LEIDEN REGIO
Varm onthaal voor waarnemer Lemstra Dankzij Judith naar het pretpark
raaOZHHQMO
iimpeler koeren voorkomt spraakverwarring
HORA EST
Bewoners Condorhorst en Portaal
ruziën over kosten voor huismeester
R3
'Een blije
dag voor
Leiden'
[ONDERZOEK
Het veranderende repertoire van de tortelduif
EDOX
Leidsch DagbladAltCHIIi\IiN
ANNO 1902
ANNO 1977
woensdag 5 JUNI 2002
d/utr Timntauc lA/aarcankuro Hnns mpl tal van nrioami rliprpn hnilt ipdfireen Taaa! ..Pak
Robbert Minkhorst
in - Een warmer welkom is
I een waarnemend burge-
ster haast niet voor te stel-
"iefj/Volter Lemstra, tijdelijk op
wijk van Jan Postma in Lei-
vai kan niet meer stuk, getuige
Enthousiaste onthaal waar
in", de gemeenteraad de CDA-
rekjjsteravond begroette. Wet-
j oqer Ron Hillebrand typeerde
ntt^tra als 'een zeer aimabel en
itig bestuurder'. Voor de le-
tieijvan de gemeenteraad vol-
iit dhij nu al aan 'alle verwach-
ee'
1 (Inag ook wel, lieten politici
lemeren, want Leiden
de komende maanden
l opgaven. De stad barst
le ambities en heeft een
e gi dobber aan het verder
Inhken van de regionale sa-
d Werking. Onder andere wat
itste betreft, rekent Leiden
oseje expertise en kunde van
ondjt
ïfortiaag is een blije dag voor
Jöpjn", vond Hillebrand. „Om-
zo kort na het bewogen
;n van Jan Postma weer
lieuwe burgemeester mo-
Outyerwelkomen. Ik hecht er
onze erkentelijkheid uit
;en voor de voortvarende
lar.an de commissaris van de
Jan Franssen." Juist
imdat die met de CDA'er,
Kamerlid, oud-topamb-
en voormalig burgemees-
Hengelo, op de proppen
„Een bestuurder die zon-
lijfel de komende maan-
^^eel zal kunnen betekenen
stad en haar inwoners."
:n flinke dosis zelfspot
Hillebrand het Leidse
'ejur. „Er valt heel veel te
hei De Aalmarkt, een stadsvi-
je «stellen, investeringsplan-
e rnptsteUen, en de discussie
kenLeiden in de 21ste eeuw
h de worden afgerond. Die
aat e zinnen komen allemaal
rt d( welkomstspeech voor Jan
'rojejia. Dat laatste toont maar
eens aan dat u van onze
1G«1°ge ambities niet in de
de i hoeft te schieten. Onze
sterf11 gaan vele bestuurders
opd
uw^rand wees ook op de
ou i
ge(
:e stk
net I
;ter<fl
plannen van de provincie met
het regionale bestuur en de sa
menwerking tussen gemeenten.
De wethouder voelt zich in de
steek gelaten door Zuid-Hol
land. „Ons verzoek om hulp
wordt niet beantwoord. De ver
gelijking dringt zich op tussen
een Leids bestuurder en iemand
die in een kolkende rivier wordt
gegooid, met de handen gebon
den op de rug, en van de kant
hoort roepen: 'maar dan moet je
natuurlijk wel zelf zwemmen'."
Een rol die is weggelegd voor
Lemstra, aldus de wethouder.
„Tegelijk bent u niet voor een
kleintje vervaard."
Voor hilariteit zorgde PvdA-ffac-
tieleider Conny Broeyer. Ze ver
sprak zich en begon haar toe
spraak met de woorden 'burge
meester Postma'. Broeyer bood
haar excuses aan, maar was zo
ontdaan over haar faux pas, dat
ze verder maar moeilijk uit haar
woorden kwam. Ze omschreef
Lemstra als een man die 'een
open, directe, noordelijke geest
combineert met een Bourgon
disch hart'. Van de SP, Leefbaar
Leiden en LWG/De Groenen
kreeg Lemstra cadeaus.
Lemstra vond het een eer om de
uitdaging in Leiden aan te mo
gen gaan. „Een stad met grote
potentie, veel ambities en vitali
teit. Bruisend. Ik ben met pensi
oen, zoals dat heet, waardoor
sommige vrouwen gaan denken:
hij komt nu wat vaker thuis. De
ze man dus niet. Ik dank mijn
vrouw Margien, die me de ruim
te geeft om dit ambt tijdelijk te
vervullen. Ik zie mijzelf als een
coach, een stimulator van een
goed team." De nieuwe burge
meester stond ook even stil bij
zijn voorganger. „Ik wil hier
mijn respect uitspreken voor Jan
Postma. Ik ken Jan goed en ik
weet dat het geen licht besluit
voor hem was om temg te tre
den. Die stad pakt je beet en
houdt je vast"
DOOR WILFRED SIMONS
wsgierigheid is de belang-
hete drijfveer voor de weten-
De rubriek In Onderzoek
een greep uit de vele on-
erpen waar Leidse onder-
küooers zich in hebben verdiept,
er dcjaag: gedragsbioloog Selvi-
ïele e Kort (31).
at tw
grolmensen hebben het idee
estelie evolutie toewerkt naar
it dofls ingewikkelder en gevari-
vanjer levensvormen. Dat klopt
it hefaltijd, ontdekte de Leidse
n gr( tgsbioloog Selvino de Kort.
een romoveerde onlangs op
aninderzoek naar het koeren
Hij ortelduiven die hun leefge-
r intfl delen met een andere tor-
iteritort. De Kort ontdekte dat
aar duiven hun 'repertoire'
aindkoergeluiden juist verklei
aden >m 'spraakverwarring' te
:osrr comen. Het doel daarvan,
g. tieve onderlinge commu-
ucei ie zonder storende invloed
een indere tortelsoorten, heeft
n, w«ïr een keerzijde. De onder-
ondi communicatiemogelijkhe-
5 bei lemen af. „Als je repertoire
ningkoeren kleiner is, kim je el-
sel," minder vertellen", veron-
:olle| elt de Leidse gedragsbio-
soefc
mer eidse biologie-instituut
y 1 verricht al jaren onder-
1 me| naar het gedrag van tor-
et vo iven StreptopeliaDeze
er bi ;oed te bestuderen omdat
dere ste leefgebieden hebben,
ingei in ze veel voorkomen. Ze
taar (lus gemakkelijk te vinden,
over hebben tortelduiven een
plan mensen duidelijk te begrij-
1 te tl aangeboren 'koerrepertoi-
tijd 1 De fijne finesses van hun
n, m er ontgaan ons, maar in
1 plailijnen is duidelijk te be-
nodi en wat ze elkaar meede-
aldus De Kort.
ilduiven maken drie koer
den: een perchkoer, een
;oer en een nestkoer. Elke
- -^heeft specifieke geluiden
y jbehorende gebaren. Bij de
ïkoer zit een mannetje in
'k 108e boom in zijn territori-
'vatti en na<iru^cel1jk te koe-
laarmee wil hij aan
wtjes laten weten dat hij
erritorium heeft en dat hij
eli likbaar is. Voor andere
nHP ^etles 1S perchkoer een
iphuwing: blijf weg! De
roer is een baltsgebaar, in-
uitgevoerd voor vrouwtjes.
pboi
derzoek stil."
De Kort besloot met behulp van
genetisch onderzoek eerst een
stamboom op te stellen. Enkele
miljoenen jaren geleden was er
één 'oertortel', die sindsdien is
geëvolueerd tot zeventien soor
ten. Hij stelde vast dat ze in vier
groepen ondergebracht kunnen
worden, maar de meeste soor
ten zijn nog altijd nauw aan el
kaar verwant. De Kort toonde
aan dat de oertortel drie oer-
koeren kende en dat tijdens de
evolutie het 'koerrepertoire'
tenminste twee keer, onafhan
kelijk van elkaar, is 'versimpeld'
tot één koergeluid.
Waarom is dat gebeurd? De
Kort ontdekte dat twee soorten
tortelduiven die één leefgebied
delen, simpeler koeren om
'spraakverwarring' te voorko
men. Een mannetjestortel bij
voorbeeld die zijn territorium
verdedigt, verliest veel energie
als hij een mannetje van een
andere soort moet verjagen. Als
hij anders koert, trekt hij die an
dere mannetjes niet aan. „Het
verminderen van het koerreper
toire heeft als voordeel dat de
communicatie met de eigen
soort efficiënter wordt."
Tijdens het onderzoek kreeg De
Kort een unieke gelegenheid
om 'evolutie in actie' te zien.
Een savanne nabij het Albert-
meer in Oeganda wordt nu be
woond door de Kaapse tortel en
de wijntortel, die vroeger door
een smalle band regenwoud
van elkaar gescheiden bleven.
„Je zou verwachten dat de
soorten bezig zijn hun repertoi
re te versimpelen", meent hij.
„Dat blijkt echter niet. De
Kaapse tortel en de wijntortel
zijn zó verwant, dat zij met suc
ces met elkaar kruisen." Die
verwantschap gaat ook op voor
de koergeluiden van beide
soorten. Daardoor zien de die
ren elkaar niet als verschillende
soorten. Aan het Albertmeer
gaan deze soorten nu mogelijk
in elkaar op. Dat versimpeling
van koergeluiden spraakver
warring tussen soorten voor
komt, werd in Oeganda dus
niet bewezen. „Toch ook wel
een opmerkelijk resultaat."
Daags na zijn promotie is De
kort afgereisd naar de Universi
teit van Cambridge, waar hij
een aanstelling voor drie jaar
heeft gekregen bij de vakgroep
Experimentele Psychologie. Hij
gaat nu onderzoek doen naar
het geheugen van gaaien.
Opmerkelijke stellingen toegelicht
Selvino de Kort. Foto: Mark Lamers
Tegenover andere mannetjes
heeft het een agressieve beteke
nis. De nestkoer speelt een rol
bij de 'paarbinding', zoals De
Kort dat noemt. Het mannetje
koert met zijn staart omhoog en
met trillende vleugels op een
nest of op een plekje waar een
nest kan worden gebouwd. Een
vrouwtje dat, gestimuleerd door
een koerend mannetje, nest-
koert, krijgt een eisprong.
De meeste tortelsoorten heb
ben een repertoire van verschil
lende koergeluiden. Sommige
echter niet: zij voeren wel alle
voorgeschreven gebaren uit,
maar produceren daarbij
slechts één koergeluid. Soortge
noten moeten uit de context af
leiden welke mededeling de
duif doet. Waar komt dat ver
schil vandaan? De Kort besloot
dat grondig uit te zoeken. Zijn
speurtocht bracht hem de afge
lopen vier jaar in laboratoria
voor het doen van genetisch
onderzoek, maar ook in lemen
hutjes onder de Oegandese en
Kameroense tropenzon. Daar
komen namelijk veel tortelsoor
ten voor. Gemakkelijk was dat
niet altijd. „Malaria, buikloop,
noem maar op, ik heb het alle
maal gehad. Er is geen ontko
men aan", zegt hij.Als ik ziek
was, dan was ik zo twee weken
onder de pannen en lag het on-
Ook uit een roze wolk kan het
regenen.
Stelling 12 uit het proefschrift
'Het water meester. Het recht
rond de overheidszorg voor de
beveiliging tegen overstro
ming', Marianne Dekker,
Rechtsgeleerdheid.
„Tja, de liefde hè. Iedereen
weet dat niets in het leven per
fect is. Alles, hoe leuk ook,
heeft wel een aspect dat min
der leuk is. Denk maar gewoon
aan je baan. De meeste men
sen hebben leuk werk, maar
geheid dat er altijd tenminste
één vervelend kantje aan zit.
Dat is gewoon een kwestie van
realiteitszin. Het gekke is nu
dat als je verliefd bent - en dan
vooral als het voor de eerste
keer heel heftig toeslaat - je ge
neigd bent om die realiteit uit
het oog te verliezen. Het leven
is dan volmaakt, tenminste je
wil dat dat zo is. Dat kan na
tuurlijk niet, maar dat heb je
niet door. Als dan blijkt dat die
volmaakte partner dingen wil
die jij niet wil, of als hij andere
gewoontes heeft dan jij, dan
kan dat heel verrassend en on
aangenaam zijn. Zelfs al ben je
heel erg verliefd. Ik denk dat
mijn stelling vooral opgaat bij
een eerste grote liefde. Bij late
re relaties weet je beter wat er
komen gaat en koester je min
der overdreven verwachtingen.
'Roze brillen kunnen barsten',
zo had de stelling ook kunnen
luiden."
door Timoteus Waarsenburg
leiden - „Weten jullie wat Judith
voor jullie gewonnen heeft?"
Groep acht van de Zijlwijk-
school is muisstil. Ze zijn ver
bijsterd en gespannen. De klas
is net tijdens de Engelse les
'overvallen' door een camera
ploeg van de Avro. Als de man
voor de camera bekend maakt
dat de hele groep het in de Efte-
ling mag opnemen tegen twee
andere klassen van winnende
scholen ergens uit het land,
maakt de stilte plaats voor een
hels kabaal. „Judith, Judith",
scanderen de leerlingen.
Judith van den Besselaar deed
op persoonlijke titel mee met de
Pandawedstrijd van het Wereld
Natuurfonds. De opdracht luid
de 'Maak je eigen pandadroom'.
Waarop de ijverige leerlinge aan
de slag toog om een soort kijk
doos met tal van origami dieren
te maken. Uiteindelijk werd
haar inzending met nog twee
andere inzendingen bekroond.
En omdat de Avro aan de WNF-
wedstrijd een tv-programma
heeft verbonden, won niet al
leen Judith maar haar hele klas.
Dinsdag strijd groep acht van de
Zijlwijkschool in de Efteling te
gen de twee klassen van de an
dere winnaars. De winnaar van
die strijd krijgt een overnachting
in het sprookjeshotel van de Ef
teling aangeboden. Wederom
voor de hele klas. En op 19 juni
wordt de wedstrijd uitgezonden
op tv. 'De Pandawedstrijd', heet
het programma.
„Zijn jullie klaar voor de meest
spannende, heftige, bloedstol
lende wedstrijd van de Neder
landse jeugdtelevisie?", roept de
man door de klas. Het antwoord
laat zich raden. Uit volle borst
brult iedereen 'Jaaal'. „Pak je
spullen, storm naar buiten want
de bus staat nu voor de deur om
jullie naar Kaatsheuvel te bren
gen!" Dit is natuurlijk niet tegen
dovemansoren gezegd. Als een
raket schieten de leerlingen het
lokaal uit, de deur door, het
plein op. Helaas, geen bus. Ejcjzfe
actie is nodig om de uitzending
van 19 juni een 'live-karakter' te
kunnen geven.
Als de cameraman de band stop
zet, krijgen de leerlingen te ho
ren dat ze wat dit meevallertje
betreft voor de gek zijn gehou
den. Geen vrij vandaag, mear
dinsdag pas. Maar de leerlingen
zien het niet echt als een tegen
valler. Morgen vertrekken zfe
met de hele klas voor vier dageh
néar Austerlitz. Schoolkamp. Eh
dankzij hun klasgenoot Judith
zitten ze dinsdag alweer in de
Efteling. Voor de tv nog weL
Waarnemend burgemeester Lemstra tijdens zijn installatie. „Leiden is een stad met grote potentie, veel
ambities en vitaliteit." Foto: Mark Lamers
door Annet van Aarsen
leiden - De kosten voor de huis
meester blijven een voortdu
rend punt van geschil tussen de
bewoners van de Condorhorst
in de Slaaghwijk en Woonstich-
ting Portaal. Voor het kantonge
recht diende gisteren een be
roep van Portaal tegen een uit
spraak van de huurcommissie
die door bewoners J. van der
Boom en H.B. van 't Hof was in
geschakeld. De huurcommissie
stelde het paar eerder dit jaar in
het gelijk bij zijn klacht over een
te hoge bijdrage in de service
kosten. Volgens die uitspraak
moet de Woonstichting de bij
drage voor de huismeester over
1998 terugbetalen. Dat komt
neer op 25 gulden per maand.
Van der Boom en Van 't Hof
hebben de servicekosten altijd
keurig betaald. Maar net als de
andere bewoners van de Con
dorhorst vinden ze dat ze te veel
moeten afdragen voor wat ze te
rugkrijgen. In 1998 maakte Por
taal het volgens hen helemaal te
bont: toen de huismeester van
de naastgelegen Arendshorst
overleed, kreeg de in hun ogen
toch al slecht functionerende en
nauwelijks bereikbare huis
meester van de Condorhorst
ook die flat onder zijn hoede. Zo
was hij op papier nog maar voor
de helft van de tijd beschikbaar.
Anders dan bij de huurcommis
sie kwam Portaal gisteren met
uitgebreide specificaties van de
kosten. Maar volgens de advo
caat van het bewonerspaar zijn
die uitvloeisel van een staaltje
creatief boekhouden. Opvallend
is - zo wezen hij en zijn cliënten
aan - dat sommige kostenpos
ten wezenlijk verschillen van het
staatje dat Portaal bij de huur
commissie inleverde. Volgens
de advocaat horen flink wat op
gevoerde posten eigenlijk voor
rekening van de verhuurder te
komen, omdat die verantwoor
delijk is voor een groot deel van
de huismeesterstaken.
Andere opgevoerde kosten zijn
volgens de advocaat van de be
woners onverklaarbaar hoog. Zo
betalen de bewoners van de
Condorhorst mee aan de lasten
van een in 1988 uitgevoerde ver
bouwing van drie huismeester-
onderkomens in de Slaaghwijk.
Die operatie kostte indertijd
170.000 gulden voor drie ver
trekjes van 24 vierkante meter.
,Als die gegevens kloppen, dan
heeft Portaal met geld gesme
ten", zegt de advocaat van de
huurders. „Dat onderkomen in
de Condorhorst wordt door de
huismeester niet eens meer ge
bruikt", vult Van 't Hof aan. En
zo zijn er nog tal van punten,
die Van 't Hof en met haar de
bewonerscommissie niet zin
nen. „Het is niet voor niets (lat
Portaal vorig jaar is uitgeroepen
tot de slechtste verhuurder van
Nederland", zegt Van 't Hof.
De advocaat van Portaal be
strijdt de kritiek. „De hoofdta
ken van de huismeester zijn Al
lemaal in het belang van de
huurder", zegt hij onder andere.
En: „Klachten over onbereik
baarheid van de huismeester
zijn ongegrond. Hij was altijd
via het kantoortje of via zijn iho-
biele telefoon bereikbaar. De
bewering dat het onderkomen
in de Condorhorst niet meer" in
gebruik is, is feitelijk onjuist."
Het hoger beroep van PoftSal
zal niet meteen tot een uit
spraak leiden. De kantonrechter
verlangt meer gegevens - orider
andere over de taakomschrij
ving van de huismeester - voor
dat ze haar oordeel kan velden.
Eind deze maand komt de
kwestie opnieuw aan de orde-.'
(advertentie)
WA
f
H
Dit superplatte
staaltje Zwitserse
horlogemakerskunst
is verkrijgbaar
bij onderstaande
juweliers.
Katwijk aan Zee, Juwelier v.d. Zwart, Zeilmakerstraat 2 Leiden, Plessen Juweliers,
Bevrijdingsplein 12-13 Leiderdorp, Juwelier De Jonge, Winkelcentrum Santhorst
Sassenheim, Juwelier Wielinga, Hoofdstraat 196
uit de
Donderdag 5 Juni
LEIDEN - Volgens het verslag van den toestand en
de exploitatie der Stedelijke Gasfabriek over het jaar
1901 heeft van April tot September de gasfabriek
van Zondagmorgen 6 uren tot Zondagavond 6 uren
geheel stilgestaan en hebben dus de stokers en de
machinedrijvers op iedere 14 dagen één rustdag ge
had. Na het hervatten van de wintercampagne werd
hiermede voortgegaan, zoodat thans aan het ge
noemde personeel het geheele jaar door op iedere
14 dagen een rustdag is toegekend.
In Mei werd de diensttijd van het ambachtsperso-
neel aan de fabriek en van de terreinwerkers van 11
uren op 10 uren daags teruggebracht. Het uurloon
werd zoodanig geregeld dat de weeklonen dezelfde
bleven.
Aan het einde van 1901 werd met de Steenkolen-
Handelsvereeniging te Utrecht contract afgesloten
voor de levering van Westfaalsche gaskolen geduren
de den termijn 1 April 1902 - 31 Maart 1904 voor
9 per 1000 K.G. franco op den wagen aan het sta
tion der H. IJz. Sp.-Mij.
Zaterdag 4 juni
LEIDEN - Het gebied tussen Herengracht, Zijlsin-
gel, Haven en Nieuwe Rijn vormt het meest oostelij
ke deel van de Leidse binnenstad. Het was de laat
ste uitleg van Leiden voor het jaar 1670. In de volks
mond kreeg het gebied bekendheid als de 'Leidse
Jordaan'. In de jaren zestig werd de slopershamer er
rigoureus gehanteerd. De vele grachtenpandjes
moesten verdwijnen en plaats maken voor de vindin
gen in een bestemmingsplan die de geest van die
tijd uitstraalden: brede, geasfalteerde wegen, hoge
kantoorgebouwen, de drang naar groei. Eigenlijk
door geldgebrek is het er nooit van gekomen dat dit
soort plannen ook daadwerkelijk ten uitvoer kwa
men.
De gedachten over wat planologisch wenselijk is in
oude binnensteden veranderden. In hoog tempo
zelfs. En zo werd in de beginjaren zeventig door de
gemeente gewerkt aan een nieuw bestemmingsplan.
Het doel: woningbouw en dat zoveel mogelijk in de
sfeer die een grachtenstructuur met zich meebrengt.
Het bestemmingsplan dat in 1974 werd vastgesteld,
is allerminst omstreden. Herinneringen aan het ou
de brachten overgebleven buurtbewoners en ande
ren tot bezwaarschriften. De voorgenomen demping
van de Waardgracht trof velen pijnlijk. Die werd ge
deeltelijk al uitgevoerd om de bouw van het bejaar
dencentrum Huis op de Waard aan de Nieuwe Rijn
mogelijk te maken. Nog altijd is het de vraag wat er
met de gracht gebeurt: komt het water erin terug of
niet. Omstreden is eveneens de toekomstige breedte
van de Oosterkerkstraat, die volgens de plannen on
geveer dezelfde breedte als de Hooigracht zal krij
gen. Verder is een nog onopgelost probleem de om
vang die de garage van Kempeneers in de Lange-
straatzai moeten krijgen. Buurtbewoners willen het
liefst geen garage, Kempeners houdt het op een
lengte van 125 meter en de gemeente op 45 meter.
De Kroon zal moeten beslissen. Tenzij de gemeente
en Kempeneers overeenstemming bereiken over bij
voorbeeld een verplaatsing van het bedrijf naar de
Merenwijk.
VOORSCHOTEN - In het kader van de activiteiten
ter verlevendiging van de dorpskern werd afgelo
pen zaterdag in de Voorstraat een kindermarkt
gehouden. Jeugdige marktkooplieden boden er
aan wat ze kwijt wilden, hetgeen tot redelijke
verkoopresultaten leidde.
Foto: Archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 131
bij 18 In zwart wit) over te maken op gironummer 57055 tn.v. Dagbladuitgeverlj Damlate b.v. Postbus 507,2003 PA Haarlem,
onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het
Leidsch Dagblad, Rooscvcltstraat 82 te Lelden, krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
