezender NBC.
JOHAN VLEMMIX, Willem-
Alexanderfan en leider van de
Partij van de Toekomst wil de
overheid voor de rechter dagen.
Hij vindt dat de kleine politieke
partijen monddood zijn gemaakt
tijdens de verkiezingscampagne.
Daardoor hadden we geen kans
op een kamerzetel." De grote
partijen besloten de campagne
stil te leggen na dé moord op
,Pim Fortuyn. Vlemmix vindt dat
de kleine partijen bij het overleg
betrokken hadden moeten wor
den. De schade loopt volgens
Vlemmix in de tonnen. Alleen al
de inschrijving bij de Kiesraad
kostte 11.250 euro. De politicus
is aan het kijken welke over
heidsinstanties voor de rechter
gedaagd moeten worden. Vlem
mix is inmiddels in training voor
een voetreis naar Rome, het re
sultaat van een verloren wedden
schap met het radiostation 538.
Vlemmix beloofde de voetreis te
ondernemen voor een goed doel,
als hij geen kamerzetel zou ha
len. Op 20 augustus begint de
reis.
De RADIOUITZENDING
Live uit het graf die een
Turkse dj wilde maken, is
afgelopen zondag na ne
gen uur door de Turkse po
litie beëindigd. Dj Yaser
Jvlaci Kurtku wilde 24 uur
vanuit een metalen kist
onder de grond een specia
le uitzending verzorgen.
De politie oordeelde echter
dat de onderneming le
vensbedreigend was voor
de dj en dat de - illegale -
uitzending de openbare or
de verstoorde. De dj slaag
de er in die uren slechts
twee keer in contact te ma
ken per telefoon. ,,lk ben
bevrijd van de zorgen van
deze wereld", liet hij zijn
luisteraars toen weten. De
ervaring heeft wel indruk
gemaakt op de 40-jarige
dj. ,,lk dacht steeds 'god
zijdank is het maar een
grap'."
Twee Amerikaanse tekstschrijvers beschuldigen popzan
geres BRITNEY SPEARS van schending van het auteurs
recht. Zij zou haar hit 'Oops!...! I Did It Again' van hen
hebben gestolen, zo hebben Amerikaanse media gisteren
gemeld. De uit Philadelphia afkomstige tekstschrijvers
Michael Cottrill en Larry Wnukowski zeggen bovendien
dat twee andere nummers van de zangeres 'What U See'
en 'Can't Make You Love Me' vrijwel gelijk zijn aan een
lied dat zij haar in 1999 hebben aangeboden. Zij had het
nummer toen geweigerd.
Britse jongeren zien liever PRINS WILLIAM de troon bestijgen dan
zijn vader prins Charles wanneer koningin Elizabeth 11 komt te over
lijden. Dit is gebleken uit een opiniepeiling van de BBC die gisteren
is gepubliceerd. Van de Britse jongeren tussen de 18 en 24 jaar vindt
35 procent dat William de beste kandidaat is voor de troonopvolging,
terwijl 27 procent meent dat Charles dat is. Het merendeel van de
ondervraagden vindt niet dat de monarchie een verouderde instelling
is. Prins Charles is nu het toonbeeld geworden van gezond verstand,
'fair play' en saaiheid. Dan spreekt de jonge William, wiens afbeel
ding in menig meisjeskamer aan de muur hangt, de Britse jeugd
blijkbaar toch meer aan.
Weekblad Privé erkent in het huidige nummer een volko
men onjuist verhaal over PRINS CLAUS te hebben ge
schreven in de editie van 25 mei. De prins spande vorige
week een bodemprocedure tegen het blad aan, dat
schreef dat hij uit Huis ten Bosch was 'gevlucht' om in
Duitsland te sterven in een kliniek voor terminale patiën
ten. De prins is echter steeds thuis geweest. Het gaat de
prins overigens niet om dit ene artikel, maar om deze wij
ze van onjuiste journalistiek bedrijven. Hoewel het blad
op allerlei manieren spijt betuigt, zet Claus de zaak door
om dit soort praktijken te bestrijden. Hij stapte twee keer
eerder naar de rechter om de praktijken van populaire
weekbladen aan te pakken. Waren het toen kort gedin
gen, nu wil Claus een verder strekkende uitspraak.
Het is weer die tijd van het jaar: de Pasar Malam Besar op het Malieveld in Den Haag. Voor de 44ste keer alweer. Eten, drinken en amusement
ste Euraziatische festival ter wereld. Foto: ANP/Robert Vos
die op de gekleurde tent vallen.
Er is ook veel dans en muziek,
bijvoorbeeld van Grup Kesenian
Padingdang uit Banten op Java.
Kleine vrouwen en mannen die
op grote trommels slaan. Een
prachtig contrast, vindt de
vrouw achter de hele organisa
tie, Ellen Derksen van de stich
ting Tong Tong.
Ook al gaat de Pasar Malam de
ze keer op 'Ontdekkingsreis', de
gezelligheid blijft troef. Ook bij
de verkoopstands. Voor 10 euro
krijg je een foto van je eigen au
ra, inclusief tekst en uitleg, en
dan sta je verbaasd hoeveel ge
zellige eigenschappen je opeens
bezit.
Een Indische vrouw belt ver
geefs haar vriendin:Adoe, voi-
cemail". Klinkt toch leuker dan
'verdomme, waar zitje?' Ze
spreekt snel in: „Donderdag
avond is leuk. Een ontmoeting
tussen Ernst Jansz en Yvonne
Keuls". Goede tip, maar er is el
ke middag en avond zoveel te
doen, te veel om op te noemen.
Zeker in een voicemail.
Wie moe wordt van het slente
ren, eten en drinken, kijken en
spelen een grote rol op dit j
Dier
luisteren, exposities bezc
en boeken bekijken, kan (bL
paar stands worden gem ren
seerd. Of plaatsnemen in oes
van 25 stoelen met een
gekussen.
GPD
JTf»
;eld
'Geëmancipeerde, knappe Indo
(40-50) in Holland zoelrt Indi
sche of Indonesische vrouw (30-
40). Magische woorden: com
municatie, creativiteit en cul
tuur'.
Het was gisteren om 12.01 uur
het eerste briefje op het prik
bord in de ontvangsthal van de
44ste Pasar Malam Besar op het
Malieveld in Den Haag. Einde
lijk iemand die op de openings
middag niet direct doorliep naar
de diverse waroengs en toko's
om een echt verse saté te veror
beren. Zijn honger kwam vanuit
het hart.
's Werelds grootste Euraziati
sche festival duurt tot en met 23
juni. In die twaalf dagen passe
ren ruim honderdduizend men
sen de kassa's. En dus ook het
prikbord, dat goed wordt gele
zen. Want als de Pasar Malam
Besar iets is, naast het in 'we
reldwijde context belichten van
de Indische cultuur', is het wel
een ontmoetingsfeest van men
sen die elkaar al heel lang niet
hebben gezien.
De sfeer van weleer is er ook
naar. Geurende eettentjes, uit
gestalde vruchten als de doerian
en de kleine banaan (pisang
susu), het geluid van krekels (in
een doosje, twee voor een paar
euro) en stoombootjes (5 en 7
euro), en warme regendruppels
Voor Theo Reitsma en wellicht
ook Evert ten Napel is het de laat
ste keer dat ze voor de NOS een
WK voetbal verslaan. Aan de
'gouden' generatie (voetbalcom
mentatoren komt langzaam een
einde, maar de opvolgers staan al
te trappelen. Zorgen zij voor ver
frissing? En wat is eigenlijk een
goede commentator?
Sportcommentator op televisie
is een vak apart. Dat ondervond
zelfs de legendarische radiover
slaggever Theo Koomen, die tij
dens zijn carrière een kort uit
stapje maakte naar de Tros. Een
jaar later was hij weer terug bij
NOS Langs de lijn, weet Heinze
Bakker zich te herinneren. „Op
tv doe je het goed als je alleen
relevante informatie geeft. Theo
was natuurlijk gewend er op los
te babbelen. En hij had nog wel
eens de neiging een loopje met
de waarheid te nemen. Bij tele
visie val je dan meteen door de
mand."
Sinds 1 maart werkt Heinze
Bakker niet meer in vaste dienst
bij Studio Sport, maar hij is nog
wel minstens één dag in de
week in Hilversum om jonge
verslaggevers en commentato
ren te coachen en te begeleiden.
Vandaar dat hij nu het WK voet
bal een beetje met het oog en
oor van de leraar volgt. „Ik let er
toch meer op hoe die jongens
het doen. En ik moet zeggen dat
ik weinig heb te klagen. Met
Theo Reitsma, Evert ten Napel
en Eddy Poelmann zit er na
tuurlijk de nodige routine, maar
ook de jongere lichting doet het
goed. Jeroen Grueter vind ik bij
voorbeeld echt een talent. Hij
heeft een verfrissende aanpak
en het vermogen de informatie
te doseren. Dat vind ik erg be-
langrijk bij een voetbalcommen
tator."
Wat dat betreft wordt NOS-kop-
man Theo Reitsma altijd als
lichtend voorbeeld genoemd.
Bakker drukt zijn 'leerlingen'
echter op het hart niet te veel
naar hun voorgangers te kijken
en vooral een eigen stijl te ont
wikkelen. „Je moet niet kopië
ren. Theo is een meester in het
anticiperen. Die kwaliteit kun je
als commentator wel ontwikke
len, maar het belangrijkste blijft
dat je je eigen weg zoekt."
Daarbij is beheersing erg be
langrijk, vindt Bakker, die in het
verleden zelf vooral was te ho
ren bij wielren-, schaats- en ten
niswedstrijden. „Een commen
tator moet alleen de informatie
geven die op dat moment rele
vant is. Voor sommigen is dat
moeilijk. Bijvoorbeeld voor
mensen die van de radio ko
men, waar je voor de luisteraar
juist een beeldend verslag moet
maken en dus veel moet praten.
Ook bij commentatoren die spe
cialist zijn in een sport die niet
zo vaak op tv is te zien, hoor je
het. Die mogen drie keer per
jaar aan de slag en dan moeten
ze alle informatie kwijt die ze in
de tussentijd hebben opge-
In tegenstelling tot Bakker is Lex
Muller, chef sport bij SBS 6, niet
zo te spreken over de nieuwe
lichting NOS-commentatoren.
„Je merkt dat ze onder invloed
van de oude garde staan." Mul
ler is meer gecharmeerd van
SBS-verslaggever Leo Oldenbur-
ger, „maar ik luister ook graag
naar Wim Kieft als hij op Canal+
een duo vormt met Kees Jansma
of Arno Vermeulen. Leo Olden-
burger past goed bij onze zen
der en de manier waarop wij
sport brengen. Hoewel ik af en
toe tegen hem moet zeggen dat
hij niet te veel de diskjockey
moet uithangen. Een commen-
Heinze Bakker. Foto: ANP/Her
man Pieterse
tator moet niet te veel praten en
zeker niet te veel schreeuwen."
SBS 6, dat naast de eerste divisie
en het bekertoernooi de komen
de jaren de wedstrijden van
Oranje uitzendt, begon vorig
jaar op internet een zoektocht
naar jonge commentatoren.
„Dat heeft enkele talenten opge
leverd", zegt Muller, „maar die
hadden we even geparkeerd.
Eerst moest duidelijk zijn wat
ons pakket werd. Die duidelijk
heid is er nu, dus we zullen ze
komend seizoen regelmatig bij
vooral de wedstrijden uit de eer
ste divisie gaan inzetten."
Muller zal daarbij onder meer
hun creativiteit in de gaten hou
den. Bij de huidige voetbalcom
mentatoren constateert hij na
melijk een behoorlijk taalarmoe-
de. „Hun woordvariaties vallen
me elke keer weer tegen. Daar
mee houd je een verslag niet
boeiend. Een voetbalcommen
tator moet tegenwoordig veel
meer met een wedstrijd meele
ven. Bij SBS geldt dat wellicht
meer dan bij de NOS. Door het
grote aanbod tegenwoordig zul
je je immers moeten onder
scheiden. Daarmee bedoel ik
niet dat je een wedstrijd moet
verkopen, maar wel dat je moet
proberen een wedstrijd te laten
leven bij de kijker. De neutrale
toon van Theo Reitsma is eigen
lijk niet meer van deze tijd."
Heinze Bakker is het daar niet
mee eens. „Ik denk niet dat het
van de commentator afhangt of
er meer of minder mensen kij
ken. Dat bepaalt de wedstrijd.
Natuurlijk kun je een voorkeur
hebben voor een commenta
tor."
Muller en Bakker vinden beiden
dat het werk van de commenta
tor de afgelopen jaren is veran
derd. Maar zij geven daarvoor
niet dezelfde reden. Muller:
„Door de komst van de co-com-
mentatoren en de analytici heeft
de commentator een andere
taak gekregen. Hij is meer een
verslaggever geworden en hoeft
een wedstrijd niet meer te dui
den."
„Onzin", is de reactie van Bak
ker. „Een commentator mag
toch zeker wel zijn eigen me
ning houden? Ook als die lijn
recht staat tegenover degenen
die in de studio zitten."
Als het werk van de commenta
tor de afgelopen jaren al is ver
anderd, komt dat door de tech
nische ontwikkelingen, meent
Bakker. „Door de vele camera's
in het stadion ziet de kijker alles.
Je moet dus veel alerter zijn.
Ook is veel achtergrondinforma
tie tegenwoordig in beeld te
brengen. Bij het schaatsen heb
je dat heel erg. Tussentijden en
verschillen verschijnen gewoon
in beeld. Vroeger moest je dat
als commentator allemaal ver
tellen. Nu zou je het schaatsen
bijna zonder een stem kunnen
doen."
Eric de Bie
de vleugel van Huis ten Bosch waar moeder, vader en kind hun
intrek hadden genomen. Cameraatje in haar hand. Een nieuwe
fase in haar leven: oma. Zal ze zich ook zo laten noemen? „Ik
voel me er geen dag ouder door", was haar reactie na de bekend
making dat haar schoondochter Laurentien in blijde venuach-
ting was. Typisch de reactie van moderne 50-plussers.
Het grootouderschap is iets dat je overkomt. Je kunt het niet
plannen. Dat doen anderen voor jou. Die anderen werpen je
daarmee ook in een andere levensfase. Je wordt stamoudste van
drie generaties. Dat geeft toch associaties met een gevorderde
leeftijd, een zekere bedaagdheid, of je dat wilt of niet. Vandaar
dat politici, popsterren en andere publieke figuren het grootou
derschap doorgaans koesteren als een geheime hobby. Het is
slecht voor je imago.
Was het grootouderschap vroeger een soort vervulling in de laat
ste levensfase, voor de huidige 50-plussers gaat het leven gewoon
door. Het grootouderschap is iets dat je erbij doet, een van de ve
le vreugdevolle en voldoening gevende activiteiten in het leven.
„Je laat je toch geen oma noemen hè?" Het was niet eens zozeer
een vraag als wel een dwingend advies dat ik van mijn omge
ving kreeg, na de geboorte van ons eerste kleinkind. 'Oma klinkt
zo oud', was de argumentatie die ik vervolgens te horen kreeg.
En nog vaak te horen krijg.
In de reclame zie je soms nog het stereotiepe beeld van een ou
derwetse oma. Een beetje krommig, volslagen a-modieus met
een grijs krulpermanentje, bloemetjesjurk en eeuwige glimlach
rond haar lippen. Ik heb er niets op tegen. Het zijn monumen
ten van geduld, liefde, tijdloze wijsheid. Ze zijn een uitstervend
slag. De nieuwe oma's en opa's zijn duidelijk anders. Al
bezig met hun eigen leven, niet altijd beschikbaar, vaal sc*11
zadigbaar inhalend wat ze zelf, jong getrouwd als ze w
die fase moesten missen. Of nog, zoals mijn man en ik, [)Q
werkend.
Maar het grootouderschap verandert je wel als mens. AM"
het wonder van de geboorte op een andere manier in je
dan bij de geboorte van je eigen kinderen. Kleinkindere
een heel bijzonder cadeautje van het leven. Het zijn je v 'de
len naar de eeuwigheid. Die tientallen jaren na je dood ^r
herinnering aan je levend houden, over je vertellen aan üe
kinderen. Als je tenminste iets van dat grootouderschap Pref
een knusse, onthaaste wereld creëert, vol exclusieve aar, J1101
die aan alle kinderen zo goed besteed is. Dat kost helen 'n °I
niets, behalve tijd en moeite. Imei
Van alle 'schappen' vind ik het grootouderschap het m
stond je dertig jaar geleden ook", zei mijn man, toen ik (|Q
rige week in jeans, met aan iedere hand een peuter, uit
naar zijn werk. We hebben het allemaal al eens eerder 1 uH
maakt, dat leven op hurkhoogte. De schatten die kleine
ren koesteren: een roze zakdoekje, een steen, een leeg ft "®EN
gouden dopje, een ansichtkaart meteen hond. De kusje 'hee
knietjes, koorts en hoesten, frietjes met appelmoes op U ron;
barstige antipjes die in truitjes gewrongen moeten won 'enJ
steeds hetzelfde verhaaltje en liedje bij het naar bed gai aJn
ven onze dochters in bad nooit te kennen, tijgers te zijn
tjes zijn voor ons een nieuwe ervaring. Zoals kleindoch
als meisje dat ook voor Beatrix zal zijn.
(Gfr
lin.IIM.1IIITT.rr-¥rr_rriit vj
Theo Koomen.
Foto: ANP
NOS-verslaggever Philip Kooke
(34) verslaat in Korea het WK
Voetbal. Eerder was hij commen
tator bij Eurosport en Canal+.
Foto: GPD/Stanley Gontha
Theo Reitsma. Foto: Unitj
to's De Boer/Torna Tudof
Evert ten Napel.
Foto: ANP/Herman Piete
plar
Wim Kieft. Foto: Kippa lord
Iedere avond, als hij bij ons in bad werd gezet, werd kleinzoon
Olivier (3) een tijger. Zijn broertje Camiel (ruim anderhalf)
ook. Nu hebben we geen tijgers meer in bad. Ze zijn mee
genomen door hun moeder, die ze na een week afwezig
heid hevig miste. Toch was het heerlijk geweest, vond ze,
om eens met z'n tweeën in huis te zijn, de zolder te kun
nen verven, samen te kunnen eten, zonder geknoei en
gekrijs. En 's avonds in bed te kruipen zonder wakker
te worden van huilen of hoesten. Dat werden wij, de
grootouders. Bezorgd hebben wij ons gebogen
over het bezwete kndlenhoofdje en het tere li
chaampje dat geteisterd werd door hoestbuien
waar geen eind aan leek te komen. Twee dagen
later was hij gelukkig weer een echte tijger.
Met de komst van kinderen arriveert ook de
kwetsbaarheid in je leven. Hun geluk is
jouw geluk. Hun verdriet jouw verdriet.
De komst van een kleinkind maakt die
kwetsbaarheid nog groter. Maar je geluk
ook. Het is een ontroerende, aangrijpen
de ervaring waar je hart volkomen weer
loos tegen is. Je zag dat ook aan de reac
ties van de ouders van prinses Lauren
tien. Voor de camera reageerden ze dui
delijk overweldigd door dit spiksplin
ternieuwe grootoudergeluk.
En dan die foto van koningin Beatrix.
Daarop liep ze met grote passen naar
