KUNST CULTUUR
beeld
beeld
Kunstzinnig experiment op alchemistische basis
i
,rE ij'
Theo d'Or voor actrice Betty Schuurm^
Thomas Elshuis wil behagen met mooie beeld
Geen Nationaal
Galerieweekend
Nieuwe single
van Elvis Presley
Grootste jurk op
schilderfestival
Orkestleden in
eigen kloffie
Scheikunde en kunst komen samen in werk van Hans Vijgen
Amsterdai
is veel te
streng vot
muzikant*
v
den haag - De vierde editie van
het Nationaal Galerieweekend
gaat niet door. Het bestuur van
de stichting heeft onvoldoende
draagvlak, vindt het bestuur.
Het wil daarom eerst onderzoek
doen onder de (potentiële)
deelnemers en met de resulta
ten daarvan in 2003 een beter
evenement neerzetten. Het Na
tionaal Galerieweekend vindt
doorgaans plaats in oktober en
is bedoeld om de kunst in de
galeries onder de aandacht van
het grote publiek te brengen.
Hilversum - Bijna 25 jaar na
zijn dood maakt Elvis weer kans
op een hitnotering. Van zijn
nummer 'A little less conversa
tion' is door de Nederlandse dj
Tom Holkenborg, alias Junkie
XL, een remix gemaakt. Het
wordt wereldwijd uitgebracht.
Het is het eerste nummer van
Elvis dat met toestemming van
de erven is gemixt. Wel maak
ten ze bezwaar tegen de naam
Junkie XL, wegens de relatie
met drugs. Daarom brengt Hol
kenborg de single uit onder de
naam JXL. Het liedje komt oor
spronkelijk uit in 1968.
noordwijk - Een kilometer be
schilderde stof moet zaterdag
22 juni tijdens het Noordwijk
Zomer Schilderfestival verande
ren in de grootste draagbare ja
pon ter wereld. Kunstenaar Ii-
chel van den Ende maakt een
frame van metaal, aluminium
en pvc waar overheen de stof
wordt gedrapeerd. Vrijwilligers
die lappen aan elkaar willen
naaien, het frame willen bou
wen of de lange sleep van hun
favoriete gedicht willen voor
zien, kunnen contact opnemen
met stichting Expozee: 071-
3615519 of info@schilderfesti-
val.nl.
Rotterdam - De leden van het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest gaan actie voeren. Tij
dens een aantal concerten zul
len de muzikanten uit protest
niet in hun officiële concertkle
ding te zien zijn, maar in hun
dagelijkse kloffie. Daarmee wil
len ze pleiten voor een structu
rele salarisverhoging. De direc
tie wil 10 procent extra salaris
betalen op voorwaarde dat de
orkestleden meer gaan werken.
Daar voelen de muzikanten
niets voor.
y F en Leidse parade'. Zo luidt
L de toepasselijke ondertitel
van de tentoonstelling 'Beeld en
Evenbeeld', tot half september
in negen musea en galeries te
zien. Zo'n 45 ateliers worden in
een half jaartijd binnenstebui
ten gekeerd om een dwarsdoor
snede te tonen van hedendaag
se kunst. In deze wekelijkse se
rie stelt Leidsch Dagblad de
kunstenaar achter de doeken,
beelden en installaties voor.
Vandaag: Jacques Turk.
Zijn werk was onlangs op vier
plekken tegelijkertijd te zien. In
de galeries Sidac Studio en Pie-
ter van Ulden had hij prenten
hangen die hij had gekopieerd
uit de roemruchte boeken 'Ali
ce in Wonderland' en 'Alleen
op de Wereld'. Nu staan twaalf
van zijn beelden achter de ra
men van het Rijksmuseum van
Oudheden en in De Lakenhal
exposeert hij behalve beelden
ook een drietal schilderijen.
„Ik blaas een vrolijk deuntje
mee in de Leidse parade. Daar
om wil ik met deze blokfluit op
de foto. Ik sta niet graag op de
voorgrond. Over mijn werk
praten vind ik moeilijk. Ik treed
met mijn kunst naar buiten,
niet met mijn persoon. Het
liefst zou ik mezelf opsluiten in
mijn atelier. Daar voel ik mij
het lekkerst.
Eigenlijk speel ik helemaal
geen fluit. Met de gitaar en de
mondharmonica kan ik beter
overweg. Om het belang van
muziek te benadrukken, heb ik
in De Lakenhal een schilderij
van Sgt. Pepper's Lonely Hearts
Club Band opgehangen. Als
grapje heb ik één van de figu
ren een Rolling Stones T-shirt
aangegeven. In mijn jeugd was
je óf voor The Beatles óf voor
The Stones. Ik behoorde tot
het Beatles-kamp.
Omdat ik zo'n beetje dag en
nacht in mijn atelier door
breng, heb ik een hoge pro
ductie. Ik schat dat ik vijftig
schilderijen per jaar maak. En
dan nog een fiks aantal beel
den. Ik maak mijn beelden van
papier maché en purschuim.
Bij het Museum van Oudheden
staan ze tussen de antieke
beelden. Het heeft wel humor,
die tegenstelling. Naast die se
rieuze beelden hebben die van
mij toch iets luchtigs.
Ik pluk de taferelen uit het da
gelijks leven. Gewoon, een
meisje dat lege flessen naar de
supermarkt brengt. Het is wat
je ziet. Er zit geen filosofische
Hans Vijgen. Foto: Dick Hogewoning
door Rody van der Pols
leiden - Na zijn middelbare
school twijfelde hij: scheikunde
of kunst Hoewel het de kunst
academie werd, liet ook de che
mie hem niet los. Sinds jaar en
dag put Hans Vijgen inspiratie uit
het periodiek systeem der ele
menten. Deze kaartenbak van de
onscheidbare oerstoffen wordt
onder zijn handen getransfor
meerd in een raadselachtige in
stallatie van tekeningen, aquarel
len, kleurenspectra en kerami
sche sculpturen die tot 1 septem
ber in Museum Boerhaave in Lei
den is te zien.
De interesse voor scheikunde
zat er bij Vijgen al op jonge leef
tijd in. Als klein ventje had de
Tilburgse kunstenaar een kamer
volgestouwd met scheikundige
apparatuur. Vla vriendjes van
wie de ouders bij chemische
concerns werkten, bemachtigde
hij chemicaliën voor zijn experi
menten. .Achteraf verbaast het
me dat er nooit iets is misge
gaan. Er had gemakkelijk iets
kunnen ontploffen."
Een bezoek aan het chemisch
bedrijf DSM ontnuchterde de
potentiële wetenschapper in Vij
gen echter. „Ik zag daar enorme,
witbetegelde en stinkende zalen,
waar iedereen routineus aan het
werk was. Mijn romantische
beeld van de wetenschapper die
zich in alle eenzaamheid aan
zijn experimenten wijdt, viel in
duigen."
Dus koos Vijgen voor het kunst
zinnig experiment, waarvoor hij
al snel het periodiek systeem als
basis nam. Dit systeem, dat
twee wetenschappers rond 1870
onafhankelijk van elkaar ont
dekten, beschrijft de ruim hon
derd 'elementen' waaruit alle
materie is opgebouwd, op aarde
en in de rest van het universum.
„Dat intrigeert me enorm: dat
ene systeem, dat op één kaart
past, geeft een compleet wereld
beeld. Iets soortgelijks probeer
ik met mijn kunst te doen."
Een ambitieus project, realiseert
ook Vijgen zich. „Maar een kun
stenaar mag best ambitieus zijn.
Bovendien gebruik ik het perio
diek systeem slechts als meta
foor. Het is voor mij een manier
om grip op de werkelijkheid te
krijgen. Zonder daarbij overi
gens enige wetenschappelijke
pretentie te hebben."
Qua werkwijze voelt Vijgen zich
thuis bij de alchimisten. Deze
'wetenschappers' van vroeger
tijden probeerden uit materiële
zaken, langs min of meer magi
sche weg, iets hogers te winnen:
goud of de steen der wijzen, de
quintessens. „Psychologen heb
ben wel betoogd dat het de al
chimisten vooral om de zoek
tocht te doen was. Zoeken om
het zoeken. Het proces om het
proces. Zo werkt het bij mij ook.
Het gaat om het avontuur. De
verrassing."
Een combinatie van systematiek
en grilligheid, daar draait het
om in de kunstwerken van Vij
gen. Zelf bedachte regels laat hij
los op het periodiek systeem,
die uiteindelijk een interessante
grafische weergave moeten op
leveren. „Zo zet ik bijvoorbeeld
met behulp van numerologie de
Latijnse namen van de elemen
ten om in cijferreeksen. Die cij-
Elke keramische vaas verbeeldt een element uit het periodiek systeem. Publiciteitsfoto
ferreeksen leveren de coördina
ten op voor een aantal punten
in een raster. Wanneer ik die
punten verbind, blijken er inte
ressante, kristalachtige vormen
te ontstaan."
In een ander kunstwerk wordt
elk element gerepresenteerd
door een keramische vaas ge
vuld met balletjes. Ook hier zijn
de afmetingen en kleuren van
de balletjes via regels bepaald.
Bovendien is het verschil tussen
de zeer reactieve elementen
enerzijds en de inerte materie
anderzijds visueel vormgegeven.
„Bij de reactieve elementen rol
len de bolletjes bijna uit hun
schotel", verklaart Vijgen. „De
andere zijn daarentegen hele
maal ingekapseld."
Kennis van de complexe spelre
gels en wetenschappelijk princi
pes achter de kunstwerken is
geenszins noodzakelijk om er
van te genieten, meent Vijgen.
„De eigen interpretatie is net zo
belangrijk", vindt hij. Te veel
achtergrondinformatie kan zelfs
ontnuchterend werken, heeft de
kunstenaar tijdens een expositie
op de Vrije Universiteit van Am
sterdam gemerkt. „Al die stu
denten en professoren kwamen
naar mij toe om te controleren
of het allemaal wel klopte. Maar
dat is natuurlijk niet zo. Uitein
delijk is het een visueel spel."
'Het periodiek systeem volgens
Hans Vijgen', t/m 1 september
2002, Museum Boerhaave,
Lange Sint Agnietenstraat 10 in
Leiden.
Amsterdam - Amsterd
roomser dan de pausi
het gaat om het verier
van vergunningen voo
optredens. De doorstn
ming van nieuw muzü
talent komt in gevaar,
dat de hoofdstad slech
mondjesmaat ontheffij
verleent voor kleinschi
optredens waarbij spra
van maximale geluidsl
der.
In een brief aan wetho
H. Belliot van Cultuur
de Amsterdamse KunsBt
op voorzichtige toon v
een soepeler houding;
voorzichtigheid van de
komt voort uit het best
de druk op de inwonei
Amsterdam al groot is
worden meer dan a
geconfronteerd met la
van verkeer, terrassen,
nementen, bezoekers 1
andere omwonenden,
dat lawaai wordt echti
veroorzaakt door vele
optredens van musici,
voor hen blijkt Amsten
een 'moeilijke, zeer sl
stad'.
Volgens het Landelijk
sluit Horecabedrijven
gen gemeentebesture
twaalf keer per jaar e
heffing verlenen voori
maximale geluidshind
Amsterdam wordt per
tie niet meer dan twee
per jaar een ontheffing
leend. Van de mogelij
om vier keer per jaar
vergunning te verleni
evenementen die voc
hele stad gelden, mar
Amsterdam alleen opl
ninginnedag gebruik,;
de Kunstraad.
Voor popgroepen die:
'doorgebroken' zijn
zoals de Melkweg en
diso. Maar voor de
groepen die zijn aang
zen op kleinere, laagr
pelige podia, is er
minder aanbod, aldi
Kunstraad. Om omi
den niet onmiddellijk 1
gordijnen te jagen, ste!
raad voor om weliswa
twaalf ontheffingen pe
te verlenen, maar vi
drie uur in de middag
vooravond. Landelijk
een tijdspanne van 24
17
NGI
na
Amsterdam - Actrice Betty Schuurman heeft
gisteravond in Carré in Amsterdam de Theo
d'Or gekregen, de belangrijkste toneelprijs
voor vrouwen. Ze kreeg de onderscheiding
voor haar rol van Maureen Folan in 'De
Leenane Trilogie' van Zuidelijk Toneel Hol-
landia.
Samen met Frieda Pittoors, eveneens acte
rend in 'De Leenane Trilogie', was Schuur
man voor de naar Theo Mann-Bouwmees-
ter vernoemde prijs genomineerd. De strijd
om de prijs voor de beste mannelijke to
neelspeler, de naar Louis Bouwmeester ver
noemde Louis d'Or, was minder spannend.
Acteur Edwin de Vries was namelijk de eni
ge genomineerde en kon zijn prijs dus zon
der stress in ontvangst nemen.
De Vries kreeg de onderscheiding voor zijn
rol van George in "Wie is er bang voor Virgi
nia Woolfde legendarische voorstelling die
eerder dit jaar in de Leidse Schouwburg
haar première beleefde. Zijn vader, Rob de
Vries, sleepte in 1957 een soortgelijke eer in
de wacht hij werd toen 'acteur van het jaar'
voor de rol van vader in het 'Dagboek van
Anne Frank'.
De prijzen zijn een initiatief van de Vereni
ging voor Schouwburg- en Concertgebouw
Directies (VSCD). Die organisatie deelde
nog meer trofeeën uit Zo kreeg het gezel
schap De Paardenkathedraal voor het stuk
'Midzomemachtsdroom' de NRC Handels
blad Toneelpublieksprijs. Op speciale stern-
avonden kon het publiek zelf zijn voorkeur
voor de winnaar van deze prijs kenbaar ma
ken.
„1 ei
se
ord
t v
De VSCD Mimeprijs ging naar K^nn
Wolf voor hun voorstelling 'Ons soo «f j
sen'. Volgens de jury brengen Tod
Willem de Wolf intelligent anti-thi
hebben zij zichzelf overtroffen,
trokken wenkbrauw, de stoïcijnse
moeizame gaan zitten - hier woi
gemaakt met minimale gebaren. N
een maximale verbeeldingskracht",
jury-
Eerder al werd bekend dat Jiri K fgei
winnaar uit de bus kwam van d tBi
Oeuvreprijs. De artistiek leider van
derlands Dans Theater krijgt de ond ren
ding, omdat hij in een periode vaD en 1
dansers en choreografen inspireerdi 972
nieuw danspubliek in Nederland 0 d dc
de. 001
ten:
gedachte achter. What you see,
is what you get.
Ik heb inderdaad weer hele
maal voor figuratieve kunst ge
kozen. In abstractie kan ik
mijn verhaal niet kwijt Dit is al
moeilijk genoeg. Joh, ik zeg
ook maar wat. Ik hou er niet
van om over mijn werk te pra
ten. Laten we maar even naar
de beelden kijken die ik de af
gelopen twee jaar heb ge
maakt. Dit is Sint Sebastiaan,
een legendarische afbeelding
uit de middeleeuwse kunst.
Voor mij verbeeldt hij het lij
den van de kunstenaar. Ik heb
hem drie pijlen in zijn lijf gege
ven. Er sijpelt bloed uit. Zo
voelt het soms. De kunstenaar
krijgt pijlen op zich gericht.
Mijn beelden geef ik een witte
kleur mee om een bepaalde
sfeer op te roepen. Alleen voor
dit ene beeld heb ik een uit
zondering gemaakt Ik heb het
goudkleurig geverfd. Met die
middeleeuwse helm en rode
pluimveer wilde ik aansluiten
bij de beelden zoals die in Ver-
I
sailles aanwezig zijn. Alleen
heb ik hem een eigentijds ska
teboard in handen gegeven.
Da's mijn humor.
Het allerliefste schilder ik vrou
wen. Daar ben ik ook het be
kendst mee geworden. Het is
als het ware mijn hoofdmenu.
Waarom, waarom? De vormen,
denk ik. Ik weet het ook niet. Ik
vind het gewoon bemoedigend
om vrouwen weer te geven."
Tekst: Theo de With
Foto: Hielco Kuipers
bckei
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: Off the road, fotowerken van
Thomas Elshuis. Prijzen op aanvraag. Te
zien: t/m 30/6, dagelijks 8.00-20.00 uur,
galerie Leids Universitair Medisch
Centrum, Albinusdreef 2, Leiden.
Wat hebben kunstenaars tegen
woordig toch veel mogelijkhe
den. De scanner en de compu
ter stellen hen in staat alles met
alles te combineren, de werke
lijkheid naar hun hand te zetten
en het leven te vervalsen. Door
beelden te manipuleren kunnen
ze bijvoorbeeld een olifant in
zee laten zwemmen, de rimpels
van een hoogbejaarde doen ver
dwijnen of mensen die elkaar
nog nooit hebben ontmoet in
een vrolijke groepsfoto samen
brengen.
Thomas Elshuis, die zijn foto
werken exposeert in de galerie
van het Leids Universitair Me
disch Centrum, is zo'n kunste
naar die het niet zo nauw neemt
met de realiteit. Van een vriend
erfde hij twintigduizend dia's,
die deze jaren geleden maakte
tijdens zijn reizen naar de meest
uiteenlopende delen van de we
reld. Die verzameling is Elshuis'
goudmijn. Zonder zelf ooit op
de afgebeelde plekken te zijn ge
weest, gebruikt hij de dia's voor
zijn eigen fotowerk Daarin
combineert hij verschillende af
beeldingen, wijzigt de kleuren
en maakt er landschappen van
die, hoewel ze levensecht lijken,
in werkelijkheid niet bestaan.
Het bijzondere van deze com
posities is echter dat je dit pas
ontdekt wanneer je nauwkeurig
kijkt. Dan zie je bijvoorbeeld dat
het hotel dat naast een spoorlijn
staat pas later aan de oorspron
kelijke afbeelding is toegevoegd
of dat een kind veel te dichtbij
een gevaarlijke waterval staat.
Fascinerend is ook de foto waar
in een jongen op zijn motorfiets
vanaf een platform naar een
haarspeldbocht in de weg kijkt.
We zien hoe een bus er ternau
wernood in slaagt de bocht te
nemen, terwijl verschillende au
to's hem tegemoet komen. Nog
even en er gebeurt een ongeluk
Toch is die dreiging maar bij
zaak In dit werk gaat het name
lijk vooral om de schoonheid
van het uitgestrekte groene
landschap, waarin de weg als
een sierlijk ornament is aange
bracht.
Eigenlijk is het Elshuis vooral te
doen om het samenstellen van
mooie beelden. Wanneer hij
mensen toont die op houten
vlotjes een rivier oversteken,
gaat zijn aandacht niet in de
eerste plaats uit naar hun ge
zwoeg en geploeter, maar ac
centueert hij vooral de schitte
ring van het licht in het water.
En een armoedige flat in een
krottenwijk geeft hij een roman
tisch lila tintje, zodat het er aan
genamer uitziet Wat dat betreft
is er in de kunst sinds eeuwen
niets veranderd. Want ondanks
dat Elshuis zich van de nieuwste
technieken bedient, blijft zijn
belangrijkste drijfveer dat hij
ons wü behagen.
Door montage kan de fotograaf het jongetje te dicht bij dei
zetten. Foto: Thomas Elshuis
